مانع دائمی دراجرای رسیدگی
مانع دائمی در رسیدگی به دعوا
ایراد عدم توجه دعوا
ایراد امر قضاوت شده
ذینفعی خواهان
موضوعی که برای دادگاه باید احراز شود:ذینفعی خواهان است نه ذیحق
_دادگاه نباید وارد مقوله ای شودکه آیا حقی برای خواهان وجود دارد یاخیر
+دادگاه فرض را بر این میگذارد که در صورت محکومیت خوانده آیا چیزی عائده خواهان میشود یا خیر
ممکن است بعد از رسیدگی ماهوی خواهان به دلیل عدم احراز حق دعوای آن رد شود و مورد پذیرش نباشد.
+نفع باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟حقوقی و مشروع باشد،باید مورد حمایت قانونگذار باشد،باید به وجود آمده و باقی باشد و نباید منوط به وقوع فرد و معلق به امری باشد.نفع باید شخصی و مستقیم باشد.
1:ایراد ذینفع: اگر در دادگاه مطرح شود،بررسی میشود در صورتی که مورد پذیرش قرارگیرد ،قرار رفع دعوا صادر میشود.
2:ایراد عدم تربت آثار قانونی به دعوا :در واقع دعوایی که از طرف شخص خواهان مطرح شده در فرضی هم که در واقع اثبات شده اثر قانونی نداشته باشد
3:ایراد عدم مشروعیت دعوا یا نامشروع بودن دعوا:خواهان خواسته ای که مطرح میکند هم به لحاظ قانونی هم به لحاظ شرعی باید درست باشد.اگر دعوا نامشروع باشد دادگاه دستور به رد دعوا باید دهد.
4:ایراد جزمی نبودن دعوا:مدعی باید نسبت به ذی حقی خود قاطع باشد ونمیتواند با احتمال درخواست دعوا نماید.
>جزم در برابر ضن و احتمال است///منجز نبودن خواسته در برابر معلق یا مردد بودن دعواست.<
5:مرور زمان اقامه دعوا بند 11ماده84
ایرادات تا چه زمان قابل طرح هستند؟م 87آ.د.م
تا پایان اولین جلسه دادرسی مگر اینکه سبب ایراد متعاقبا حادث شود
م88،90=هرگاه ایرادات تا پایان جلسه اول دادرسی اعلام نشده باشد دادگاه مکلف نیست جدا از ماهیت دعوا نسبت به آن رائ دهد.
م84
رد دادرس م 91و92
(ماده ۱۷ ق آدم)
هر دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای دیگر از طرف خواهان یا خوانده یا شخص ثالث یا از طرف متداعبین اصلی بر ثالث اقامه شود دعوای طاری نامیده میشود این دعوا اگر با دعوای اصلی مرتبط یا دارای یک منشا باشد در دادگاهی اقامه میشود که دعوای اصلی در آنجا اقامه شده است)
نکته»۴ قسم از دعوای طاری پیشبینی شده است:
۱=دعوای اضافی: دعوایی که در اثنا رسیدگی به دعوای اصلی از طرف خواهان علیه خوانده اقامه میشود
۲=دعوای متقابل: دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای اصلی از طرف خوانده علیه خواهان اقامه میشود.
۳=دعوای ورود شخص ثالث: در زمان رسیدگی به دعوای اصلی از طرف شخص ثالث علیه طرفین دعوا یا یکی از آن ها اقامه میشود.
۴=دعوای جلب شخص ثالث: در زمان رسیدگی به دعوا از طرف اصحاب دعوا یا یکی از آن ها علیه شخص ثالث اقامه میشود
«نکته»
دعوای ورود ثالث و تقابل و جلب ثالث در آیین دادرسی مدنی در مواد بین ۱۳۰ تا ۱۴۳ بیان شده است اما برای دعوای اضافی در قانون آدم احکام خاصی پیشبینی نشده ولی یک دعوای طاری بشمار می‌رود.
(ماده ۹۸ ق آدم)
خواهان می‌تواند خواسته خود را که در دادخواست تصریح کرده در تمام مراحل دادرسی کم کند ولی افزودن آن با تغییر نحوه دعوی یا خواسته یا درخواست درصورتی ممکن است که با دعوی طرح شده مربوط بوده و منشأ واحدی داشته باشد و تا پایان اولین جلسه دادرسی آن را به دادگاه اعلام کرده باشد).
مثال»»»
شما مطالبه یک میلیارد تومان کرده اید و نهایتا خوانده با شما توافق میکند یا متوجه می‌شوید میزان درخواستی شما زیاد تر از حالت درست است،
در تمام مراحل شما میتوانید خواسته را کم کنید ولی برای اضافه کردن به مبلغ آن به طور مثال اجاره بها که زمانی که شما دادخواست مطرح میکنید تا زمان رسیدگی سه ماه فاصله قرار می‌گیرد و سه ماه اجاره به آن اضافه میشود که در این صورت میتوانید تا قبل از پایان اولین جلسه رسیدگی به دادخواست خود اضافه کنید .
پس اینگونه متوجه میشویم که برای تغییر نحوه دعوی یا خواسته یا درخواست تا قبل از پایان اولین جلسه رسیدگی می‌توان به درخواست یا خواسته خود اضافه کرد.
مثال»»»
درخواست شما صدور حکم خلع ید بوده است و میخواهید آن را به تخلیه ید تبدیل کنید
«نکته»
پس برای تغییر خواسته یا دعوی سه شرط لازم است:
۱- دعوای مطرح شده مرتبط باشد
۲-منشأ ان یکسان باشد.
۳-تا قبل از پایان اولین جلسه دادرسی اعلام شود.
«نکته»
ماده ۹۸ و توضیحات بالا در مورد دعوی اضافی صدق نمیکند زیرا تغییراتی که در دادخواست بیان شد نیازمند تقدیم دادخواست نیست و تنها با اعلام قابل قبول است اما در مورد دعوی اضافی حتما نیاز به طرح دادخواست است و یک دعوی تمام عیار و دارای تشریفات است.
مثال»» شما درخواست اجاره بها کرده اید و حال مطالبه خسارت هم میکنید.
دعوای تقابل چه دعوایی است؟:
دعوایی که خوانده علیه خواهان اقامه دعوی میکند.
مثال»»»
طی یک بیعی فروشنده که خواهان است یک قطعه زمین را به خوانده فروخته مثلا به مبلغ یک میلیارد و حال ۴۰۰ میلیون دریافت کرده است حال میاید درخواست ان ۶۰۰ میلیون باقیمانده را میکند خوانده در برابر مدعی است که شما ابتدا باید سند را به نام من بزنی تا من الباقی پول را پرداخت کنم و موضوع این اختلاف به دادگاه کشیده میشود و خوانده ( خریدار) مطالبه ثمن از خواهان (فروشنده) است مطرح میکند و خوانده که در اینجا خریدار است می‌تواند در برابر دعوی خواهان دعوی دیگری مطرح کند با عنوان (الزام به انتقال سند) در اینجا خوانده دعوی اصلی خواهان دعوای متقابل محسوب میشود و خواهان دعوی اصلی میشود خوانده دعوای متقابل و جایگاه خوانده و خواهان در دعوی متقابل عوض میشود.
»اگر شخصی به عنوان جلب یا مجلوب ثالث در پرونده وارد شود؟:
خواهان یا خوانده یا هردو جهت تقویت موجل یا محکومیت شخص ثالث ترجیح می‌دهند دادخواستی تحت عنوان جلب ثالث مطرح کنند اینجا ثالث که به عنوان خوانده مورد دعوی قرار می‌گیرد می‌تواند دعوای متقابل مطرح کند مگر اینکه آن شخص ثالث به عنوان تقویت موضع جلب شده باشد و در این صورت امکان طرح دعوی متقابل وجود ندارد حتی ممکن است شخص ثالث وارد پرونده شود، و اصحاب دعوی می‌تواند علیه وارد ثالث هم طرح دعوای متقابل کنند چون شخص ثالث به عنوان خواهان تلقی میشود و اصحاب دعوی به عنوان خوانده میتوانند دعوی تقابل را مطرح کنند.
»نحوه طرح دعوی متقابل و مهلت آن:
علاوه بر رعایت شرایط عمومی اقامه دعوا( نحوه ارائه دادخواست،خواسته،اصحاب دعوا…) باید خواهان در دعوی تقابل که خوانده است دادخواست تقدیم دادگاه کند و این دادخواست باید تا پایان اولین جلسه رسیدگی تقدیم دادگاه شود.
«نکته»
یکی از شرایط رسیدگی به دادخواست این است که فرجه پنج روزه بیت ابلاغ وقت رسیدگی و جلسه دادگاه باید یک فرصت ۵ روزه رعایت شود.
(ماده۱۴۱ ق آدم)
خوانده می‌تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا نماید چنین دعوایی درصورتی که با دعوی اصلی ناشی از یه منشا و ارتباط کامل داشته باشد دعوای متقابل نامیده میشود و توامأ رسیدگی میشود و چنانچه دعوی متقابل نباشد در دادگاه به طور جداگانه رسیدگی خواهد شد.
توضیح»
پس اگر مرتبط باشد و از یک منشا باشد دادگاه به هردو تواما رسیدگی میکند اما اگر نبود به طور مستقل دردادگاه صالح رسیدگی میشود.
(ماده ۱۴۳ ق آدم)
دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگر خواهان دعوی متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید خوانده می‌تواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تاخیر جلسه را درخواست نماید . شرایط و موارد ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست دعوی اصلی خواهد بود).
توضیح»
ممکن است دعوی متقابل در خارج از اولین جلسه دادرسی مطرح شود و یا بعد از اولین جلسه دادرسی باشد و در اینجا دیگر تحت عنوان دعوی متقابل قابل رسیدگی نیست و باید با توجه به ذیل ماده۱۴۱ به صورت جداگانه رسیدگی شود.
»رسیدگی تواما دادگاه:
دادگاه می‌تواند به دو پرونده به صورت همزمان رسیدگی کند
«مثال»
دعوایی تحت عنوان صدور حکم اولین انجام شده و یک شخصی مدعی است که متولی است با توجه به شرایط وقف نامه
حال درخواست صدور حکم تولیت انجام شده و دادگاه حکم داده است به تولیت فرد حال بعد از فوت شخص دوباره فرزند وی این درخواست را مطرح میکند در اینحال یک شخص ثالث متوجه میشود که در غیاب او با توجه به شرایط وقف نامه او باید متولی میشده است و او بزرگ‌تر است و اصلح است و میخواهد به این آراء اعتراض کند و در نهایت درخواست صدور حکم تولیت برای خود را می‌دهد و باید ۲ درخواست بدهد تحت عنوان اعتراض ثالث چون اگر دعوایی که علیه پدرمطرح میکندبه نتیجه برسد در دعوای با فرزند هم تاثیر دارد و در این حالت رسیدگی دادگاه به صورت توامان صورت می‌گیرد .
(ماده ۱۰۳ ق آدم)
اگر دعاوی دیگری که ارتباط کامل با دعوای طرح شده دارند در همان دادگاه مطرح باشد دادگاه به تمامی آن ها یکجا رسیدگی میکند و چنانچه در چند شعبه مطرح باشد در یکی از شعب با تعیین رئیس شعبه اول یکجا رسیدگی خواهد شد.
درمورد این ماده وکلا و اصحاب دعوا مکلفند از دعاوی مربوط دادگاه را مستحضر نمایند.
«نکته»
پس نباید فراموش کرد که خوانده دعوای اصلی ( خواهان دعوی متقابل ) حتی قبل از اولین جلسه رسیدگی هم می‌تواند دعوی متقابل را اقامه کند، اگر فرصت کافی تا اولین جلسه رسیدگی وجود داشت که دادخواست تقابل به خوانده ابلاغ میشود و در همان وقت رسیدگی که برای دعوای اصلی گذاشته شده است به هردو دعوی رسیدگی میشود یعنی قاضی به خواهان می‌گوید دادخواست خود را توضیح بده سپس به خوانده می‌گوید دفاعی‌ات خود را بیان کند و بعد از آن به سراغ دادخواست تقابل می‌رود و به هردو در همان جلسه رسیدگی میکند.
اما اگر فرصت کافی برای ابلاغ نباشد و نشود دعوی متقابل در همان جلسه اول رسیدگی رسیدگی شود خوانده می‌تواند برای تهیه پاسخ و ادله خودش تاخیر جلسه را درخواست کند.
»آیا طرح دعوای تقابل و دعوای اضافی در مرحله تجدید نظر امکان پذیر است؟:
خیر چه دعوی اضافی و چه تقابل تنها در مرحله بدوی قابل طرح است.
کلمات کلیدی : آیین دادرسی مدنی- دعوا- اقامه
منبع: کتاب دکتر شمس