مطالعه ی تاریخچه طراحی لوگو مزیت های فراوانی برای شمایی که می خواهید طراح لوگو شوید، دارد. علاوه بر آن با داشتن یک آشنایی کلی از تاریخچه طراحی لوگو، شما می توانید یک شناخت کلی از مبحث شیرین لوگو سازی و خلق اولین المان از یک برند را به دست آورید. مطالعه تاریخچه و سرگذشت هر علمی یکی از راه هایی است که با استفاده از آن می توان درک بهتری از آن علم داشت. در بسیاری از مواقع نیز مطالعه سرگذشت علوم باعث می شود تا فرد بتواند بر پایه اصول و تئوری گذشته مفاهیم جدیدی را خلق کند. در هر صورت مطالعه تاریخچه طراحی لوگو نیز برای فعالان در این زمینه توصیه می‌شود زیرا علاوه بر این که به آن‌ها یک دید کلی از سرگذشت این علم می دهد بلکه به آن‌ها اجازه می دهد تا بتوانند از نکات مثبت و منفی لوگوها و سبک های طراحی در گذشته برای طراحی های مدرن خود الهام بگیرند.
مطالعه ی کامل این محتوا برای همه کسانی که می خواهند با تاریخچه طراحی و نقاشی، طراحی جلد کتاب و ساخت طرح های گرافیکی به خصوص لوگو آشنا شوند شدیداً توصیه می شود.
تاریخچه طراحی لوگو از دوران باستان تا دوران مدرن
تاریخچه طراحی لوگو مربوط می شود به گذشته های دور یعنی در زمان انسان های نخستین که آنان برای رساندن هر مفهومی به هم نوع خود بر روی سنگ ها و دیوار غارها نقاشی هایی بجا می گذاشتند و بدین شکل بود که اولین نمونه از طراحی گرافیک در دوران قدیم شکل یافت. اولین لوگو و آرم ها، چندین هزارسال قبل در عصر یونان باستان به وجود آمدند. مفهوم لوگو از دو واژه یونانی λόγος logos به معنی کلمه دلیل آرم و τύπος typos به معنی منقوش کردن می آید. یونانیان باستان از نشان ها و لوگوها برای دریافت پیغام های رمزی و مخفیانه همچنین معرفی بهتر قوانین، استفاده می کردند. جالب است بدانید که بعد ها از لوگو، برای نوشتن و رساندن پیام های مختلف به یکدیگر استفاده کردند. آشوری ها به عنوان اولین سازندگان فولاد نیز استفاده های زیادی از لوگو می کردند و بر روی شمشیر ها و ابزارهای جنگی خود لوگوی مخصوص به خود را حک می کردند تا با این کار آشوریان را از دیگر کشور ها متمایز نشان دهند. این نمادها به آشوری ها اجازه می داد که برای ابزار ساخته شده توسط خود نیز بتوانند ادعای مالکیت کنند و به اصطلاح امروزی حق کپی رایت را برای خود ایجاد کرده باشند.
در مصر باستان، اربابان مصری برای مشخص کردن دارایی های خود ازجمله گربه ها و چهارپایان خود از آرم های کوچک به صورت آویزی بر گردن آن‌ها استفاده می کردند، آنان همچنین یک سبک برای نوشتن پیام ها و برقراری ارتباط با یکدیگر به نام هیروگلیف اختراع کردند که در آن از تصاویر برای نوشتن بهره بردند که آن تصاویر هر یک معنای خاصی داشتند و می توانستند به تنهایی همانند یک آرم یا لوگو استفاده شوند. با مشاهده ی دقیق تر تاریخ مصریان در می یابیم که آنان از نمادهای مختلف در معماری های خود استفاده می کردند و همین می تواند دلیلی باشد که ما امروزه مصریان را از بهترین استفاده کنندگان لوگوها و آرم ها و نمادها بدانیم. از قرن دوازدهم میلادی به بعد از زمان قرون وسطا، از یکی از طرح های گرافیکی لوگو معروف به هرالدیک (پالتو) برای شناسایی اشراف زادگان و نجیب زاده ها و میزان درآمد آن‌ها استفاده می شد. در قرن های سیزدهم و چهاردهم، کشاورزان نیز از لوگو استفاده هایی به نفع خود می کردند به طوری که با استفاده از آهن های داغ بر روی گاو ها و سایر احشام خود علامت می گذاشتند که آن علامت ها به عنوان لوگویی برای صاحبان احشام بود تا با حیوانات دیگر کشاورزان قاطی نشوند.
طراحی لوگو در دوران جدید
تاریخچه طراحی لوگو در اصل به دو دوره زمانی قدیم و جدید تقسیم می شود که منظور از دوره ی قدیم دوره ای خیلی خیلی دورتر از زمان اختراع اینترنت می باشد. دراوایل به وجود آمدن اینترنت، طراحان سعی کردند با ترسیم موضوعات و شکل های مختلف دنیای واقعی به صورت فانتزی و شبیه سازی شده لوگو هایی را به شکل واقعی به تصویر بکشند که به این سبک طراحی، اسکیومورفیسم گفته می شود. اسکیومورفیسم را می توان یک تقلید از دنیای واقعی دانست، این سبک طراحی برای اولین بار در دهه 1980 میلادی شکل گرفت. استیو جابز، موسس شرکت اپل را می توان یکی از پیشتازان استفاده از سبک طراحی اسکیومورفیسم در عصرجدید دانست. در قرن 20 م روند طراحی لوگو توسط کسب و کارها بسیار جدی تر از قبل دنبال می شد زیرا علوم بازاریابی در این دوران پیشرفت چشم گیری داشتند و اهمیت برندسازی برای صاحبان مشاغل مختلف آشکار شده بود، در نتیجه طراحی های لوگو جلوه ی دیگری به خود گرفتند و به سمت مدرن شدن پیش رفتند. حلقه های المپیک به عنوان یک لوگوی معروف در ابتدای قرن 20 م طراحی شد و تا به امروز حتی ذره ای از محبوبیت این نشان و آرم یا همان لوگو نکاسته است. در این قرن بزرگ‌ترین شرکتها برای خود لوگوهایی طراحی کردند. از جمله این شرکت های طراحی لوگو می توان کمپانی های مشهور زیر را نام برد. خیلی از برندهایی که در بالا نام آن‌ها را ذکر کردیم درآمد بسیار زیادی فقط به خاطر طراحی لوگو و حتی دیزاین دوباره لوگوی خود به دست آورده اند. باید بدانید که علاوه بر ارزش بالای محصول تولیدی این شرکت ها، دلیل دومی که شما از آن ها خریداری می کنید تبلیغات گسترده با استفاده از شعارهای تبلیغاتی به همراه لوگوی منحصر به فرد آن ها می باشد.
تاریخچه و نمونه طرح های مدرن آرم و نشانه
اولین طرح های مدرن آرم و نشانه در اوایل دهه ی 1900 میلادی ایجاد شدند. در سال 1957 میلادی ایوان چرمایف و تام گیزا، سازندگان بسیاری از مارک ها و برندهای ماندگار و به یاد ماندنی جهان، راه های جدیدی برای طراحی لوگو و آرم طراحی کردند. این طراحان با استفاده از ابزارهای مختلف، فونت های متنوع، جلوه های بصری جذاب بهترین لوگوهای تجاری دوران جدید را طراحی کرده اند. در سال 2006 ساجی هاویو سومین شریک این شرکت شد و در سال 2013 نام Haviv به جمع اعضای این شرکت اضافه شد، به طوری که این شرکت به Chermayeff & Geismar & Haviv معروف شد. از بهترین نمونه های لوگو که شرکت طراحی لوگوی چرمایف و جیسمار و هاویو ساخته است می توان آرم ملی جغرافیایی یعنی لوگوی نشنال جئوگرافیک، لوگوی مدیریت جهانی آپولو و آرم شبکه تلویزیونی آن بی سی را نام برد.
طراحی لوگو در یک سریال تاریخی کره ای
یکی از جالب ترین نمونه های طراحی لوگو در یک سریال تاریخی کره ای به اسم جومونگ می باشد. آیا ممکن است کسی این سریال را دیده باشد و لوگوی پرنده ی سه پا را فراموش کرده باشد؟ اکثر ما ایرانی ها با سریال جومونگ خاطره داریم. درگیری های او با برادرانش بر سر تصاحب امپراطوری و همچنین ماجراهای دیگر او با سوسانو تنها دلایلی نیستند که این سریال در ذهن ما ماندگار شده است بلکه جذابیت چهره ها و حتی دوبله ی فارسی عامل دیگری است که شما را میخکوب تماشای این سریال می کند. جذابیت لوگوی استفاده شده در سریال جومونگ همچنین تاریخچه و قدمت ماجرای جنگ بین امپراطوری های کره نشان می دهد که تاریخچه لوگو به سالیان خیلی دور باز می گردد و علاوه بر آن نشان می دهد که طراحی لوگو در سراسر جهان حتی کشورهای آسیایی مثل کره از اهمیت بالایی برخوردار است. البته باید یادآور شویم که فقط در سریال جومونگ از لوگو استفاده نشده بود و در دیگر فیلم ها و مجموعه های ساخته شده در سایر کشورها نیز از آرم و لوگو استفاده می شود، اما برای شیرینی و جالب بودن این مقاله خواستیم خاطره بازی کنیم و یک یادآوری از اهمیت داشتن مارک و آرم در همه ی جاهای مختلف حتی در برنامه های تلویزیونی داشته باشیم.
تاریخچه طراحی لوگو تجاری
طراحی لوگوی صنعتی و تجاری از قرن 18 م آغاز شد، در این زمان با گسترش کسب و کارها و افزایش کارخانجات و شرکت های بزرگ تجاری، استفاده از لوگو ها و آرم های تجاری نیز افزایش یافت و صاحبان کسب و کار به طراحی لوگوهایی برای خود پرداختند. یکی از آرم های تجاری که در اواخر دهه 1890 میلادی طراحی گردید، لوگوی شرکت RCA بود که برای محصولات گرامافون به کار می روند. برند RCA یکی از مارک های قدیمی در صنعت محصولات الکترونیکی می باشد، نام برند این شرکت از مخفف کلمات Radio Corporation of America گرفته شده است.
تاریخچه طراحی لوگو در غرب
قبل از صحبت در مورد تاریخچه طراحی لوگو در غرب باید بدانید دنیای غرب به مناطق، ملل و ایالت‌های مختلف غربی کره ی زمین گفته می شود. منظور از این نواحی، کشور های موجود در قاره های استرالیا، امریکا و اکثریت اروپا می باشد. از کشور های غربی پیشتاز در امر استفاده از طراحی لوگو می توان آلمان را نام برد. خانواده های اشرافی آلمانی از پیشتازان استفاده از لوگو در غرب بودند که پس از طراحی لوگو برای خود، از آن لوگو بر روی لباس ها، وسایل رزم و پرچم های خود استفاده می کردند. گاوچران های غربی نیز برای این که بین گاوها و اسب ها و سایر حیوانات و احشام خود تفاوتی ایجاد کنند علامت هایی را با آهن داغ بر روی حیوانات حک می کردند تا دیگر هیچ کسی نتواند اموال آن ها را غارت کند و به مالکیت خود در بیاورد. برده داران غرب از روش مهر داغ برای تنبیه و مشخص کردن مالک بردگان سیاه پوست استفاده می کردند. یکی از مثال های زیبایی که از گاوچران ها می توان زد کارتون لوک خوش شانس است. البته لوک خوش شانس از یکی از نمونه های طراحی انیمیشن، تصویرسازی و طراحی لوگو نیز به شمار می آید که تقریباً همه ی ما در هر سن و سالی چه پیر و چه جوان، با کارتون لوک خوش شانس و ماجراهای لوک با اسب و سگش و همچنین برادران دالتون خاطره داریم.
تاریخچه طراحی لوگو در ایران
تاریخچه طراحی لوگو در ایران یا همان پیشینه ی آن به اوایل دوران حکومت محمد رضاشاه پهلوی بازمی گردد. اولین شرکت ایرانی که اقدام به طراحی لوگو در آن دوران کرد، شرکت هواپیمایی هما بود، لوگوی شرکت هواپیمایی هما توسط ادوارد زهرابیان جوان 22 ساله ی ارمنی-ایرانی در سال 1340 شمسی طراحی گردید. آژانس تخصصی خبر و اطلاعات حمل‌ونقلی (اسکیفت) در گزارشی که در سال ۲۰۱۳ از ارزیابی لوگوی شرکت‌های هواپیمایی در سراسر جهان داشت، بعد از ارزیابی لوگوهای متعدد تمام شرکت‌های مطرح در حوزه ی حمل و نقل و مسافربری هوایی، شرکت هواپیمایی ایران ایر (هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران) را دارنده بهترین لوگوی خدمت رسانی هوایی معرفی نمود. این لوگو (با نام هما) در حالی به عنوان برترین لوگو معرفی شد که خطوط هوایی ایران با تحریم‌های بین‌المللی مواجه بود. این‌ها اولین لوگوهای ثبت شده در ایران هستند.
تاریخچه لوگوهای معروف ایران
در این بخش نمونه هایی از دیگر لوگو های معروف ایران به همراه طراح لوگو و سال ساخت آن ها در زیر آورده شده است که عبارت اند از :
- شرکت هواپیمایی ملی ایران (هما) ادوارد زهرابیان 1340
- شرکت سایپا مرتضی ممیز 1366
- شرکت ایران خودرو بیژن جناب 1373
- بانک صادرات ایران اسماعیل کیا مقدم 1369
- شرکت ملی نفت احمد میرزا 1363
اهمیت طراحی لوگو
آن چه تاکنون گفته شد درباره ی گذشته و تاریخچه طراحی لوگو بود؛ اما بخش زیادی از بحث لوگو و علائم تجاری مربوط به زمان حال و آینده است. جایی که با افزایش روز افزون توانایی ها و مباحث فنی در این علم، میزان اهمیت طراحی لوگو و توجه به این عنصر مهم از عناصر برندینگ را به طور چشم گیری افزایش داده است. فناوری های جدید و تجارب گذشته ایده های جدیدی را در مقابل طراحان لوگو قرار داده تا بتوانند با استفاده از آن‌ها و با کمک تکنیک ها و استراتژی های برندینگ و بازاریابی نمادی قوی از یک برند را به نمایش بگذارند. دلیل آن نیز رقابت برند ها به سوی رقابت هویتی می رود. مصداق این بحث نیز تغییرات، ریدیزاین لوگو ها و ریبرندینگ های بسیاری است که هر روز در برند های کوچک و بزرگ شاهد آن هستیم. امروزه در استراتژی بازاریابی و برندینگ بسیاری از سازمان ها و شرکت ها و یا کسب و کارهای بزرگ و کوچک، لوگو به یکی از مهم ترین قسمت ها تبدیل شده است و انتظار می رود که در آینده ای نه چندان دور جنگ برند ها به جنگ لوگو ها تغییر پیدا کند؛ اما اینکه در نهایت موضوع طراحی لوگو به کجا ختم خواهد شد هیچ کس نمی تواند آن را پیش بینی کند. شاید روزی این بخش از دنیای طراحی گرافیک و برندسازی به کل به فراموشی سپرده شود یا به نقطه ای برسد که بودن آن لازمه صد در صدی هر کسب و کاری باشد و یا هرگز نمی توان بدون یک لوگوی حرفه ای در دنیای تجارت موفق شد.
جمع بندی
گفتیم که دانستن تاریخچه هر علمی باعث می شود تا ما درک بهتری از آن داشته باشیم و مفاهیم جدید را بر پایه آن ها خلق کنیم و یا حتی می توانیم از سرگذشت پیشینیان درس بگیریم و از آن‌ها در طراحی های مدرن خود استفاده کنیم. تاریخچه طراحی لوگو نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این مقاله سعی ما بر این بوده است که تاریخچه و نمونه های طراحی لوگو را در زمان های گذشته، حال و آینده را با هم بررسی کرده باشیم، برای جمع بندی و مرور می توانید جدول زیر را نیز مطالعه بفرمایید تا تأثیرات و نقش طراحی لوگو در سال های مختلف تاریخ را دریابید:
- قبل از 1800 میلادی لوگو به عنوان یک مارک یا سمبل مخصوص استفاده می شد.
- سال های 1800-1900 میلادی در این سال ها لوگوها از نظر شکل و اندازه تغییر کردند و کمی پیچیده شدند.
- سال های 1930-1900 میلادی لوگوی شرکتها و سازمان ها تبدیل به نام تجاری شدند.
- سال های 1980- 1930 میلادی طراحی گرافیکی، پا به صنعت لوگوسازی گذاشت.
- از سال 1980 میلادی تا کنون لوگوهای مدرن و مختص برندینگ دراین سال ها مرسوم شده است.
منبع : 1