مراحل تحصیل در رشته فیزیوتراپی به چه شکل است؟
برخلاف رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی که از دو مرحله دکتری عمومی و دکتری تخصصی تشکیل شده‌اند، رشته فیزیوتراپی همانند سایر رشته‌ها، از سه مقطع تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تشکیل شده است.
البته این موضوع، یکی از مزیت‌های بسیار خوب رشته فیزیوتراپی محسوب می‌شود! چرا که دانشجویان این رشته بعد از 4 سال و با داشتن مدرک لیسانس می‌توانند وارد بازار کار شده و کسب درآمد کنند. همچنین با وجود این که پزشک محسوب نمی‌شوند، بعد از فارغ‌التحصیلی، پیش‌وند دکتر را یدک می‌کشند!
مقطع کارشناسی یا همان لیسانس فیزیوتراپی
مقطع لیسانس فیزیوتراپی شامل یک دوره 4 ساله می‌باشد که در نهایت فارغ‌التحصیلان به یک فیزیوتراپیست قهار تبدیل می‌شوند. دانشجویان در طول این 4 سال باید 142 واحد دروس تئوری و عملی را بگذرانند که از سال سوم دانشجویی، دوره‌های کارورزی شروع می‌شود. ناگفته نماند، در دوران لیسانس، رشته فیزیوتراپی هیچ گرایش و شاخه‌ای ندارد.
دروس دوران لیسانس از سه قسمت دروس عمومی )مشترک بین همه رشته‌ها(، دروس پایه و دروس تخصصی تشکیل شده است که در ادامه نام خواهیم برد:
دروس پایه مقطع لیسانس فیزیوتراپی
فیزیک برای فیزیوتراپی / فیزیولوژی عمومی / فیزیولوژی عصب و عضله / آناتومی سر، گردن و تنه / آناتومی اندام فوقانی / آناتومی اندام تحتانی / آناتومی اعصاب / آناتومی سطحی بدن / بافت‌شناسی/ آسیب‌شناسی / روانشناسی عمومی و بیماران / روانپزشکی / ژنتیک / بیماریهای مغز و اعصاب / بیماریهای روماتیسمی و پوستی / بیماریهای قلبی، عروقی و تنفسی / جراحی عمومی / ارتوپدی / رادیولوژی / کمک‌های اولیه
دروس تخصصی مقطع لیسانس فیزیوتراپی
زبان تخصصی / اصول توانبخشی و فیزیوتراپی / فیزیوتراپی در بیماریهای مغز و اعصاب / فیزیوتراچی در بیماریهای روماتیسمی و پوستی / فیزیوتراپی در بیماریهای قلبی، عروقی و تنفسی / فیزیوتراپی در بیماریهای جراحی / فیزیوتراپی در بیماریهای ارتوپدی 1 و 2 / 6واحد کینزیولوژی و بیومکانیک / 5واحد الکتروتراپی / 4واحد تمرین درمانی / تمرین درمانی در بیماران فلج نیمه بدن / تمرین درمانی در بیماران فلج مغزی / وسایل کمکی و اندام مصنوعی / ماساژ و موبیلیزاسیون / ارزشیابی دستگاه اسکلتی – عضلانی / فیزیوتراپی مبتنی بر شواهد
مقطع کارشناسی ارشد فیزیوتراپی
مقطع فوق لیسانس فیزیوتراپی نیز یک دوره 2 ساله است که در این دوره دانشجویان موظف به پژوهش در رشته مربوطه بوده و اکثر واحدهای آن‌ها به صورت عملی است که در نهایت دانش‌آموختگان حرفه‌ای و باتجربه‌تری را تربیت می‌نمایند.
گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد فیزیوتراپی
براساس اطلاعات موجود در دفترچه کارشناسی ارشد سال 1400، رشته فیزیوتراپی در مقطع کارشناسی ارشد شامل 2 رشته گرایش می‌باشد که عبارتند از :
- فیزیوتراپی
- فیزیوتراپی ورزشی
البته کسانی که دارای مدرک لیسانس فیزیوتراپی باشند، می‌توانند در رشته‌هایی مانند: علوم تشریحی، فیزیک پزشکی، سلامت سالمندی، آرگونومی، مدیریت توانبخشی و فیزیولوژی نیز شرکت کنند چرا که رشته‌های ذکر شده جزو رشته‌های مرتبط با فیزیوتراپی می‌باشد.
مقطع PHD رشته فیزیوتراپی
مقطع دکتری تخصصی یا همان PHD رشته فیزیوتراپی به دوره‌ای گفته می‌شود که به تربیت افراد متخصص و مسلط به مطالب علمی و پژوهشی می‌پردازد. هدف از تشکیل این دوره‌ها، بکارگیری روش‌های توسعه یافته، تحقیق و درمان در حیطه آموزش و پژوهش می‌باشد.
حداکثر زمان مجاز برای تحصیل در PHD رشته فیزیوتراپی، 4/5 سال تحصیلی است و در صورتی که دانشجو در مدت زمان تعیین شده قادر به دفاع از رساله خود نشود، از ادامه تحصیل محروم خواهد بود.
گرایش‌های مقطع PHD رشته فیزیوتراپی
دکتری فیزیوتراپی / دکتری علوم و فناوری‌های تصویربرداری پزشکی (گرایش تصویربرداری عصبی) / دکتری بیولوژی تولید مثل / دکتری علوم اعصاب / دکتری سالمندشناسی / دکتری فیزیولوژی ورزشی / دکتری تشریحی / دکتری علوم سلولی کاربردی / دکتری مهندسی بافت / دکتری مشاوره توانبخشی / دکتری آرگونومی / دکتری مهندسی پزشکی (بیوالکتریک) / دکتری نانوفناوری پزشکی / دکتری بهداشت حرفه‌ای / دکتری پزشکی مولکولی / دکتری کار درمانی / دکتری علوم بیومدیکال مقایسه‌ای / دکتری فیزیولوژی
بازار کار فیزیوتراپی
رشته فیزیوتراپی فقط در 15 دانشگاه دولتی ایران ارائه می‌شود و از آن جایی که دانشگاه‌های آزاد، پیام نور، علمی _ کاربردی و .. رشته فیزیوتراپی ندارند، می‌توان گفت که این رشته از بازار کار خوبی برخوردار است و هنوز به مرحله اشباع شدن نرسیده است.
از طرفی، به دلیل کهولت سن، افزایش زندگی ماشینی و بی‌تحرکی، نیاز به مراکز فیزیوتراپی و فیزیوتراپیست‌های ماهر در جامعه افزایش می‌یابد. بنابراین، انتظار می‌‌رود اگر فارغ‌التحصیل رشته فیزیوتراپی در کسب مهارت‌های خود با جدیت تلاش کند و به صورت تجربی به تقویت مهارت‌های خود بپردازد، می‌تواند از درآمد خیلی خوبی برخوردار شود.
فارغ‌التحصیلان رشته فیزیوتراپی می‌توانند در مراکز مختلف مانند: بیمارستان‌ها، درمانگاه‌های دولتی و خصوصی، مراکز هلال احمر، فدراسیون‌های ورزشی، مراکز توانبخشی، مجموعه‌های ورزشی و .. مشغول به فعالیت شوند. علاوه‌بر این، فیزیوتراپیست‌ها می‌توانند بعد از گذراندن دوران طرح و کسب سابقه کاری لازمه، اقدام به تأسیس کلینیک خصوصی فیزیوتراپی کنند.
البته فراموش نکنید، برای تأسیس کلینیک خصوصی، فرد باید دارای سابقه کاری در مراکز استان‌ها به مدت 6 سال و سابقه کاری در شهرستان‌ها به مدت 3 سال را دارا باشد.
درآمد رشته فیزیوتراپی
درآمد رشته فیزیوتراپی به عوامل مختلف محیطی و سابقه فعالیت‌های پیشین بستگی دارد. یک فیزیوتراپیست می‌تواند بدون سابقه کاری خاصی و با فعالیت در مراکز دولتی و بیمارستانی، حداقل درآمد 2 تا 4 میلیونی کسب کند. در رشته فیزیوتراپی مدرک تحصیلی در مقاطع بالاتر تأثیر آن چنانی بر درآمد فرد نخواهد داشت! آنچه حائز اهمیت است، توانایی و مهارت تجربی فرد خواهد بود.
اما اگر فردی بتواند مجوزهای لازم جهت تأسیس کلینیک یا مرکز فیزیوتراپی خصوصی خود را دریافت نماید، بعد از مدتی می‌توان انتظار داشت تا فرد به درآمد بالا 10 میلیون ماهانه نیز دست یابد.
چنانچه از افرادی هستید که به فکر مهاجرت و ادامه تحصیل و اشتغال در کشورهای اروپایی می‌باشید، باید به عرضتان برسانیم در سال گذشته کشورهای آمریکا و استرالیا از برترین کشورهای دنیا برای فیزیوتراپیست‌ها شناخته شده‌اند، به این صورت که در سال 2020 کشور آمریکا با جذب و استخدام 39 درصدی فیزیوتراپیست، رکورد بیش‌ترین استخدام را ثبت کرده است.
گفتنی است، درآمد فیزیوتراپیست‌هایی که در کشورهای آمریکا و استرالیا به استخدام دولت درآمده‌اند، به ترتیب 85 هزار دلار و 60 هزار دلار در سال بوده است.
شرایط تحصیل رشته فیزیوتراپی در دانشگاه‌های خارج از کشور
رقابت بالا برای تحصیل رشته‌هایی مانند فیزیوتراپی در کنکور سراسری و وجود فرصت‌های شغلی بسیار زیاد در خارج از کشور باعث شده است تا افراد زیادی به فکر مهاجرت بوده و ترک وطن کنند. همچنین داشتن یک مدرک معتبر بین‌المللی، به فرد این اجازه را خواهد داد تا در کشورهای مختلف دنیا بعنوان یک فیزیوتراپیست اجازه اشتغال و فعالیت داشته باشد.
قبل از اقدام به هر کاری، ابتدا باید شرایط و مدارک لازم جهت اخذ پذیرش در آن دانشگاه را به دقت مطالعه نمایید. بعلاوه باید از شهریه، شرایط اخذ ویزا، هزینه تحصیل، هزینه‌های زندگی مانند: خوراک، پوشاک، هزینه درمان، مسکن و .. دانشگاه مقصد استعلام بگیرید.
همچنین هر کشور، دانشگاه و موسسه آموزشی ممکن است شرایط و قوانین خاص خود را داشته باشد، بعنوان مثال برای تحصیل در بسیاری از دانشگاه‌های اروپا شما نیاز به گذراندن دوره کالج خواهید بود یا ممکن است برای تحصیل در دانشگاه خاصی نیاز به مدرک زبان داشته باشید! بنابراین اطمینان از شرایط بسیار حائز اهمیت است.
تحصیل رشته فیزیوتراپی در دانشگاه‌های آمریکا
دانشجویان متقاضی تحصیل در دانشگاه‌های آمریکا، می‌توانند با مدرک کارشناسی خود اقدام به گرفتن پذیرش و بورسیه تحصیلی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد گرایش‌های رشته فیزیوتراپی کنند. از جمله مدارک مورد نیاز برای اخذ پذیرش در آمریکا عبارتند از:
- داشتن یک انگیزه‌نامه قوی به صورتی که مسئول اخذ پذیرش مربوطه را متقاعد کند.
- دارا بودن یک رزومه تحصیلی قوی و نمرات بالا
- داشتن مدرک زبان معتبر و بین‌المللی مانند تافل، آیلتس و ..
- برخی از دانشگاه‌ها نیز ممکن است برای اخذ پذیرش درخواست ریز نمرات ترجمه شده را داشته باشند.
برترین دانشگاه‌های آمریکا نیز عبارتند از:
- دانشگاه دلاوار
- دانشگاه پیتزبورگ
- دانشگاه سوترن
- دانشگاه کالیفرنیا
- دانشگاه واشینگتن
- دانشگاه ایموری، نورث وسترن، لوا، دوک، فلوریدا، میامی و بوستون
تحصیل رشته فیزیوتراپی در دانشگاه‌های ترکیه
کشور ترکیه به دلیل نزدیکی از لحاظ جغرافیایی، فرهنگ و تشابهات دینی به یکی از پرطرفدارترین کشورها برای ادامه تحصیل دانشجویان گروه‌های مختلف من جمله فیزیوتراپی تبدیل شده است. تحصیل رشته فیزیوتراپی در ترکیه در هر سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری امکان‌پذیر است.
تحصیل فیزیوتراپی در کشور ترکیه از برخی شرایط ویژه برخوردار است که مهمترین آن این است که اغلب دانشگاه‌های ترکیه برای اخذ پذیرش، شرط کسب نمره قبولی در آزمون‌های YOS و SAT دارند.
از برترین دانشگاه‌های ترکیه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دانشگاه اوکان
- دانشگاه باغچه‌شهر
- دانشگاه کوچ
- دانشگاه یدی تپه
- دانشگاه استانبول بیلگی
تحصیل رشته فیزیوتراپی در دانشگاه‌های اروپا
کشورهای اروپایی معمولأ از کیفیت آموزش بالایی برخوردار هستند و دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل از دانشگاه، می‌توانند با مدرک معتبر در بهترین مراکز دنیا به اشتغال بپردازند. اما برخی از کشورهای مورد استقبال رشته داروسازی در بین ایرانیان، عبارتند از:
- سوئد یکی از بهترین کشورها برای ادامه تحصیل فیزیوتراپی است. اما یکی از شرایط اخذ پذیرش این کشور، داشتن مدرک زبان انگلیسی است. علاوه‌بر این، بعد از کسب پذیرش، باید در دوره یک ساله آموزش زبان سوئدی نیز شرکت کنند.
- اتریش دیگر کشور اروپایی است که بسیار مورد استقبال است. این رشته در کشور سوئد با نام کارشناسی علوم در مطالعات بهداشتی شناخته می‌شود. هزینه تحصیل در اتریش پایین‌تر از بقیه کشورها می‌باشد. از بهترین دانشگاه‌های این کشور می‌توان به دانشگاه وین اشاره کرد.
آیا در رشته فیزیوتراپی طرح اجباری مناطق محروم اجباری است؟
برخلاف رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و داروسازی، برای فارغ‌التحصیلان رشته فیزیوتراپی، طرح اجباری مناطق محروم اجباری نیست و صرفأ برای تقویت مهارت‌های فردی و تجربی شخص می‌تواند این دوره را بگذراند. البته کسانی که خواستار تأسیس مراکز فیزیوتراپی خصوصی هستند، به دلیل نیازمند بودن به سابقه کاری 6 و 3 ساله، ملزم به گذراندن دوره طرح می‌شوند.
سوالات متداول
- بازار کار رشته فیزوتراپی به چه صورت می‌باشد؟
افزایش جمعیت سالمندان، کم تحرکی، چاقی و بروز مشکلات متعدد عضلانی و استخوانی منجر به افزایش تقاضا برای رشته فیزیوتراپی می‌شود. بنابراین بازار کار رشته فیزیوتراپی مثل همیشه عالی خواهد بود. - درآمد فارغ التحصیلان رشته فیزیوتراپی به چه صورت است؟
فارغ التحصیلانی که به تازگی مدرک خود را اخذ کرده و از تجربه کمی برخوردارند، می‌توانند با درآمد ماهیانه 5 میلیون تومان فعالیت خود را در مراکز درمانی فیزوتراپی دولتی ادامه دهند. اما با ادامه فعالیت و اخذ تخصص و تجارب بیشتر، یک فیزیوتراپیست می‌تواند بازار کار شخصی خود را داشته باشد و حتی می‌تواند در منزل نیز به درمان بیماران بپردازد و روزانه تا سقف 3 میلیون تومان درآمد کسب کند. - آیا رشته فیزیوتراپی طرح دوساله اجباری دارد؟
خیر، گذراندن طرح دوساله در رشته فیزیوتراپی برخلاف رشته‌های پزشکی، اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می‌پذیرد. - حداقل رتبه قبولی برای رشته فیزیوتراپی چقدر است؟
برای قبولی در رشته فیزیوتراپی می‌توان به رتبه حدودی 8000 امیدوار بود.
سخن پایانی
همان‌طور که خودتان نیز مطلع هستید، در جوامع امروزی و مخصوصأ در کشور ما ایران، به دلیل کمبود منابع و املاح در مواد غذایی، عوامل ژنتیکی، کمبود منابع معدنی در اثر روش‌های غلط زندگی و کمبود انواع ویتامین‌های گروه D مخصوصأ در بین بانوان، هر فردی در زندگی ممکن است راه به سمت فیزیوتراپی کج کند.
اگر به افراد جامعه، مادربزرگان و پدربزرگان با دقت توجه کنیم، خواهیم دید، بسیاری از این افراد حداقل در طول زندگی خود یک بار برای انجام فیزیوتراپی گردن، فیزیوتراپی زانو و یا فیزیوتراپی کمر به مراکز مختلف فیزیوتراپی مراجعه کرده‌اند. بنابراین، نقش پررنگ این رشته به وضوح مشخص است.
داوطلبان هنگام انتخاب رشته این سوال را بارها تکرار می‌کنند که آیا رشته فیزیوتراپی خوبه! ببینید دوستان عزیز، نمی‌توان گفت که یک رشته خوب هست یا یک رشته بد هست! هر رشته و حرفه‌ای نیازمند فرد مخصوص خودش است.
آنچه در موفقیت یا عدم موفقیت انسان‌ها نقش دارد، یافتن استعداد و دنباله‌روی از استعداد خود است. هیچ رشته‌ای صرفأ خوب یا صرفأ بد نیست! هر کدام علاوه‌بر مزیت ممکن است رذیلت‌های خاص خود را نیز داشته باشند. فقط در توانایی انسان‌ها است که این مسئله تفاوت ایجاد می‌کند.
پس در زمان انتخاب رشته باید به استعدادهای خود توجه بالایی داشته باشیم، درست است که به دلیل مسائل و مشکلات اقتصادی امروزه همه به دنبال رشته‌ها و شغل‌هایی با درآمد و بازار کار عالی می‌گردند، اما این نکته را فراموش نکنید که از علاقه می‌توان به درآمد رسید، اما اگر علاقه نباشد و وارد محیطی شوید که آزارتان می‌دهد، بالأخره یک روز مجبور به ترک خواهید شد هرچند اگر درآمدتان عالی باشد.
منبع : 1