راهکارهای درمان شپش سر با نسخه پزشک
اگر شدت خارش پوست سرتان بسیار زیاد شده است و زخم‌هایی هرچند ریز در آن مشاهده می‌کنید بهتر است درمان‌های خانگی و بدون نسخه را فراموش کرده و به یک کلینیک پوست و مو مراجعه کنید. پزشک متخصص با بررسی دقیق پوست سر و موهای شما بهترین داروها را به شما پیشنهاد می‌دهد تا در زمان کوتاه‌تری و بدون گسترش آسیب از شر شپش‌ها خلاص شوید. توجه کنید که اگر قبلا راهکار دیگری را برای درمان امتحان کرده‌اید حتما به پزشک اطلاع دهید و درصورتی‌که داروی خاصی مصرف می‌کنید یا مبتلا به بیماری هستید که پزشک را مطلع کنید.
- اسپینوزاد
این دارو را می‌توان برای افراد بالای ۴ سال استفاده کرد. نتایج آزمایش‌ها و تجربیات عملی استفاده از این دارو نشان می‌دهد که شپش سر در بیشتر افراد بعد از گذشت ۱۴ روز به‌طور کامل درمان شده است. این دارو دارای حالت مایع است و برای استفاده از آن باید ریشه و ساقه مو و پوست سر را به‌طور کامل به آن آغشته کنید. بعد از گذشت ۱۰ دقیقه موهایتان را با شامپو بشویید و با استفاده از شانه ضد شپش شانه بزنید. در زمان استفاده از این مایع مراقب چشمانتان باشید. همچنین در افراد با پوست‌های حساس هم می‌تواند باعث ایجاد سوزش پوست شود.
- آیورمکتین
این دارو از باکتری‌های موجود در خاک به دست آمده است و برای نوزادان بالای ۶ ماه و افراد بالغ کاملا مناسب است. با توجه به اینکه آیورمکتین برای کودکان و نوزادان استفاده می‌شود استفاده از آن بدون نسخه پزشک متخصص ممنوع است و حتما باید تحت نظر پزشک به کار برده شود. در نتایج آزمایش‌ها سه‌چهارم بیماران ۲ هفته بعد از درمان بدون نیاز به شانه ضد شپش به‌طور کامل درمان شدند. این لوسیون را باید به پوست و موی خشک خود بمالید و بعد از ۱۰ دقیقه آبکشی کنید.
- لوسیون بنزیل الکل
این لوسیون بر روی دستگاه تنفسی شپش تاثیر می‌گذارد و با فلج کردن آن این حشرات را خفه می‌کند؛ با توجه به این موضوع نمی‌توان آن را درمانی برای از بین بردن تخم شپش دانست. این دارو را می‌توان برای بیماران بالای شش ماه استفاده کرد و ممکن است باعث تحریک پوست و چشم شود. برای استفاده از این لوسیون پوست سر و موی خشک را به آن آغشته کرده و بعد از ۱۰ دقیقه با آب بشویید. استفاده از شانه ضد شپش برای جدا کردن تخم‌ها و شپش‌های مرده توصیه می‌شود. درمان با این روش باید حداقل دو بار و برای تعداد دفعات بیشتر با مشورت پزشک انجام شود.
- لوسیون مالاتیون
این لوسیون با نام تجاری اوید وارد بازار شده است و علاوه بر شپش‌های زنده می‌تواند تخم‌های آن‌ها را نیز از بین ببرد. توجه داشته باشید که این ماده قابل اشتعال است و در زمان استفاده از آن نباید موها را گرم کنید یا بسته‌بندی آن را در معرض نور خورشید قرار دهید. علاوه بر این استفاده از این دارو برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی‌شود. برای استفاده از این لوسیون نیازی به خیس کردن موها ندارید.
موهای خشک را به آن آغشته کنید و بدون شستشو اجازه دهید که در معرض هوا کاملا خشک شود. در مدتی که موهایتان به لوسیون آغشته است (حدود ۸ تا ۱۲ ساعت طول می‌کشد تا به‌طور کامل خشک شود) در نزدیکی اجاق گاز، بخاری یا وسایل گرمایشی قرار نگیرید. همچنین هرگز از سشوار استفاده کنید. بعد از گذشت این مدت موهایتان را با شانه نیت شانه کنید و آن‌ها در سینک (نه زیر دوش) کاملا بشویید. در صورت مشاهده شپش‌های زنده درمان را بعد از ۷ تا ۹ روز تکرار کنید.
- دستگاه از بین برنده شپش
این دستگاه معمولا در کلینیک‌های پوست و مو به کار می‌رود و با حرارتی که تولید می‌کند شپش‌های زنده و تخم‌های آن‌ها را خشک خواهد کرد. تجربه نشان داده است که با استفاده از این دستگاه تخم‌های شپش تا حدود ۹۸ درصد و شپش‌های زنده نیز تا ۸۰ درصد از بین رفته‌اند. درمان با این دستگاه بی‌خطر است؛ اما باید توسط افراد حرفه‌ای و مسلط انجام شود تا آسیبی به پوست شما نرساند.
- شامپوی لیندان (Lindalice)
این دارو نوعی سم عصبی است که برای از بین بردن شپش‌های زنده و تخم‌های آن‌ها استفاده می‌شود. استفاده بیش‌ازحد از این دارو و مصرف بدون نسخه آن ممکن است باعث ایجاد سرطان شود؛ به همین دلیل پزشکان بسیار بااحتیاط آن را برای افراد تجویز می‌کنند. همچنین استفاده بی‌رویه از آن می‌تواند باعث ایجاد تشنج و حتی مرگ افراد شود. با توجه به این موضوع مصرف آن برای کودکان، سالمندان و افراد زیر ۵۰ کیلوگرم مناسب نیست و تنها در مواردی تجویز می‌شود که هیچ‌کدام از روش‌های درمانی تاثیر نداشته‌اند و شپش‌ها همچنان به قوت خود باقی هستند.
چگونه وجود شپش را در پوست سر خود یا کودکم تشخیص دهم؟
بر اساس تحقیقات آکادمی پزشکی اطفال آمریکا (American Academy of Pediatrics) شناسایی پوره یا شفیره زنده و شپش بالغ بر روی نشان‌دهنده حضور این حشره موذی بر روی سر شماست. به‌منظور تشخیص شپش سر موهای مرطوب کودک یا خودتان را با شانه دندانه‌دار ضد شپش شانه بزنید و به‌دقت آن را بررسی کنید. اگر شپش زنده‌ای پیدا نکردید چند ساعت بعد یا در طول روزهای متوالی این کار را انجام دهید.
اگر با این روش متوجه وجود شپش نشدید بهتر است به پزشک مراجعه کنید؛ پزشکان نوری به سر می‌تابانند که شپش‌ها را آبی می‌کند. توجه داشته باشید که حضور شپش در سر نشان‌دهنده این نیست که شما باید به فکر درمان آن باشید. درواقع نزدیک بودن شپش‌های زنده به پوست سر چیزی است که باید نگران آن باشید. شپش‌هایی که در فاصله بیشتر از ۶ میلی‌متر از پوست سر قرار دارند احتمالا مرده یا خالی هستند. درصورتی‌که پزشک در تشخیص زنده بودن شپش‌ها شک داشته باشد آن‌ها را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند. نبود شپش زنده نشان‌دهنده نبود آلودگی جدید است و شپش‌های موجود بر روی سر احتمالا باقیمانده از آلودگی‌های قبلی هستند که با شانه‌های ضد شپش می‌توانید آن‌ها را از سر خود جدا کنید.
کدام موارد ممکن است با آلودگی شپش اشتباه گرفته شود؟
تخم‌های شپش بسیار شبیه به شوره سر هستند و این موضوع افراد را به اشتباه می‌اندازد. برای تشخیص آن باید سعی کنید ذره سفیدرنگ را از پوست جدا کنید. اگر حالتی چسبناک داشت و به‌سختی جدا شد پس با یک تخم شپش طرف هستید.
- تخم‌های مرده یا خالی باقیمانده از آلودگی‌های قبلی
- تکه‌های موی جدا شده و مرده
- بافت زخم بر روی پوست سر
- باقی ماندن خاک یا گردوغبار در کف سر
- اثرات باقیمانده از محصولات مراقبت از مو
- حشرات کوچک دیگری که ممکن است در اثر آلودگی پوست کف سر یا رفتن به محیط‌هایی مانند باغ‌ها و جنگل‌ها وارد موها شده باشند.
برای جلوگیری از بازگشت شپش سر چه باید کرد؟
ممکن است شما شپش سر را درمان کنید اما به دلیل مراقبت نادرست بعد از درمان دوباره به این آلودگی دچار شوید. در این موارد باید علت ایجاد شپش را پیدا کرده و راهکارهای زیر را به کار ببندید تا شپش‌ها به‌طور کامل از بین بروند:
- درصورتی‌که همه اعضای خانواده درمان شده‌اند و تنها یکی از آن‌ها هنوز شپش فعال دارد وسایل او را از سایرین جدا کرده و ملحفه‌ها، تشک و بالش او را هرروز بشویید و در آفتاب قرار دهید. همچنین دیگر اعضای خانواده و حیوانات خانگی را نیز از او دور نگه‌دارید.
- بلافاصله بعد از پیدا کردن شپش در سر خود یا یکی از اعضای خانواده همه ملحفه‌ها و لباس‌های استفاده شده در ۲ روز قبل را با آب خیلی گرم بشویید و آن‌ها را در آفتاب پهن کنید.
- وسایل غیرقابل شستشو را به مدت ۲ هفته در کیسه ضد هوا قرار دهید تا شپش‌های زنده در اثر نبود اکسیژن از بین بروند.
- کیسه جاروبرقی‌تان را تعویض کنید و کیسه قبلی را دور بیندازید.
- برس مو، شانه، تل و گیره‌های سر را در آب داغ خیس کنید و در صورت امکان آن‌ها را دور بیندازید.
- حتما به فرزندتان تذکر دهید که از تماس نزدیک با سایر دوستانشان خودداری کنند. لباس‌های خود را به آن‌ها غرض ندهند و از لمس موهای آن‌ها خودداری کنند.
- مدتی بعد از تکمیل درمان هر ۳ یا ۴ روز موهای خود و همه اعضای خانواده را چک کنید تا مطمئن شوید که شپش‌ها برنگشته‌اند.
چه زمانی برای درمان شپش سر به پزشک مراجعه کنیم؟
اولین قدم در درمان شپش سر این است که مطمئن شوید به شپش آلوده شده‌اید. به همین دلیل لازم است که قبل از شروع هر درمانی برای تشخیص این موضوع نزد پزشک بروید. بعد از آن می‌توانید درمان‌های خانگی را شروع کنید. اگر بعد از یک یا دو هفته خارش سر بیشتر شد یا تعداد شپش‌های زنده‌ای که در پوست سرتان می‌بینید افزایش یافت به پزشک مراجعه کنید تا از داورهای جدیدتری که شپش‌ها هنوز نسبت به آن مقاوم نشده‌اند استفاده شود.
توجه داشته باشید که خاراندن پوست سر می‌تواند باعث خراشیده یا زخم شدن آن شود که احتمال عفونت باکتریایی را افزایش می‌دهد. نکته دیگر اینکه اگر در غدد لنفاوی خود احساس التهاب داشتید یا دانه‌های ریز و قرمز بر روی پوستتان مشاهده کردید یا شاهد پوسته‌پوسته شدن آن بودید بدون فوت وقت به پزشک مراجعه کنید. این موارد می‌تواند ناشی از ایجاد زخم‌های عفونی در پوست سر یا حساسیت به داروهای از بین برنده شپش باشند.
منبع :