رشته ورزشی موتورسواری
موتورسیکلت وسیله کم هزینه، پر کاربرد و در دسترس امروزی در ابتدا با گذاردن انواع موتور ها بر روی دوچرخه ها بوجود آمد و به تدریج توانست جایگاهی شایسته در رفت و آمد به خصوص در درون شهرها پیدا کند، با پیشرفت علوم و صنایع مهندسی این وسیله کاربردهای ورزشی و تفریحی فراوانی از جمله مسابقات سرعت، پرش و حتی نمایشی پیدا نمود.
تاریخچه بوجود آمدن موتورسیکلت در دنیا
موتور سیکلت های دوچرخ با یک پیشرانه تامین کننده نیروی محرکه(موتور) به عنوان یک وسیله نقلیه ارزان قیمت و بسیار مفید در بسیاری از نقاط جهان مورد استفاده قرار می گیرد. شاید بتوان موتور سیکلت را دوچرخه ای نامید که، در مکانیسم حرکتی به کمک یک موتور احتراقی توسعه یافته است.اولین ایده ساخت یک وسیله موتوری دوچرخ یا موتور سیکلت توسط دوسازنده آلمانی دوچرخه به نام های “گوتلیب دایملر”و “ویلهلم می باخ” در شهربدکانسات (اشتوتکارت) در سال ۱۸۵۵ اجرا و موتور سیکلت اختراع شد، درواقع وسیله ای که ساخته شده بود همان دوچرخه موتور دار بود که با مواد نفتی تغذیه می شد. بدنه آن از چوب و چرخ ها ترکیبی از اسپوک های چوبی با تسمه ها و یک شاسی فلزی بود که در کنار پیشرانه تک سیلندر اتوسیکل و یک کاربراتور تلمبه ای، وسیله نقلیه ابتدایی مذکور را به حرکت در می آورد. سازندگان این اختراع خودروی خود را Reitwagen یعنی خودروی سواری نام نهادند. هدف اولیه آنها طراحی یک وسیله نقلیه رسمی نبود بلکه تلاش آن ها بر طراحی یک حمل کننده موتوری چرخ دار متمرکز شده بود. البته اگر موتورسیکلت را کسی به عنوان دوچرخه ای که با نیروی بخار کار کند تعریف نماید، نخستین موتورسیکلت آمریکایی بوده است ولی نه به شکل موتورسیکلت های امروزی.
این وسیله در نمایشگاه ها و سیرک های آمریکای شرقی در سال ۱۸۶۷توسط سیلوستر هاروارد روپردر ماساچوست در معرض دید همگان قرار گرفت. یک نمونه از ماشین «روپر» ساخت سال ۱۸۶۹ موجود است. این دستگاه از یک پیشرانه دو سیلندر زغال سوز ساخته شده است و یک میله اتصال به طور مستقیم چرخ عقب را به حرکت در می آورد و البته بیشتر به یک سواری امروزی می ماند تا یک موتورسیکلت. در اوایل گسترش صنعت تولید موتورسیکلت، سازندگان دوچرخه بسیاری وجود داشتند که تولیدات خود را به وسایلی با پیشرانه های دورن سوز مجهز ساختند.در ابتدای کار تمامی تولیدکنندگان طراحی مدل های سه یا چهار چرخه را در دستورکار خود قرار دادندو این حالت امنیت و اطمینان کافی برای کنترل وسیله و زمین نخوردن راننده را تضمین می کردکه با قوی تر شدن پیشرانه ها و توسعه طراحی بدنه دوچرخه ها توسط سازندگان موتورسیکلت کم کم توسعه یافت.یک مدل دوچرخ بسیار جالب مدل «میلت» بود که بعدها در سال 1۸۹۲ طراحی شد. میلت از یک پیشرانه پنج سیلندر استفاده می کردکه به عنوان توپی چرخ عقب نیز به کار می رفت، سیلندرها همراه چرخ دور می خوردند و میل لنگ آن نیز محور عقب را تشکیل می داد.اولین تولید واقعاً موفق مدل دوچرخ هیلدن براندو ولفهولر نام گرفت و در سال ۱۹۸۴ در مونیخ عرضه شد که یک پیشرانه دوتایی موازی در پایین بدنه نصب شده بود که سیلندرهای آن جلو وعقب می رفت.
میله اتصال مستقیماً به محور چرخ عقب متصل می شد و به جای استفاده از چرخ سنگین برای ذخیره انرژی در بین احتراق سیلندر در این موتور یک جفت تسمه محکم ارتجاعی مورد استفاده قرار گرفته بود که هر کدام در قسمت خارجی بر سیلندر نصب می شد. سیستم خنک کننده پیشرانه، با استفاده از یک مخزن آب (رادیاتور) که در بالای گلگیر عقب نصب شده بود، کار می کرد. در سال ۱۸۹۵ شرکت فرانسوی «دودیون باتن» پیشرانه ای ساخت که امکان تولید انبوه و عمومی موتورسیکلت را فراهم می کرد. این پیشرانه سبک، کوچک و با دور موتور بالا بود که از باتری و احتراق زغال استفاده می کرد. دودیون باتن ، این پیشرانه ۲٫۱ اسب بخاری را برای استفاده در موتورهای شهری ارائه کرد، پیشرانه فوق متوسط شرکت های متعددی همچون «ایندین» و «هارلی دیویدسن» در امریکا کپی شد. اگرچه یک آمریکایی به نام «پنینگتون» تعدادی ماشین از این دست را در سال ۱۸۹۵ ساخت. اولین تولیدکننده آمریکایی موتورسیکلت «آرینت-آستره» بود که توسط شرکت «هتز» در «واتهام ماساچوست» ساخته شد.تا قبل از جنگ جهانی اول، بزرگ ترین تولیدکننده موتورسیکلت شرکت ایندین بود.
پس از آن شرکت هارلی دیویدسن این جایگاه را دراختیار داشت. در سال ۱۹۲۸ کمپانی DKW بود که به یزرگ ترین سازنده موتورسیکلت تبدیل شده بود. موتورسیکلت های کارخانه BMW در سال ۱۹۲۳ با موتور دوقلو یا «باکسر» وارد عرصه رقابت شد. پس از جنگ جهانی دوم گروه BSA در سال ۱۹۵۱موتورسیکلت های « تریومف» را خریداری کرد تا بدین ترتیب ادعای تولید یکی از چهار تولیدکننده موتورسیکلت در جهان تبدیل شود و بعد از آن به عنوان به بزرگترین تولید کننده وقت تبدیل گردد.شرکت آلمانی NSU از سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۰ به بزرگترین سازنده موتورسیکلت بدل شد. اما در ۱۹۷۰ سالی که شرکت های ژاپنی و در راس آنها «هوندا» گوی رقابت را از دیگر رقبا ربود کا تا اکنون نیز در اختیار داشته است. تولیدکنندگان انگلیسی (تریومف-BSA-نورتون) تا قبل از از به عرصه آمدن هوندا جایگاه غالبی در تولید موتور سیکلت در بازار داشتند اما تولیدات سریع، ارزان، متنوع و با کیفیت برتر ژاپنی ها در اوایل ۱۹۷۰ بازار را از دست دیگران و بخصوص انگلیسی ها خارج کرد.امروزه شرکت های هوندا، سوزوکی، کاوازاکی صنعت موتورسیکلت را دراختیار گرفته اند. اگرچه کمپانی های مانند هارلی دیویدسن هنوز از محبوبیت بالایی برخوردار هستند و در سال های اخیر نیز برخی از مارک های دیگر و بخصوص مارک های ایتالیایی مانند دوکاتی نیز توانسته اند محبوبیت زیادی به دست آورند.
تاریخچه موتورسواری در ایران
شروع فعالیت موتور سواری به اواخر دهه ۲۰ خورشیدی بر می گردد که با ورود موتورهای انگلیسی به کشور عده ای از علاقه مندان شروع به برپایی نمایشات موتور سواری در میدان ارک تهران و جلالیه (پارک لاله فعلی) در روز های تعطیل نمودند تا اینکه در سال ۱۳۴۰ با ورود اولین موتورهای ساخت ژاپن به ایران یکی از وارد کنندگان برای تبلیغ اقدام به برگزاری یکدوره مسابقات به صورت تور بین تهران و مشهد نمود که در این مسابقه حسین پیر هادی اول؛ علی باقری دوم؛ اصغر حمیدی سوم شدند که اکثر شرکت کنندگان از کسبه دوچرخه فروش و موتور فروشان تهران و مشهد بودند.
واردات موتور سیکلت در ایران بصورت انبوه به اواخر دهه ۲۰ شمسی برمیگردد که در آن سالها انواع موتور سیکلتهای انگلیسی از قبیل B.S.A ماچلس تریومف آریل رویال ، سه تفنگه و… توسط تجار و بازرگانان ایرانی به کشور وارد می شد. این موتور سیکلتهای انگلیسی نزدیک به ۲۰ سال یکه تاز بازار موتور سیکلت ایران بودند. کم کم در اواخر دهه ۳۰ شمسی بود که موتور سیکلتهای ایتالیایی از قبیل تستی دوکاتی و سبا لامبرتا ومارکهای آلمانی مثل زاکس زونداب جاوا وموبیلت و پژوهای فرانسوی هم وارد ایران شدند.
آشنایی با انواع مسابقات موتورسواری در سطح دنیا
مسابقات رسمی موتور سواری طبق سایت فدراسیون جهانی موتور سواری به شکل زیر است :
مسابقات پیست ، مسابقات جهانی سوپراسپرت 300 ، مسابقات جایزه بزرگ (گرند پریکس) یا همان جی پی GP، مسابقات جهانی سوپربایک و سوپراسپرت ، مسابقات استقامتی ، مسابقات سایدکار ، مسابقات سوپراستاک ، مسابقات ردبول روکیز کاپ Red Bull Rookies Cup ، رکورد سرعت ، مسابقات کراس ، مسابقات جهانی موتورکراس نوجوانان ، مسابقات موتورکراس MXGP/MX2 ، مسابقات موتور کراس سایدکار ، مسابقات موتور کراس نوجوانان ، مسابقات سوپرکراس ، مسابقات سوپر موتو ، مسابقات اسنوکراس ، مسابقات موتور کراس ملت ها ، مسابقات موتور کراس بانوان ، مسابقات فری استایل Freestyle، مسابقات موتور کراس پیشکسوتان ، مسابقات فری استایل ملت ها ، مسابقات اسنوکراس بانوان ، مسابقات تریال ، مسابقات FIM Trial E Cup ، مسابقات جام جهانی تریال بانوان ، مسابقات تریال ملت ها ، مسابقات تریال ، مسابقات ایکس تریال ، مسابقات تریال بانوان ، مسابقات تریال ملت های بانوان ، مسابقات قهرمانی جهان تریال2 ، مسابقات ایکس تریال ملت ها ، جام تریال 125 سی سی ، مسابقات ایندورو یا اندرو ، مسابقات ایندورو یا اندرو وینتیج ترافی FIM Enduro Vintage Trophy ، مسابقات ایندورو یا اندرو ISDE ( معروف به Six Days(، مسابقات ایندورو یا اندرو ، مسابقات جونیور ایندورو یا اندرو ، مسابقات ایندورو یا اندرو بانوان ، مسابقات ایندورو یا اندرو جوانان ، مسابقات سوپر ایندورو یا اندرو ، مسابقات جوانان و بانوان سوپر اندرو یا ایندورو ، مسابقات رالی ، مسابقات رالی کشور نوردی پیشکسوتان ، مسابقات رالی کشور نوردی ، مسابقات رالی کشور نوردی بانوان ، مسابقات رالی کشور نوردی چهارچرخ ، مسابقات رالی کشور نوردی نوجوانان ، مسابقات رالی قاره نوردی باجا ، مسابقات رالی قاره نوردی باجا بانوان ، مسابقات رالی قاره نوردی باجا چهارچرخ ها ، مسابقات رالی قاره نوردی باجا نوجوانان ، مسابقات مسیر رانی (پیست( ، مسابقات جهانی بازی های مسیر رانی ، دوره های آموزشی مسیر رانی ، مسابقات سایدکار 1000 سی سی Sidecar، مسابقات مسیر رانی جایزه بزرگ ، مسابقات مسیر رانی یخی گلدیاتور
انواع مسابقات موتورسواری که به شکل رسمی در سرتاسر جهان برگزار می شود و مسابقاتی که برای آنها تیم های کاملا رسمی و حرفه ای تشکیل شده است و پشت همه آنها مهندسان کاربلد با تخصص و تکنولوژی روز دنیا در حال انجام وظیفه اند. علاوه بر معرفی قابلیت ها و ویژگی های موتورهای مختلف که در کلاس های متنوع قرار دارند، شرایط پیست ها، نحوه برگزاری مسابقات و همچنین نحوه رانندگی آنها به اشکال مختلف را دارا می باشد. رقابت روی دوچرخ در دنیای موتوراسپرت بسیار دیدنی است و هدف ما این است که به صورت کاملا مفصل حواشی پیرامون آن را هم برای علاقه مندان بازگو کنیم تا شاید روزگاری شاهد برگزاری این مسابقات مهیج و حرفه ای در داخل کشور باشیم.
منبع : 1