روش پرورش بلدرچین گوشتی؛ محل نگهداری، تغذیه و بیماری‌ها
گوشت لذیذ بلدرچین چربی پایین و پروتئین بالایی دارد، از این رو در سال‌های اخیر پرورش بلدرچین گوشتی مورد توجه قرار گرفته است. بلدرچین پرنده‌ای با جثه کوچک است که در مدت ۴۵ روز به یک پرنده بالغ تبدیل می‌شود.
آیا پروش بلدرچین با سرمایه گذاری اندک امکان پذیر است؟ در حال حاضر ۱۸ گونه بلدرچین وجود دارد که در دو گروه بلدرچین‌های گوشتی و تخم گذار دسته بندی می‌شوند. باب وایت (امریکایی) و سفید سینه (هند) برای تولید گوشت و فرآورده‌های گوشتی مناسب و مشهور هستند. پرورش بلدرچین گوشتی یکی از مشاغل خانگی است که با سرمایه گذاری اندک می‌تواند سود فراوانی به همراه داشته باشد. در این مقاله به بررسی مزایای پرورش بلدرچین گوشتی، شرایط نگهداری، تغذیه و بیماریهای شایع می‌پردازیم.
مزایای پرورش بلدرچین گوشتی
پروش بلدرچین به سرمایه‌ی کمی نیاز دارد و می‌تواند همراه با سایر ماکیان برای تولید تخم و گوشت پرورش داده شوند. برخی از مزایای پرورش بلدرچین گوشتی عبارتند از:
۱. این پرندگان جثه کوچک وزنی بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ گرم دارد، بنابراین برای پرورش آن‌ها به فضای زیادی نیاز نیست.
۲. غذای بلدرچین نسبت به سایر ماکیان ارزانتر و از لحاظ اقتصادی به صرفه‌تر است.
۳. رشد بلدرچین سریع است و تقریبا ۴۵ روز طول می‌کشد تا یک جوجه پروار شود و به زمان کشتار برسد.
۴. این پرندگان مقاومت بیشتری در مقابل بیماری پرندگان دارند.
۵. گوشت بلدرچین دارای چربی پایین و درصد بالایی از آهن، پتاسیم، روی و منیزیم است و برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله بیماریهای قلبی، آسم، سنگ کلیه و مثانه مفید است.
مکان مناسب برای پرورش بلدرچین گوشتی
یکی از مهمترین مراحل پرورش بلدرچین گوشتی انتخاب مکان مناسب است. بلدرچین‌ها می‌توانند در قفس یا بستر پرورش داده شوند. با نگهداری بلدرچین در قفس رعایت شرایط بهداشتی آسان‌تر و خطر ابتلا به بیماری پرندگان در آن‌ها کاهش می‌یابد. یک محیط مناسب برای پرورش بلدرچین دارای شرایط زیر است:
۱. در یک قفس به طول ۱۲۰، عرض ۶۰ و عمق ۲۵ سانتی‌متر می‌توان ۵۰ عدد بلدرچین را پرورش داد.
۲. جنس قفس بهتر است از مفتول ضد زنگ و ابعاد و سوراخ‌های تور سیمی برای بلدرچین بالغ ۵ میلی‌متر در ۵ میلی‌متر باشد. قفس پلاستیکی پس از مدتی با رشد قارچ و … روبه رو می‌شود و برای پرورش مناسب نیست.
۳. دمای محیط برای پرورش بلدرچین وابسته به سن آن‌ها متفاوت است. برای نرمال نگه داشتن دما از وسایل گرمایشی و سرمایشی استفاده می‌شود.
۴. محیط باید دارای دستگاه تهویه مناسب باشد.
۵. برای تامین روشنایی و نوررسانی از لامپ LED استفاده می‌شود.
۶. قفس بلدرچین باید دور از سر و صدا و دسترس حیوانات وحشی نگه داری شود.
شروع کار
برای شروع پرورش بلدرچین گوشتی می‌توان تخم بلدرچین را خریداری و در دستگاه جوجه کشی بلدرچین قرار داد. بعد از ۱۷ روز جوجه‌ها متولد می‌شوند. دمای محیط باید ۳۷ درجه باشد و نور رسانی به صورت ۲۴ ساعته انجام می‌شود. دمای محیط باید هر چهار روز یکبار ۵ درجه کاهش یابد تا به ۲۵ درجه برسد. جوجه‌ها بعد از دو هفته به سالن اصلی آورده می‌شوند و در دمای ۲۱ الی ۲۵ درجه نگه داری می‌شوند و در هر ۲۴ ساعت به ۸ ساعت خاموشی نیاز است. همچنین می‌توان جوجه‌های چند روزه بلدرچین را از بازار خریداری کرد و پرورش داد. این روش برای افراد تازه کار که با پرورش بلدرچین آشنایی ندارند مناسب‌تر است.
تغذیه بلدرچین
برای اینکه بلدرچین‌ها رشد مناسب داشته باشند و سریعتر پروار شوند باید با غذای مناسب تغذیه شوند. یک جوجه بلدرچین تقریبا به ۶۰۰ گرم دانه نیاز دارد تا بالغ شود. بلدرچین بالغ روزانه ۲۰ الی ۲۵ گرم دانه نیاز دارد. خوراک جوجه بلدرچین از ۲۷ درصد پروتئین و بلدرچین بالغ از ۲۲ درصد پروتئین تشکیل شده است. برای آشنایی با غذای اصلی بلدرچین، این مقاله را نیز در ستاره مطالعه کنید.
نکات بهداشتی
با رعایت نکات بهداشتی زیر می‌توان احتمال بیماری در بلدرچین را کاهش داد و از ایجاد تلفات و کاهش سود پیشگیری کرد.
- استفاده از دستگاه تهویه مناسب برای تامین هوای سالم سالن
- جلوگیری از ورود حشرات موذی و حیوانات وحشی به داخل سالن
- خشک و تمیز نگه داشتن محیط
- جدا کردن جوجه‌ها و بلدرچین بالغ
- جدا کردن بلدرچین بیمار از سایر پرندگان و ضدعفونی کردن محیط
- تمیز کردن و شست و شوی هفتگی آب خوری، دان خوری، سالن و تجهیزات
بیماریهای شایع
رعایت بهداشت و مراقبت می‌تواند خطر بیماری‌ها را در بلدرچین کاهش دهد. با این وجود برخی از بیماری که امکان شیوع آن‌ها وجود دارد عبارتند از:
- مارک: در ۲۰ روزگی اتفاق می‌افتد و معمولا بلدرچین‌ها با تزریق واکسن در ناحیه گردن واکسینه می‌شوند.
- نیوکاسل: همزمان با واکسن مارک برای پیشگیری از این بیماری در چشم بلدرچین قطره ریخته می‌شود.
- آبله: در ۶- ۸ هفتگی اتفاق می‌افتد و بلدرچین نسبت به آن واکسینه می‌شود.
- کوکسیدیوز: برای درمان این بیماری کواکسیال ۲۰ را در آب حل کرده و به مدت ۳ روز به بلدرچین داده می‌شود.
- زخم انتیت: برای درمان یک گرم استروپترومایسین را در یک لیتر آب حل کرده و به مدت سه روز به جوجه‌ها داده می‌شود.
پرورش بلدرچین در خانه (اصول مهم در آموزش پرورش بلدرچین)
پرورش بلدرچین در خانه نیاز به دانش و آگاهی در این زمینه دارد. آگاهی از شرایط نگهداری، تخم‌گذاری و تغذیه بلدرچین‌ها از اصول آموزش پرورش بلدرچین است.
– بلدرچین یکی از پرندگانی است که گوشت آن طعم بسیار لذیذی دارد و علاوه بر این بسیار هم مقوی می‌باشد. تقاضا برای مصرف گوشت بلدرچین در سالیان اخیر زمینه را برای یک کسب و کار جدید آماده کرده است و آن پرورش بلدرچین است. قطعا برای شروع هر کاری باید با شرایط و مزایا و معایب آن آشنایی داشته باشید تا بتوانید در آن زمینه موفق شوید. در ادامه نحوه نگهداری و پرورش بلدرچین در خانه را ذکر خواهیم کرد.
ویژگی‌های پرنده بلدرچین
بلدرچین پرنده‌ای پرجنب و جوش از خانواده ماکیان و زیرخانواده کبک‌سانان است و دارای گوشت بسیار لذیذ، خوش‌طعم و مقوی است. دلیل طعم مطبوع گوشت این پرنده وحشی، جست‌و‌خیز فراوان و پروازهای متناوبی است که در طول حیات خود انجام می‌دهد. به طور کلی بلدرچین‌ها پرندگانی پرطاقت، نیرومند و مقاوم می‌باشند و می‌توانند در گستره وسیعی از مناطق با آب و هواهای گوناگون رشد و تولید مثل نمایند که این توانایی ناشی از قدرت سازگاری بالای آن‌ها با شرایط گوناگون محیطی می‌باشد.
بلدرچین دارای گوشتی با پروتئین بالا و درصد چربی کمتری می‌باشد که برای کودکان و بیماران بسیار سودمند و مفید می‌باشد. همچنین کیفیت تخم بلدرچین بالا و دارای انواع ویتامین‌ها (به جز ویتامین c) بوده و میزان کلسترول آن از تخم مرغ کمتر است.
آشنایی با پرورش بلدرچین در خانه
صنعت پرورش بلدرچین حدود ۱۲ تا ۱۵ سال پیش در ایران آغاز شد و با توجه به سرمایه گذاری‌های انجام گرفته در سالیان اخیر پیشرفت قابل ملاحظه‌ای نموده است بطوریکه هم اکنون در ایران نژادهای گوناگونی از این پرنده پرورش داده می‌شوند. وجود ویژگی‌های مناسب همچون رشد سریع ، بلوغ زودرس ، تولید تخم بالا ، کوتاهی فاصله میان نسل‌ها ، بالابودن تراکم پرورشی در واحد سطح ، ارزان بودن جیره مصرفی ، حساسیت کم نسبت به بعضی از بیماریهای طیور ، قیمت بالای تولیدات که شامل گوشت و تخم می‌باشد و به خصوص بازگشت سریع سرمایه سبب شده است تا بلدرچین به عنوان یک پرنده مطلوب نزد کشاورزان و پرورش‌دهندگان تلقی شده و علاقمندان زیادی به پرورش صنعتی این پرنده روی آورند.
همگام با توسعه این صنعت و عرضه گوشت بلدرچین، بازارهای مصرف گوشت و تخم آن نیز پیشرفت قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده و با توجه به ارزش غذایی گوشت و تخم آن و بالا رفتن آگاهی‌های عمومی در زمینه تغذیه انتظار آن می‌رود که استقبال عمومی از محصولات بلدرچین روز به روز افزایش یابد. برای پرورش بلدرچین موارد زیر را باید مد نظر قرار داد:
مکان نگهداری بلدرچین
از آنجاییکه پرورش بلدرچین جزء مشاغل خانگی محسوب می‌شود در منزل مسکونی نیز امکان پرورش وجوددارد. در یک اتاق ۱۲ مترمربعی تعداد ۱۰۰۰ پرنده در قفس‌هایی به ابعاد ۶۰*۱۰۰ سانتی‌متری (هر قفس ۴۰ پرنده) می‌توان پرورش داد. محل نگهداری بلدرچین‌ها هر ۱۰ روز یکبار باید نظافت شود. همچنین محل پرورش بلدرچین در شب باید تاریک و بدون هیچگونه روشنایی باشد.
قفس‌ها باید به گونه‌ای طراحی شوند که دان‌خوری‌ها بیرون قفس تعبیه شده باشد. همچنین سیستم آب‌خوری قفس‌ها باید مجهز به نیپل فنجان‌دار باشد که به طور اتوماتیک پر از آب شود. در این سیستم نهایت بهداشت رعایت شده است و از شیوع بیماری جلوگیری می‌کند. در طراحی این قفس‌ها باید شیبی لحاظ شود که به محض اینکه بلدرچین تخم می‌گذارد تخم‌ها به داخل جا تخمی مخصوص منتقل شود و مجبور نباشید در قفس را باز کرده و تخم‌ها را از درون قفس جمع کنید.
نکته مهم در طراحی این قفس‌ها که باید مدنظر باشد این است که فضولات پرندگان به راحتی به بیرون از قفس منتقل شده و جمع‌آوری راحتی داشته باشد. این فضولات کود مناسبی برای کشاورزی می‌باشند. همچنین به دلیل دمای بالای بدن بلدرچین به جز در روزهای آغازین تولد جوجه‌ها شما در هیچ یک از فصول نیاز به سیستم گرمایشی ندارید و تنها باید سیستم تهویه در مکان نگداری قرار دهید.
خوراک بلدرچین
همواره بایستی یک جیره متعادل با مقادیر بالای پروتئین در اختیار جوجه بلدرچین قرار گیرد. برای تغذیه خانگی می‌توانید از دانه جوجه (یا دانه پلیتی) که در بازار موجوداند و به صورت مخلوطی از دانه‌های مختلف هستند استفاده کنید. هر بلدرچین روزانه باید ۳۰ گرم دان (سه مرتبه در روز) مصرف کند.
تخم‌گذاری بلدرچین
بلدرچین‌ها تخم زیادی تولید می‌كنند. بلدرچین ماده ۲۶۰ عدد تخم در اولین سال تخم‌گذاری خود می‌گذارد روی همین اصل بلدرچین‌ها جزو پرندگان كثیر تخم هستند. بلدرچین ماده درحدود سن ۵۰ روزگی به اوج تولید تخم می‌رسد. تاریخ نگهداری تخم بلدرچین بسته به شرایط نگهداری تا یک ماه می‌باشد. با رعایت نکات بهداشتی ۹۰ درصد بلدرچین‌ها هر روز تخم خواهند گذاشت.
بیماری‌هایی که سلامت بلدرچین‌ها را تهدید می‌کند
بلدرچین معمولا به بیماریهای زیر حساسیت بیشتری دارد:
- مارک: که واکسیناسیون آن در سن ۲۰ روزگی و با تزریق در ناحیه گردن صورت می‌گیرد.
- نیوکاسل: که واکسیناسیون آن همزمان با مارک به صورت قطره چشمی صورت می‌گیرد و هر 3 ماه یک بار به صورت اسپری مصرف می‌گردد.
- آبله: که واکسن آن در 8 -6 هفتگی مصرف می‌گردد.
از دیگر بیماری‌هایی که بلدرچین را درگیر می‌نماید می‌توان به کوکسیدیوز ، کانی بالیسم ، سالمونلا ، ورم روده‌ای قرحه‌ای و برونشیت اشاره کرد.
فرآیند جوجه‌کشی و تولید مثل
بلدرچین ماده خیلی سریع به بلوغ جنسی می‌رسد و حدود ۴۲ روزگی شروع به تخم‌گذاری می‌کند. فرایند جوجه‌کشی طبیعی بلدرچین نسبتا طولانی است و در فصول بهار و تابستان تخم‌گذاری می‌کند. بلدرچین‌های اهلی در تمام فصول سال اقدام به تولید مثل می‌نمایند. در طبیعت معمولا یک بلدرچین ماده و یک بلدرچین نر یک جفت را تشکیل داده و پس از جفت‌گیری اقدام به آشیانه‌سازی می‌نمایند.
در حالت طبیعی، بلدرچین‌ها آشیانه را بر روی زمین ساخته و معمولا بین علفزارها یا صخره‌ها قرار می‌دهند. بلدرچین‌ها حدود ۷۰ درصد تخم‌ها را در ساعات بعد از ظهر می‌گذارند. بلدرچین ماده پس از یک دوره تخم‌گذاری کرچ شده و روی تخم‌ها می‌خوابد. تخم‌ها معمولا پس از ۱۸ روز به جوجه تبدیل می‌شوند.
هر بلدرچین ماده می‌تواند روی حدود ۱۰ عدد تخم بخوابد. به شرط مساعد بودن شرایط محیطی حدود ۷۵ و ۸۰ درصد تخم‌ها به جوجه تبدیل می‌شود.
پرنده ماده در دوران جوجه‌کشی طبیعی بلدرچین به خوبی از تخم‌ها مراقبت کرده و آن‌ها را هر چند ساعت یک بار می‌چرخاند. اولین جوجه‌های بلدرچین در روز ۱۸ پوسته تخم را شکسته و از تخم خارج می‌شوند، و بقیه آن‌ها احتمالا روز بعد از تخم خارج شوند.
جوجه‌های متولد شده بسیار ضعیف بوده و نیاز به مراقبت مادر دارند. وزن جوجه بلدرچین‌ها هنگام خروج از تخم حدود ۶ تا ۷ گرم است.
جوجه‌ها در بدو تولد دارای رنگ قهوه‌ای با نوارهای زرد هستند. بلدرچین‌های ماده در ساعات اولیه خروج جوجه‌ها از تخم وظیفه خشک کردن آن‌ها را برعهده داشته و تا چند ساعت جوجه‌ها را در زیر پر و بال خود می‌گیرند. مراقبت از جوجه ها معمولا تا ۲ یا ۳ هفته پس از تولد ادامه می‌یابد.
همانطور که اشاره شد بلدرچین‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند که آن‌ها را از سایر طیور متمایز کرده و صنعت پرورش بلدرچین را یه یکی از سود آورترین صنایع بدل کرده است.
منبع: