طراحی جلد کتاب
بارها درباره طراحی جلد کتاب در فرآیند چاپ کتاب، توصیه‌هایی شنیده‌ایم و می‌توان گفت این توصیه‌ها معمولاً بسیار متنوع و گاهاً متضاد هستند. یکی از اولین عناصری که در هر کتاب در دید اول به چشم می‌آید و برای بسیاری از خوانندگان حساس و دقیق مهم است جلد کتاب می‌باشد.
طراحی جلد کتاب و نکات کاربردی آن
۱– عنوان جلد کتاب می‌بایست بزرگ بوده و به راحتی قابل خواندن باشد. این مورد از تمامی موارد دیگر مهمتر است. بسیاری از خوانندگان کتاب وقتی با یک کتاب برخورد می‌کنند قبل از هرچیز دیگری به دنبال عنوان کتاب می‌گردند. هرچقدر عنوان کتاب با سایز بزرگ باشد به همان میزان بهتر و شفاف‌تر قابل خواندن می‌باشد و خوانندگان کتاب نیز سریعاً می‌توانند از آن بازخورد کسب کنند.
۲- سعی کنید جلد کتاب را در سایز کوچک آن نیز بررسی کنید. بسیاری از خوانندگان کتاب، از طریق اینترنت به خرید کتاب می‌پردازند. خرید اینترنتی به این شکل است که معمولاً یک عکس از جلد کتاب در سایز کوچک بر روی وب سایت قرار می‌دهند تا خوانندگان با جلد کتاب نیز آشنا شوند. حال، اگر جلد عکس در سایز کوچک جلد کتاب شما شفاف نباشد این احتمال وجود دارد که افرادی که می‌خواهند از طریق اینترنت کتاب خریداری کنند، کتاب شما جذابیت و شفافیت لازم را نداشته باشد.
۳– از فونت‌های نامانوس و عجیب برای عنوان استفاده نکنید. در نگارش عنوان کتاب بر روی جلد کتاب سعی کنید از فونت‌های نامانوس و غیررسمی استفاده نکنید. فونت‌های معمول در نوشتار فارسی B-ZAR و B-NAZANIN و B-LOTUS L-HVN و موارد مشابه به این فونت‌ها هستند. در بسیاری از کتابها از فونت نستعلیق نیز استفاده می‌شود که طرفداران خاص خود را دارد.
۴– از بیش از دو فونت در جلد کتاب استفاده نکنید. استفاده از چندین فونت متفاوت در جلد کتاب کار بسیار اشتباه و بی‌موردی است. همچنین از ایتالیک کردن و سایه دار کردن جملات و کلمات جداً پرهیز کنید.
۵– طرح آماتور و ضعیف برای جلد کتاب در نظر نگیرید. اینکه شما یک نویسنده خوب هستید به این معنی نیست که می‌توانید طراح خوبی نیز باشید! به دنبال یک طراح خوب باشید، نمونه کارهای او را ببینید و بعد از بررسی کامل، کار طراحی جلد کتاب را به او بسپارید. مطمئن باشید که یک طراح حرفه‌ای کتاب شما را حرفه‌ای‌تر خواهد کرد.
۶– از طرح‌های دیفالت و آماده نرم افزار وورد (Word) استفاده نکنید. در بسیاری از مواقع افراد با استفاده از پس زمینه‌های رایگان وورد و امکانات طرح پردازی این نرم افزار سعی می‌کنند گوشه‌ای از هنر و خلاقیت خود را به رخ بکشند! بهتر است همین الان متوقف کنید. این ابزارها درجای خود بسیار کاربردی و مفیدند اما برای طراحی جلد کتاب اصلاً مناسب و کافی نیستد.
۷– در طراحی جلد کتاب از گرادیانت استفاده نکنید. ایجاد رنگ زمینه به صورت گرادیانت (Gradients) در جلد کتاب بسیار غیرحرفه‌ای است و توصیه موکد می‌شود از این پس زمینه صرف برای جلد کتاب استفاده نشود.
۸– هیچ طرحی برای جلد کتاب نداشته باشید. اگر قرار نیست طرح جلد کتاب را یک فرد با مهارت و حرفه‌ای طراحی کند بهتر است که هیچ طرحی را برای آن در نظر نگیرید و صرفاً جلد کتاب شامل عناصر اصلی مانند عنوان کتاب، نام نویسنده و یا مترجم و این موارد باشد و طرح خاصی نداشته باشد.
اکنون می‌خواهیم در کنار نکات کاربردی فوق، به ذکر ۷ مرحله اساسی در طراحی جلد کتاب بپردازیم. این مراحل راهنمای جامع برای آن دسته از افرادی خواهد بود که در نظر دارند برای کتاب خود جلد طراحی نمایند. همچنین، نکات اشاره شده در این راهنمای جامع طراحی جلد کتاب، برای افرادی که به صورت حرفه‌ای در زمینه طراحی جلد کتاب فعالیت دارند نیز قابل استفاده و کاربرد می‌باشد.
راهنمای طراحی جلد کتاب و ۷ مرحله اساسی آن
اگر بخواهیم در ابتدایی‌ترین سطح ممکنه درباره اهمیت طراحی جلد کتاب صحبت کنیم باید بگوییم طراحی جلد کتاب موضوعی است که به خوانندگان کمک می کند تا شما و کتاب شما را جدی بگیرند. هم اکنون ناشران بزرگ در دنیا، به طراحان جلد اهمیت فوق‌العاده زیادی قائلند و در نتیجه می‌توانید مشاهده کنید که جلد کتب آنها دارای ایده‌های فوق‌العاده زیبا و جذابی دارند.
۱– ایده‌هایی الهام بخش و برای طراحی جلد انتخاب کنید.
انتخاب ایده طرح اولین راهنمای طراحی جلد کتاب است. جدای از توانایی شما در اجرای یک طرح، مهمترین جنبه در طراحی جلد کتاب آن است که بتواند با مخاطب هدف شما ارتباط برقرار کند. مخاطب هدف شما همان‌هایی هستند که قرار است کتاب شما را خریداری کنند. بنابراین، اولین کار شما برای الهام گرفتن آن است که یه سایر کتابهایی که در ژانر کتاب شما هستند نگاه کرده و ایده بگیرید. با نگاه به عناوین پرفروش در گروه کتاب خود به احتمال زیاد سبک ها و نقوش بصری مختلفی را مشاهده خواهید کرد. این نقوش و سبک‌های جلد تصادفی نیستند. ناشران همیشه به دنبال برقراری ارتباط هستند. اگر ما در اینجا به شما پیشنهاد می‌کنیم به کتابهای پرفروش نگاه کرده و سرنخ بگیرید دقیقاً به همین خاطر است. ناشرین بزرگ همیشه به دنبال برقراری ارتباط با مشتریان خود در اولین نگاه هستند.
۲– نرم افزار طراحی جلد خود را انتخاب کنید.
اصولاً از هر نرم افزار گرافیکی می توان برای طراحی جلد استفاده کرد. برخی از برنامه‌ها برای افراد غیرحرفه‌ای مناسب است، اما مواردی مانند Canva بسیار کاربردی هستند – و می توانند جلد‌هایی با ظاهری هوشمند و زیبا تولید کنند. با این حال، تعداد الگوهایی که این نرم‌افزارهای غیرحرفه‌ای ارایه می‌دهند برای ژانرهای مختلف کتاب محدود است و زیاد کاربردی نخواهند بود. هر کسی می تواند به ابزارهای حرفه ای مانند InDesign و Photoshop دسترسی پیدا کند (که هر دو نسخه رایگان نیز ارائه می دهند). بسیاری از افراد می دانند که چگونه از Photoshop استفاده کنند، اما این نرم‌افزار نیز خوب و قوی نیست. شما می‌توانید با جستجو، به نرم‌افزارهای بسیار قوی در حیطه طراحی جلد کتاب دست پیدا کنید.
۳– تصاویر رایگان پیدا کنید یا از Shutterstock استفاده کنید.
سومین راهنمای طراحی جلد کتاب انتخاب تصویر است. بسیاری از نویسندگان بدون پرداخت هزینه از جستجوهای Google برای پیدا کردن عکس استفاده می کنند. این یک کار غیرقانونی است و احتمالاً با شکایت طرف مقابل، به دردسر خواهید افتاد.
اگر نمی‌خواهید از عکس‌های خودتان یا طراحی خودتان در جلد کتاب استفاده کنید، به پایگاه تصاویر مانند Pixabay یا Unsplash سر بزنید. این پایگاه‌ها هزاران تصویری جهت استفاده به شما ارایه خواهند داد. همچنین می‌توانید از پایگاه Shutterstock نیز استفاده کنید که در مقایسه با دو پایگاه قبلی بسیار متنوع و وسیع است.
۴– در مورد ابعاد جلد خود تصمیم بگیرید.
برای کتابهای فیزیکی، اوضاع مقداری پیچیده می‌شود. شما می‌بایست به ابعاد کتابهایی که در ژانر کتاب شما هستند نگاه کنید، سپس به تعداد صفحات کتاب و وزن کاغذ نیز توجه کرده تا ایتکه بتوانید دقیقاً جلدی را طراحی کنید که متناسب با نیازتان باشد. در این صورت، شما طراحی پشت جلد نیز خواهید داشت که طراحی آن نیز هنری جداگانه است.
۵– تایپوگرافی دقیقا انتخاب کنید.
توجه به تایپوگرافی، پنجمین راهنمای طراحی جلد کتاب است. تایپوگرافی یا نویسه‌نگاری هنر و فن حروف‌چینی یا حروف‌نگار برای نمایش زبان است. هنر چیدمان حروف برای زبان تصویری نیز از معانی آن است. برای شروع انجام این کار به نکات زیر توجه کنید:
الف) به کتابهای پروفروش در ژانر خود نگاه کنید. ببینید که محتوای متن را در جلد کتاب چگونه آورده‌اند. از چه فونتی استفاده کرده‌اند؟ چقدر از متن استفاده کرده‌اند؟
ب) تغییراتی ایجاد کنید. از کپی برداری اجتناب کنید اما در همان حول و حوش تغییرات ریزی را ایجاد کنید. ببینید که نام نویسندگان یا مترجمین را چکونه ذکر کرده‌اند یا عنوان کتاب به چه شکلی ارایه شده است. سپس، تغییرات ریزی در کتاب خود ایجاد کنید.
ج) نام مولف را کوچکتر از عنوان کتاب انتخاب کنید. نام مولف باید کوچکتر از عنوان کتاب انتخاب کنید مگر اینکه مولف فردی بسیار مشهور باشد.
د) طرح جلد را ساده نگه دارید. یکی از بارزترین اشتباهات افراد غیرحرفه‌ای این است که طرح جلد را بسیار شلوغ می‌کنند. سعی کنید همه چیز را در طرح جلد نیاورید. ساده نگه دارید و باز به کتابهای پرفروش نگاه کنید.
۶– فایل نهایی را قبل از ارسال به چاپ، چک کنید.
بارها مشاهده شده است که فایل نهایی طراحی شده با نسخه‌های قبلی و آزمایشی اشتباه و جابجا شده است و این مشکلات بسیار زیادی را در چاپ کتاب به وجود آورده است. همچنین، به وضوح (رزولیشن) طراحی خود توجه کنید و سعی کنید تا حد امکان بالا باشد.
۷– طرح جلد خود را آزمایش کنید.
اگر بین انتخاب دو طرح جلد کتاب مردد مانده‌اید، اگر می‌توانید از جامعه مخاطبین خود نظرسنجی کنید. هم اکنون شبکه‌های اجتماعی این امکان را به شما می‌دهند که بتوانید براحتی با طیف عظیمی از مخاطبان خود در ارتباط مستقیم باشید. طراحی‌ها را آپلود کرده و نظرسنجی انجام دهید. در آخر طرحی را انتخاب کنید که بیشترین رای را از نظر ببیندگان کسب کرده است.
ابزارهای رایگان و ارزان قیمت بسیار حرفه‌ای جهت طراحی جلد کتاب
در زیر به معرفی برخی ابزارهای طراحی جلد کتاب خواهیم پرداخت. در نظر داشته باشید که بسیاری از این ابزار قیمت مناسب دارند و یا اینکه دارای یک نسخه آزمایشی می‌باشند که شما می‌توانید از آنها استفاده کنید. برای افرادی که به صورت حرفه‌ای به طراحی جلد کتاب می‌پردازند این الزام وجود دارد که نسخه پولی آنها را خریداری نمایند. نخسه پولی این نرم‌افزارها همانگونه که گفته شد بسیار ارزان قیمت می‌باشند.
۱– ابزار Canva
Canva طیفی گسترده ای از طرح‌ها و عکس ها را برای قرارگیری در جلد کتاب ارائه می دهد. همه این موارد را می توان با یک کلیک بر روی آنها در بستر این نرم‌افزار استفاده کرد. سپس، نویسندگان می توانند هر الگوی جلد کتاب را با تصاویر، فونت ها و موارد دیگر خود تنظیم کنند. بهترین قسمت این نرم‌افزار آن است که تصاویر و طرح‌های آن بسیار بروز می‌باشد و از این طریق شما می‌توانید طرح جلدی مدرن و به روز داشته باشید.
نقاط قوت: این نرم‌افزار بسیار user friend است و کاربران در کار با این نرم‌افزار به آسانی می‌توانند از گزینه‌های آن استفاده کنند.
نقاط ضعف: نباید از طرح‌های آماده این نرم‌افزار استفاده کنید زیرا احتمال دارد افرادی قبل از شما از این طرح‌ها استفاده نموده‌اند. شما می‌توانید از طرح‌های آماده این نرم‌افزار استفاده کنید و سپس آن را تغییر دهید.
۲– ابزار PosterMyWall
این یک نرم افزار دیگر برای استفاده از طرح‌های جلد کتاب است. این نرم‌افزار به وب سایت‌های Getty Images، Pixabay و Flickr متصل است و شما می‌توانید از طریق این نرم‌افزار، از عکس‌ها و تصاویر این پایگاه‌ها نیز استفاده کنید.
نقاط قوت: در استفاده از آن به دانش زیادی نیاز ندارید. می‌توانید به سادگی با آن کار کنید و از امکاناتش استفاده نمایید.
نقاط ضعف: این نرم‌افزار به کاربران اجازه می‌دهد تا به طراحی جلد کتاب برای دیگران بپردازند. اما کیفیت این طراحی‌ها مختلف خواهد بود. برای دسترسی به فایل با کیفیت نیاز دارید تا پولی واریز کنید که البته بسیار ناچیز است.
۳– ابزار Placeit
این ابزار به خوبی Canva نیست اما دامنه وسیعی از طرح‌ها را ارایه می‌کند که قابلیت تطبیق‌پذیری نیز دارند. این اپلیکیشن زمینه را برای شما آماده کرده است تا بتوانید طرح‌های خود را با توجه به ژانر کتاب خود انتخاب کنید که این مساله بسیار عالی است.
نقاط قوت: می‌توانید یک طرح جلد سه بعدی دانولد کنید که برای کتاب طرح‌های بی‌نظیری هستند.
نقاط ضعف: ستفاده از این ابزار نیازمند پرداخت پول می‌باشد. هرچند ارزش آن حدود ۸ دلار است.
۴– ابزار GIMP
نکته جالب در مورد GIMP این است که کاملاً رایگان است! هر نرم افزاری که شبیه به فتوشاپ باشد نیازمند آموزش اولیه خواهد بود و این نرم‌افزار هم به مقداری سواد اولیه نیاز دارد. رایگان بودن این ابزار انگیزه مضاعفی برای طراحان جلد کتاب می‌دهد تا از آن برای طراحی جلد کتاب استفاده کنند.
نقاط قوت: آپشن‌های این نرم‌افزار شباهت بسیار زیادی به نرم‌افزار فتوشاپ دارد.
نقاط ضعف: نیاز به اطلاعات و دانش اولیه دارد تا بتوان با آن کار کرد.
۵– ابزار Blurb BookWright
بیشتر افراد وقتی به دنبال طراحی جلد کتاب خود هستند به Blurb روی می آورند، زیرا این ابزار در طراحی جلد و حتی صفحات داخلی کتابهایی که ژانر آنها نیازمند تصاویر و عکس‌های زیاد است بسیار قوی است. مثالی از این گونه کتابها، کتاب آشپزی یا کتابهای عکس رومیزی است. این ابزار یک گزینه ارزان برای طراحی جلد رمان‌ها نیز می‌باشد. این ابزار کاملاً رایگان است و در داخل آن منابع یادگیری ارزشمندی مورد استفاده قرار گرفته است.
نقاط قوت: این ابزار، یک ابزار کاربردی آسان و ارزان برای طراحی جلد کتاب می‌باشد.
نقاط ضعف: اگر به عنوان یک فرد غیرحرفه‌ای به دنبال طراحی تنها یک جلد برای یک کتاب هستید، از ابزار دیگری استفاده کنید.
۶– ابزار Adobe InDesign
این ابزار، ابزار عالی است که می تواند طرح‌های زیبایی را تولید کند، اما ابزاری برای حرفه ای ها است. زیرا، افرادی طرح‌های خوبی را تولید خواهند کرد که قبلاً در ذهن خود آن طرح را تولید نموده‌اند.این نرم‌افزار، یک نرم‌افزار قوی است که برای استفاده از آن به یادگیری نیاز است.
نقاط قوت: یک ابزار مختص طراحی است که حرفه‌ای‌ها می‌توانند با خیال راحت از آن استفاده کنند.
نقاط ضعف: استفاده از آن به دانش و اطلاعات نیاز دارد و همچنین نیازمند آن است که وجهی برای آن جهت استفاده دانلود پرداخته شود.
۷– ابزار Adobe Spark
اگر شما از طراحی اطلاعاتی ندارید، نرم‌افزار Adobe مکان خوبی برای شماست. سازنده و قالب های جلد کتاب Adobe Spark ابزاری معتبر را ارائه می دهند. این ابزار، ابزار قابل اتکایی برای طراحی جلد است اما اگر شما از نسخه رایگان آن برای طراحی جلد کتاب استفاده کنید، لوگوی Adobe Spark بر روی طرح شما خواهد ماند!
نقاط قوت: منابع آموزشی بسیار خوبی برای افراد و کاربران جهت الهام گیری و رفع مشکلات طراحی تدارک دیده است.
نقاط ضعف: نسخه رایگان این نرم‌افزار به خاطر اینکه نمی‌توان لوگو را حذف کرد در مقایسه با سایر ابزارهای رایگان نبرد را باخته است.
جمع‌بندی
در اینجا به ارایه مطلبی با عنوان طراحی جلد کتاب پرداخته شد. همانگونه که مشاهده می‌کنید طراحی جلد کتاب مخصوصاً برای کتابهای الکترونیک بسیار مهم و کاربردی است. در اینجا نکات مهمی که می‌تواند راهنمای شما در طراحی جلد کتاب باشد مطرح گردید.
منبع : 1