نارسایی کلیه، به پنج مرحله تقسیم بندی می شود. این طبقات، بین خیلی خفیف (مرحله 1) تا نارسایی کامل کلیه (مرحله 5) قرار دارند.
علائم و عوارض، با پیشرفت مراحل، افزایش می یابند.
مرحله 1
این مرحله، بسیار خفیف است. ممکن است فرد، هیچ گونه علائم و عوارضی نداشته باشد. آسیب هایی وجود دارد.
همچنان امکان مدیریت و کند کردن پیشرفت، از طریق حفظ سبک زندگی سالم، وجود دارد.
این امر شامل رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و عدم استفاده از دخانیات است.
حفظ وزن مناسب نیز مهم است.
اگر فرد دیابت دارد، مدیریت قند خون حائز اهمیت است.
مرحله 2
بیماری کلیوی مرحله 2، همچنان خفیف به حساب می آید اما مسائلی مثل وجود پروتئین در ادرار یا آسیب فیزیکی به کلیه ها، ممکن است مشهودتر باشد.
رویکردهای سبک زندگی سالمی که در مرحله 1 مفید هستند، در مرحله 2 نیز کاربرد دارند.
باید با پزشک خود نیز در مورد خطرات دیگری که می تواند پیشرفت بیماری را تسریع کند، صحبت کرد.
این موارد شامل بیماری قلبی، التهاب و اختلالات خونی است.
مرحله 3
در این مرحله، بیماری کلیه، متوسط در نظر گرفته می شود. کلیه ها آنطور که باید، کار نمی کنند.
گاهی مرحله 3، به 3A و 3B تقسیم می شود. تست خونی که میزان محصولات زائد در بدن را اندازه گیری می کند، بین این دو تمایز ایجاد می کند.
ممکن است علائم در این مرحله، آشکارتر شوند. تورم در دست ها و پاها، کمردرد و تغییرات ادرار، محتمل هستند.
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی نیز ممکن است مفید باشد. ممکن است پزشک، داروهایی را نیز برای درمان عارضه های زمینه ای که می توانند نارسایی را تسریع کنند، تجویز کند.
مرحله 4
مرحله 4، متوسط تا شدید در نظر گرفته می شود. کلیه ها درست کار نمی کنند اما هنوز نارسایی کامل اتفاق نیفتاده است.
همچنان داشتن سبک زندگی سالم، واجب است. پزشک احتمالا بیمار را تحت درمان هایی که برای کاهش سرعت آسیب طراحی شده اند، قرار می دهد.
علائم می تواند شامل عوارضی مثل کم خونی، فشار خون بالا و بیماری استخوانی باشد.
مرحله 5
در مرحله 5، کلیه ها نزدیک به نارسایی کامل یا دقیقا در حالت نارسایی کامل قرار دارند.
علائم از دست رفتن عملکرد کلیه، آشکار خواهد بود.
این علائم شامل استفراغ و تهوع، مشکلات تنفسی، خارش پوست و موارد دیگر است.
در این مرحله، فرد به دیالیز منظم یا پیوند کلیه نیاز خواهد داشت.
درمان نارسایی کلیه
درمان های متعددی برای نارسایی کلیه وجود دارد. نوع درمان، به علت نارسایی کلیه بستگی خواهد داشت.
دیالیز
دیالیز، با استفاده از یک دستگاه، خون را تصفیه و پاک می کند.
دستگاه، نقش کلیه ها را ایفا می کند. بر اساس نوع دیالیز، ممکن است فرد به یک دستگاه بزرگ یا یک کیسه کاتتر قابل حمل متصل شود.
ممکن است نیاز به رعایت رژیمی با پتاسیم و نمک پایین، به همراه دیالیز باشد.
دیالیز، نارسایی کلیه را درمان نمی کند اما در صورت انجام درمان های منظم، می تواند طول عمر را افزایش دهد.
پیوند کلیه
گزینه درمانی دیگر، پیوند کلیه است. کلیه پیوندی، می تواند به طور طبیعی کار کند و دیگر نیازی به دیالیز نیست.
معمولا برای دریافت کلیه ی اهدایی که سازگار با بدن فرد باشد، نیاز به انتظار طولانی است.
اگر اهداکننده زنده وجود داشته باشد، احتمالا فرآیند، بسیار سریع تر پیش رود.
پس از جراحی، باید از داروهای سرکوب کننده ایمنی استفاده شود تا از پس زدن کلیه جدید جلوگیری شود.
این داروها، عوارض جانبی خود را دارند که برخی از آن ها جدی هستند.
ممکن است پیوند، گزینه درمانی مناسبی برای همه نباشد. این احتمال نیز وجود دارد که جراحی، موفقیت آمیز نباشد.
باید با پزشک مشورت کرد که آیا فرد، کاندید خوبی برای پیوند کلیه هست یا خیر.
رژیم غذایی برای مشکلات کلیوی
رژیم غذایی به خصوصی برای افراد درگیر نارسایی کلیه وجود ندارد. دستورالعمل های غذایی، اغلب به مرحله بیماری کلیوی و سلامتی فرد بستگی دارد.
برخی توصیه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سدیم و پتاسیم را محدود کنید. حساب مصرف این دو ماده مغذی را داشته باشید. بر روی خوردن کمتر از 2000 میلی گرم در روز هدف گذاری کنید.
- فسفر را محدود کنید. مثل سدیم و پتاسیم، خوب است که محدودیتی برای میزان فسفر مصرفی در روز تعیین شود.
سعی کنید زیر 1000 میلی گرم مصرف کنید.
- دستورالعمل های پروتئینی را رعایت کنید. در بیماری کلیوی اولیه و متوسط، ممکن است نیاز باشد مصرف پروتئین کاهش یابد.
در نارسایی کلیه مرحله آخر، بر اساس توصیه پزشک، میتوان پروتئین بیشتری مصرف کرد.
فراتر از این دستورالعمل های کلی، ممکن است به فرد گفته شود از غذاهای خاصی نیز دوری کند.
رنگ ادرار در مشکلات کلیوی
رنگ ادرار،نشانه کوچکی از سلامت بدن است. این عامل، تا زمان پیشروی آسیب در کلیه، اطلاعات زیادی در مورد وضعیت کلیه نمی دهد.
با این حال، تغییرات رنگ ادرار ممکن است در مورد مسائلی هشدار دهد.
شفاف یا زرد کمرنگ. این رنگ نشان دهنده این است که مصرف آب، مناسب است. در اغلب موارد، این رنگ، رنگ ایده آل است.
زرد تیره یا کهربایی. ممکن است بدن فرد، آب از دست داده باشد. بهتر است آب بیشتری نوشیده شود و مصرف نوشیدنی های گازدار تیره، چای و قهوه کاهش یابد.
نارنجی. این رنگ می تواند نشانه ای از کم آبی یا وجود صفرا در جریان خون باشد. عموما بیماری کلیوی منجر به این اتفاق نمی شود.
صورتی یا قرمز. ادرار با ته رنگ صورتی یا کمی قرمز، می تواند حاوی خون باشد.
ممکن است به علت مصرف غذاهای به خصوص مثل چغندر یا توت فرنگی نیز باشد.
یک تست ادرار فوری، می تواند تفاوت را آشکار کند.
کف آلود. ادرار با حباب های بیش از حد، نشانه ای از وجود احتمالی مقادیر زیاد پروتئین در آن است.
وجود پروتئین در ادرار، نشانه بیماری کلیوی است.
رنگ ادرار می تواند مشکلات بالقوه را آشکار کند. لازم است افراد در مورد دلایل ایجاد هر رنگ و اینکه چه عاملی بیش از همه بر درجه رنگ ادرار تاثیر می گذارد، آگاهی پیدا کنند.
دیابت و مشکل کلیه
دیابت، شایع ترین علت نارسایی کلیه است. عدم کنترل قند خون بالا، می تواند به کلیه ها آسیب برساند.
آسیب می تواند با گذشت زمان، بدتر شود.
نفروپاتی دیابتی یا آسیبی که ناشی از دیابت نوع 1 یا 2 است، نمی تواند به حالت اول بازگردد.
مدیریت قند خون و فشار خون می تواند به کاهش آسیب کمک کند.
مصرف داروهای تجویزی پزشک نیز مهم است.
اگر فرد، دیابت داشته باشد، احتمالا پزشک، معاینات معینی را برای بررسی نارسایی کلیه انجام خواهد داد.
ریسک نوروپاتی دیابتی با گذشت زمان بیشتر می شود.
لازم است فرد، از فاکتورهای دیگری که ممکن است ریسک این نوع از بیماری کلیوی را افزایش دهد، اطلاع پیدا کند.
امید به زندگی در نارسایی کلیه
اطلاع دقیق از طول عمر فرد درگیر نارسایی کلیه، ممکن نیست. هر فرد، متفاوت است.
به طور کلی، فردی که دیالیز می شود، درصورت پیگیری درمان، می تواند انتظار داشته باشد به طور متوسط، 5 تا 10 سال زنده بماند.
فاکتورهایی که در امید به زندگی نقش دارند:
- سن
- مرحله بیماری کلیوی
- عارضه های هم زمان دیگر
یک فرد جوان در مرحله میانی نارسایی کلیه، که هیچ فاکتور ریسک یا عوارض دیگری ندارد، احتمالا بیش از یک فرد مسن تر با نارسایی کلیه مرحله 4 یا 5 به علاوه ی دیابت یا بیماری قلبی عروقی، عمر کند.
زمانی که فرد به مرحله نهایی نارسایی کلیه برسد، برای زنده ماندن نیاز به دیالیز دارد.
از دست دادن حتی یک جلسه درمانی، می تواند امید به زندگی او را کاهش دهد.
احتمالا پیوند کلیه، 5 تا 10 سال دوام داشته باشد. این امکان وجود دارد که پس از مردود شدن پیوند اول، پیوند دوم انجام شود.
نارسایی کلیه و الکل
اگر فردی نارسایی کلیه دارد و الکل می خورد، کلیه ها مجبور خواهند شد سخت تر از قبل کار کنند.
الکل به خارج از سیستم، متابولیزه نمی شود، بنابراین تاثیرات آن تا زمان انجام دیالیز و تصفیه آن به خارج از خون، محسوس خواهد بود.
آبجو و شراب، حاوی مقادیر زیادی فسفر هستند. اگر کلیه ها نتوانند فسفر را تصفیه کنند، می تواند منجر به مشکلات قلبی شدید و حتی مرگ شود.
اگر فرد، نارسایی کلیه دارد یا بیماری کلیوی مرحله آخر دارد، ممکن است پزشک توصیه کند، تعداد دفعات نوشیدن الکل محدود شود.
در برخی افراد، ممکن است حذف کامل الکل از رژیم غذایی، بهترین راه باشد. نوشیدن الکل با وجود نارسایی کلیه می تواند عملکرد طبیعی سایر اندام ها را مختل کند.
طی زمان، استفاده طولانی مدت از الکل سنگین می تواند منجر به بیماری کبدی شود.
مصرف الکل ممکن است باعث ایجاد علائم دیگر مثل درد شود. لازم است در مورد چگونگی تاثیر الکل بر کمردرد و پهلودرد، آگاه شد.