مفهوم و معنی شعر زاغ و کبک : یکی از درس های فارسی یازدهم شعر خوانی زاغ و کبک است که شعری از تحفه الحرار جامی شاعر قرن نهم است. معنی شعر زاغ و کبک (زاغی از آنجا که فراغی گزید) و آرایه ها و معنی واژگان آن را بیت به بیت بخوانید.
شعر زاغ و کبک عاقبت تقلید کورکورانه را بیان میکند. ضرب المثل کلاغ خواست راه رفتن کبک را یاد بگیرد راه رفتن خودش را هم فراموش کرد نیز برگرفته از این شعر است. در این مطلب معنی شعر زاغ و کبک (زاغی از آنجا که فراغی گزید) را که در کتاب فارسی یازدهم آمده با آرایه های ادبیی ادبی هر بیت آن می خوانید.
۱.
زاغی از آنجا که فراغی گزید
رخت خود از باغ به راغی کشید
معنی کلمات: راغ:صحرا، مرغزار
آرایه های ادبی: رخت خود از باغ کشیدن: تشخیص / رخت بر کشیدن: کنایه از سفر کردن / باغ و فراغ: جناس ناقص / باغ و زاغ و راغ: جناس ناقص / واج آرایی: غ
۲.
دید یکی عرصه به دامان کوه
عرضهدهِ مخزن پنهان کوه
معنی کلمات: عرصه: میدان / مخزن: گنجینه
آرایه های ادبی: عرصه و عرضه: جناس
۳.
نادره کبکی به جمال تمام
شاهد آن روضهٔ فیروزهفام
معنی کلمات: نادره: کمیاب / شاهد: گواه، زیباروی / روضه: باغ / فام: رنگ
آرایه های ادبی: شاهد: ایهام (گواه، زیبارو)
۴.
هم حرکاتش متناسب به هم
هم خطواتش متقارب به هم
معنی کلمات: خطوات: گام ها / متقارب: نزدیک به یکدیگر
آرایه های ادبی: موازنه و ترصیع
۵.
زاغ چو دید آن ره و رفتار را
و آن روش و جنبش هموار را
معنی کلمات: روش: راه رفتن، خرامش
آرایه های ادبی: واج آرایی «ر» و «ا» / ره و رفتار: مراعات النظیر
۶.
باز کشید از روش خویش، پای
در پی او کرد به تقلید جای
آرایه های ادبی: پا باز کشیدن: کنایه از ترک کردن / پای و جای: جناس ناقص
۷.
بر قدم او قدمی میکشید
وز قلم او رقمی میکشید
معنی کلمات: رقم: علامت، خط، نوشته
آرایه های ادبی: قدم و قلم: جناس / قلم و رقم: تناسب / واج آرایی: ق / رقمی میکشید: کنایه از تقلید کردن
۸.
در پیاش القصه در آن مرغزار
رفت براین قاعده روزی سه چار
معنی کلمات: القصه: خلاصه
آرایه های ادبی: روزی سه چار: ترکیب وصفی مغلوب
۹.
عاقبت از خامی خود سوخته
رهروی کبک نیاموخته
معنی کلمات: سوخته: آزرده، زیان دیده / رهروی: راه رفتن، مرید بودن
آرایه های ادبی: خامی: کنایه از بی تجربگی / خام و سوخته: تضاد
۱۰.
کرد فرامش ره و رفتار خویش
ماند غرامتزده از کار خویش
معنی کلمات: غرامت: تاوان، ضرر / غرامت زده: خسارت دیده
آرایه های ادبی: ره و رفتار: مراعات النظیر
مفهوم و معنی شعر زاغ و کبک
منبع: