اطلاعات کاملی درباره ی ورزش آیکیدو
آیکیدو روشی تمرینی است که معانی پیچیده این دنیا را به صورت تجربیاتی واقعی برای ما فراهم می کند. اینک میلیون ها نفر در سرتاسر دنیا به فراگیری و آموزش این هنر و طریقت کهن مشغولند، این هنر رزمی قوی ترین و تنها سبک کامل دفاع شخصی جهان به شمار می آید امروزه بعنوان مادر هنر های دفاع شخصی در دنیا شناخته شده است.
آیکیدو
- آیکیدو ورزشی زیبا از هنر های رزمی و باستانی ژاپنی است که مبتنی بر استفاده از انرژی درونی، حرکت های دورانی و مبارزه با حریف با بهره گیری از انرژی حرکت خود او است به این ترتیب که با همراه شدن با حرکات دست، پا و بدن حریف و جهت دادن به آنها اقدام به پرتاپ او کرده و او را از پای در می آوریم.
آیکیدو اغلب بر دفاع تمرکز می کند و حرکات تهاجمی بسیار محدودی دارد. در آیکیدو به دفاع کردن از خود بدون رساندن آسیب جدی به رقیب باور دارند. این هنر رزمی به طرفدارانش می آموزد تا ضربات حریف را دریافت نمایند و از نیروی حریف برای غلبه بر او استفاده کنند. هنرجویان آیکیدو بطور کلی با گذراندن مقاطعی به نام “کیو” و بعد از آن به درجه “دان” می رسند.
حرکات پایه در آیکیدو حرکات طبیعی هستند و بیش تر حملات در این سبک به صورت ذاتی و با الهام از ذات طبیعت انجام می شوند. یک آیکیدو کار، بدون تلاش برای حمله یا تهاجم تنها می کوشد تا خود را با شرایط هماهنگ کرده و در برابر حملات احتمالی حریفان، بدون استفاده از مشت و لگد از خود دفاع نماید. یک آیکیدو کار واقعی بهتر می داند که قدرت خویش را بدون ضربه زدن به افراد دیگر یا بدون تحقیر آنان، حفظ نماید و همینطور تمامی حرکات آیکیدو الهام گرفته از شمشیر است.
تاریخچه آیکیدو
آیکیدو یعنی هماهنگی بین روح، ذهن و انرژی درونی که در ابتدای قرن نوزدهم، به وسیله استاد فقید اوشیبا در ژاپن بنیان گذاشته شده است. یکی از ریشه های رشته ی آیکیدو سبکی به نام “دایتو ریو” است. این سبک کهن، اختصاصاً در خاندانی از سلحشوران سامورایی، نسل به نسل آموزش داده میشده است. هنر آموزان این سبک فرا می گرفتند که چطور در نبرد با دست خالی، حریفی مسلح را خلع سلاح کنند و این یعنی نبردی میانه ی مرگ و زندگی که یا طعمه ی شمشیری بُرّان می شدند یا رقیب را به کنترل خود در می آوردند.
بعید بنظر میرسد که سبک دایتو ریو، میراث آیکیدو باشد و آیکیدو بی کاربرد باشد! به نوعی میتوان گفت آی کی دو، استیل خاص موریهه وشیبا است. برای شناخت آیکیدو ، مطالعه در دو موضوع بسیار ضروری است:۱- سابقه آیکیدو (که همان دایتو ریو است) ۲- سرگذشت موریهه وشیبا. اینکه به چه دلیل موریهه وشیبا با وجود اینکه به درجه بالایی در سبک دایتوریو رسیده بود و این آمادگی را داشت تا جانشین استادش شود، ولی سوابقش را رها کند و سیستمی جدید را توسعه دهد.
آیکیدو در ایران
هنر رزمی آیکیدو در سال ۱۳۷۴ توسط جناب استاد علی معروفی زیر نظر فدراسیون جودو بطور رسمی بنیان گذاری گردید و بعد از آن به وسیله ایشان، انجمنی در فدراسیون ورزش های همگانی برای کلاس های مربی گری آیکیدو برپا شد. بعد از به رسمیت شناخته شدن آیکیدو در ایران، این ورزش در کل کشور توسعه و گسترش یافت و بخاطر خصوصیت های خاص آیکیدو، بانوان زیادی هم تابحال در ایران به فراگیری آن پرداخته اند.
سبکهای آیکیدو
- آی کی کای (سبک اصلی)
- آیکیدو یوشینکان
- شین شین تویستو
- تومیکی ریو
- جیوشینکای آیکیبودو (شاخه ای از سبک تومیکی ریو)
- ایواما آیکیدو
تمرین و پرورش آیکیدو
در آیکیدو، همان طور که تقریباً در تمام هنرهای رزمی ژاپنی دیده میشود، هر دو جنبه “جسم” و “روح و روان” مورد پرورش قرار میگیرد. پرورش جسمی در آیکیدو متنوع است به طوریکه برای این منظور در هر جلسه با تمرینات عمومی و حتی تمرین های خاصی این مسئله را پوشش میدهند. با توجه به اینکه بخش چشمگیر از هر جلسه آیکیدو شامل پرورش جسمی و فکریست، نخستین چیزی که اغلب دانش آموزان یاد می گیرند نحوه پرتاب شدن، سقوط و یا به اصطلاح اوکمی است. برای این منظور روش های خاصی برای حمله هر دو نفر پیش بینی شده است. بعد از آموختن تکنیک های پایه، هنرجویان دفاع آزاد علیه رقیب های گوناگون و تکنیک هایی برای دفاع در مقابل سلاح و حتی دفاع با سلاح را تمرین می کنند.
جنبه های احتیاطی در آموزش آیکیدو
- هدف از آموزش و تمرین آیکیدو آن است که ذهن و جسم را در هم ذوب نموده، ریخته گری کنیم و یک وجود واحد از آن بسازیم. تکنیکها از شخصی به شخص دیگر بر مبنای یک پایه واحد انتقال می یابد و باید بدون تبعیض به تازه واردها نشان داده شود، همینطور تکنیکها نباید برای مقاصد شیطانی مورد استفاده قرار گیرند.
- تکنیکهای آیکیدو میتوانند شدیداً کشنده باشند، بدین ترتیب در موقع آموزش دیدن در هر زمان، مشاهده دقیق جهت های حرکت مربی از ضروریات است نه این که درگیر به کار بردن زور و فشار بشویم.
- آیکیدو هنری است که در آن یک شخص برای ضربه زدن به چند نفر به کار می رود. در تمرینات روزانه با حرکات پایه کار را شروع کنید و بدن را بکشید بدون این که فشار بیش از حد بخود وارد کنید. به درستی خودتان را گرم کنید، با این روش ترسی از آسیب دیدن حتی برای افراد مسن هم وجود نخواهد داشت. در زمان تمرین از تمرین کردن لذت ببرید و تشنه درک هدف واقعی و جوهر آیکیدو باشید.
- در آیکیدو حملاتی که از چهار یا هشت جهت انجام می شود آگاه باشید.
- همیشه با حالتی با طراوت و لذتبخش آیکیدو را تمرین کنید .
- ) مربی، تنها میتواند بخش کوچکی از آموزش را به شما نمایش دهد و بگوید. تنها با تمرین های مداوم شما میتوانید تجربه لازم برای زنده نگه داشتن هنر آیکیدو را به دست آورید.
سلاح های آیکیدو
سلاح ها در آیکیدو مشتمل بر یک چوب نسبتا کوتاه (۱۲۰ سانتی متری) به نام جو (Jo)، شمشیر چوبی (کن یا بوکن Bokken) و چاقو به نام تانتو (Tanto) است که امروزه در بعضی از باشگاه ها استفاده از سلاح های گرم و خلع سلاح هم مطرح شده است. در بعضی سبک ها مانند ایواما و موریهیرو سایتو زمان زیادی را صرف تمرین با چوب و شمشیر تحت نام آیکیجو و آیکیکن می کنند. آیکیدو بر مبنای دست خالی در مقابل شمشیر و نیزه پیشرفته است پس اساس تمامی تکنیک ها همین منشاء است.
لباس و رتبه بندی ورزش آیکیدو
اگرچه در بعضی از کلاس ها رنگ های مختلفی استفاده می شود، ولی در آیکیدو رنگ کمربند “سفید” و “مشکی” است که بیانگر رده “کیو” و رده “دان” است. معمولاً در کلاس ها به افراد زیر ۱۶ سال اجازه بستن کمربند مشکی یا ورود به آزمون رده “دان” داده نمی شود.
لباس مورد استفاده در آیکیدو “آی کی دوگی” نام دارد که بسیار شبیه لباس “کیکوگی” است که برای خیلی از ورزش های رزمی مدرن امروزی استفاده می شود که شامل یک بالاپوش و شلوار و کمربند است. در سیستم های آی کی دو در رده های بالا (معمولاً رده دان و کمربند مشکی) از شلواری سنتی و پلیسه دار به نام هاکاما (همان لباسی که در کن دو و ای آی دو استفاده می شود) بعنوان مکمل لباس استفاده می شود.
نمایش آی کی دو یا آی کی دو ی نمایشی؟
هر سبکی در مناسبت های گوناگون برای تبلیغ خودش نمایشی را اجرا می کند. این مسأله در جامعه ی هنر های رزمیِ جهان یک چیز پیش و پا افتاده ای است که ما به درست یا غلط بودن آن کاری نداریم. همه ی ما توقع داریم ، هر سبکی که نمایش می دهد ، هر آنچه در چنته دارد رو کند. از همین جاست که پیش داوری ها و قضاوت های نادرست پیش می آید. مثلاً هیچ وقت نمایش وینگ چون به پای زیبایی نمایش تکواندو نمی رسد. ولی کاربرد وینگ چون اگر بیشتر از تکواندو نباشد ، کمتر نیست. (به شرطی که هنرِ رزمیِ تکواندویِ اصیل باشد نه ورزشِ مسابقه ایِ تکواندو!). و این بدیهی است که هیچ وقت نمایش نمی تواند ملاکی برای تشخیص کاربردی بودن یا نبودن یک رشته باشد.
هنر آیکیدو نیز در حقیقت چیزی برای نمایش ندارد. چون ظاهر تکنیک های آیکیدو دفاع شخصی است. برای نشان دادن تکنیکهای آن باید حمله‌ای ساختگی صورت گیرد. برای همین بعضاً نمایش های آیکیدو ، تصنّعی ، بی روح و بی کاربرد جلوه می کند ، یا به زبان دیگر آی‌کی‌دوی نمایشی شکل ماست شده‌ی آیکیدو واقعی است.
بسیاری از تکنیکهای این سبک را نمی‌توان با نگاه درک کرد. مثلاً بیننده از کجا درک می‌کند که به اوکه (کسی که تکنیک می‌خورد) چه فشاری وارد شده؟ چون بسیاری از تکنیک ها مفاصل را هدف می گیرد ، بعضی تکنیک ها عصب ها را مستقیماً هدف می گیرد. خوب بیننده آن دردی که اوکه متحمل میشود را درک نخواهد کرد. (مگر این که خودش نیز آن را تجربه کند.) از طرف دیگر ، اوکه (که خودش هم آی‌کی‌دوکا است) می‌داند چگونه هماهنگ شود تا کمتر به او فشار آید و کمتر اذیت شود. تمامی این فاکتور ها را کنار هم بگذاریم می‌فهمیم که کاربرد واقعی آیکیدو را نمی توان در نمایش نشان داد. کسی که تکنیک می‌خورد کاربرد آن را بهتر از کسی که تماشا می‌کند ، درک خواهد کرد.
آیکیدو کاران معمولا مدل تکنیک‌هایی که در باشگاه های خودشان تمرین می شود ، بی هیچ کم و کاستی نمایش میدهند. تکنیک هایی که از منطق خاصی برخوردار است و هیچ کس جز خودشان آن را درک نمی کند و البته بهتر است نمایش های عمومی فرقی با نمایش های خصوصی (که بین خود آی کی دو کاران است) داشته باشد و کمی کاربردی تر نمایش داد. مثلا در نمایش عمومی لزومی ندارد که آخر همه ی تکنیک های ناگه وازا (فنون پرتابی) توبی اوکمی زد.
منبع :