آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس سابق مجمع تشخیص مصلحت نظام ایران در 3 شهریور 1313 در رفسنجان متولد شده و در 19 دی ماه سال 1395 درگذشت.
آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی از شخصیتهای سیاسی زمان قبل از انقلاب تاکنون بوده است که در راه تحقق اسلام و آرمانهای انقلاب اسلامی کوششهای بسیار کرده است. ایشان در طول حیات خویش سمتهای مختلفی را در نظام کشور بر عهده داشتند که آخرین آنها ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. بیوگرافی آیت الله هاشمی رفسنجانی را در ادامه این مقاله بخوانید.
اگر بخواهیم مختصری به بیوگرافی آیت الله هاشمی رفسنجانی اشاره کنیم: آیت الله علی اکبر هاشمی رفسنجانی در 3 شهریورماه ۱۳۱۳ در روستای بهرمان شهرستان رفسنجان و در خانوادهای نسبتاً ثروتمند به دنیا آمد. او یکی از ۹ فرزند میرزاعلی هاشمی بهرمانی و ماهبیبی صفریان است. ایشان تحصیل را از سن ۵ سالگی در مکتب خانهای در نوق آغاز نمود و در سن ۱۴ سالگی به قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت و به درجه اجتهاد نائل شد. در آنجا تحت اثر تعلیمات روحالله خمینی به سیاست روی آورد و به مخالفت با حکومت محمدرضا شاه پهلوی و انقلاب سفید او پرداخت.
با تبعید روحالله خمینی، نقش هاشمی در مبارزه با شاه و نمایندگی خمینی در داخل کشور پررنگتر شد. با وجود نگرش ضد غربی انقلابیون، او سفرهای زیادی از ژاپن در شرق تا ۲۰ ایالت از ایالات متحده در غرب نمود. در سال ۱۳۳۷ با عفت مرعشی که دختری از خانواده روحانی و از نوادگان سید محمد کاظم طباطبایی یزدی است ازدواج نمود. ثمره این ازدواج ۵ فرزند به ترتیب به نامهای فاطمه، محسن، فائزه، مهدی و یاسر است.
آیت الله هاشمی رفسنجانی پیش از انقلاب، یکی از مخالفان برنامههای نوگرایانه شاه (انقلاب سفید) شناخته میشد. با تبعید روحالله خمینی، رفسنجانی در ایران ماند و مخالفتهایش با این برنامهها افزایش یافت. این مخالفتها سرانجام به دستگیری و زندانی شدن او منجر شد. در مجموع و از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۵۷ هاشمی رفسنجانی ۷ بار و مجموعاً ۴ سال و ۵ ماه به جرم فعالیت مخفیانه علیه حکومت پهلوی به زندان افتاد. روحالله خمینی در دوران تبعید، نقش مدیر مالی مبارزات انقلاب و نیز ارتباط با سایر گروههای انقلابی را نیز بر عهده وی گذاشته بود.
همچنین هاشمی در دوره جنگ، علاوه بر ریاست مجلس، یکی از ائمه جمعه موقت تهران (تا سی سال بعد)، نماینده امام (خمینی) در شورای عالی دفاع (بعد از کشته شدن مصطفی چمران در سال ۱۳۶۰)، و جانشین فرمانده کل قوا در ماههای پایانی جنگ ایران و عراق بود. او در وادار کردن روحالله خمینی به پذیرش خاتمه جنگ با عراق نیز نقش داشت. تنها سه ماه بعد از آنکه هاشمی در خرداد ۱۳۶۷ از سوی روحالله خمینی به جانشینی فرماندهی کل قوا منصوب شد، ایران قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت را پذیرفت.
فعالیتهای سیاسی آیت الله هاشمی رفسنجانی در دوران نهضت باعث شده بود تا امام خمینی (ره) وی را به عنوان یکی از افراد مورد اعتماد خود قرار دهد و از وی به عنوان یکی از اعضای شورای انقلاب در کنار بزرگان دیگری همچون شهیدبهشتی، شهیدمطهری، شهید باهنر و رهبر معظم انقلاب استفاده کند. پس از پیروزی انقلاب او یکی از اعضای شورای انقلاب اسلامی شد. همچنین او مدتی معاونت و سپس سرپرستی وزارت کشور را بر عهده گرفت. او از سایر بازیگران صحنه سیاست ایران در آن دوره، ذکاوت سیاسی بیشتری داشت.
این توانایی به همراه اعتماد کاملی که روحالله خمینی به آیت الله هاشمی رفسنجانی داشت، دو عامل اصلی افزایش روزافزون قدرت او در نظام پس از انقلاب بود. در آن دوره او نزدیکترین فرد به رهبر بود و نقش «چشم و گوش» رهبر را ایفا میکرد. نخستین قانون انتخابات پس از انقلاب با مشارکت آیت الله هاشمی رفسنجانی تدوین شد و پس از برگزاری اولین انتخابات مجلس به مجلس راه یافت و با آغاز کار مجلس در ۷ خرداد ۱۳۵۹ اولین رئیس مجلس شورای اسلامی ایران شد.
اگر بخواهیم به طور موردی مسئولیتهای ایشان را در کشور ذکر کنیم می توان به عضویت در حزب جمهوری اسلامی، سرپرستی وزارت کشور، ریاست مجلس شورای اسلامی، امام جمعه موقت تهران، جانشین فرماندهی کل قوا، نیابت ریاست مجلس خبرگان، ریاست جمهوری، ریاست شورای عالی انقلاب فرهنگی، ریاست مجلس خبرگان و ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام اشاره کرد.
دوران سازندگی به دو دوره ریاست جمهوری علی اکبر هاشمی رفسنجانی اطلاق میشود. که مشتمل بر دولتهای پنجم و ششم نظام جمهوری اسلامی ایران میباشد. که آغاز فعالیت آن ۱۲ مرداد ۱۳۶۸ و پایان فعالیت ۱۲ مرداد ۱۳۷۶ میباشد. اجرای اولین برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی بعد از انقلاب در این دولت انجام گرفت. سیاست باز اقتصادی و وضع قوانین ضد انحصار از جمله اقدامات مؤثر وی بوده است. از مهمترین دغدغههای پیش روی این دولت بازسازی کشور بعد از جنگ هشت ساله دشوار بود. که ویرانههای زیادی را بر جای گذاشته بود و نیاز بود در اسرع وقت بازسازی شوند. همچنین هاشمی رفسنجانی تصمیم گرفت سهم بودجه پروژههای عمرانی را به طور چشمگیری نسبت به سایر فعالیتهای دولت بیشتر در نظر بگیرد.
آیتالله هاشمی بار دیگر در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۴ شرکت کرد. با وجود آنکه او در مرحله اول انتخابات آرایی بیش از محمود احمدینژاد کسب کرده بود، ولی در مرحله دوم نتوانست بیش از ۳۶ درصد از آرا را کسب کند. اکبر هاشمی رفسنجانی بار دیگر در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۲ و در واپسین دقایق ثبت نام در انتخابات ریاستجمهوری نامنویسی کرد. اما در کمال ناباوری صلاحیت وی از سوی شورای نگهبان احراز نشد. آیت الله هاشمی رفسنجانی در سن ۷۹ سالگی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ ایران کاندیدا شده بود. اما شورای نگهبان صلاحیت او را به دلیل عدم توانایی جسمی رد کرد.
آیتالله علی اکبر هاشمی رفسنجانی یکشنبه ۱۹ دی ماه به علت عارضه قلبی در بیمارستان تجریش تهران درگذشت.
بیوگرافی ایت الله رفسنجانی