حقایق طراحی جلد کتاب: مولف برای نوشتن یک کتاب زحمت زیادی می کشد. مترجم وقت زیادی برای ترجمه کردن یک کتاب هزینه میکند. اما مولف و مترجم کتاب مایلند کتاب آنها تا سر حد امکان در دسترس عده بیشتری قرار گیرد و نسخه های زیادی از آن فروش برود. بنابراین طرح جلد کتاب نقش مهمی در جلب نگاه مخاطبان کتاب بازی می کند. اگر جلد کتاب جذاب و منحصر باشد، مطمئنا مشتریان بالقوه را جذب کرده و به خریدار بالفعل تبدیل می کند. در این مقاله 15 حقیقت در مورد طراحی جلد کتاب معرفی می شود.
ملاحظات طراحی جلد کتاب
طرح جلد ممتاز و منحصر به فرد موجب جلب نظر خریداران بالقوه کتاب می شود. اگر جلد کتاب خوب طراحی شده باشد کنجکاوی خواننده در مورد محتوای کتاب را بر می انگیزد. اجزا و المان های طراحی از قبیل تصاویر تجسمی، استفاده از رنگ، نوع قلم و خط و غیره همگی سر نخ هایی در مورد محتوای کتاب ارائه می دهند.
بیشتر مشتریان کتابی را از قفسه های کتابخانه بر می دارند که دارای طرح جلد زیبا و جذابی باشد. توجه داشته باشید که در هر کتابخانه یا کتابفروشی و امروزه در فروشگاه های آنلاین چند صد تا چند هزار کتاب وجود دارد. بنابراین طرح روی جلد کتاب باید کمک کند که مخاطب کتاب را از بین این صدها یا هزارها کتاب انتخاب کند.
وقتی در مورد کتاب های عمومی و پر مخاطبکتاب چیست؟ صحبت می کنیم، مخاطب و خریدار کتاب با گزینه های زیادی مواجه می شود و بایستی از بین آنها انتخاب کند. اینجاست که نقش طرح پشت جلد کتاب اهمیت پیدا می کند و طرح جلد خوب و استاندارد موجب می شود که مخاطب کتاب ما را انتخاب کند.
در هر صورت انتخاب و طراحی جلد کتاب کار آسانی نیست و حتی حرفه ای ها گاهی در انتخاب طرح جلد کتاب مشکل دارند. معمولا طراح گرافیک تازه کار با اشتباهات زیادی مواجه می شود. اما در هر صورت نکات کلی در طراحی جلد کتاب وجود دارد که طراح آماتور و طراح حرفه ای و مجرب بایستی رعایت کنند.
صرفنظر از ژانر و حوزه محتوای کتاب، در ادامه 15 نکته کلیدی بحث می شود که حقایق طراحی جلد کتاب را تشکیل می دهند.
15 نکته کلیدی در مورد طراحی جلد کتاب
در این مقاله نکات کلیدی و حقایقی که باید هنگام طراحی جلد کتاب بخاطر داشته و اعمال نمود، بحث شده است. بعضی از این حقایق طراحی جلد کتاب برای بعضی از حوزه های محتوا نقش محوری دارند و برای سایر رشته ها خیلی اثربخش نیستند. اما دانستن آنها همیشه به نفع طراح جلد کتاب است.
1 -با محتوای کتاب آشنا شوید
جلد کتاب معرف محتوای کتاب است. قبل از شروع طراحی جلد کتاب بهتر است با محتوای کتاب آشنا شوید. حوزه و رشته تخصصی کتاب و محتوای آن می تواند سرنخ های خوبی برای طراحی جلد کتاب مشخص کند.
کتاب می خواهد چه اطلاعاتی ارائه دهد؟ داستان کتاب چیست؟ مخاطبان محتوای کتاب را چه کسانی تشکیل می دهند؟ دانستن پاسخ این سئوالات کمک مهمی برای طراحی جلد کتاب است. دانستن محتوای کتاب به انتخاب مفهوم طراحی جلد مناسب رشته و حوزه تخصصی کتاب کمک می کند. مهمتر اینکه می تواند به انتخاب فونت، تصاویر، نمادها، رنگ و غیره کمک کند؛ عناصری که اجزای دیداری جلد کتاب را تشکیل می دهند.
طراح جلد حرفه ای می داند که اجزای تشکیل دهنده طرح جلد کتاب به نوع محتوای آن بستگی دارد. مثلا کتاب پزشکی به طراحی جلدی با مفهوم بهداشت و درمان نیاز دارد اما همین رنگ بندی و فونت را نمی توان برای کتاب آشپزی استفاده کرد.
2-تا سر حد امکان طرح جلد را ساده طراحی کنید
مردم و اهالی کتاب وقت زیادی برای کشف معانی و مفاهیم نهفته در ورای یک طرح گرافیکی پیچیده و معما گونه را ندارند. وقتی طرح جلد کتاب خیلی پیچیده و معما انگیز باشد، مخاطب آن را کنار گذاشته و سراغ کتاب بعدی می رود. این مسئله بخصوص در مورد طراحی جلد کتاب های آکادمیک و تخصصی مصداق دارد.
بایستی تا حد امکان طرح جلد کتاب را ساده طراحی کرد. همین قدر که المان های طراحی جلد پیام جلد کتاب یعنی انتقال نگاه کلی در مورد محتوای کتاب و برانگیختن کنجکاوی مخاطب را برسانند، کافی است. در طراحی جلد کتاب های دانشگاهی حتما بایستی رویکرد کمینه را تبعیت کرد و جلد کتاب را تا سر حد امکان ساده طراحی کرد.
3 -از تهیه طرح های افراطی اجتناب کنید
بعضی از گرافیست ها و طراحان جلد هیجان زده شده و طرح خیلی شلوغ و فنی برای جلد کتاب طراحی می کنند. آنها با اشتیاق از تصویرپردازی خیالی و فونت های برجسته و رنگ براق استفاده می کنند. قصد آنها جلب توجه است. اما اینکار ممکن است به فراری دادن مخاطبان ختم شود و برای کتاب مضر باشد.
طراحی خیلی شلوغ و فنی و یا معما گونه می تواند به ضرر کتاب باشد. طراح کتاب بایستی تلاش کند با بکارگیری کمترین المان ها و اجزای تصویری و متنی، بهترین طرح ساده ممکن را برای کتاب طراحی کند.
4 -قبل از استفاده عکس شخصی فکر کنید
در طراحی جلد کتاب های زندگینامه و بیوگرافی بزرگان استفاده از عکس شخص اولین چیزی است که به ذهن می رسد و معمولا مرسوم بوده و مناسب است. هرچند این ایده همیشه ایده خوبی نیست. مثلا اگر برای کتاب اتوبیوگرافی یک فرد نسبتا ناشناخته طرح جلد طراحی می شود، افراد زیادی وی را نمی شناسند و بنابراین بهتر است از عکس وی روی طرح جلد استفاده نشود.
5 -طرح خود را انعطاف پذیری طراحی کنید
امروزه کتاب ها بیشتر بصورت آنلاین فروخته می شوند. در بیشتر سایت های فروشگاهی فروش کتاب و کتابفروشی های آنلاین عکس کتاب به صورت شستی و کوچک درج می شود. بنابراین طراحی جلد کتاب بایستی به صورتی باشد که جزئیات طراحی با کوچک شدن عکس کتاب از بین نرود. بیشتر مردم با گوشی هوشمند خود کتاب خریده و دانلود می کنند، بنابراین بایستی طراحی جلد کتاب به شکلی باشد که در قطع و سایز کوچک نیز جذاب بوده و مخاطب را وادار به کاوش و کنجکاوی در مورد کتاب کند.
6 -اجتناب از درج اطلاعات زیاد در جلد کتاب
گاهی نویسنده یا مترجم از طراح می خواهد که اطلاعات بیشتری به جلد کتاب اضافه کند. در بیشتر موارد این کاری اشتباه است. نباید داستان و روند محتوا براحتی روی جلد کتاب افشا شود. بهتر است کنجکاوی مخاطب را برانگیخته و وی را وادار به خیالپردازی در مورد محتوا بکنیم. بنابراین طرح جلد بایستی دورنمایی از محتوای کتاب را نشان دهد و اطلاعات زیادی روی طرح جلد کتاب آورده نشود.
7-تبعیت از دستورالعمل ها و استانداردها
دستورالعمل ها و استانداردهای کلی در مورد طراحی جلد کتاب وجود دارد که بایستی لحاظ شوند. مثلا تصویر مورد استفاده در جلد کتاب بایستی حداقل 300 dpi رزلوشن داشته باشد. مورد دیگر رعایت حق کپی رایت و گرفتن مجوز از مالک عکس و مطلب مورد استفاده بر روی جلد کتاب است. نکات فنی و قراردادی زیادی وجود دارد که باید در طراحی جلد کتاب رعایت نمود.
8 -ایده اصلی را آشکار کنید
هر محتوا و کتابی دارای یک ایده اصلی است که مخاطب به آن علاقمند است. طراح بایستی این ایده اصلی را در طرح جلد کتاب تلفیق کرده و آن را آشکار سازد. لازم نیست که کل حکایت محتوا فاش شود، فقط بیان ایده اصلی کافی است.
گاهی طرح های ایمن و خیلی ساده خسته کننده می شوند. بجای آن بهتر است اندکی از محتوا را بصورت عینی نمایش داد. بدین ترتیب توجه مشتریان بالقوه کتاب جلب خواهد شد. اینگونه طراحی جلد کتاب می تواند در نهایت به یک برند برای نویسنده کتاب تبدیل شود.
9 -با تکنیک های چاپ و نشر آشنا شوید
به عنوان طراح جلد کتاب بایستی با تکنیک های چاپ و انتشار کتاب آشنا باشید. گاهی اوقات آشنایی با فن چاپ و نشر به طراح کمک می کند جلد کتاب را طوری طراحی کند که برای نوع چاپ و انتشار مناسب بوده و مشتری و ناشر را هر دو راضی نگهدارد. آگاهی از توزیع فیزیکی یا الکترونیک کتاب نیز مهم است و روی طراحی جلد کتاب تاثیر دارد.
طراحی جلد کتاب برای نشر الکترونیک با نشر کاغذی و فیزیکی تفاوت دارد. طراحی جلد برای کتاب هایی که برای کتابخوان های الکترونیک مثل کیندل آماده می شوند، فضای بیشتری برای خلاقیت و استفاده از طرح و رنگ فراهم می سازد. در صورتی که در چاپ فیزیکی و انتشار کتاب به صورت هاردکور چنین نیست. هر تکنیک نشر و توزیع کتاب تاثیر خاصی بر طراحی جلد کتاب دارد.
10 -طرح جالب و سرگرم کننده ایجاد کنید
طرح جلد کتاب بایستی مخاطب را به خود جلب و درگیر کند. بایستی خریداران بالقوه را کنجکاو کرده و به خریدار بالفعل تبدیل کند. بایستی طرح جلد کتاب تجسمی از واقعیت های محتوای کتاب بوده و عامل مهمی در جلب توجه باشد. برقراری ارتباط طرح جلد کتاب با مخاطبان مهمترین موضوع در طراحی جلد کتاب است.
11-از الگوهای رنگ با احتیاط استفاده کنید
الگوی رنگی که برای طراحی جلد کتاب استفاده می کنید بایستی با داستان و محتوای کتاب هماهنگ باشد. زیرا خود رنگ ها پیامی را انتقال می دهند. پیامی که رنگ انتقال می دهد به طور ناخودآگاه در ذهن افراد جای می گیرد و برداشت و درک خاص خود را از کتاب خواهند داشت.
رنگ مورد استفاده در طراحی جلد کتاب بایستی با محتوا و حوزه تخصصی کتاب هماهنگ باشد. طراحان گرافیک مدرن بخوبی می دانند که هر رنگی چه معنایی دارد و چه پیامی را منتقل می کند. مثلا رنگ سبز آرامش و رنگ زرد تنفر را منتقل می کند و مانند اینها.
12-فونت و متن صحیح باشد
همیشه در طرح جلد کتاب از متن و فونت استفاده می شود. نام کتاب و نویسنده یا مترجم کتاب روی تقریبا همه کتاب ها هست. بایستی از فونت و قلمی استفاده کرد که به طرح جلد کتاب شخصیت بدهد. بخاطر داشته باشید که رنگ ها احساسات و عواطف را بر می انگیزند و متن به طرح گرافیکی شخصیت می دهد. بایستی از فونت مناسب با سایز و رنگ مطبوع برای عنوان و نام نویسندگان کتاب استفاده کرد.
13-به پیام اصلی خود بچسبید
طرح جلد کتاب پیامی را به مخاطبان هدف انتقال می دهد. بنابراین بهتر است ابتدا پیام طرح جلد یا کتاب را در یک جمله و به زبان ساده و شفاف نوشت. سپس مفهوم، الگو، قالب، رنگ و سایر المان های طرح روی جلد کتاب را براساس این پیام انتخاب کرد.
14-از کلیشه ها اجتناب کنید
جلد کتاب بایستی منحصر به فرد بوده و در ذهن مخاطب بنشیند. مخاطب بایستی طرح کتاب را به ذهن سپرده و همیشه در خاطرش بماند. استفاده از کلیشه و تصاویر استوک موجب می شود که این جنبه از طرح جلد کتاب از بین برود. زیرا کلیشه ها و عکس های رایج برای بخاطر سپاری چیزهای دیگری استفاده شده است و خواننده ممکن است با دیدن کلیشه یا عکس مثلا مکان معروف خاطرات یا وسایل دیگر را بخاطر بیاورد.
حتی ممکن است کلیشه موجب یادآوری خاطرات بد شده و مخاطب را از کتاب بیزار کند. طرح جلد کتاب بایستی در اولین نگاه توجه را جلب کند و برای همیشه در ذهن مخاطب بماند. بجای کلیشه از رنگ بندی و قالب و متن منحصر به فرد استفاده کنید.
15-از رسانه های اجتماعی برای گرفتن بازخورد نسبت به طرح خود استفاده کنید
طراحی موفق است که بازخورد دیگران نسبت به کارهای خود را بشنود. یکی از گزینه های دردسترس و رایگان برای گرفتن بازخورد مخاطبان رسانه های اجتماعی است. بنابراین طرح خود را در صفحه رسانه اجتماعی خود گذاشته و بازخورد بگیرید.
یکی دیگر از راههای بازخورد گرفتن در مورد طرح جلد کتاب، نظر گرفتن از صاحبنظران و متخصصان حوزه موضوع کتاب است. می توانید چند نفر از مخاطبان بالقوه کتاب که می شناسید را هدف قرار داده و نظر آنها در مورد طرح جلد کتاب بپرسید.
خلاصه کلام
طرح جلد کتاب یکی از اجزا و فاکتورهای مهم در جلب مخاطبان و مشتریان بالقوه کتاب و تبدیل آنها به خریدار بالفعل است. با طراحی ساده در عین حال حرفه ای می توانید نظر مخاطبان را جلب کنید. طرح جلد بایستی معرف محتوای کتاب باشد، عناصری چون فونت، سایز فونت، تصاویر، نمادها و غیره که در کتاب استفاده می شوند همگی بیانگر موضوع محتوای کتاب هستند و می توان در طراحی جلد کتاب استفاده کرد.
طراح جلد موفق کسی است که محتوای کتابی که قرار است جلدش را طراحی کند، بخواند و محتوا را خوب بشناسد. وقتی کتاب، نویسنده و محتوای آن را بشناسیم براحتی می توانیم ایده های خوبی برای طراحی جلد کتاب داشته باشیم.
منبع : 1