دیاستما چیست ؟
دیاستما وضعیتی است شامل فاصله نسبتا زیاد بین دندان ها که از ۰٫۵ میلی متر بیشتر است. به طور معمول ، این فاصله ها در دندان های جلویی ایجاد می شوند، اما دیاستما می تواند در دندان های عقبی هم ایجاد شود. دیاستما در دوران کودکی تا زمانی که دندان های دائمی رویش کنند، بسیار رایج است. اما هنگامی که در دندان های دائمی وجود داشته باشد، به دلایل زیبایی یا کارآیی می تواند اصلاح شود.
علائم دیاستما چیست ؟
هنگامی که فاصله در دندان های پایین ایجاد می شود ، از آن به عنوان دیاستم مندیبلار mandibular یاد می شود. به فضای بین دو دندان فوقانی یا دو دندان تحتانی مرکزی (دو دندان جلویی) خط میانی دیاستما گفته می شود. وجود فاصله بین دو دندان ثنایای فک بالا (فوقانی) را دیاستمای خط میانی فک بالا MMD می نامند.
طبق گزارشی که در سال ۲۰۱۱ در ژورنال انجمن دندانپزشکی آمریکا JADA منتشر شد، شیوع بسیار گسترده ای از MMD وجود دارد. این گزارش نشان داد که بین ۱٫۶ تا ۲۵٫۴ درصد بزرگسالان از گروه های سنی و جمعیت های مختلف دارای MMD هستند. این گزارش همچنین شیوع بیشتر MMD را در میان آمریکایی های آفریقایی تبار در مقایسه با سفید پوستان، آسیایی ها و اسپانیاییها کشف کردند.
MMD در کودکان رشد طبیعی محسوب می شود و نیازی به درمان ندارد. در واقع ، طبق گزارشی در سال ۲۰۱۳ که توسط مجله POJ Dental and Oral Care منتشر شده است، دیاستم های خط میانی تقریباً در ۹۸ درصد کودکان ۶ ساله ، ۴۹ درصد کودکان ۱۱ ساله و ۷ درصد افراد ۱۲-۱۸ ساله رخ می دهد. بنابراین، با افزایش سن کودک ، بروز MMD کاهش می یابد.
علل دیاستما چیست ؟
علل بروز دیاستما چیست ؟ بروز دیاستما علل مختلفی دارد. عوامل مؤثر در ایجاد دیاستما این عبارتند از:
-دندان ها به نسبت اندازه فک پایین (استخوان فک پایین) یا استخوان فک بالا بسیار کوچک هستند و منجر به ایجاد فاصله بین دندان ها می شوند.
-فک پایین بزرگ است و در نتیجه باعث ترازبندی نامناسب دندانها می شود. زیرا فضای زیادی وجود دارد و باعث ایجاد فاصله می شود.
-عوامل وراثتی هم می تواند عاملی برای بروز دیاستما شوند. از آنجا که اندازه دندان ها و استخوان های فک فرد تحت تأثیر ژنتیک است می تواند در بروز این مسئله دخیل باشد.
-رشد بیش از حد فرنوم (پوست بین لب بالا و دندانهای جلویی) که می تواند باعث ایجاد فاصله (دیاستما) بین دو دندان جلویی شود.
–پریودنتیت بیماری شدید لثه ناشی از عدم رعایت بهداشت دندان می تواند منجر به تحلیل رفتن استخوان در فک شود. در نتیجه از دست دادن استخوان باعث می شود دندان ها جابجا شوند و فاصله ایجاد کنند. توجه داشته باشید ، علائم پریودنتیت شامل قرمزی ، تورم ، خونریزی لثه ، لق شدن دندان و از دست دادن استخوان است.
-پِگ لترال Peg lateral وضعیتی است که در آن دندان ثنایای دوم (دندان های واقع در کنار دو دندان جلویی) به طور نامناسب رشد می کنند. دندان معیوب بسیار کوچک و نوک تیز است و باعث ایجاد فاصله در هر دو طرف می شود. توجه داشته باشید ، یک پِگ لترال را می توان با روکش، کامپوزیت و یا ایمپلنت اصلاح کرد.
-مکیدن شست که معمولاً باعث ایجاد دیاستم خط میانی (فاصله بین دو دندان مرکزی بالا یا پایین) می شود.
-بازی با زبان و فشار دادن آن در بین دو دندان ( اغلب مابین دو دندان جلوی فک پایین) دیاستما می شود.
نکته: عادت به مکیدن شست و فشار زبان می تواند برای جلوگیری از بروز دیاستما اصلاح شود.
روش های تشخیص دیاستما چیست ؟
تشخیص دیاستما توسط دندانپزشکی انجام می شود که معاینه دهان و دندان را انجام می دهد. بخاطر داشته باشید که کودکان معمولاً در دندانهای خود فاصله هایی دارند که نیازی به درمان ندارند. این فاصله ها با رشد کودک و رویش دندان های دائمی برطرف می شوند. دندان های بزرگسال بزرگتر هستند و غالباً به طور طبیعی فضاها را پر می کنند. اما اگر بعد از رویش دندان های دائمی فاصله ای ایجاد شود ، باید با دندانپزشک مشورت شود.
درمان این عارضه می تواند عزت نفس فرد را افزایش دهد و به بهبود کیفیت کلی زندگی بسیاری از افراد کمک کند. در حقیقت ، یک مطالعه در سال ۲۰۱۴ نشان داد که ۵۰ درصد از جوانانی که اصلاح دیاستم خط میانی را انجام داده اند گزارش داده اند که این کار کیفیت زندگی آنها را به طرز چشمگیری بهبود داده است.
رفع فضاهای بین دندان ها نه تنها می تواند تصویر شخصی فرد را بهبود بخشد ، بلکه می تواند عملکرد طبیعی دندان ها را نیز بازگرداند. هر نوع فضایی می تواند باعث عدم تراز دندانها شود. ممکن است مشکلات گاز گرفتن و جویدن ایجاد شود. این موضوع می تواند توانایی فرد در خوردن و هضم مناسب غذا را مختل کند و بر سلامت کلی شما تأثیر بگذارد. با پر کردن فاصله بین دندان ها ، ساختار مناسب دهان بازیابی می شود.
راههای درمان دیاستما چیست ؟
اگر تصمیم به انجام درمان ترمیمی یا ارتودنسی برای ترمیم دیاستما ندارید ، به خاطر داشته باشید که هر زمان بین دندان ها فاصله وجود دارد ، ممکن است به رعایت بهداشت دهان و دندان بیشتری نیاز باشد. این به این دلیل است که غالباً در شکاف غذا گیر میکند. برخی از متخصصان برای سهولت در تمیز کردن دندان ها استفاده از دستگاه واتر جت را توصیه می کنند.
برای اکثر افراد ترمیم دیاستما یک روند بدون درد و بدون عارضه است. روش های درمانی مختلفی وجود دارد که می تواند فاصله دندان ها را کاهش دهد. در واقع مورد هر فرد متمایز است و دندانپزشک بسته به عوامل مختلفی ، یک طرح درمانی را تدوین می کند. این طرح درمانی شامل موارد زیر است:
۱-جایی که فاصله ها واقع شده است.
۲-چه تعداد دندان تحت تاثیر این فاصله واقع شده است.
۳-فاصله ها چقدر زیاد است.
۴-اگر دندان از دست رفته وجود داشته باشد.
۵-علت اصلی ایجاد این فاصله ها (مانند پِگ لترال یا شرایطی که دندان مجاور آن بسیار کوچک یا دچار بیماری پریودنتال است.)
۶-سلامت کلی دندان ها
۷-خواسته خود بیمار برای نوع درمان اصلاحی
۸-سایر موارد
دندانپزشک بسته به شرایط فرد ، برنامه ای برای بهترین درمان دیاستما را تدوین می کند. در مرحله بعد ، دندانپزشک در مورد گزینه های درمان با بیمار صحبت خواهد کرد و مزایا و معایب هر گزینه را مرور می کند. اما راههای درمان دیاستما چیست ؟
نمونه هایی از گزینه های درمان دیاستما عبارتند از:
۱– بریس Braces
از ارتودنسی می توان برای حرکت دادن دندان ها و در نهایت بستن فاصله ها استفاده کرد. بریس های ارتودنسی معمولاً برای فاصله های زیاد استفاده می شوند. بریس ها تنها زمانی قابل استفاده هستند که تمام دندان های دائمی فرد رویش کرده باشند.
۲–بریس نامرئی
بریس های نامرئی که یک نوع آن نایت گارد است، یک گزینه درمانی برای کسانی است که نمی خواهند بریس ها قابل مشاهده باشند. آنها یک گزینه درمانی برای کسانی هستند که دارای فاصله خفیف تا متوسط هستند. بریس های نامرئی قابل برداشتن و گذاشتن هستند ، بنابراین گزینه خوبی برای افرادی هستند که بیشتر در انظار عموم قرار دارند (مانند سخنرانان حرفه ای، بازیگران، مدل ها یا موارد دیگر).
۳– تراز کننده های شفاف home clear aligners
تراز کننده های شفاف در خانه، نسخه ارزان تری از بریس های نامرئی است که برای بستن فاصله های کوچک بین دندان ها استفاده شده است. تراز کننده های شفاف نسبت به بریس های فلزی از قیمت کمتر، راحتی و زیبایی بیشتری برخوردار هستند. اما در مورد ایمنی تراز کننده های واضح در خانه بحث وجود دارد ، خصوصاً در مواردی که با یک متخصص ارتودنسی مشورت نمی شود ، زیرا آنها می توانند در برخی موارد عوارض شدیدی ایجاد کنند (مانند شخصی که بیماری پریودنتال دارد). بخاطر داشته باشید که مطالعات بسیار کمی در مورد ایمنی یا اثربخشی ترازهای شفاف در خانه منتشر شده است.
۴– لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی
لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی دو روش برای درمان دیاستما هستند. لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی شامل لایه ای از مواد (مانند پرسلن یا مواد کامپوزیتی) است که روی دندان قرار گرفته است. ماده ترکیبی ماده ای است که از دو یا چند ماده با خصوصیات شیمیایی قابل توجهی متفاوت ساخته شده است. وقتی این مواد ترکیب می شوند ، سخت می شوند و ماده ای سخت مانند دندان می شوند. لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی بهتر است فقط برای بسته شدن یک یا دو فاصله استفاده شود.
ممکن است از لمینت سرامیکی برای پر کردن فاصله های کوچک بین دندان ها استفاده شود، دندانپزشک لمینت سرامیکی (پوشش دندان) را بزرگتر از دندان درست می کند ، بنابراین بخش اضافی فضا را پر می کند. برای تهیه لمینت سرامیکی به طور معمول دو یا چند جلسه درمانی لازم است. ویزیت نخست شامل کارهای مقدماتی دندانپزشک برای ساخت لمینت سرامیکی است و ویزیت نهایی لازم است تا دندانپزشک پس از درست شدن لمینت سرامیکی در لابراتوار ، آن را روی دندان ها نصب کند.
لمینت کامپوزیتی شامل یک ماده مصنوعی ساخته شده توسط دندانپزشک است که روی دندان قرار می گیرد. این روش معمولاً به جلسه دوم احتیاج ندارد، زیرا دندانپزشک کامپوزیت را در هنگام مراجعه فرد به مطب روی دندان گذاشته و به آن شکل و حالت مناسبی می دهد. هنگامی که کل دندان های مورد نظر توسط مواد کامپوزیتی پوشانده شود ، به آن لمینت کامپوزیتی گفته می شود. در هر دو حالت ، معمولاً فقط یک بار مراجعه برای انجام این کار لازم است ، زیرا لابراتوار در ساخت آن نقشی ندارد.
لمینت کامپوزیتی و لمینت سرامیکی دو روش بسیار مناسب برای درمان دیاستما هستند و دندانپزشکان آن را بیشتر از سایر روش ها توصیه می کنند.
۵– روکش و بریج
از روکش یا بریج ممکن است به عنوان گزینه ای برای پر کردن فضاهای بزرگ و یا هنگامی که دندان مجاور فاصله ترک خورده ، خرد شده یا آسیب دیده باشد ، استفاده شود. در صورت کمبود دندان ممکن است از بریج های دندانی استفاده شود. روکش ها یا بریج ها می توانند به بهبود عملکرد دندان هنگام گاز زدن و جویدن کمک کنند.
لازم به ذکر است، اقدامات پریودنتال در برخی موارد ارتودنسی یا درمان ترمیمی (مانند روکش یا لمینت) به تنهایی مشکلی را برطرف نمی کند ، اما انجام اقدامات پریودنتال (مانند جرم گیری ، جراحی یا سایر درمان های لثه) ممکن است لازم باشد.
از خود درمانی پرهیز کنید
برخی افراد سعی می کنند با استفاده از نوارهای لاستیکی فاصله بین دندان ها را برطرف کنند. به گفته کارشناسان ، در واقع هیچ شیوه موثر و مناسبی که خودتان در خانه آن را انجام دهید وجود ندارد. در حقیقت ، برخی از انواع خود درمانی (مانند استفاده از نوارهای لاستیکی) حتی می توانند مضر باشند.
تحت اکثر شرایط ترمیم دیاستما روشی نسبتاً سریع و بدون درد است. برخی از افراد مبتلا به دیاستما از نظر ظاهری کاملاً خوب هستند و احساس نمی کنند که باید مدت زمان بیشتری را سپری کنند یا هزینه درمان را متحمل شوند. تصمیم گیری باید براساس توصیه دندانپزشک انجام شود .
منبع: