همه چیز درباره پرورش و نگهداری از جوجه فنچ: فنچ پرنده‌ای از رده گنجشک‌هاست که اغلب در قاره استرالیا یافت می‌شود. این پرنده دارای تنوع رنگ بسیاری بوده و در زمره معروفترین پرندگانی است که در قفس نگهداری می‌شوند. از جذابیت فنچ‌ها رنگین بودن، قابلیت زاد و ولد آسان و صدای جیک جیک لطیف آن‌هاست. جنسیت نر و ماده فنچ به راحتی از روی رنگ و شکل ظاهری آن‌ها قابل تشخیص است. فنچهای نر معمولا پرهای نارنجی روشنی بر روی گونه‌شان دارند. علاوه بر این فنچ نر یک منقار سرخ‌رنگ همراه با یک طرح سیاه و سفید مشخص دارد.
فنچ ماده توانایی تخم‌گذاری داشته و معمولا در هر دوره بین ۲ تا ۷ تخم می‌گذارد که تعداد تخم‌ها با تغذیه پرنده رابطه مستقیمی دارد. با این وجود بیشتر اوقات همه تخم‌ها تبدبل به جوجه نمی‌شوند. “لانه‌سازی” یکی از اصول زندگی فنچ‌هاست. به همین منظور باید برگ و خاشاک را در اختیار فنچ‌ها قرار داده تا بتوانند از آن‌ها استفاده کنند.
فنچ‌ها رکورد بیشترین نگهداری بین پرندگان زینتی را در جهان دارا هستند .
همه چیز درباره پرورش و نگهداری از جوجه فنچ
اصول نگهداری از جوجه فنچ: جفت گیری فنچ برای جوجه گذاری و لانه سازی فنچ ها برای به دنیا آمدن جوجه فنچ ها از مراحل مهم برای پرورش جوجه فنچ است.
– بعد از اینکه فنچ نر و ماده در قفس رها کردید و به شرطی که این دو پرنده در قفس در جای ثابتی از خانه قرار داده شده باشند، بین 2 تا 20 روز طول می کشد تا این دو فنچ با همدیگر جفت شوند. اولین نشانه برای آغاز جفت گیری این است که پرنده نر پرواز کرده و پشت کمر پرنده ی ماده قرار می‌گیرد. اما از کجا بفهمیم که فنچ‌هایمان جفت شده‌اند؟ بهترین نشانه، تمیز کردن فنچ ها توسط یکدیگر است به طوری که یکی از فنچ ها زیر نوک فنچ جفت را به آرامی با نوک خودش تمیز می‌کند و فنچ جفت حالت خواب آلودگی پیدا می‌کند؛ در این مرحله لانه سازی آغاز خواهد شد.
لانه سازی فنچ ها برای به دنیا آمدن جوجه فنچ ها
لانه فنچ را باید در بالاترین نقطه قفس قرار دهید، به طوری که پرنده نتواند روی آن بشیند. حتی اگر میله برای نصب لانه در بالای قفس نیست آن را با سیم فلزی ببندید. قرار دادن لوازم برای لانه سازی فنچ که شما باید این اقلام را در کف قفس و یا کف لانه قرار دهید. حتی اگر خودتان لوازم لانه سازی را در لانه قرار دهید فنچ نر تمام محتویات لانه را خالی می‌کند و طبق سلیقه خودش آن را می‌سازد.
تخم فنچ تقریبا به اندازه یک سکه است
ابتدا باید در قفس پنبه قرار دهید. پنبه‌های تشک که از لحاف دوزی‌ها قابل خرید است؛ برای این کار مناسب می‌باشد. البته از پنبه پزشکی که در داروخانه‌ها موجود است نیز می‌توانید استفاده کنید. سپس از دستمال کاغذی به تعداد 2 تا 3 برگ به صورت خرد شده استفاده نمایید. همچنین باید چوب سوزنی درخت کاج را نیز جزو لوازم لانه سازی قرار دهید. اما توجه داشته باشید که چوب‌ها باید کوتاه باشند و به هیچ عنوان نوک تیز نباشند. تعدادی تکه نخه معمولی کوتاه نیز قرار دهید.
اگر موارد بالا رعایت شده باشد فنچ نر به جنب و جوش می‌افتد و شروع به لانه سازی می‌کند و فنچ ماده نیز در کارها به جفت خود کمک می‌کند. لانه سازی به معنای این است که حتما فنچهای شما جفت شده‌اند. بعد از اتمام لانه سازی که بین 1 تا دو روز طول می‌کشد پرنده‌ها برای خواب به لانه می‌روند. توجه کنید که هر دو فنچ نر و ماده باید با هم در لانه بخوابند و اگر یکی بیرون بود نشانه خوبی نیست چون احتمال اینکه هنوز جفت نشده باشند هست. اما اگر هر دو شب‌ها در لانه‌ای که توسط فنچ نر ساخته شده باشد بخوابند این مرحله با موفقیت به پایان می‌رسد و باید منتظر جوجه فنچ ها باشید.
تخم گذاری فنچ
بعد از لانه سازی نوبت به تخم گذاری می‌رسد که ممکن است بین 7 تا 40 روز بعد از لانه سازی انجام شود. در این مرحله‌ی حساس نیز کمک شما به فنچ‌هایتان بسیار حیاتی است.
اما سوالی که وجود دارد این است که چه کار کنیم که فنچ‌هایمان تخم بگذارند:
بهترین پاسخ این است اگر از انجام مرحله‌های قبلی که گفتم مطمئن بودید، که البته اصلی ترین آن لانه سازی است فنچ‌ها به زودی تخم گذاری را شروع می‌کنند. توجه داشته باشید که باید به فنچ‌ها یتان تخم مرغ آب پز بدهید. تا انرژی لازم برای تخم گذاری را داشته باشند.
معمولا فنچ ماده در هر دوره بین یک تا 10 تخم می‌گذارد که تعداد تخم‌ها با تغذیه رابطه مستقیم دارند. اما بیشتر اوقات همه تخم‌ها تبدبل به جوجه نمی‌شوند. هرچه به فنچ‌هایتان بیشتر برسید تعداد بیشتری از تخم‌ها جوجه می‌شوند. بعد از تخم گذاری فنچهای نر و ماده به نوبت روی تخم‌ها می خوابند.
در این مدت از تغذیه فنچ غافل نشوید. ارزن آب مناسب است ولی هرگز کاسه‌ی آب را در طول دوره ی تخم گذاری برای شنای فنچ‌ها قرار ندهید. چون پرنده بعد از شنا از تخم‌ها غافل می‌شود و یا با خوابیدن با پرهای خیس روی تخم‌ها، آن‌ها را خراب می‌کند.
در طول دوره ی تخم گذاری حتما نکات زیر رعایت کنید:
۱. هرگز قفس پرنده را تکان ندهید، حتی برای چند ثانیه.
۲. هرگز به کودکان اجازه بازی با قفس پرنده را ندهید.
۳. از تغذیه پرنده غافل نشوید (ارزن + آب).
۴. هرگز برای شنای پرنده کاسه آب قرار ندهید.
۵. اگر تخمی را در کف قفس مشاهده کردید هرگز به آن دست نزنید و سعی نکنید دوباره آن را سرجایش بگذارید؛ مطمئن باشید تخم خراب بوده که فنچ خودش آن را بیرون انداخته است.
۶. در شب هرگز محل قفس را روشن نکنید و قفس را در محلی که با نور طبیعی روشن شود بگذارید.
۷. به غیر از قرار دان آب و غذا که با احتیاط باید انجام شود، دیگر هرگز دست خود را در قفس نکنید.
اگر تمامی نکات و مراحل قبلی رعایت شده باشد بعد از 12 تا 21 روز جوجه‌ها از تخم خارج می‌شوند و شما وارد مرحله نگهداری جوجه‌ها می‌شوید.
نگهداری از جوجه فنچ
این مرحله آخرین مرحله در دوره تولید مثل فنچ است. زمانی که جوجه فنچ ها از تخم در آمدند بسیار کوچک هستند و نیازمند تغذیه از والدین خود می‌باشند. شما باید غذای کافی فنچ ها و جوجه‌هایشان را که همان ارزن است فراهم کنید.
برای رشد بهتر جوجه و تقویت والدین توصیه می‌شود که حتما از تخم مرغ آب پز استفاده کنید. فنچ ها اول خودشان می‌خورند و بعد به سراغ جوجه‌هایشان می‌روند و با خارج کردن غذا از چینه دان و معده شان دوباره آن را به دهن می‌آورند و به حلق جوجه‌هایشان می‌ریزند. هر گز سعی نکنید خودتان به جوجه ها غذا بدهید که کاری بیهوده است و موجب می‌شود که فنچ فرآیند جوجه کشی را رها کند. نکات مهم در دوران جوجه داری هم شباهت زیادی به دوران تخم گذاری دارد.
بعد از 20 تا 28 روز که متغیر می‌باشد، جوجه‌ها از لانه خارج می‌شوند. در این زمان پر تمام بدنشان را پوشانده اما فاقد پرهای زینتی و نوک رنگی هستند.
شاید فکر کنید دوران ضعیف بودن جوجه تمام شده است ولی سخت در اشتباهید. چون جوجه‌ها هنوز نمی‌توانند دانه بخورند به سختی می‌پرند و پرواز می‌کنند . با صداهای مخصوصی جوجه‌ها نزدیک والدین خود می‌نشینند و دهانشان را باز می‌نمایند و طلب غذا می‌کنند .
اما به مرور زمان یاد می‌گیرند هم پرواز کنند و هم دانه و آب بخورند اما این مدت ممکن است بین 2 تا 6 ماه طول بکشد. زمانی که پرنده شبیه پدر و مادر خود شد بالغ شده است که بین 3 تا 4 ماه بالغ شدن به طول می‌انجامد .
معرفی فنچ نرگسی، جاوا یا مصری و پرورش آن
فنچ نرگسی ، جاوا یا مصری پرنده‌ای بسیار زیبا است. پرورش فنچ نرگسی و تهیه غذای فنچ نرگسی ساده است و شما می‌توانید فنچ نرگسی را نگهداری کنید.
– یکی از پرنده‌های قابل نگهداری در منزل فنچ نرگسی است. این پرنده در هر زمانی که هوا مناسب باشد، جفت گیری می‌کنند. در ادامه با شرایط نگهداری، غذای لازم و سایر موارد مربوط به این پرنده زیبا آشنا خواهید شد.
معرفی فنچ نرگسی، جاوا یا مصری
و نام پارسی: فنچ جاوا یا گنجشک جاوا
نام علمی: Padda oryzivora (می‌تواند به Lonchura oryzivora تغییر کند).
نام انگلیسی: Java rice Finch یا Java Sparrow
آشنایی با فنچ نرگسی یا جاوا
فنچهای نرگسی، فنچهای بزرگ و تنومندی هستند. آن‌ها بین 15 تا 18 سانتیمتر طول دارند. نوک آن‌ها قدرتمند بوده و ظاهرا می‌توانند با آن آسیب‌های جدی وارد کنند. اما در کل فنچ نرگسی بی‌آزار است.
نرها و ماده‌ها در ظاهر شبیه به هم هستند. چند راه برای تشخیص جنسیت آن‌ها وجود دارد. مانند همه‌ی اعضای خانواده‌ی لانچورا (Lonchura: خانواده‌ای از پرندگان شامل مونیا‌ها و مانیکین‌ها و بعضی فنچ‌ها)، نرهای آن‌ها آواز می‌خوانند و کمی حالت رقص از خود نشان می‌دهند. البته این رقص آنقدر نیست که به چشم بیاید و عده‌ی زیادی حتی به آواز آن‌ها هم توجهی نمی‌کنند. برخلاف بسیاری از مانیکین‌ها (mannikin) شما آواز این پرنده را از فاصله‌ی دور هم می‌توانید بشنوید.
به هر حال صبر کردن برای شنیدن آواز آن‌ها به عنوان نشانه‌ی تعیین جنسیت، می‌تواند راهی برای آزمایش صبر شما باشد. نگاه کردن به یک جفت از نشانه‌های ظاهری، راه بهتری برای تشخیص جنسیت این پرنده است (منظور مقایسه بین تعدادی پرنده ی‌نر و ماده است). در یک جاوای نر در شرایط و زمان جفتگیری، در ناحیه‌ی کولمن (قسمت بالایی نوک مخصوصا جایی که نوک به سر متصل می‌شود) یک تورم مشخص وجود دارد
در فنچ نرگسی نر، رنگ نوک قرمز تیره می‌شود و یک برجستگی مشخص نیز پیدا می‌کند.
عدهای می‌گویند که حلقه‌ی دور چشم‌ها در نرها قرمز تیره‌تر است؛ ولی دیدن نوک آسان‌تر است
با وجود اینکه فنچهای نرگسی بزرگ هستند و نوک قدرتمندی دارند ولی پرندگان آرامی هستند. آن‌ها می‌توانند به خوبی با فنچهای کوچکتر در یک محل بزرگ مخلوط (محل پرندگان؛ مانند یک اتاق پر از پرنده یا یک قفس خیلی بزرگ) کنار بیایند. آن‌ها تنها با هم نوعان خودشان پرخاشگرانه رفتار می‌کنند. اگر گروهی از آن‌ها را با هم در یک جا قرار دهید جنجال زیادی برپا می‌کنند و با نوکشان با هم دعوا می‌کنند. اما فنچهای نرگسی این رفتارها را با فنچ های دیگر به ندرت انجام می‌دهند.
غذای فنچ نرگسی
برنامه‌ی غذایی گنجشک‌های جاوا (فنچ نرگسی) با یک میکس غذایی ساده تهیه می‌شود. میکسی که برای فنچ نرگسی درست می‌کنید مانند میکس برای طوطی است. میکس طوطی شامل مغز آفتابگردان و دانه‌های فشرده شده و بذر است. شما می‌توانید از میکس فنچ (شامل انواع ارزن و بذور دیگر) هم استفاده کنید. اما جاواها انواعی از ارزن‌های کوچک را تا زمانی که ارزن سفید بزرگ در اختیار دارند نمی‌خورند. شما همچنین می‌توانید ارزن سفید پروسو (White proso millet) و دانه‌های دیگر را در ظرف‌های جدا از هم برایشان قرار دهید.
فنچ نرگسی معمولا در میکس طوطی به دنبال جو دو سر می‌گردد و برای پیدا کردنشان همه‌ی میکس را جست وجو می‌کند. اگر در یک ظرف دان خوری استوانه‌ای یا اتوماتیک برای آن‌ها دانه بریزید آن‌ها همه‌ی دانه‌ها و محتویات ظرف را خالی می‌کنند تا جوها را پیدا کنند. بسیار خوب است اگر به آن‌ها غذای تخم مرغی (تخم مرغ آب پز شده بدون زرده که سرد شده و له شده یا خرد شده باشد) بدهید و آن‌ها نیز مشتاقانه آن را خواهند خورد و همینطور غذا‌های سبز (مانند میوه‌جات تازه و سبزی جاتی که برای پرنده مضر نباشد) نیز باید در این برنامه‌ی غذایی بگنجد.
کلسیم در موادی مانند پوست تخم مرغ خرد شده یا کف دریا وجود دارد. ولی فنچ نرگسی عمدتا به خوردن کف دریا علاقه ای ندارد (ولی باید در برنامه‌ی غذایی باشد). با وجود این که یکی از اسم‌های آن‌ها فنچ یا گنجشک برنج است ولی آن‌ها چندان به برنج علاقه‌ای ندارند. در واقع آن‌ها شکل جوانه زده‌ی برنج را بیشتر ترجیح می‌دهند.
لانه فنچ نرگسی
فنچهای نرگسی (جاواها) می‌توانند بسیار زیاد شوند. آن‌ها دارای کلاچی بزرگ (تخم‌های پرنده که در یک دوره گذاشته می‌شود) با تعداد 6-8 تخم هستند و از کلاچ خود به شرطی که بیش از 5 تخم نداشته باشد بسیار خوب نگهداری می‌کنند. بهتر است سایز لانه آن‌ها 21×21 سانتیمتر باشد، این در حقیقت یک سایز از لانه‌های استاندارد بزرگ‌تر است.
این اندازه ممکن است در نگاه اول وقتی ماده به گوشه‌ای از لانه می‌رود بزرگ به نظر برسد ولی وقتی جوجه‌ها رشد کردند متوجه می‌شوید که چرا فضای بیشتر بهتر خواهد بود. لانه‌سازی این پرنده‌ها وحشتناک است زیرا در بیشتر قسمت‌ها از وسایل خشن و زمخت و کاغذ خرد شده استفاده می‌کنند. استفاده از پرهای نرم و پارچه را برای لانه‌سازی آن‌ها فراموش کنید. تنها پرهایی که آن‌ها استفاده می‌کنند، پرهای پروازی بزرگ و پرهای دمی بلدرچین‌های کوهستانی است. علف خشک شده، روزنامه‌ی خرد شده و فیبر دور نارگیل (قسمتی که شبیه مو است)، انتخاب‌های فنچ نرگسی برای لانه‌سازی هستند. بعضی از آن‌ها با بافتن فیبر نارگیل لانه‌ای پیچیده درست می‌کنند.
جوجه فنچ نرگسی
تعداد تخم‌ها معمولا بین 4-8 تاست و خوابیدن روی تخم‌ها از زمانی که تخم سوم یا چهارم گذاشته شد شروع و به مدت 13-15 روز طول می‌کشد. جوجه‌ها به شکل بقیه‌ی لانچورا‌ها به دنیا می‌آیند؛ یعنی صورتی و بدون کرک. جوجه فنچ نرگسی در مقایسه با سایر فنچ‌ها مدتی طولانی در لانه می‌ماند. تا زمان پر و بال در آوردن نزدیک به 1 ماه و از زمان پر و بال در آوردن تا زمانی که مستقل شوند 2 تا 3 هفته طول می‌کشد. جوان‌ها نمونه‌ی خاکستری تیره‌ی بالغین هستند. نوک آن‌ها نیز تیره است. چند ماه طول می‌کشد تا آن‌ها پر ریزی کنند و پرهای بلوغ را در آورند.
جفت گیری فنچ نرگسی
آن‌ها هر زمان که هوا مناسب باشد تولید مثل می‌کنند. اگر آن‌ها در بیرون از خانه نگهداری شوند از سرمای زمستان و گرمای تابستان دوری خواهند کرد (آزارشان می دهد). در درون خانه و در شرایط کنترل شده، آن‌ها هر زمان از سال می‌توانند تولید مثل کنند. مانند همه‌ی پرنده‌های دیگر اگر عمل تولید مثل را به تعداد کمی دوره در هر فصل کاهش دهید، آسوده‌تر خواهید بود. وگرنه پرنده به تولید مثل دائما ادامه می‌دهد (سلامت پرنده به خطر می‌افتد).
خطر انقراض فنچ نرگسی
شگفت انگیز است که گنجشک جاوا در لیست CITES (قرار داد تجارت بین المللی گونه‌های در خطر انقراض جانوران و گیاهان) قرار دارد. ظاهرا با توجه به این که این پرنده‌ها در بیشتر مناطق به دلیل صدماتی که به محصول برنج وارد می‌کنند، به عنوان آفت مطرح گردیده‌اند، کمیاب شده‌اند. در هر حال آن‌ها به آسانی به صورت خانگی و اهلی موجودند.
رنگ‌های فنچ نرگسی
علاوه بر رنگ خاکستری (که رنگ وحشی نیز هست)، در آمریکا جهش‌های رنگی حنایی، ابلغ (دو رنگ یا چند رنگ) و سفید نیز موجود است و در اروپا رنگ‌های کمرنگ و نقره‌ای هم دیده می‌شود. یک جهش رنگی به نام اگیت (Agate) هم وجود دارد که به دلیل مسائل قانونی ذکر شده نمی‌توان آن را در آمریکا خرید؛ اما با این حال به دست پرورش دهنده‌های آمریکایی هم رسیده است.
منبع :