بیماری آسپرژیلوزیس
آسپرژیلوس چیست؟
بیماری قارچی آسپرژیلوزیس یک بیماری است که توسط آسپرژلیوس، یک قارچ رایج، ایجاد می شود که درون و بیرون از بدن زندگی می کند. بیشتر انسان ها روزانه اسپور آسپرژیلوس را تنفس می کنند در حالی که بیمار نمی شوند. با این وجود، افرادی که دارای علائم ضعیف سیستم ایمنی بدن یا بیماری های ریه می باشند بیشتر از بقیه در منتقل کننده بیماری های ناشی از آسپرژیلوس می باشند. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس دارای انواع مختلفی می باشد. برخی از انواع آن خفیف اما دیگر انواع آن بسیار حاد و مزمن می باشند.
انواع بیماری قارچی آسپرژیلوزیس
آسپرژیلوزیس برونکوپولمونری آلرژیک
نوعی واکنش آلرژیک می باشد که بعد از قرار گرفتن فرد در معرض قارچ آسپرژیلوس در او ایجاد می گردد. قارچ ها موجب ایجاد التهاب در ریه ها و مجراهای هوایی می باشد. آسپرژیلوس برونکوپولمونری آلرژیک در افرادی که مبتلا به فیبروز کیستیک، آسم و برونشکتازی می باشند رایج تر می باشد زیرا در مسیر تنفسی این افراد مخاط زیادی وجود دارد.
اگرچه، علت ایجاد آلرژی به طور واضح هنوز مشخص نمی باشد، مخاط موجود در مسیر تنفسی آن ها محیط مناسبی برای رشد قارچ ها ایجاد خواهد کرد. متاسفانه، علائم آلرژی شباهت زیادی به علائم بیماری آسم دارد علائمی مانند عطسه، سرفه و تنگی نفس.
حساسیت آسپرژیلوس سینوسی
این حساسیت زمانی اتفاق می افتد که بیماری قارچی آسپرژیلوزیس در سینوس ها التهاب و علائم عفونت سینوسی ایجاد کند. علائم عفونت سینوسی عبارت است از سردرد، آبریزش و درد، اما موجب ایجاد عفونت نخواهد شد.
مقاومت در برابر داروهای گروه آزولی بیماری قارچی آسپرژیلوزیس
زمانی ایجاد می شود که یک گونه از آسپرژیلوس به نام A. فامیگاتوس در برابر داروها از خود مقاومت نشان دهد. بیمارانی که دارای مقاومت عفونی می باشند ممکن است که به خوبی درمان نشوند.
آسپارژیلوما
اگر شما مبتلا به بیماری توبرکلوزیوس یا دیگر بیماری های ریوی می باشید، قرار گرفتن در معرض قارچ ها می تواند موجب گسترش و رشد آن ها در بدن شما گردد. قارچ های توپی، شامل لخته ها و گلبول های سفید می باشند. قارچ های توپی می توانند رشد کنند و بافت های ریه را از بین ببرند. افرادی که مبتلا به آسپرژیلوما می باشند سرفه خواهند کرد که این سرفه ممکن است خونی یا بدون خون باشد و موجب تنگی نفس گردد.
دیگر علائم ناشی از انواع دیگر آسپرژیلوما عبارتند از:
- احساس درد در قفسه سینه و استخوان ها
- سختی دید
- خون در ادرار
- کاهش ادرار
- سردرد
- لرز
- تنگی نفس
- زخم شدن پوست
- خلط خونی
بیماری قارچی آسپرژیلوزیس مزمن ریوی
زمانی اتفاق می افتد که عفونت آسپرژیلوسی موجب ایجاد خفره در ریه ها گردد و برای مدت طولانی به عناون مثال بیش از 3 ماه به طول بیانجامد. یک قارچ توپی آسپرژیلوسی یا بیشتر ممکن است که در ریه وجود داشته باشد.
آسپرژیلوس تهاجمی
اگر سیستم ایمنی بدن شما به دلیل شیمی درمانی یا بیماریهایی مانند سرطان و ایدز ضعیف شده باشد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی خواهید بود. سیستم ایمنی ضعیف مبارزه با عفونت را سخت تر خواهد کرد. این نوع از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس به بافت های ریه حمله خواهد کرد و به کلیه ها و مغز سرایت نفوذ می کند.
اگر بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی تحت درمان قرار نگیرد موجب عفونت پنومونیا می گردد. عفونت پنومونیا حیات افرادی را که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند به خطر خواهد انداخت. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی معمولا در افرادی که قبلا از شرایط پزشکی خاصی را تجربه کرده اند اتفاق خواهد افتاد بنابراین، علائم آن در دیگر افراد به سختی منتشر خواهد شد. علائم بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی عبارت است از:
- سرفه که گاهی با خون همراه است
- درد در قفسه سینه
- تنگی نفس
- تب
البته، عفونت ایجاد شده در ریه می تواند به دیگر نقاط بدن سرایت کند و علائم جدیدی ایجاد کند.
ضایعات پوستی در 5 تا 10 درصد از بیماران عفونی اتفاق خواهد افتاد. این نوع عفونت به صورت اریتماتوئید تکی یا گروهی یا پلاک های مضر ظاهر می شوند که معمولا در وسط آن ها زخم نیکروتید قابل مشاهده است. تنه و سر رایج ترین مکان برای ایجاد عفونت می باشد. A. فامیگاتوس معمولا با عفونت تهاجمی پوستی همراه است.
کتوژنوس آسپرژیلوس
این نوع از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس به عنوان نتیجه عفونت ناشی از آسپرژیلوس سپ ایجاد می گردد. با این وجود، گاهی عفونت اولیه پوست ایجاد خواهد شد به ویژه اگر پوست سوخته یا صدمه دیده باشد.
بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اولیه پوستی
این نوع کمتر متداول است. عفونت در نقاطی که قبلا آسیب دیده اند ایجاد می شوند. A. فلاووس یا آسپرژیلوس تریوس دو گونه رایج ایجاد کننده عفونت می باشند. سلولیت موضعی معمولا با زخم نکروتیک گسترش می یابد. اونیکومایکوزیس به دلیل عفونت آسپرژیلوس سپ رخ می دهد. عفونت اولیه پوستی می تواند منجر به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی شود به ویژه اگر بیمار دارای سیستم ایمنی ضعیفی باشد.
اوتومایکوزیس ایجاد شده توسط آسپرژیلوس سپ
تقریبا از هر 8 مورد عفونت گوش یک مورد آن ها عفونت قارچی است. منشا تقریبا 90 درصد از آن ها آسپرژیلوس سپ می باشد.
عفونت سینوسی ناشی از آسپرژیلوس سپ
عفونت سینوسی ناشی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اتفاق رایجی نیست. این عفونت معمولا افرادی را که سیستم ایمنی ضعیفی دارند درگیر خود می کند با این وجود، در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند این اتفاق امری شایع است و ممکن است که آسپرژیلوس سپ در ایجاد آن نقش داشته باشد.
عفونت سینوسی غیر تهاجمی
عفونت های ایجاد شده می توانند از هر دو نوع آلرژی سینوزیت یا مایکتوم سینوس باشد. آن ها می توانند موجب بروز علائم سینوزیت شوند که معمولا حاد و مزمن می باشند. A فامیگاتوس قارچی است که به صورت رایج در ایجاد این نوع عفونت دخالت دارد اما دیگر قارچ های نیز می توانند ایجاد بیمار کنند.
هردو آسیب می تواند در صورت عدم قوی بودن سیستم ایمنی بدن اتفاق افتد. آلرژی سینوزیت معمولا در افرادی که دچار نارسایی ریوی هستند رخ می دهد از جمله نارسایی های ریه می توان به آسم اشاره کرد. پولیپ بینی معمولا در افرادی که مبتلا به مایکتوما می باشند یافت می شود و از جمله علائمی که گزارش می کنند باز بودن یک طرفه مجرای بینی و احسا شن ریزه کردن در آن می باشد.
عفونت تهاجمی سینوس
این نوع عفونت می تواند به صورت تهاجمی به بافت ها حمله کند و ساختمان آن را تخریب کند. ممکن است که به سرعت شروع شود ( نوع فالمینانت) اما نوع مزمن و گرانولوماتوس نیز وجود خواهد داشت و موجب ایجاد این بیماری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند خواهد شد. آسپرژیلوس سپ معمولا موجب ایجاد عفونت مزمن یا
بیمارانی که مبتلا به عفونت های سریع ایجاد شده می باشند معمولا احساس خوشایندی ندارند و نیاز دارند که در بیمارستان از آن ها مراقبت شود. در این بیماران زخم های تیره در ناحیه بینی یا کام دیده می گردد. عفونت مزمن یا گرانولوماتوس ممکن است که به چشم فرد سرایت کند و با معاینه چشم بتوان تاثیر آن بر قدرت دید را بررسی کرد.
شناسایی و تحقیق
نمونه برداری از پوست یا همان بیوپسی می تواند عفونت ناشی از آسپرژیلوس سپ را به کمک رنگ آمیزی شناسایی کند. با این وجود، تمیز دادن تفاوت بین قارچ ها کار مشکلی است.
آسپرژیلوس سپ ممکن است که همه کشت داده شود.
همان طور که پیش تر به آن اشاره کردیم، استفاده از روش گالاکتو مانان ممکن است که بتواند به تشخیص این بیماری تهاجمی کمک کند.
دیگر راه های شناسایی باید امتحان شوند اگر مشکوک به عفونت ناشی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی هستید.
درمان بیماری قارچی آسپرژلیوزیس
برای هر دو نوع بیماری، عفونت اولیه پوستی و دیگر عفونت ناشی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی، می توان از روش سنتی که دوز بالایی از آمفوتریسین تجویز می کند استفاده کرد. وریکونازول، ایتراکونازول و کاسپوفانجین دیگر درمان هایی می باشند که می توان از آن ها استفاده کرد. وریکونازل برای درمان مزمن و حاد عفونت بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی مورد استفاده قرار می گیرد.
وریکونازول با دیگر داروهای ضد قارچ ترکیب می شود و به درمان بیماری قارچی آسپرژیلوزیس کمک خواهد کرد. عفونت اولیه پوستی که ناشی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی است را می توان به کمک روش جراحی و استفاده از ضد قارچ های سیستمیک به خوبی درمان کرد. برای درمان انیکومایکوزیس از ایتراکونازل خوراکی استفاده می شود.
مدیریت بیماری قارچی آسپرژلیوزیس
سی تی اسکن و ام آر آی می تواند به تشخیص بیماری های عفونی نیز کمک کند.
خارج کردن ترشحات سینوس می تواند موجب از بین رفتن آسپرژیلوس سپ گردد.
درمان کلی آن شامل جراحی است. به کمک جراحی قارچ های توپی را خارج می کنند.
استروئید های موضعی و سیستمی بینی ممکن است که بعد از جراحی سینوزیت قارچی استفاده شود.
اگر عفونت به صورت تهاجمی نباشد معمولا نیازی به ضد قارچ های سیستمیک نمی باشد.
تشخیص های متفاوتی از بیماری قارچی آسپرژیلوزیس ریوی
علائم کلنیکی متفاوتی وجود دارد و بسته به این علائم تشخیص های کلنیکی انجام می شود.
این شرایط عبارتند از:
- آسم
- سندروم دیسترسی تنفسی حاد
- برونشکتازی
- پنومونیلی ائوزینوفیلیک حاد
- بیماری التهاب ریه حساس
- گرانولوماتوزیس به همراه پلی آنتی ژن
دیگر موقعیت های ایجاد کننده عفونت در سیستم ایمنی بدن
- سل
- سارکوئیدوزیس
علائم بیماری قارچی آسپرژیلوزیس چیست؟
علائم آن می توانند از ملایم و خفیف تا سخت و مزمن تغییر کند و همه این موارد به نوع آسپرژیلوزیس مربوط می شود. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس ریوی ممکن است هیچ علائمی از خود نشان ندهد به ویژه وقتی که در دوران ابتدایی آغاز خود باشد. از بیماری شدت پیدا کند علائم زیرا نشان خواهد داد:
- سرفه، که گاهی با مخاط و خون همراه است.
- سرگیجه
- تب
- درد در قفسه سینه
- تنگی نفس
علائم بیماری قارچی آسپرژیلوزیس تهاجمی عبارت است از :
- تب
- لرز
- تنگی نفس از جمله نفس های کوتاه
- نارسایی های کبد و کلیه
- شوک
- سرفه های خونین یا خونریزی شدید ریه ها
مشکلاتی که بیماری قارچی آسپرژیلوزیس ریوی ایجاد خواهد کرد:
- سرفه های حاوی مخاط یا خون
- وخیم شدن آسم
- تب
- افزایش تولید مخاط
- عدم توانایی تحمل ورزش یا آسم ناشی از ورزش
بسیاری از بیماران مبتلا به آسم یا فیبروز کیستیک علائم مشکلات تنفسی را تجربه خواهند کرد که این علائم با علائم آلرژی مشابه است بنابراین ممکن است که به تشخیص این بیماری ها در وهله اول مشکل به نظر برسد. گاهی اوقات بدتر شدن علائمی نظیر سرفه و عطسه می تواند نشان دهنده این باشد که فرد مبتلا به آلرژی است.
اگر علائم آلرژی به گذر زمان درمان نشود و ریه دچار التهاب گردد، تخریب ریه ها و مسیر اصلی تنفسی ایجاد خواهد شد. واکنش های مداوم نسبت به مواد آلرژی زا می تواند به بافت ریه و تخریب مسیر تنفسی آسیب وارد کند و در این حالت فرد به برونشکتازی مبتلا شده است.
علائم پوستی بیماری قارچی آسپرژیلوزیس چیست؟
تغییرات پوستی از جمله نتایج انتشار عفونت ناشی از آسپرژیلوس در بیمارانی است که دارای سیستم ایمنی ضعیفی می باشند. تقریبا 5 تا 10 درصد از بیماران مبتلا به آسپرژیلوس تهاجمی دچار ضایعات پوستی خواهند شد. ضایعات پوستی حاوی یک یا چند پلاک و کهیر قرمز و بسیار خشن می باشند. ضایعات پوستی ممکن است که بدون درد و علامت باشند.
با به تکامل رسیدن ضایعات، تاول هایی پر از چرک و خون آن ها را پر خواهند کرد که در نهایت تبدیل به زخم یا سیاه زخم نکروتیک خواهند شد. ضایعات بیشتر در ناحیه های مانند باسن و سر ایجاد می شوند و اندازه های آن ها متفاوت خواهد بود. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اولیه پوستی به طور معمول در ناحیه ای که سوزن را برای تست خون وارد رگ می کنند ایجاد می شود.
پانسمان کردن ممکن است که ریسک ابتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس اولیه پوستی را افزایش دهد.
استفاده از تزریق های وریدی استروئیدی به منظور سرکوب مشکلات سیستم ایمنی می تواند موجب بیماری قارچی آسپرژیلوزیس پوستی گردد.
ضایعات اولیه پوستی ابتدا به صورت سلولیت آشکار می شوند، سپس به صورت زخم نیکروتیک تغییر شکل می دهند.
به چه میزان بیماری قارچی آسپرژیلوزیس در بین انسان ها رایج است؟
تخمین زده شده است که تا 10 درصد از انسان ها که مبتلا به فیبروز کیستیک یا آسم می باشند واکنش های آلرژیک بیماری قارچی آسپرژیلوزیس را تجربه کنند. تخمین زده شده است که تقریبا 2 درصد از افراد مبتلا به آسم و 2-15 درصد از بیماران مبتلا به فیبروز کیستیک دچار آسپرژیلوس برونکوپولومونری خواهند شد.
چه کسی مبتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس خواهد شد؟
انواع مختلف بیماری قارچی آسپرژیلوزیس می تواند بر گروه های مختلفی از انسان ها تاثیر بگذارد.
افرادی که مبتلا به بیماری قارچی آسپرژیلوزیس می شوند چه باید بکنند؟
انسان ها با تنفس در محیطی که حاوی اسپور آسپرژیلوس می باشد به راحتی مبتلا به این بیماری خواهند شد. برخی از افراد هر روزه در محیطی تنفس می کنند که سرشار از اسپور آسپرژیلوس می باشد اما بیماری نمی شوند. با این وجود، افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا مبتلا به بیماری ریوی هستند بیشتر از بقیه در معرض خطر ابتلا به آسپرژیلوس می باشند.
چگونه می توان از ابتلا بیماری قارچی آسپرژیلوزیس جلوگیری کرد؟
تنفس در محیطی که حاوی اسپور آسپرژیلوس می باشند غیر قابل اجتناب می باشد زیرا قارچ ها یک عضو جدا نشدنی از محیط اطراف ما می باشند. برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، راه های زیادی برای کاهش ریسک توسعه عفونت مزمن آسپرژیلوس وجود دارد.
باید توجه داشته باشید که اگرچه این توصیه ها به شما پیشنهاد می شود اما به طور صد در صد نمی توان از آسپرژیلوس جلوگیری کرد:
از رفتن به محیطی که حاوی مقدار زیادی گرد و خاک می باشد خودداری کنید محیط هایی مانند مکان های ساخت و ساز. اگر نمی توانید از رفتن به این گونه محیط ها جلوگیری کنید، از ماسک های خاص تنفسی استفاده کنید.
از انجام فعالیت هایی که با گرد و خاک در ارتباط می باشند خودداری کنید از جمله مشاغلی مانند باغبانی. اگر این کار امکان پذیر نمی باشدموقع کار کفش، شلوار بلند و پیراهن بلند بپوشید.
پوشیدن دستکش وقتی که به موادی مانند خاک یا گل دست می زنید ضروری است.
برای کاهش ریسک ابتلا به عفونت پوست، جراحت های پوستی را به خوبی با آب و صابون تمیز کنید به ویژه اگر در تماس با گرد و خاک می باشند.
آیا بیماری قارچی آسپرژیلوزیس مسری است؟
خیر. بیماری قارچی آسپرژیلوزیس نمی تواند قابل سرایت از انسانی به انسان دیگر یا از انسان به حیوان باشد.
عوارض بیماری قارچی آسپرژلیوزیس
بر اساس نوع عفونت، بیماری قارچی آسپرژیلوزیس می تواند مشکلات جدی ایجاد کند از جمله:
- خونریزی
- آسپرژیلوماس و آسپرژیلوس تهاجمی می تواند موجب مشکلات جدی و گاهی حتی خونریزی های کشنده در ریه ها گردد.
عفونت سیستمیک
جدی ترین عوارض آسپرژیلوس تهاجمی این است که عفونت به دیگر نقاط بدن فرد سرایت خواهد کرد به ویژه مغز، قلب و کلیه ها. آسپرژیلوس تهاجمی به سرعت در بدن منتشر می گردد و حتی ممکن است که زمینه برای مرگ فرد را مساعد کند.
منبع: