بسیاری از انواع مختلف سرطان، چشم را تحت تأثیر قرار می دهند. برخی از انواع سرطان، ساختارهای اطراف چشم را تحت تأثیر قرار می دهند؛ به عنوان مثال رابدومیوسارکوم “rhabdomyosarcoma” بر روی عضلات چشم تأثیر می گذارد. برخی دیگر روی خود چشم تأثیر می‌گذارند؛ این موضوع، سرطان‌های داخل چشم نامیده می شوند و شامل انواع لنفوم “lymphoma” و ملانوما “melanoma” و رتینوبلاستوما “retinoblastoma” و مدوللوئیتیتوما “medulloepithelioma” هستند که غالباً در کودکان تأثیر می گذارد.
سرطان چشم چیست؟
جهان چشم، همان چیزی است که ما از آن به عنوان “کره چشم” یاد می کنیم. این بخش شامل بخش‌هایی است که نور را فیلتر می کنند، اجازه می‌دهند تا چشم متمرکز شود، چشم را تغذیه و به مغز متصل می کند.
سرطان چشم سرطانی است که بر روی چشم یا بافت‌های اطراف آن اثر می گذارد. همان‌طور که گفته شد، تعداد زیادی از انواع سرطان‌های مختلف می توانند روی چشم اثر بگذارند.
سرطان از سلول‌های جهش یافته تشکیل شده است که از کنترل خارج می‌شوند. سلول‌های تغییر یافته (غیر طبیعی) اغلب به شکل یک توده به نام تومور رشد می‌کنند. همچنین سلول‌های سرطانی می‌توانند در مناطق مجاور رشد کنند و به سایر قسمت‌های بدن نیز سرایت کنند. به این نوع سرطان، متاستاز گفته می شود.
چشم‌ها اندام‌هایی هستند که نور را جمع می کنند و آن را به مغز می فرستند. مغز این نور را به تصاویری تبدیل می‌کند که به شما امکان دیدن می دهد. چشم از قسمت‌های مختلفی ساخته شده است. سرطان می‌تواند از هر بخشی از چشم شروع شود.
سرطان چشم اولیه نوعی سرطان بسیار نادر است که از جایی یا در چشم یا پوست سلول‌های اطراف چشم شروع می شود. این سرطان اغلب در داخل خود چشم ایجاد می‌شود. به این بیماری سرطان داخلی چشم گفته می شود. از آن‌جا که این نوع سرطان، بسیار نادر است، برای آغاز درمان به یک متخصص سرطان چشم مراجعه نمایید.
سرطان چشم چقدر شایع است؟
سرطان چشم بسیار نادر است. هر ساله تعداد اندکی به سرطان چشم مبتلا می‌شوند. بیشتر موارد جدید ابتلا به سرطان داخل چشم در نوع ملانوم بوده است. تعداد مبتلایان به ملانوم اووئال تا چند دهه گذشته ثابت مانده است. با این حال، تومورهای ملتحمه در این مدت افزایش یافته است. افراد سفید پوست نسبت به افراد سیاه پوست با احتمال بیشتری به ملانومای چشم مبتلا می‌شوند. میزان بقای 5 ساله به شما می‌گوید چند درصد از مردم حداقل 5 سال پس از ابتلا به سرطان زندگی می‌کنند. میزان بقای 5 ساله برای مبتلایان به سرطان چشم 80٪ است. اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، میزان بقای 5 ساله 85٪ است. در حدود 73 درصد افراد در این مرحله تشخیص داده می‌شوند. با این حال، میزان بقا به اندازه و محل تومور و نوع سرطان تشخیص داده شده بستگی دارد.
علل سرطان چشم
در بیشتر موارد، علت این نوع سرطان دقیقا مشخص نیست. اما موارد زیر در ابتلا به سرطان چشم موثر است:
سن. این بیماری در افراد مسن رایج‌تر است.
خال.
نژاد.
رنگ چشم و رنگ پوست.
سندرم سرطان ارثی.
آفتاب گرفتن.
تابش نور خورشید و ماوراء بنفش (UV).
قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) به ویژه در برخی کارگران.
علائم سرطان چشم
سرطان چشم می‌تواند باعث کاهش دید یا تغییر در چگونگی مشاهده موارد شود. یک نقطه تاریک ایجاد شده روی عنبیه باید توسط پزشک معاینه شود. دیدن چیزی در حال عبور از میدان بینایی می‌تواند نشانه سرطان باشد، اما این موضوع در پیری طبیعی و به علت افزایش سن نیز رایج است.
اگر یکی از این علائم را دارید، به یاد داشته باشید که این بیماری، نادر است و احتمالاً علائم شما ناشی از چیز دیگری است. با این وجود اگر بیش از 2 هفته علائم ادامه داشت به پزشک خود مراجعه کنید
علائم سرطان چشم شامل موارد زیر است:
تاری دید که جدید باشد.
از دست دادن بینایی، به صورت جزئی یا کلی.
دیدن نقاط شناور (متحرک).
چشمک زدن به نور.
نقاط تاریک یا سایه در بینایی شما.
یک لکه تاریک در عنبیه یا قسمت دیگری از چشم شما.
حساسیت به نور.
توده‌ای روی پلک یا قسمت دیگر چشم شما.
تغییر شکل مردمک (مردمک، مرکز سیاه از قسمت رنگی چشم شماست).
برآمدگی در چشم.
قرمزی یا تورم در چشم.
تغییر در نحوه حرکت چشم.
درد در اطراف یا کناره چشم.
بسیاری از این موارد ممکن است ناشی از سایر مشکلات سلامتی باشند. اما در صورت داشتن این علائم، مراجعه به خدمات درمانی بسیار مهم است. فقط پزشک متخصص می‌تواند به شما در مورد صحت سرطان بگوید.
انواع سرطان چشم
انواع مختلفی از سرطان های چشم وجود دارد. در زیر موارد متداول آورده شده است:
ملانوم داخل چشم (ملانوم اووئال) “uveal melanoma”. این نوع از بیماری، شایع‌ترین نوع سرطان اولیه چشم است. این نوع از سرطان، غالباً در قسمت مشیمیه (لایهٔ رگی چشم که بین صلبیه و شبکیه قرار دارد.) و جسم مژگانی (بخش ضخیم لایهٔ عروقی چشم است که مشیمیه را به عنبیه متصل می‌کند) ایجاد می‌شود.
لنفوم داخل چشم “Intraocular lymphoma”. نوعی لنفوم بسیار نادر است که در ناحیه چشم ایجاد می‌شود.
تومورهای ملتحمه “Conjunctival tumors”. تومورهایی هستند که روی سطح چشم رشد می‌کنند. این تومورها شامل سرطان سنگفرشی، ملانوم و لنفوم هستند.
رتینوبلاستوما “Retinoblastoma”. این سرطان چشم شایع‌ترین نوع در کودکان است. این بیماری در بزرگسالان بسیار نادر است.
دانستنی هایی در مورد چشم
چشم ارگانی است که نور را جمع می‌کند و آن را به مغز می‌فرستد. مغز این نور را از چشم به تصاویر تبدیل می‌کند که به شما امکان دیدن می‌دهد. چشم از قسمت های مختلفی ساخته شده است:
پلک: این قسمت، چشم را مرطوب نگه می‌دارند و از نور محافظت می‌کنند.
ملتحمه: این بخش، غشایی است که جلوی چشم را می‌پوشاند و به پلک اجازه می‌دهد بدون این‌که باعث تحریک شود به راحتی بر روی چشم بگردد.
قرنیه: این قسمت، پنجره‌ای است که به تمرکز نور، پوشاندن و محافظت از عنبیه کمک می‌کند.
عنبیه: قسمت رنگی جلوی چشم است. اندازه باز شدن را در وسط عنبیه (مردمک) تنظیم می‌کند.
شبکیه چشم: این قسمت داخل چشم است. به افراد کمک می‌کند تا ببینند.
مشیمیه: لایه‌ای از رگ‌های خونی در زیر شبکیه است. کوروئید شبکیه را تغذیه می‌کند. همچنین دارای سلول‌هایی است که به آن ملانوسیت گفته می‌شود. این سلول‌ها گاهی به سرطانی به نام ملانوم تبدیل می‌شوند.
جسم مژگانی: این قسمت باعث ایجاد یک مایع آبکی می‌شود که بین قرنیه و عنبیه است. همچنین دارای عضلاتی برای کنترل شکل لنز چشم است. فاصله اشیاء مورد نظر خود را تنظیم می‌کند تا بتوانید فوکوس کنید.
یووه‌آ: این بخش، یک لایه بافتی در زیر سفیدی چشم (اسکلرا) است. یووا از مشمیه، عنبیه و جسم مژگانی تشکیل شده است.
چه کسی در معرض سرطان چشم است؟
یک عامل موثر هر موردی است که ممکن است احتمال ابتلای شما را افزایش دهد. ممکن است علت دقیق سرطان فرد مشخص نباشد. عوامل موثر، احتمال ابتلا به سرطان را در فرد بیشتر کند. فقط چند عامل شناخته شده که خطر ابتلا به سرطان چشم را افزایش می‌دهد و تحت کنترل شما نیستند وجود دارند.
با پزشک متخصص خود در مورد عوامل خطر ابتلا به سرطان چشم و کارهایی که می‌توانید در مورد درمان و پیشگیری انجام دهید صحبت کنید.
آیا می‌توان از سرطان چشم جلوگیری کرد؟
هیچ روش شناخته شده‌ای برای جلوگیری از سرطان چشم وجود ندارد اما معاینات منظم چشم امکان تشخیص و درمان زودرس را فراهم می‌کند. سرطان‌های مختلف عوامل خطر متفاوتی دارند. برخی از عوامل خطر ابتلا به بیماری مانند سیگار کشیدن، قابل تغییر است اما موارد دیگر مانند سن یا سابقه خانوادگی یک شخص، غیرقابل تغییر هستند. همچنین داشتن یک یا چند مورد از عوامل خطر ابتلا به بیماری، به معنی مبتلا شدن نمی‌باشد. مراجعه به پزشک، احتمال خطر را کاهش می‌دهد.
آیا آزمایش غربالگری سرطان چشم وجود دارد؟
هیچ آزمایش غربالگری منظم برای سرطان چشم در افراد با خطر متوسط وجود ندارد. غربالگری برای بررسی بیماری در افرادی که علائم ندارند انجام می‌شود.
معاینات چشم، بخش مهمی از پیشگیری بیماری است و یک پزشک چشم (چشم پزشک) در معاینات منظم چشم علائم سرطان را بررسی می‌کند.
اگر شما تعداد زیادی خال نامنظم روی بدن دارید (سندرم دیسپلاستیک نفوس “dysplastic nevussyndrome”)، ممکن است لازم باشد چشم هایتان را بیشتر از قبل بررسی کنید. اگر لکه تاریکی روی عنبیه دارید، به پزشک چشم مراجعه کنید. اگر شما یک خال در چشم خود دارید (چشم نوروس “eye nevus”)، پزشک چشم باید برای اطمینان به طور مرتب آن را بررسی کند.
منبع: