سرطان حنجره (جعبه صدا) بيماری است که در آن سلولهای سرطانی ( بدخيم ) در بافتهای حنجره يافت می شوند . حنجره راه عبوری کوتاه شبيه يک مثلث است که درست زيرحلق و در ناحيه گردن قرار گرفته است . حلق لوله ای تو خالی بطول 5 اينچ است که از پشت بينی شروع شده و به سمت پايين تا ناحيه گردن پيش می رود تا اينکه به مری برسد . مری لوله ای است که به سمت معده می رود . هوا از طريق حلق و سپس حنجره به نای ( تراشه ) رسيده و از آنجا به ريه ها می رود . غذا از طريق حلق وارد مری می شود . حنجره در بالای خود دارای يک تکه بافت کوچک است که اپی گلوت ناميده می شود . اين عضو مانع ورود غذا به راههای هوايی می گردد .
حنجره دارای طنابهای صوتی است که امواج صدا را هنگاميکه هوا در برابر آنها به جريان می افتد توليد و مرتعش می کنند ِ بازتاب اين امواج از طريق حلق ِ دهان و بينی منجر به توليد صدای شخص می گردد . عضلات موجود در حلق ِ صورت ِ زبان و لبها به مردم در بيان کلمات قابل فهم کمک می کند .
3 قست اصلی در حنجره وجود دارد :
گلوت ( بخش ميانی حنجره که طنابهای صوتی درآنجا واقع شده اند )
سوپرا گلوت ( بافت بالای گلوت )
ساب گلوت ( بافت پايين گلوت ) . ساب گلوت به نای متصل است و هوا را از اين طريق به ريه ها می رساند .
سرطان حنجره اکثر در افراد سيگاری ديده می شود . اگر فردی به اين بيماری مبتلا است و سيگار می کشد بايد هرچه زودتر مصرف سيگار را قطع نمايد .
درصورت وجود علائم باليني زير بايد هرچه سريعتر به پزشک مراجعه نمود:
گلودردی که خوب نمی شود ، درد بهنگام بلع ، تغيير و يا خشونت صدا ، درد گوش و يا وجود غده در گردن .
اگر چنين علائمی وجود داشته باشد ، پزشک با قرار دادن يک لوله در گلوی بيمار که يک چراغ مخصوص نيز در انتهای آن وجود دارد به معاينه حنجره می پردازد . اين عمل لارنگوسکوپی ناميده می شود . درصورتيکه پزشک بهنگام معاينه به بافتی غير طبيعی برخورد نمايد ِ تکه ای از آن بافت را برداشته و در زير ميکروسکوپ به مطالعه آن می پردازد تا ببيند که آيا سلولهای سرطانی در بافت مورد نظر وجود دارد يا خير ؟ این روش نمونه برداری ( بيوپسی ) ناميده می شود. همچنين پزشک برای بررسی احتمال وجود غده به لمس گلو و گردن می پردازد .
شانس بهبودی بيمار ( پيش آگهی ) به محل استقرار سرطان در حنجره ِ اينکه آيا سرطانها تنها در حنجره وجود دارد و يا به بافتهای ديگر پخش شده است ( مرحله بيماری ) و وضعيت عمومی سلامت بيمار بستگی دارد .
علائم سرطان حنجره
علائم در همه افراد یک شکل نیست و عوامل مختلف در میزان شدت آن سهم دارند. ژن، سیستم ایمنی بدن، سبک زندگی افراد و… می‌توانند شدت این بیماری و علائم آن را کم یا زیاد کنند. اما به طور کلی با سال‌ها مطالعه و تحقیق در مورد این بیماری علائم آن تقریبا مشخص شده است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- احتمال دارد فرد زمانی که به سرطان حنجره دچار شد، صدای او تغییر کند. اگر تغییر صدا و گرفتگی آن بیش از ۲ هفته ادامه پیدا کرد، با مراجعه به پزشک باید متوجه شد که آیا این مشکل از علائم سرطان حنجره است یا خیر.
- برخی از افراد همواره احساس می‌کنند، که چیزی در گلوی آنها مانده و پایین نمی‌رود. این حس میتواند نشانه‌ای از این بیماری باشد، از این رو فرد باید برای پی بردن به دلیل آن به پزشک مراجعه کند.
- مشکلات در بلع غذا از دیگر علائم رایج سرطان حنجره است. معمولا افراد هنگامی که با این مشکل روبه‌رو می‌شوند در هنگام قورت دادن غذا درد دارند.
- اگر شما نیز در طول روز، مخصوصا قبل از خواب شبانگاهی احساس خفگی دارید، این موضوع میتواند از دیگر علائم سرطان حنجره باشد.
- بوی بد دهان و احساس درد در گوش بر اثر عوامل مختلفی اتفاق می‌افتد، در سرطان حنجره نیز امکان دارد فرد با چنین عواملی روبه‌رو شود.
- تورم گردن نیز یکی دیگر از علائم و نشانه سرطان حنجره است که میزان آن با توجه به شدت بیماری، در افراد مختلف متفاوت است.
- برخی از افراد بدون آن که ورزش کنند، یا رژیم بگیرند روز به روز لاغر‌تر می‌شوند، این مشکل نیز دلایل مختلفی دارد، به عنوان مثال افرادی که قند خون داشته باشند، دچار کاهش وزن می‌شوند. همچنین این کاهش وزن میتواند یکی از علائم سرطان حنجره باشد.
اطلاعات مربوط به مرحله بندی بيماری
مرحله بندی سرطان حنجره : زمانی که پی بوجود سرطان حنجره برده ميشود ِ آزمايشهای متعددی برای پی بردن به اين نکته که آيا سلولهای سرطانی به نواحی ديگر بدن دست اندازی کرده اند يا خير انجام می شود . اين روش مرحله بندی بيماری ناميده می شود ِ يک پزشک برای انتخاب درمان مناسب بايد از مرحله ای که بيماری در آن واقع است آگاهی داشته باشد ِ در سرطان حنجره تعاريف مربوط به مراحل ابتدايی به نقطه ای که سرطان از آنجا آغاز شده است بستگی دارد.
مرحله بندی زير برای سرطان حنجره بکار برده می شود .
مرحله اول ( I ) :
سرطان تنها در همان ناحيه ای که شروع شده است قرار دارد و به گره های لنفاوی همان ناحيه و يا نواحی دورتر بدن دست اندازی نکرده است . ( گره های لنفی اندامهای لوبيايی شکل کوچکی هستند که در سرتاسر بدن وجود داشته و توليد و حفظ سلولهای مبارز با بيماريهای عفونی را بر عهده دارند ) .
تعريف دقيق مرحله يک به نقطه شروع سرطان بستگی دارد :
سوپرا گلوت : سرطان تنها در ناحيه سوپرا گلوت قرار داشته و طنابهای صوتی می توانند بطور طبيعی حرکت کنند .
گلوت : سرطان تنها در طنابهای صوتی قرار داشته و اين طنابها می توانند بطور طبيعی حرکت کنند .
ساب گلوت : سرطان به خارج از ساب گلوت پيشرفت نکرده است .
مرحله دوم ( II ) :
سرطان تنها در حنجره وجود داشته و به گره های لنفاوی همان ناحيه و يا نواحی دورتر بدن پيشرفت نکرده است . تعريف دقيق اين مرحله مطابق زير به نقطه شروع سرطان بستگی دارد :
سوپرا گلوت : سرطان در بيش از يک ناحيه از سوپرا گلوت وجود دارد ولی طنابهای صوتی می توانند آزاد و بطور طبيعی حرکت کنند . گلوت : سرطان ِ سوپرا گلوت باساب گلوت و يا هر دو منتشر شده است . طنابهای صوتی ممکن است بطور طبيعی حرکت کنند يا نکنند .
ساب گلوت : سرطان ِ طنابهای صوتی را در گير کرده است ولی ممکن است طنابهای صوتی بطور طبيعی حرکت کنند يا نکنند .
مرحله سوم ( III ) :
هر یک ازموارد زير در اين مرحله صدق می کند :
سرطان به بافتهای اطراف حنجره نظير حلق و يا بافتهای گردن انتشار پيدا کرده است ِ گره های لنفاوی ناحيه ای ممکن است حاوی سرطان باشند يا نباشند .
سرطان به یک گره لنفی در همان سمت گردن انتشار يافته و اندازه گره لنفاوی از 3 سانتی متر بيشتر نمی باشد – تنها کمی بيش از يک inch
مرحله چهارم ( IV ) :
هریک از موارد زير ممکن است صادق باشد :
– سرطان به بافتهای اطراف حنجره نظير حلق و يا بافتهای گردن انتشار پيدا کرده است ِ گره های لنفاوی ناحيه ای ممکن است حاوی سرطان باشند يا نباشند .
– سرطان به بيش از يک گره لنفاوی در همان سمت گردن منتشر شده و باعث بروز سرطان در آنها گشته است . و يا به گره های لنفاوی يک يا هر دو طرف گردن منتشر شده و اندازه گره ها بيش از 6 سانتی متر می باشد ( بيش از 2 اينچ )
– سرطان به قسمتهای ديگر بدن دست اندازی نموده است .
عود بیماری : منظور از عود بيماری باز گشت مجدد آن بعد از درمان می باشد . محل بازگشت می تواند حنجره و يا هر قسمت ديگر بدن باشد .
عود سرطان حنجره
انتخاب درمان در سرطان راجعه به نوع درمانی بستگی دارد که بيمار طی اولين بار ابتلاء به سرطان حنجره دريافت نموده بود .
اگر بيمار قبلا فقط تحت عمل جراحی قرار گرفته است اين بار نيز ممکن است تحت عمل جراحی ديگه و يا پرتو درمانی قرار بگيرد ِ اگر بيمار قبلا فقط پرتو درمانی گرفته است ِ يک دوره پرتو درمانی ديگر و يا عمل جراحی بايد برای او در نظر گرفت ِ اگر عمل جراحی و يا پرتو درمانی موفقيت آميز نبود بايد از شيمی درمانی برای تخفيف علائم استفاده نمود .
منبع: