عوامل موثر و فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان ریه
در ادامه به مواردی اشاره می‌کنیم که شما را در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار می‌دهد.
۱. سیگار کشیدن
پزشکان معتقدند خطر ابتلا به سرطان ریه با تعداد سیگارهای مصرفی در روز و تعداد سال‌هایی که فرد سیگار کشیده است، افزایش می‌یابد. همه سیگاری‌ها سرطان ریه نمی‌گیرند و همه کسانی که به این بیماری مبتلا هستند سیگاری نیستند. اما شکی نیست که سیگار کشیدن یکی از بزرگترین عوامل خطر است، از هر ۱۰ نفر سیگاری ۹ نفر به سرطان ریه مبتلا می‌شوند. ترک سیگار در هر سنی خطر ابتلا به سرطان ریه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. نه تنها مصرف سیگار بلکه استفاده از پیپ، سیگار برگ و دیگر فرآورده‌های تنباکو مانند قلیان، باعث سرطان ریه می‌شوند.
بلافاصله با ورود دود سیگار که پر از مواد سرطانزاست به ریهها، تغییرات بافتی شروع میشود. این مواد سرطانزا از طریق خون به تمام نقاط بدن منتقل می‌شوند و خطر سایر سرطان‌ها نیز افزایش می‌یابد. در ابتدا بدن آسیب را ترمیم می‌کند، اما با قرار گیری مکرر در معرض دود سیگار، سلول های طبیعی ریه به طور فزاینده‌ای آسیب می‌بینند و در نهایت سرطان ایجاد میشود.
۲. قرارگیری در معرض دود سیگار
جالب است بدانید حتی اگر سیگار نمی‌کشید، قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد. با توجه به آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها، قرارگیری غیرمستقیم در معرض دود سیگار، سالانه مسئول ۷،۳۰۰ مرگ و میر ناشی از سرطان ریه در ایالات متحده است.
۳. سابقه خانوادگی سرطان ریه
وجود این سرطان در افراد درجه یک خانواده مانند والدین، خواهر و برادر، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
۴. سن
سرطان ریه بیماری سالمندان است؛ تقریبا ۷۰٪ از افراد مبتلا به آن بیشتر از ۶۵ سال سن دارند (سن متوسط کارسینوم ریه ۷۰ سال است)، در حالی که کمتر از ۳٪ موارد این سرطان در افراد زیر ۴۵ سال رخ می‌دهد.
۵. آلودگی هوا
آلودگی هوا ناشی از وسایل نقلیه، وسایل صناعی و نیروگاه‌ها می‌تواند موجب ایجاد سرطان ریه در افراد در معرض خطر شود.
۶. سایر عوامل ایجاد سرطان ریه
علاوه بر دود سیگار و آلودگی هوا که از دلایل اصلی ابتلا به این نوع سرطان محسوب می‌شوند، عوامل دیگری می‌توانند در ایجاد سرطان ریه تأثیر داشته باشند.
– بیماری های ریوی
وجود برخی بیماریهای ریه، مانند بیماری مزمن انسدادی ریوی (COPD)، خطر ابتلا به سرطان ریه را ۴ تا ۶ برابر افزایش می‌دهند. ابتلا به فیبروز ریوی با افزایش هفت برابری خطر سرطان ریه همراه است.
– قرار گرفتن در معرض آزبست و سایر مواد سرطان زا
قرارگیری در معرض آزبست و سایر موادی که باعث ایجاد سرطان می‌شوند مانند آرسنیک، کادمیوم، کروم، نیکل، برخی فرآورده‌های نفتی و اورانیوم خطر ابتلا به سرطان ریه را افزایش می‌دهد. نوعی از این سرطان به نام مزوتلیوما تحت تاثیر تماس با آزبست است.
– قرار گرفتن در معرض گاز رادون
رادون به طور طبیعی از تجزیه‌ی اورانیوم در خاک، سنگ و آب تولید میشود و در نهایت بخشی از هوای تنفسی میشود. انباشته شدن رادون در ساختمان باعث پیدایش سطوح خطرناک آن میشود .
در معرض اشعه قرار گرفتن می‌تواند بر ریهها تاثیر بلند مدت و خطرناکی بگذارد.
– قرار گرفتن در معرض دود ماشین های دیزلی
دود خروجی از موتورهای دیزلی شامل گاز و دوده (ذرات معلق) است. بسیاری از مشاغل، مانند رانندگان کامیون، کارگران باجه‌های دریافت عوارض جاده‌ای، اپراتورهای ماشین آلات سنگین، کارگران راه آهن و اسکله، معدنچیان، کارگران گاراژ و مکانیک‌ها و کارگران مزرعه اغلب با ماشین آلات دیزلی سر و کار دارند. مطالعات نشان می‌دهد افرادی که در معرض دود ماشین‌های دیزلی هستند با افزایش خطر کم اما قابل توجه ابتلا به سرطان ریه قرار دارند.
– سابقه پرتودرمانی قبلی در ناحیه قفسه سینه
در معرض اشعه قرار گرفتن می‌تواند بر ریهها تاثیر بلند مدت و خطرناکی بگذارد.
بررسی های تشخیصی در سرطان ریه
غربالگری سرطان ریه در افراد بالای ۵۵ سال و افرادی که سال‌هاست به شدت سیگار می‌کشند صورت می‌گیرد. پزشکان ریه برای تشخیص سرطان ریه از طیف گسترده‌ای از روش‌های تشخیصی و آزمایشات استفاده می‌کنند. این روش‌های تشخیصی عبارتند از:
۱. بررسی پیشینه پزشکی و معاینه فیزیکی
در صورتی که پزشکان به سرطان ریه مشکوک باشند، علاوه بر معاینه‌ی بالینی، سوالاتی در مورد علائم و عوامل خطر پیشرفت سرطان مانند سیگار کشیدن، علائم تنفسی، انسداد مجاری هوایی یا عفونت ریهها خواهند پرسید. از علائم تشخیصی بیماری مزمن ریوی، سیانوز (رنگ آبی پوست و غشاهای مخاطی ناشی از نبود اکسیژن کافی در خون) و کلابینگ یا چماقی شدن انتهای انگشتان است.
۲. آزمایشات تصویربرداری
هرگونه ضایعه‌ی غیر‌طبیعی توسط عکس ساده‌ی اشعه‌ی ایکس، ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن PET قابل تشخیص است. این اسکن‌ها جزئیات بیشتری از توده را فراهم می‌کنند و ضایعات کوچک‌تر را نیز پیدا می‌کنند.
سرطان ریه در سی تی اسکن
در سی تی اسکن ریه بسیاری از تومورها و مشکلات ریه در عکس دیده‌می‌شود. طبق اطلاعات داده‌شده در cancer، محل وجود تومورها، رشد آنها، تهاجم‌کردن آنها به بخش‌های دیگر در این تصویر پزشکی قابل مشاهده است.
با تصویربرداری از ناحیه ریه متخصص می‌تواند وجود یا عدم وجود توده سرطانی را تشخیص دهد.
۳. آزمایش خلط
در صورت وجود سرفه‌ی خلط دار، بررسی میکروسکوپی خلط می‌تواند در تشخیص سلول‌های سرطانی کمک کند.
۴. بیوپسی
نمونه برداری از بافت ریه یا دیگر ارگان‌های بدن مانند کبد، می‌تواند در تایید سرطانی بودن سلول‌های توموری و متاستاز سرطان کمک کند. نمونه‌ها برای تجزیه و تحلیل به پاتولوژیست ارسال می‌شوند. در صورت مثبت بودن نتیجه، برای بررسی گسترش سرطان، تست‌های بیشتری مانند اسکن استخوانی استفاده میشود. نمونه‌ی بافتی می‌تواند طی روش‌های زیر تهیه شود:
۵. برونکوسکوپی
در حالی که فرد داروی آرامبخش دریافت کرده است، لوله‌ای مجهز به لامپ کوچکی در انتها، به گلوی وی فرستاده میشود و امکان بررسی دقیق‌تر ریهها را فراهم می‌کند.
۶. مشاهده فضای سینه ای
پزشک در پایین گردن برشی ایجاد می‌کند و به وسیله‌ی آندوسکوپ از گره‌های لنفاوی نمونه‌برداری می‌کند. این روش معمولا در بیمارستان و تحت بیهوشی عمومی انجام میشود.
۷. نمونه برداری سوزنی
با کمک روش‌های تصویربرداری به عنوان راهنما، از طریق دیواره‌ی قفسه‌ی سینه، سوزن نمونه‌برداری وارد شده و از بافت‌های مشکوک ریه و گره‌های لنفاوی نمونه گرفته میشود.
۸. آزمایش خون
اگرچه آزمایش خون معمولی قادر به تشخیص سرطان ریه نیست اما با کمک آن می‌توان متاستاز به سایر ارگان‌ها را تشخیص داد. برای مثال سطوح بالای آنزیم‌های کبدی علامتی از متاستاز به کبد است، متاستاز به استخوان باعث افزایش سطح آلکالین فسفاتاز و کلسیم در خون میشود. گسترش سرطان به استخوان‌ها از طریق اسکن استخوانی نیز قابل تشخیص است.
طول عمر مبتلایان به سرطان ریه چقدر است؟
سرطان ریه دومین سرطان شایع و علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان و مردان است. خوشبختانه میزان مرگ و میر در ۳۰ سال گذشته رو به کاهش بوده است. تحقیقات نشان می‌دهد که این کاهش به دلیل عدم سیگار کشیدن تعداد زیادی از جمعیت، ترک سیگار و پیشرفت‌های پزشکی در تشخیص و درمان است. امید به زندگی در سرطان ریه به نوع سرطان و مرحله آن بستگی دارد.امید به زندگی در بیمارانی که سرطان به خارج از ریه گسترش نیافته است، در ۵ سال ۶۳% است. زمانی که سلول‌های سرطانی به بافت‌های مجاور ریه منتقل شوند، نرخ بقای ۵ ساله به ۳۵% می‌رسد. در مراحل پیشرفته که سرطان به نقاط مختلف بدن سرایت می‌کند.
علائم مرگ در سرطان ریه کدامند؟
تحقیقات در مورد علل خاص مرگ ناشی از سرطان ریه محدود است. با این حال، حداقل یک مطالعه تأثیرگذار علل فوری و مؤثر مرگ را در میان ۱۰۰ بیمار سرطان ریه تجزیه و تحلیل کرده است. این علل، به ترتیب از رایج ترین به کمتر، عبارتند از؛
- بار تومور (اندازه و گسترش تومورها یا سلول های سرطانی)
- عفونت‌ها
- عوارض متاستاتیک (زمانی که مشکلات در مناطقی که تومورها گسترش یافته است رخ می دهد)
- خونریزی ریوی
- آمبولی ریه
- آسیب انتشار آلوئول
- سایر عوارض
راهنمای مراجعه به متخصص ریه
در صورتی که هر یک از علائم و نشانه‌های سرطان ریه را دارید یا در خانواده سابقه ابتلا به این بیماری وجود دارد، باید به متخصص ریه مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهید. تشخیص زودهنگام سرطان شانس درمان را بالاتر می‌برد.
سوالات متداول درباره سرطان ریه
فرد مبتلا به سرطان ریه چقدر زنده میمونه؟
افرادی که در کشورهای پیشرفته زندگی می‌کنند، شانس بیشتری برای زندگی دارند. معمولا ۵ سال بعد از سرطان زنده می‌مانند. اما کسانی که در کشورهای در حال پیشرفت زندگی می‌کنند، معمولا کمتر از ۵ سال زندگی می‌کنند.
آیا سرطان ریه کشنده است؟
سرطان ریه تا حد زیادی عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است و تقریباً ۲۵ درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان را تشکیل می دهد. سالانه افراد بیشتری به دلیل سرطان ریه از مجموع سرطان‌های روده بزرگ، سینه و پروستات جان خود را از دست می دهند.
منبع: