امروزه با توجه به ابعاد گسترش علم پزشکی ، علم رادیوتراپی در درمان بیماران سرطانی ارزش والایی را کسب نموده است.
به همین دلیل نیاز به تربیت افرادی که آشنا به این علم و استفاده از آن در جهت درمان بیماریهای باشند ، از اهمیت خاصی برخورداراست.
پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از مهمترین شاخه های رشته فیزیک پزشکی است.
هدف اين رشته تربيت كاردان در گروه تكنولوژی پرتودرمانی است. افرادی كه دانش لازم را در زمينه طرز توليد اشعه ايكس و مواد راديواكتيو و قوانين مربوط به آنها، انجام تكنيک های پرتودرمانی و شيمی درمانی، روش های حفاظت از اشعه ايكس و تشعشعات راديواكتيو فرا می گيرند و پس از فارغ التحصيلی می توانند در پرتو درمانی های ساده و تخصصی و بخش ها و درمانگاه های پرتودرمانی فعاليت كنند.
پرتودرمانی به پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما می پردازد. این پرتوها با جلوگيري از رشد و تقسيم سلولهاي تومورال، باعث از بین رفتن یا کوچک شدن بافت سرطانی می شوند و اگرچه علاوه بر سلولهای سرطانی به سلولهای سالم نیز آسیب می‌رسانند ولی اکثر سلولهای سالم بهبودی خود را دوباره بدست می‌آورند. بنابراین هدف از پرتو درمانی، از بین بردن حداکثر سلولهای سرطانی با حداقل آسیب به بافت های سالم است که عمدتاً در معالجه و یا تقلیل امراض سرطانی به کار می رود.
از دیگر کاربردهای پرتودرمانی می توان به از بین بردن سلولهای سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف، بازتوانی و بهبود اعضای بدن بیمار (همچون کبد کلیه پروستات) و پیشگیری از گسترش ضایعات اعضاء و کاهش علائم بیماری (همانند درد) اشاره کرد.
دانش آموختگان علاوه بر انجام فعالیت های آموزشی برای دانشجويان پيراپزشكی(نظیر كاردانی راديوتراپی، كارشناسی راديولوژی، پرستاری و مامايی، فيزيک پزشكی)، می توانند در آموزش مهارت های عملی و آموزش کار با دستگاه ها و فنون اجرايی تكنيک های راديوتراپی با اساتيد گروه راديوتراپی نيز همكاری نزديكی داشته باشند.
علاوه بر این، انجام نقشه درمانی و تكنيک درمانی در بالاترين كيفيت زير نظر متخصصين و نیز كنترل كيفی و ايجاد شرايط مناسب جهت تضمين كيفيت در مراحل مختلف درمان، از دیگر توانمندی های فارغ التحصیلان این رشته است.
شایان ذکر است، تفاوت این رشته با تكنولوژی پرتوشناسی (رادیولوژی) در این است که متخصص رادیولوژی با استفاده از دستگاه های تصویربرداری، از اعضای مختلف بدن تصویربرداری می کند اما متخصص رادیوتراپی، از اشعه برای درمان بیماری استفاده می کند و اجرای عملیات درمانی را برعهده دارد.
بازار کار رشته تکنولوژی پرتو درمانی
فارغ التحصیلان دوره فوق دیپلم دوره کاردانی تکنولوژی پرتو درمانی باید مهارت های نظری و عملی زیر را کسب کرده باشند.
الف) فراگیری نظری اشعه ایکس و چگونگی تولید آن، مواد رادیو اکتیو و قوانین مربوط به آن
ب) انجام تکنیک های مختلف پرتودرمانی و شیمی درمانی زیر نظر مستقیم پزشک متخصص پرتو درمانی
ج) فراگیری طرق مختلف از اشعه ایکس و تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو، حفاظت در برابر خطرات ناشی از تشعشع پرتوهای یونیزان
تعریف و هدف رشته تکنولوژی پرتو درمانی
دوره کاردانی پرتو درمانی جهت تربیت نیروی انسانی موردنیاز بخشهای پرتو درمانی در سطح کاردان ، تهیه و تنظیم شده است.
فارغ التحصیلان این دوره قادر خواهند بود در مراکز پرتو درمانی ( رادیوتراپی ) سراسر کشوربعنوان تکنسین رادیوتراپی زیر نظر متخصصان این رشته کلیه خدمات مورد لزوم را انجام دهند.
ضرورت و اهمیت رشته تکنولوژی پرتو درمانی
باتوجه به توسعه روز افزون تکنیک های پرتو درمانی ونیز گسترش علم پرتو درمانی در درمان بیماران سرطانی و همچنین توسعه مراکز آموزشی وبخشهای پرتو درمانی در سراسر کشور جهت اجرای دستورات صحیح متخصصین این رشته نیاز به تربیت کاردان تکنولوژی پرتو درمانی احساس و لذا رشته فوق ایجاد می گردد.
بازار کار رشته تکنولوژی پرتو درمانی :
فارغ التحصیلان دوره فوق دیپلم دوره کاردانی تکنولوژی پرتو درمانی باید مهارتهای نظری و عملی زیر را کسب کرده باشند.
الف)فراگیری نظری اشعه ایکس و چگونگی تولیدآن ، مواد رادیو اکتیو و قوانین مربوط به آن .
ب)انجام تکنیکهای مختلف پرتودرمانی و شیمی درمانی زیر نظر مستقیم پزشک متخصص پرتو درمانی
ج)فراگیری طرق مختلف از اشعه ایکس و تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو ، حفاظت در برابر خطرات ناشی ا زتشعشع پرتوهای یونیزان
درسهای رشته رشته تکنولوژی پرتو درمانی :
| ردیف | نام درس |
| 1 | فارسی |
| 2 | آناتومی |
| 3 | آناتومی سطحی بدن |
| 4 | اخلاق و تربیت اسلامی |
| 5 | اصطلاحات و کلیات پزشکی |
| 6 | اصول محاسبات و برنامه ریزی در رادیوتراپی |
| 7 | بافت‌شناسی و آسیب‌شناسی |
| 8 | تربیت بدنی 1 |
| 9 | تکنیک های رادیو تراپی 1 |
| 10 | تکنیک های رادیوتراپی 2 |
| 11 | تکنیکهای پزشکی هسته ای |
| 12 | تکنیکهای رادیوگرافی 1 |
| 13 | تکنیکهای رادیوگرافی 2 |
| 14 | دستگاههای رادیوتراپی |
| 15 | رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتو هاییونساز |
| 16 | زبان خارجی |
| 17 | فیزیک تشعشع و مواد رادیواکتیو |
| 18 | فیزیولوژی انسانی |
| 19 | فیزیک عمومی |
| 20 | کارآموزی بیمارستانی |
| 21 | کمکهای اولیه و مراقبت از بیمار |
| 22 | معارف اسلامی 1 |
آشنایی با رشته پرتودرمانی یا رادیوتراپی
پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از مهمترین شاخه های فیزیک پزشکی است.
هدف این رشته تربیت کاردان در گروه تکنولوژی پرتودرمانی است. افرادی که دانش لازم را در زمینه طرز تولید اشعه ایکس و مواد رادیواکتیو و قوانین مربوط به آنها، انجام تکنیک های پرتودرمانی و شیمی درمانی، روش های حفاظت از اشعه ایکس و تشعشعات رادیواکتیو فرا می گیرند و پس از فارغ التحصیلی می توانند در پرتو درمانی های ساده و تخصصی و بخش ها و درمانگاه های پرتودرمانی فعالیت کنند.
پرتودرمانی به پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما می پردازد. این پرتوها با جلوگیری از رشد و تقسیم سلولهای تومورال، باعث از بین رفتن یا کوچک شدن بافت سرطانی می شوند و اگرچه علاوه بر سلولهای سرطانی به سلولهای سالم نیز آسیب می‌رسانند ولی اکثر سلولهای سالم بهبودی خود را دوباره بدست می‌آورند. بنابراین هدف از پرتو درمانی، از بین بردن حداکثر سلولهای سرطانی با حداقل آسیب به بافت های سالم است که عمدتاً در معالجه و یا تقلیل امراض سرطانی به کار می رود.
از دیگر کاربردهای پرتودرمانی می توان به از بین بردن سلولهای سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف، بازتوانی و بهبود اعضای بدن بیمار (همچون کبد کلیه پروستات) و پیشگیری از گسترش ضایعات اعضاء و کاهش علائم بیماری (همانند درد) اشاره کرد.
دانش آموختگان علاوه بر انجام فعالیت های آموزشی برای دانشجویان پیراپزشکی (نظیر کاردانی رادیوتراپی، کارشناسی رادیولوژی، پرستاری و مامایی، فیزیک پزشکی)، می توانند در آموزش مهارت های عملی و آموزش کار با دستگاه ها و فنون اجرایی تکنیک های رادیوتراپی با اساتید گروه رادیوتراپی نیز همکاری نزدیکی داشته باشند.
علاوه بر این، انجام نقشه درمانی و تکنیک درمانی در بالاترین کیفیت زیر نظر متخصصین و نیز کنترل کیفی و ایجاد شرایط مناسب جهت تضمین کیفیت در مراحل مختلف درمان، از دیگر توانمندی های فارغ التحصیلان این رشته است.
شایان ذکر است، تفاوت این رشته با تکنولوژی پرتوشناسی (رادیولوژی) در این است که متخصص رادیولوژی با استفاده از دستگاه های تصویربرداری، از اعضای مختلف بدن تصویربرداری می کند اما متخصص رادیوتراپی، از اشعه برای درمان بیماری استفاده می کند و اجرای عملیات درمانی را برعهده دارد.
رشته پرتودرمانی,معرفی رشته پرتودرمانی
هدف رشته پرتودرمانی تربیت کاردان در گروه تکنولوژی پرتودرمانی است
بازار کار رشته تکنولوژی پرتو درمانی
فارغ التحصیلان دوره فوق دیپلم دوره کاردانی تکنولوژی پرتو درمانی باید مهارت های نظری و عملی زیر را کسب کرده باشند.
الف) فراگیری نظری اشعه ایکس و چگونگی تولید آن، مواد رادیو اکتیو و قوانین مربوط به آن
ب) انجام تکنیک های مختلف پرتودرمانی و شیمی درمانی زیر نظر مستقیم پزشک متخصص پرتو درمانی
ج) فراگیری طرق مختلف از اشعه ایکس و تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو، حفاظت در برابر خطرات ناشی از تشعشع پرتوهای یونیزان
سرفصل دروس تکنولوژی پرتو درمانی و تعداد واحدها :
تعداد کل واحدها : 130 واحد
دروس عمومی : 22 واحد
دروس پایه، اختصاصی : 84 واحد
کارآموزی در عرصه : 24 واحد
بازار کار رشته پرتودرمانی, آینده شغلی رشته رادیوتراپی
متخصص رادیوتراپی، از اشعه برای درمان بیماری استفاده می کند
درس های این رشته در طول تحصیل:
دروس پایه:
فیزیک عمومی، آناتومی، فیزیولوژی انسانی، کمک های اولیه و مراقبت از بیمار، اصطلاحات و کلیات پزشکی، بافت شناسی و آسیب شناسی.
دروس اصلی و تخصصی:
آناتومی سطحی بدن، فیزیک تشعشع و مواد رادیواکتیو، دستگاه های رادیوتراپی، تکنیک های رادیوتراپی، اصول محاسبات و برنامه‌ریزی در رادیوتراپی، رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتوهای یونساز، تکنیک های رادیوگرافی، تکنیک های پزشکی هسته ای، کارآموزی بیمارستانی، کارورزی.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد در رشته های زیر موجود است:
• رشته مهندسی پزشکی
• رشته نانوتکنولوژی پزشکی
• رشته ی رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی
• رشته زیست فناوری پزشکی
• رشته ارزیابی فناوری سلامت
• رشته انفورماتیک پزشکی
• رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
منبع :