بازار کار رشته مهندسی معماری به چه صورت است؟
بازار کار رشته مهندسی معماری بسیار متنوع و گسترده است و برای فارغ التحصیلانی که دارای مهارت‌های بالایی هستند، زمینه اشتغال به خوبی فراهم است. مهندسین معمار در صورت داشتن مهارت کافی می‌توانند به سادگی در دفاتر فنی و مهندسی مشغول به کار شوند، اقدام به تاسیس دفتر طراحی مستقل کنند یا طراحی و نظارت بر پروژه‌های آزاد را بپذیرند.
همچنین در زمینه استخدام ادارات و موسسات دولتی نیز گاها از رشته مهندسی معماری یاد می‌شود ولی اکثر فارغ التحصیلان این رشته در بازار کار خارج از چارچوب ادارات دولتی مشغول به فعالیت هستند. امروزه، بسیاری از کارفرمایان به دنبال ساخت‌هایی با کیفیت و در عین حال جذاب هستند؛ این دقیقا همان چیزی است که یک معمار می‌تواند در برخورد با یک موضوع و مسئله طراحی انجام دهد. لذا بازار کار دیگری که می‌توان برای یک مهندس معمار متصور شد، طراحی داخلی فضاها و همچنین طراحی نمای پروژه‌های مختلف است که هر کدام بسته به نوع طرح و نیاز کارفرما دارای حق الزحمه‌های متفاوتی هستند.
نظر به موارد گفته شده و بر اساس مهارت‌ها و دانش فارغ التحصیلان می‌توان درآمد کف ماهانه حداقل 15 میلیون ریال را برای یک مهندس معمار متصور شد و با توجه به گستردگی بازار کار، حداکثری را برای درآمد ماهانه نمی‌توان پیش‌بینی کرد، زیرا یک معمار حرفه‌ای صرفا در یک زمینه فعالیت نمی‌کند و از چندین محل مختلف دارای درآمدهای گوناگون است.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارت‌های فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارت‌های فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز می‌کنند و سبب موفقیت او در زمینه‌ها و موقعیت‌های شغلی می‌شوند. چنین مهارت‌هایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط‌های کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارت‌های نرم» از آن نام می‌برند.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی معماری در داخل ایران چگونه است؟
ادامه تحصیل در رشته معماری تا مقطع کارشناسی ارشد و دکتری امکان پذیر است و گرایش‌های مربوط به این مقاطع را نیز کمی قبل‌تر به صورت مفصل شرح دادیم.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی معماری در خارج از کشور به چه صورت است؟
رشته مهندسی معماری با توجه به جهانی بودن آن و کاربردش در سراسر دنیا، قابلیت ادامه تحصیل در خارج از کشور را نیز دارد. کشورهای اروپایی همچون انگلستان، آلمان، فرانسه، سوئد، دانمارک، ایتالیا و همینطور کشورهای همسایه همچون ترکیه در رشته مهندسی معماری به صورت بورسیه و آزاد اقدام به جذب دانشجو می‌کنند و البته هر یک شرایط منحصر به فردی را برای پذیرش متقاضیان دارا هستند. کشورهای دیگری همچون ایالات متحده، کانادا، استرالیا و غیره نیز در زمینه معماری – بخصوص گرایش‌های کارشناسی ارشد – دارای شرایطی معین برای ادامه تحصیل علاقه‌مندان تا بالاترین مقاطع ممکن هستند.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمون‌های بین‌المللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی معماری تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
متاسفانه در رشته معماری، دروسی که در دانشگاه تدریس می‌شوند شاید به جرات 50% از نیاز فارغ التحصیل برای اشتغال به کار در بازار حرفه‌ای را تامین می‌کنند. بطوریکه در حال حاضر بیش از آنکه مدرک تحصیلی یک معمار مدنظر شرکتی باشد که می‌خواهد با وی همکاری کند، مهارت‌ها و توانایی های وی مورد توجه قرار می‌گیرند و شرکت به دنبال نیرویی است که بتواند برای وی گره‌ای از کار باز کند. این توانایی و مهارت، متاسفانه در آموزش‌های آکادمیک معماری چندان مدنظر قرار نگرفته است.
بنابراین، فارغ التحصیلان رشته مهندسی معماری بایستی حتما پس از اتمام تحصیلات به عنوان کارآموز در دفاتر مهندسی مختلف مشغول به کار شوند تا رفته رفته در زمینه شغلی مورد نظر به کسب تجربه بپردازند. رشته معماری جزو آن دسته از رشته‌هایی است که صرفا نمی‌توان به تحصیلات دانشگاهی متکی بود و بایستی حتما بحث تجربه کاری را نیز در راستای تامین نیازهای بازار کار مدنظر قرار داد.
از طرفی برای موفقیت در بازار کار مربوط به رشته مهندسی معماری، توصیه می‌شود دانشجویان علاوه بر تحصیلات دانشگاهی، بطور همزمان و یا بعد از اتمام تحصیلات به یادگیری در زمینه‌های مختلف از جمله بحث‌های نرم افزاری و هنرهای دیجیتالی بپردازند و دانش خود را در این مباحث ارتقا بخشند. چرا که این مهارت‌ها برای اشتغال به کار در اکثر زمینه‌های موجود در بازار لازم و ضروری هستند و در دروس دانشگاهی نیز توجه چندانی به آنها نشده است. بنابراین آموزش و یادگیری مهارت‌های جنبی در کنار تحصیلات آکادمیک، تاثیر بسزایی در اشتغال به کار فارغ التحصیلان رشته مهندسی معماری خواهد داشت.
تفاوت رشته معماری و عمران
درواقع برای فهمیدن آسان‌تر این موضوع می‌توان اینگونه گفت که اگر انسانی را در نظر بگیریم که به اسکلت، گوشت، مو و ناخن نیاز دارد بخش اسکلت مربوط به عمران و قسمت ظاهری مانند پوست، مو و ناخن مربوط به مهندس معمار می‌شود.
در فرایند ساخت ساختمان تصمیم‌گیری در زمینه اسکلت ساده نظیر تیرها، ستون‌ها، بادبندها، پی و… به عهده مهندس عمران و نمای ساختمان، پلان طبقات، دکوراسیون داخلی و از این قبیل کار معمار است.
تحصیل در رشته معماری داخلی
رشته معماری داخلی یکی از رشته‌های هنرستان و زیر مجموعه گروه هنر شاخه فنی و حرفه‌ای است؛ این رشته برای اولین بار در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ وارد سیستم آموزشی شد و اولین فارغ‌التحصیلان این رشته در خردادماه سال ۹۸ دیپلم خود را دریافت کردند.
مسیر علاقه مندان این رشته برای دانش آموزان پایه نهم به دو صورت است:
مسیر اول: در مسیر اول شما می‌توانید با تحصیل رشته معماری داخلی در هنرستان دیپلم خود را ظرف سه سال دریافت و سپس برای ورود به دانشگاه در آزمون فنی و حرفه شرکت کنید.
مسیر دوم: درصورتی که شما در دبیرستان رشته‌ای از شاخه نظری انتخاب کرده‌اید و علاقمند رشته معماری داخلی نیز هستید می‌توانید با شرکت در آزمون سراسری کنکور ریاضی برای ورود به این رشته اقدام کنید.
نکته مهم: رشته نقشه کشی معماری و معماری داخلی در کنکور سراسری زیر مجموعه ریاضی فیزیک است؛ در این صورت اگر که شخصی بخواهد در یکی از این دو رشته تحصیل کند باید از طریق کنکور سراسری ریاضی و نه کنکور هنر اقدام کند.
ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی
دانشجویان زیرشاخه فنی و حرفه‌ای و کار و دانش هنگامی که وارد دانشگاه می‌شوند اغلب در مقطع هنرستان با دروس اولیه معماری داخلی آشنایی نسبی دارند و ورود به این رشته برای آنها تازگی آن‌چنانی نخواهد داشت، ولی برای افرادی که از رشته ریاضی و فیزیک به این رشته وارد شده‌اند مباحث جدیدی مطرح می‌شود.
در طول چهار سال تحصیل در رشته طراحی یا معماری داخلی باید ۱۱۴ واحد درس اختصاصی، ۲۱ واحد درس عمومی و ۱۴ واحد درس اصلی را در مقطع کارشناسی بگذرانید و در نهایت پایان نامه ارائه کنید. در دفترچه انتخاب رشته می‌توانید این رشته را با نام کارشناسی حرفه‌ای معماری-طراحی محیط داخلی پیدا کنید. به دلیل اینکه کمتر از بیست دانشگاه در کشور این رشته را ارائه می‌کنند؛ بسیاری از آن مراکز علمی- کاربردی و مؤسسات آموزش عالی هستند.
گرایش‌های رشته مهندسی معماری برای ادامه تحصیل
رشته معماری در مقطع کارشناسی ارشد شامل سه مجموعه گرایش و هر مجموعه نیز دارای چند زیرمجموعه است. در ادامه گرایش‌های این رشته را مشاهده می‌کنید.
مجموعه گرایش‌های معماری
معماری-معماری: این گرایش به طراحی برای انسان و مطالعه بر ارتقای کیفیت معماری‌های درحال انجام می‌پردازد؛ درواقع به‌صورت تخصصی ادامه تحصیلات مقطعی کارشناسی است، اما مباحث بسیار پیچیده‌تر و تخصصی‌تر دنبال می‌شوند.
معماری منظر: این گرایش به طراحی و ساماندهی فضاهای بیرونی می‌پردازد و بیشتر با محیط طبیعی سر و کار دارد.
معماری داخلی: این گرایش به طراحی فضاهای داخلی و انجام معماری در داخل ساختمان‌های مختلف می‌پردازد.
معماری اسلامی: در این گرایش به مطالعه تخصصی بر معمای ایران و جهان در دوره اسلام پرداخته می‌شود.
بازسازی پس از سانحه: این گرایش سعی می‌کند به راهکارهایی بپردازد که می‌توان در مواقعی که سوانح و بلایای طبیعی وارد می‌شود و خسارت به بحث ساخت و ساز و محیط می‌رساند با آنها مقابله کند و یا در هنگام رخ دادن این اتفاقات به کار گرفته تا اثرات مخرب کاهش یابد.
مجموعه مدیریت پروژه و ساخت
مدیریت پروژه: مرتبط با بحث‌های مدیریتی پروژه‌های کلان از قبیل برنامه‌ریزی، هدایت و کنترل است.
تکنولوژی معماری: این گرایش در زمینه تکنولوژی‌های نوین ساختمانی و ارتباط میان سازه و معماری به بحث می‌پردازد
انرژی معماری: با توجه به آلودگی‌های زیست محیطی ایجاد شده و در خطر بودن محیط زندگی انسان‌ها، صرفه‌جویی در مصرف انرژی و ساخت ساختمان‌هایی با حداقل مصرف انرژی لازم است که این موارد در گرایش انرژی معماری مورد بحث و مطالعه قرارمی‌گیرد.
مجموعه شهرسازی
طراحی شهری: این گرایش به طور کلی شهرسازی را هدف قرارمی‌دهد و به بحث‌های کلان در خصوص طراحی شهرک‌ها و فضاهای شهری می‌پردازد.
برنامه‌ریزی شهری: به سیاست‌گذاری‌های شهری و ارزیابی طرح‌های کلان منطقه‌ای می‌پردازد.
منبع: