تیله بازی، بازی خاطره انگیز در محله های قدیمی
در میان بازی های بسیار قدیمی تیله بازی نیز یکی از بازی هایی است که از گذشته تا به امروز در بین مردم ایران رایج و پرطرفدار است و همانطور که از اسمش پیداست با گوی های تو پر کوچک شیشه ای جذاب انجام می پذیرد. درون این گوی های زیبا رنگهای جذاب و متنوعی به چشم می خورد گوی هایی شیشه ای در اندازه های مختلف کوچک و بزرگ که در نقاط مختلف ایران با اسم های متفاوتی شناخته می شود.
رایج ترین اسم آن تیله می باشد که بعضی مواقع “گلوله” یا “گلول” نیز نامیده می شود ، این بازی مستلزم بکارگیری برخی از حواس پنجگانه به ویژه حس لامسه و چشم ها می باشد. چنانچه وارد گود این بازی بشوید به درستی درک خواهید کرد که این بازی دست کمی از ورزش های دیگر ندارد ، افرادی که سالها تجربه تیله بازی دارند اذعان دارند که تمرکز روی هدف و ضربه درست به تیله با انگشتان نقش بسزایی در بازی ایفا می کند.
تیله بازی به طور معمول در میان پسر بچه ها رایج است ، هم به صورت گروهی و هم به صورت دو نفره با شیوه های متنوع بازی می شود.
معرفی تیله بازی:
تیله‌بازی (که در افغانستان گولّه بازی و در خراسان توشله‌بازی همچنین در خوزستان به‌ویژه اهواز فِنگ بازی یا گلوله بازی گفته می‌شود) یا تشیره یک بازی تفریحی با گوی‌های شیشه‌ای است که باید با غلتاندن و زدن گوی‌های شیشه‌ای (تیله) به هم و حرکت دادنشان آنها را از محدوده خاصی خارج کرد.
این بازی که معمولاً به صورت دو نفره انجام می‌شود تیله‌بازی دارای بازی‌های مختلفی است؛ ولی اصلی‌ترین بازی آن که مردم بیشتر آن را می‌شناسند «کل» است. البته این هم نامی است که در نقاط مختلف تفاوت دارد بازی به گونه‌ای است که برای شروع باید دو چاله کوچک به اندازه ۱۰ سانتی‌متر قطر و ۵ سانتی‌متر عمق داشته باشد. دو نفر به صورت ایستاده بازی را شروع می‌کنند و انتخاب فرد آغازکننده به شکل‌های مختلف از جمله سنگ کاغذ قیچی یا تعیین قراری از قبل انجام می‌شود. البته در جاهایی این بازی به صورت چند نفره یا حتی به صورت تیمی اجرا می‌شد.
نوع بازی: تفریحی – سرگرمی
وسایل بازی :تیله های شیشه ای رنگ
تعداد بازیکن:گروهی
جنسیت: پسر (البته درصد کمی هم دختر بازی می کند)
گروه سنی: نوجوان و جوان
نکات تیله بازی
برای تیله بازی و برنده شدن در آن لازم است تا به برخی از نکات توجه لازم را داشته باشید. نحوه بازی کردن و انتخاب مهره‌های شما می‌تواند تعیین کننده برد یا باخت شما باشد.
برای مهره پرتاب شونده بهتر است تا بزرگترین تیله شما باشد. به این ترتیب مهره شما قدرت بیشتری دارد. اگر از بازی خارج کردن تیله از زمین استفاده می‌کنید، لازم است تا به نحوه نشستن و ضربه زدن خود دقت کنید. در این بازی بهتر است تا برای ضربه زدن بیرون رینگ زانو بزنید و تیله خود را با انگشت شست خود به سمت هدف پرتاب کنید. دقت کنید که استفاده از دست غالب خود برای این بازی می‌تواند شما را سریع‌تر به نتیجه برساند.
روش و نحوه تیله بازی
این بازی به گونه ای می باشد که شما باید برای شروع چاله هایی کوچک به قطر 10 سانتی متر و به عمق 5 سانتی متر داشته باشید و سپس فرد آغاز کننده را باید انتخاب کنید ، انتخاب این شخص خاص با روشهای مختلفی همچون سنگ کاغذ قیچی و … انجام می گیرد البته باید بدانید که این بازی به صورت تیمی و یا چند نفره نیز اجرا می شود.
برای بازی با تیله سعی کنید با انواع روش های مختلف این بازی آشنا شوید تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید و با انتخاب خود یک بازی لذت بخشی تجربه کنید.
اولین روش:«بیخ دیواری»
بازی تیله به روش بیخ دیواری کار چندان دشواری نیست. در این نوع بازی که بین دو نفر در محیط های خاکی یا خیابان آسفالت شده و البته نزدیک دیوار با فاصله حداقل دو متر انجام می شود ، بازیکن ها تیله های خود را به طرف دیوار پرت کرده تا در نزدیک ترین فاصله از دیوار قرار بگیرد هر بازیکنی که تیله او در فاصله نزدیکی از دیوار قرار گرفته باشد برنده مسابقه است و تیله های دیگر را برای خود بر می دارد.
در این روش معمولآ تیله ها در سه وضعیت زیر قرار می گیرند:
- وضعیتی که تیله در آن به دیوار بچسبد 3 امتیاز به صاحب تیله تعلق میگیرد.
- در این وضعیت تیله به فاصله یک وجب یا کمتر از آن از دیوار فاصله دارد که در این شرایط 2 امتیاز به صاحب تیله تعلق میگیرد.
- در وضعیت سوم تیله به نسبت سایر بازیکنان نزدیکتر قرار می گیرد و در این حالت 1 امتیاز به صاحب تیله داده می شود.
دومین روش:
روش دوم چند نفر از بازیکنان باید روی خط مستقیم ایستاده و با فاصله های مساوی چاله های کوچکی روی زمین حفر کنند. سپس نفر اول که تیله اش را در لبه چاله اول قرار دهد و بعد با فاصله دو خانه و در امتداد چاله ها نقاطی به عنوان نقطه شروع باید مد نظر گرفته شود.
در این روش که تیله ها توسط بازیکنان از نقطه شروع به سمت چاله ها قرار می گیرند سه حالت زیر پیش روی آنها قرار می گیرد:
- اول اینکه بازیکنی که تیله را به حرکت درآورده و تیله اش به چاله برخورد می کند و بر می گردد بایستی در این حالت دوباره آن را بزند. چنانچه تیله ای به داخل خانه برود یا به وسیله بازیکن دیگری برخورد کند در این صورت هیچ نیازی به تکرار بازی نمی باشد.
- حالت دوم حالتی است که تیله به چاله برخورد کرده و به سمت چپ یا راست انحراف پیدا کند، در این حالت تیله باید دوباره توسط بازیکن زده شود. و هر بار که تیله یک بازیکن با تیله سایر بازیکنان برخوردی داشته باشد یک امتیاز به او تعلق میگیرد و در نهایت هر بازیکنی که توانست امتیاز بالایی کسب کند برنده بازی محسوب می شود.
سومین روش:
در روش سومی که برای تیله بازی قرار است یاد بگیرید این است که چند گولو با فاصله های پنج الی شش گام از هم کنده می شود و دو بازیکن از فاصله های معین اقدام به انداختن تیله های خود روی زمین می کنند. در این روش بازیکنان تیله ها را باید به طوری بیاندازند که در نزدیک به گولو های بیشتری و در جای مناسب قرار بگیرد.
هدف از روش سوم این است که هر کسی تیله های خود را بتواند درون گولوها بیاندازد و چنانچه کسی بتواند گولو های بیشتری را از آن خود کند برنده این دور از بازی می شود. جالب است بدانید چنان چه بازیکنی گولویی را تصرف کند دیگر بازیکن دوم حق ندارد آن گولو را بگیرد و امتیاز را از دست می دهد. بعد از اینکه بازیکن هر گولو را گرفت باید از آن خارج شود و به سمت گولو های دیگر نشانه برود. زمانی که تعداد گولو های بازیکنان با هم برابر شد نتیجه آن دور از بازی مساوی می شود. در نهایت زمانی که گولو ها همگی گرفته شدند دور بعدی بازی شروع می شود.
چگونگی رساندن تیله ها به گولو ها
در این بخش از آموزش تیله بازی قصد داریم کاربران عزیز را با نحوه رساندن تیله ها به گولو نیز آشنا کنیم. برای انجام این کار بایستی یک انگشت (میانی یا اشاره) خود را پشت تیله قرار داده و سپس انگشت زیرین را رها کنید و ضربه ای به تیله بزنید تا به سوی گولو حرکت کند.
شان زدن روش دیگری برای راندن تیله می باشد که کوتاه شده اصطلاح “نشان” است. در این ترفند انگشت کوچک خود را روی زمین گذاشته و شصت را روی هوا برده و با انگشت اشاره یا میانی و شصت دست دیگر تیله را نشانه گیری کرده و با انگشت میانی تیله را با شدت هرچه تمام پرتاب نمایید. بعضی مواقع قبل از شان زدن می توان وجب گرفت و تیله را یک وجب جلوتر راند ، این کار “وجب شان” نام دارد ، مقبولیت وجب نشان یا همان وجب شان حتماً بایستی پیش از آغاز بازی مورد توافق بازیکنان واقع شود.
مزایای تیله بازی بازی کودکان
تیله بازی می‌تواند کودکان را از دنیای سیستم و کامپیوتر جدا کند و به دنیای واقعی برگرداند. در صورتی که والدین زمان کافی را داشته باشند، با همراهی آنها بازی می‌تواند جذاب‌تر شود و ارتباط بهتری بین دنیای کودک و والدین برقرار شود.
علاوه بر این‌ها، این بازی برای کودکان تحرک و فعالیت را به وجود می‌آورد. به این ترتیب کودکان می‌توانند در حین بازی ورزش نیز کنند. ضمن اینکه از آن‌جایی که تیله‌ها اشیا بسیار ظریف و کوچک هستند، لازم است تا بازیکن دقت و تمرکز بالایی داشته باشد. دقت و تمرکزی که می‌تواند در حین بازی نیز افزایش یابد. افزایش توانایی ماهیچه‌های دست و بالا رفتن هماهنگی دست و چشم نیز از دیگر مزایای این بازی است.
منبع: