پارگی تاندون آشیل چیست؟
پارگی تاندون آشیل یک مصدومیت است که قسمت پایینی پشت پا را تحت تاثیر قرار می دهد. بیشتر در افرادی رخ می دهد که ورزش های تفریحی انجام می دهند.
تاندون آشیل یک طناب فیبری قوی است که ماهیچه ها را در پشت ساق پا به استخوان پاشنه به هم متصل می کند. اگر تاندون آشیل شما دچار کشیدگی بیش از حد شود، ممکن است به طور کامل و یا تا حدی پاره شود. چنانچه تاندون آشیل شما پاره شود، ممکن است احساس ضربه ناگهانی و یا ترکیدگی همراه با یک درد سریع و شدید در پشت مچ و ساق پا حاصل گردد که به احتمال زیاد بر توانایی شما برای راه رفتن درست تاثیر گذار است. جراحی اغلب بهترین گرینه برای ترمیم تاندون آشیل است. با این حال برای بسیاری از افراد، درمان غیر جراحی نیز می تواند کمک کننده باشد. ولی بهتر است قبل انتخاب روش درمان یک متخصص ارتوپد شما را معاینه کند.
نشانه های آسیب دیدن تاندون آشیل
اگرچه ممکن است هیچ علائم یا نشانه ای با پارگی تاندون آشیل همراه نباشد، اما اغلب مردم موارد زیر را تجربه می کنند
درد، احتمالا وخیم شدن و تورم در نزدیکی پاشنه پا
عدم توانایی خم کردن پای خود به سمت پایین و یا فشار وارد کردن بر روی پای آسیب دیده در هنگام راه رفتن.
ناتوانی در ایستادن بر روی انگشتان پای آسیب دیده
شنیدن صدای ترکیدن یا از هم گسیختن هنگامی که آسیب رخ بدهد
چنانچه احساس گسیختگی در پاشنه پا داشتید، حتما به دنبال توصیه های پزشک ارتوپد باشید، به ویژه اگر نمی توانید به درستی راه بروید.
علت های پارگی تاندون آشیل
تاندون آشیل به شما کمک می کند پایتان را به سمت پایین حرکت دهید، انگشتانتان را بالا ببرید و هنگام راه رفتن به پای خود فشار وارد کنید. تقریبا هر بار که پایتان را حرکت می دهید بر روی آن فشار وارد می کند. پارگی معمولا در مقطعی از تاندون رخ می دهد که در فاصله 2.5 اینچ (حدود 6 سانتیمتر) از نقطه ای که به استخوان پاشنه متصل می شود، قرار دارد. این بخش مستعد پارگی است به این دلیل که جریان خون کمتری دریافت می کند و همین امر می تواند توانایی بهبودی آن را مختل نماید. پارگی ها معمولا از طریق یک افزایش تصادفی در مقدار تنش وارد شده بر روی تاندون آشیل ناشی می شوند. مثال های رایج عبارتند از:
افزایش شدت فعالیت های ورزشی به ویژه در ورزش های پرشی
افتادن از ارتفاع
افتادن داخل چاله
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به پارگی تاندون آشیل را افزایش می دهد عبارتند از:
سن: اوج سن برای پارگی تاندون آشیل 30 تا 40 است.
جنسیت: احتمال پارگی تاندون آشیل در خانم ها 5 برابر بیشتر از آقایان می باشد.
ورزش های تفریحی مانند فوتبال بسکتبال و تنیس: صدمات تاندون آشیل اغلب در طول ورزش هایی رخ می دهد که با دویدن، پریدن و شروع یا پایان های ناگهانی، همراه باشد.
تزریق استروئید: گاهی اوقات پزشک استروئید را برای کاهش التهاب و درد به مفصل مچ پا تزریق می کنند. هرچند این روش درمان ممکن است موجب تضعیف تاندون های مجاور گردد و می تواند با پارگی تاندون آشیل همراه باشد.
آنتی بیوتیک های خاص: آنتی بیوتیک های فلوروکینولون، مانند سیپروفلوکساسین (CIPRO) و یا لووفلوکساسین (Levaquin)، منجر به افزایش خطر ابتلا به پارگی تاندون آشیل می گردند.
از آنجاییکه پارگی تاندون آشیل می تواند توانایی شما در راه رفتن را مختل کند، معمولا باید به دنبال درمان فوری در بخش اورژانس بیمارستان بود. همچنین ممکن است شما نیاز به مشورت با پزشک متخصص ورزشی و یا جراح ارتوپد داشته باشید.
قبل مراجعه به پزشک بهتر که شرایط آسیب دیدگی را کامل توضیح دهید.
ممکن است تمایل داشته باشید لیستی تهیه نمایید که شامل موارد زیر باشد:
توصیف علائم و اتفاقات رخ داده با جزئیات
اطلاعاتی درباره مشکلات پزشکی گذشته
تمام داروها و مکمل های رژیمی که مصرف می کنید.
ممکن است پزشک برخی از سوالات زیر را از شما بپرسد:
چگونه این مصدومیت اتفاق افتاد؟
آیا هنگام وقوع این مصدومیت صدای ترکیدگی یا از هم گسیختگی احساس کردید؟
آیا می توانید بر روی نوک پنجه پاهایتان بایستید؟
در طول معاینه فیزیکی، پزشکتان ساق پای شما را از نظر احساس درد و تورم مورد بررسی قرار می دهد. در بیشتر موارد، پزشکان یک شکافی در تاندون شما احساس می کنند، چنانچه دچار پارگی کامل شده باشد.
همچنین ممکن است پزشک از شما بخواهد بر روی صندلی زانو بزنید و یا بر روی شکتان دراز بکشید در حالیکه پاهایتان از انتهای میز معاینه آویزان باشد. پس از آن پزشک ممکن است عضله ساق پایتان را فشار دهد تا ببیند آیا پای شما انعطاف پذیری خودکار دارد. چنانچه خلاف این باشد احتمالا تاندون آشیل شما پاره شده است. اگر سوالی در مورد میزان جراحت تاندون آشیل داشته باشید، اینکه آیا به طور کامل یا تا حدودی دچار پارگی شده است، پزشک شما دستور به انجام سونوگرافی و یا اسکن MRI خواهد داد. این پروسه های بدون درد تصاویری از بافت های بدن شما تهیه می کند.
چگونگی درمان آسیب دیدگی آشیل
روش درمان برای یک تاندون آشیل پاره شده به سن شما، سطح فعالیت و شدت جراحت بستگی دارد. به طور کلی، افراد جوان تر و فعال تر جراحی را انتخاب می کنند، تا ترمیم کامل تاندون آشیل پاره شده صورت پذیرد، در حالیکه افراد مسن تر احتمالا تمایل بیشتری در انتخاب روش غیر جراحی دارند. با این حال مطالعات اخیر، اثر نسبتا برابری از هر دو عمل جراحی و غیر جراحی را نشان داده اند. این رویکرد به طور معمول شامل پوشیدن قالب یا کفش راه رفتن همراه با گوه هایی برای بالا نگه داشتن پاشنه پا می باشد، که منجر به التیام تاندون پاره شده می گردد. این روش خطراتی همچون عفونت که همراه جراحی می باشند را ندارد. هرچند احتمال پارگی مجدد در روش غیر جراحی بیشتر است و مدت زمان بهبودی طولانی تر است. چنانچه پارگی مجدد رخ بدهد، ترمیم از طریق جراحی دشوارتر خواهد بود.
جراحی آشیل آسیب دیده
فرایند عموما شامل ایجاد یک برش در پشت ساق پا و دوختن تاندون پاره شده می باشد. بسته به وضعیت بافت پاره شده، بهبودی می تواند توسط سایر تاندون ها تقویت شود. عوارض جراحی می تواند شامل عفونت و آسیب به عصب باشد. درجه عفونت در جراحی هایی که از شکاف کوچکتر استفاده می شود کاهش می یابد.
چگونگی توان بخشی پارگی آشیل
بعد از درمان، چه درمان جراحی و چه غیر جراحی، باید تحت برنامه توانبخشی قرار بگیرید که شامل تمرینات فیزیوتراپی برای تقویت ماهیچه های پا و تاندون آشیل می باشد. اکثریت مردم بعد از 4 تا 6 ما به سطح فعالیت قبلی خود بازمیگردند.
چگونگی پیشگیری از آسیب دیدن تاندون آشیل
کشش و تقویت ماهیچه های ساق پا: ساق پای خود را تا نقطه ای که احساس کشش قابل توجهی کنید که دردناک هم نباشد بکشید. در طول کشش نپرید. تمرینات کشش ساق پا می تواند به جذب نیروز بیشتر توسط تاندون و ماهیچه کمک کند و از آسیب پیشگیری نماید.
تمرینات خود را تغییر دهید: ورزش های متناوب با فشار بالا مانند دویدن، همراه با ورزش های کم فشار و سبک مانند راه رفتن، دوچرحه سواری و یا شنا. از فعالیت هایی که تنش زیادی بر روی تاندون های آشیل شما وارد می کند مانند تپه نوردی و فعالیت های پرشی، پرهیز نمایید.
سطح هایی که بر روی آن ها می دوید را با دقت انتخاب نمایید: از دویدن بر روی سطوح سخت و یا لغزنده پرهیز کنید و یا آن را محدود نمایید. برای انجام فعالیت ورزشی در هوای سرد لباس مناسب بپوشید و از کفش های ورزشی سایز پایتان با پاشنه و کفی زیری مناسب استفاده کنید.
شدت فعالیت ورزشی را به آرامی افزایش دهید: جراحت های تاندون اشیل معمولا بعد از افزایش ناگهانی شدت تمرین ورزشی رخ می دهد. مسافت، زمان و تعداد دفعات فعالیت ورزشی خود را بیشتر از 10% در هر هفته افزایش ندهید.
پیشگیری از آسیب تاندون آشیل
نکته بسیار مهم در پیشگیری از پارگی تاندون آشیل استفاده از تمرینات بدنی و ورزش های منظم و همچنین پرهیز از فعالیت های بدنی شدید فراتر از حد توان بدنی شخص می باشد. همچنین استفاده خودسرانه آنتی بیوتیک ها و کمبود ویتامین c می‌تواند در بدن شخص با توجه به شرایط آسیب های قبلی و همچنین تندینوزیس در آشیل شخص را مستعد پارگی کامل تاندون آشیل نماید. لذا با توجه به موارد فوق و رعایت نکات ذکر شده می توان جهت پیشگیری از این عارضه اقدام نمود.
همچنین فیزیوتراپیست متخصص ممکن است بر اساس نیاز بیمار اقدام به یکسری درمانهای تکمیلی برای پیشگیری از پارگی تاندون آشیل نماید.
نمونه ای از موارد پیشگیری از پارگی های تاندون آشیل در کلینیک فیزیوتراپی مرکزی شریعتی شامل موارد زیر است :
تقویت و کشش عضلات ساق پا
تعدیل فعالیت های بدنی شدید و پرفشار با فعالیت های بدنی مناسب تر و کم فشار تر
انتخاب از تجهیزات ورزشی مناسب مانند کفش های مناسب سطوح تمرینی مناسب
توجه به محیط پیرامون ورزشی و پرهیز از فعالیت‌های ورزشی پرخطر مانند افتادن ، سقوط از ارتفاع و پیچ خوردن مچ پا
منبع: 1