تشخیص افتراقی اختلال اضطراب فراگیر
۱- اختلال اضطرابی ناشی از بیماری جسمانی دیگر
اگر بر اساس سابقه، نتایج آزمایشگاه یا معاینه‌ی بدنی مشخص شود که اضطراب و نگرانی فرد ناشی از تأثیر فیزیولوژیکی بیماری جسمانی خاص دیگر است، باید تشخیص اختلال اضطرابی مرتبط با بیماری جسمانی دیگر داده شود.
۲- اختلال اضطرابی ناشی از مواد یا دارو
تمایز این اختلال از اختلال اضطراب فراگیر ناشی از این قضاوت است که مواد یا دارو ازلحاظ سبب‌شناختی با اضطراب ارتباط دارد.
۳- اختلال اضطراب اجتماعی
افراد مبتلابه اختلال اضطراب اجتماعی اغلب در موقعیت‌های اجتماعی که در آنها باید عملی را انجام دهند یا توسط دیگران ارزیابی شوند، مضطرب می‌شوند درحالی‌که افراد مبتلابه اختلال اضطراب فراگیر خواه مورد ارزیابی قرار گیرند یا نگیرند، نگران هستند.
۴- اختلال وسواس فکری – عملی
در اختلال اضطراب فراگیر، تمرکز نگرانی در مورد مشکلات آینده است اما در اختلال وسواس فکری، وسواس‌ها افکار نامناسبی هستند که به شکل افکار، امیال یا تصورات مزاحم و ناخواسته ظاهر می‌شوند.
تشخیص افتراقی اختلال اضطراب فراگیر
۵- اختلال استرس پس از آسیب و اختلالات سازگاری
اضطراب همیشه در اختلال استرس پس از آسیب وجود دارد. درصورتی‌که اضطراب و نگرانی با نشانه‌های اختلال استرس پس از آسیب بهتر توجیه شوند، اختلال اضطراب فراگیر تشخیص داده نمی‌شود.
اضطراب ممکن است در اختلال سازگاری نیز وجود داشته باشد اما از این طبقه‌ی باقی‌مانده فقط زمانی باید استفاده شود که ملاک‌ها برای هر اختلال دیگر برآورده نشده باشند. علاوه بر آن، در اختلالات سازگاری، اضطراب در پاسخ به عامل استرس‌زای مشخص، ظرف سه ماه از شروع عامل استرس‌زا روی می‌دهد و بیش از شش ماه پس از خاتمه‌ی آن عامل یا پیامدهای آن ادامه نمی‌یابد.
۶- اختلالات افسردگی، دوقطبی و روانپریشی
اضطراب یا نگرانی فراگیر ویژگی مرتبط رایج اختلالات افسردگی، دوقطبی و روانپریشی است و اگر نگرانی بیش‌ازحد فقط در طول دوره‌ی این اختلالات روی‌داده باشد، نباید به‌طور جداگانه تشخیص داده شود.
سیر و پیش آگهی اختلال اضطراب فراگیر
تعیین دقیق سن شروع این اختلال مشکل است. اکثر بیماران مبتلا اظهار می‌کنند که از وقتی به یاد دارند دچار اضطراب بودند. معمولاً سن مراجعین بین ۲۰ تا ۳۰ سالگی است. شروع این اختلال به‌ندرت قبل از نوجوانی است.
برخی از مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر، شروع اختلال شان را در اوایل بزرگسالی ومعمولا در پاسخ به یک عامل استرس آفرین زندگی می‌دانند. اختلال اضطراب فراگیر پس از شروع مزمن می‌شود.
اختلالات همراه با اختلال اضطراب فراگیر
- اختلالات اضطرابی
- اختلال افسردگی
- اختلال مصرف مواد
- اختلال سلوک
- اختلالات روانپریشی
- اختلالات عصبی-رشدی
- اختلالات عصبی-شناختی
درمان اختلال اضطراب فراگیر
موثرترین درمان افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر ترکیبی از درمان شناختی رفتاری، دارودرمانی و درمان‌های حمایتی است.
۱– روان‌درمانی
رویکردهای عمده‌ی روان‌درمانی در مورد اختلال اضطراب فراگیر عبارت است از رویکرد شناختی ـ رفتاری، رویکرد حمایتی و رویکرد مبتنی بر بینش.
در رویکردهای شناختی فرض بر آن است که یک سلسله تحریف‌های شناختی در بیمار وجود دارد و مستقیماً به همین‌ها پرداخته می‌شود و در رویکردهای رفتاری به علائم جسمی بیمار پرداخته می‌شود. درمان شناختی ـ رفتاری برای اختلال اضطراب فراگیر معمولاً شامل روش‌های خود نظارتی، آموزش ریلکسیشن یا آرمیدگی، بازسازی شناختی و تمرین رفتاری است.
در خود نظارتی (self monitoring) به افراد مبتلابه اختلال اضطراب فراگیر آموزش داده می‌شود که از الگوهای ثابت رفتاری خود و جرقه‌هایی که باعث آغاز نگرانی می‌شوند، آگاه شوند. این جرقه‌ها معمولاً افکار فرد درباره‌ی رویدادهای آینده هستند، رویدادهایی که احتمال وقوع آنها بسیار کم است.
آموزش ریلکسیشن یا آرمیدگی (relaxation training) روش مناسبی برای مقابله با استرس مزمن است. یکی از تکنیک‌های خاص در آموزش ریلکسیشن، آرامش بخشی تدریجی ماهیچه‌هاست.
از بازسازی شناختی برای به چالش کشیدن سوگیری در پردازش اطلاعات در مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر استفاده می‌شود. این افراد اغلب درباره‌ی فراوانی وقوع رویدادهای منفی باورهای غلط دارند.
در این روش به آنها کمک می‌شود تا افکاری دقیق‌تر ایجاد کنند یکی از روش‌های انجام دادن این کار استفاده از یادداشت‌های روزانه است. از فرد خواسته می‌شود که نگرانی‌های خود و احتمال واقعیت پیدا کردن آنها را هرروز در یک دفترچه بنویسند و بعد رویدادهای به واقعیت پیوسته را با این تخمین‌های افراطی مقایسه کنند.
در تمرین رفتاری (behavioral rehearsal) رفتارهای خوب و سازگارانه برای مقابله تمرین می‌شوند تا به هنگام مواجهه با جرقه‌ی آغازکننده‌ی نگرانی، فرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر بتواند آنها را به کار ببرد.
این تمرین می‌تواند به‌طور تجسمی یا به‌طور عملی باشد.
در درمان حمایتی به بیمار اطمینان و آسودگی خیال داده می‌شود. اکثر بیماران وقتی فرصت آن را می‌یابند که با پزشک علاقه‌مند و دلسوزی در مورد مشکلاتشان صحبت کنند، احساس می‌کنند که اضطرابشان به میزان قابل‌توجهی کم می‌شود.
تشخیص افتراقی اختلال اضطراب فراگیر
اگر درمانگر موقعیت‌های بیرونی که برای بیمار اضطراب‌آور است، کشف کند، می‌تواند به کمک بیمار یا خانواده‌اش با ایجاد تغییراتی در محیط بیمار فشارهای زیادی را که بر او وارد می‌شود، کم کند. این تخفیف علائم اغلب باعث می‌شود که بیمار مبتلابه اختلال اضطراب فراگیر بتواند در کار و روابط روزمره‌اش عملکرد بهتری داشته باشد و این خود پاداش و رضایت بیشتری برایش فراهم می‌آورد که فی‌نفسه اثر درمانی دارد.
در روان‌درمانی مبتنی بر بینش، بر کشف تعارض‌های ناخودآگاه بیمار و شناسایی نقاط قوت فرد تأکید می‌شود. طبق این دیدگاه، اضطراب در برخی موارد هشداری بر وجود آشوب و دغدغه‌ای در ناخودآگاه است که باید برایش چاره‌ای اندیشیده شود.
هدف از این رویکرد، افزایش تحمل اضطراب در بیمار مبتلابه اختلال اضطراب فراگیر است نه رفع اضطراب. تحمل اضطراب بنا به تعریف، این قابلیت است که فرد وقتی دچار اضطراب می‌شود، لازم نباشد آن را تخلیه کند. پژوهش‌های تجربی نشان می‌دهد که بسیاری از بیمارانی که با موفقیت روان‌درمانی شده‌اند، ممکن است بعد از آن بازهم دچار اضطراب شوند اما چون تسلط بر خود در آنها افزایش یافته، می‌توانند از علامت اضطراب به‌عنوان هشدار استفاده کنند و درباره‌ی کشمکش‌های درونی خود بیندیشند و بر فهم و بینش خود بیفزایند.
۲– دارودرمانی
در درمان اختلال اضطراب فراگیر داروهای بوسپیرون، مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین و بنزودیازپین ها مطرح می‌باشند.
بوسپیرون، داروی ضد اضطراب است و توسط سیستم سروتونینی عمل می‌کند. این دارو وابستگی ایجاد نمی‌کند. با تجویز بوسپیرون بعد از سه هفته علائم بهبودی در بیمار ظاهر می‌شود. این دارو بیشتر بر علائم روان‌شناختی اضطراب مؤثر است و بر علائم جسمی تأثیر کمتری دارد.
مهارکننده‌های اختصاصی باز جذب سروتونین برای بیمارانی که علاوه بر اختلال اضطراب فراگیر، به افسردگی هم مبتلا هستند، انتخاب مناسبی است. مؤثرترین آنها سرترالین، سیتالوپرام و پاروکستین می‌باشد.
بنزودیازپین ها در تخفیف علائم جسمی و روان‌شناختی اضطراب مؤثر هستند. البته خطر وابستگی به بنزودیازپین ها باید در نظر گرفته شود. یک رویکرد خوب استفاده از این داروها محدود به چند هفته اول درمان و توام با داروهای مهارکننده‌ی اختصاصی باز جذب سروتونین می‌باشد.
اگر فرد مبتلابه اختلال اضطراب فراگیر به بوسپیرون و داروهای مهارکننده اختصاصی باز جذب سروتونین جواب ندهد، از داروهای چند حلقه‌ای استفاده می‌شود. داروهایی مانند پروپرانولول می‌تواند در تخفیف علائم جسمی اختلال اضطراب فراگیر مؤثر باشد.
افراد مشهوری که اختلال اضطراب فراگیر داشتند
باربارا استرایسند
خواننده و بازیگر فیلم و تئاتر آمریکایی است.
وینست ون گوک
(زادهٔ ۳۰ مارس ۱۸۵۳ – درگذشتهٔ ۲۹ ژوئیهٔ ۱۸۹۰) یک نقاش پسادریافتگر هلندی بود،
برایان ویلسون
یک موسیقی‌دان اهل ایالات متحده آمریکا است.
آنی هال
فیلمی رمانتیک و کمدی به کارگردانی وودی آلن و ساخته شده در سال ۱۹۷۷ است.
واژه‌نامه
- اختلال اضطرابی (anxiety disorder) عبارت است از یک حالت روانی یا برانگیختگی شدید که ویژگی‌های اصلی آن شامل ترس، تردید و نگرانی مفرط هستند.
- سیستم لیمبیک (The limbic system) یا دستگاه کناره‌ای مجموعه‌ای از ساختارهای مغزی است که در تمام پستانداران وجود دارد و در انجام عمل بویایی و فعالیت‌های دیگر مانند اعمال خودفرمان و بروز هیجان و سایر رفتارها دخالت دارد.
- لوب پیشانی مغز از چندین قسمت تشکیل‌شده است که هرکدام وظایف خاصی را بر عهده‌دارند. مغز به چند لوب تقسیم می‌شود. قسمت فرونتال یا پیشانی مسئول فعالیت‌های پیچیده مربوط و مخصوص به انسان هست و این فعالیت‌های پیچیده، مانند تفکر انتزاعی یا پیگیری‌های پیچیده و حل مسائل دشوار، در حیوانات دیگر، کمتر از انسان هست.
- قشر پیش پیشانی قسمتی از قشر مغز است که قسمت جلویی لوب پیشانی را در برمی‌گیرد. این قسمت از مغز در فرایندهایی مثل برنامه‌ریزی رفتارهای شناختی پیچیده، بیان شخصیت، تصمیم‌گیری و تعدیل رفتار اجتماعی نقش دارد.
- وابستگی به الگوی مکرر مصرف مواد گفته می‌شود.
آیا تا کنون با فردی که به اختلال اضطراب فراگیر مبتلا بوده است، مراوده‌ای داشته‌اید؟ و یا آیا تا کنون احساس اضطراب مفرد را در زندگیتان تجربه کرده‌اید؟ تجربیات و نظرات خود را با دیگر خوانندگان فکر بنیان در میان بگذارید.
منبع:
تشخیص افتراقی اختلال اضطراب فراگیر