رشته فیزیک پزشکی
با توجه به ابعاد گسترش علم پزشکی، امروزه علم رادیوتراپی در درمان بیماران سرطانی ارزش والایی را کسب نموده است.
به همین دلیل نیاز به تربیت افرادی که آشنا به این علم و استفاده از آن در جهت درمان بیماریهای باشند ، از اهمیت خاصی برخورداراست.
آشنایی با رشته پرتودرمانی یا رادیوتراپی
پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از مهمترین شاخه های رشته فیزیک پزشکی است.
هدف اين شاخه تربيت كاردان در گروه تكنولوژی پرتودرمانی است و افرادی كه دانش لازم را در زمينه طرز توليد اشعه ايكس و مواد راديواكتيو و قوانين مربوط به آنها، انجام تكنيک های پرتودرمانی و شيمی درمانی، روش های حفاظت از اشعه ايكس و تشعشعات راديواكتيو فرا می گيرند و پس از فارغ التحصيلی می توانند در پرتو درمانی های ساده و تخصصی و بخش ها و درمانگاه های پرتودرمانی فعاليت كنند.
پرتودرمانی به پرتوهای ایکس و آلفا و بتا و گاما می پردازد.
این پرتوها با جلوگيري از رشد و تقسيم سلولهاي تومورال، باعث از بین رفتن یا کوچک شدن بافت سرطانی می شوند و اگرچه علاوه بر سلول‌های سرطانی به سلول‌های سالم نیز آسیب می‌رسانند ولی اکثر سلول‌های سالم بهبودی خود را دوباره بدست می‌آورند. بنابراین هدف از پرتودرمانی، از بین بردن حداکثر سلول‌های سرطانی با حداقل آسیب به بافت های سالم است که عمدتاً در معالجه و یا تقلیل امراض سرطانی به کار می رود.
از دیگر کاربردهای پرتودرمانی می توان به از بین بردن سلول‌های سرطانی و ضایعات ارگان‌های مختلف، بازتوانی و بهبود اعضای بدن بیمار (همچون کبد کلیه پروستات) و پیشگیری از گسترش ضایعات اعضاء و کاهش علائم بیماری (همانند درد) اشاره کرد.
دانش آموختگان علاوه بر انجام فعالیت های آموزشی برای دانشجويان پيراپزشكی(نظیر كاردانی راديوتراپی، كارشناسی راديولوژی، پرستاری و مامايی، فيزيک پزشكی)، می توانند در آموزش مهارت های عملی و آموزش کار با دستگاه ها و فنون اجرايی تكنيک های راديوتراپی با اساتيد گروه راديوتراپی نيز همكاری نزديكی داشته باشند.
علاوه بر این، انجام نقشه درمانی و تكنيک درمانی در بالاترين كيفيت زير نظر متخصصين و نیز كنترل كيفی و ايجاد شرايط مناسب جهت تضمين كيفيت در مراحل مختلف درمان، از دیگر توانمندی های فارغ التحصیلان پرتودرمانی است.
شایان ذکر است، تفاوت این رشته با تكنولوژی پرتوشناسی (رادیولوژی) در این است که متخصص رادیولوژی با استفاده از دستگاه های تصویربرداری، از اعضای مختلف بدن تصویربرداری می کند اما متخصص رادیوتراپی، از اشعه برای درمان بیماری استفاده می کند و اجرای عملیات درمانی را برعهده دارد.
بازار کار تکنولوژی پرتو درمانی
فارغ التحصیلان دوره فوق دیپلم دوره کاردانی تکنولوژی پرتو درمانی باید مهارت های نظری و عملی زیر را کسب کرده باشند.
الف) فراگیری نظری اشعه ایکس و چگونگی تولید آن، مواد رادیو اکتیو و قوانین مربوط به آن
ب) انجام تکنیک های مختلف پرتودرمانی و شیمی درمانی زیر نظر مستقیم پزشک متخصص پرتو درمانی
ج) فراگیری طرق مختلف از اشعه ایکس و تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو، حفاظت در برابر خطرات ناشی از تشعشع پرتوهای یونیزان
تعریف و هدف تکنولوژی پرتو درمانی
دوره کاردانی پرتو درمانی جهت تربیت نیروی انسانی موردنیاز بخش های پرتو درمانی در سطح کاردان ، تهیه و تنظیم شده است.
در نتیجه فارغ التحصیلان این دوره قادر خواهند بود در مراکز پرتو درمانی ( رادیوتراپی ) سراسر کشوربعنوان تکنسین رادیوتراپی زیر نظر متخصصان این رشته کلیه خدمات مورد لزوم را انجام دهند.
ضرورت و اهمیت رشته تکنولوژی پرتو درمانی از شاخه های رشته فیزیک پزشکی:
باتوجه به توسعه روز افزون تکنیک های پرتو درمانی ونیز گسترش علم پرتو درمانی در درمان بیماران سرطانی و همچنین توسعه مراکز آموزشی وبخشهای پرتو درمانی در سراسر کشور جهت اجرای دستورات صحیح متخصصین این رشته نیاز به تربیت کاردان تکنولوژی پرتو درمانی احساس و لذا رشته فوق ایجاد می گردد.
بازار کار:
فارغ التحصیلان دوره فوق دیپلم دوره کاردانی تکنولوژی پرتو درمانی باید مهارتهای نظری و عملی زیر را کسب کرده باشند.
الف)فراگیری نظری اشعه ایکس و چگونگی تولیدآن ، مواد رادیو اکتیو و قوانین مربوط به آن .
ب)انجام تکنیکهای مختلف پرتودرمانی و شیمی درمانی زیر نظر مستقیم پزشک متخصص پرتو درمانی
ج)فراگیری طرق مختلف از اشعه ایکس و تشعشعات حاصل از مواد رادیواکتیو ، حفاظت در برابر خطرات ناشی ا زتشعشع پرتوهای یونیزان
درس های رشته تکنولوژی پرتو درمانی از زیرشاخه های رشته فیزیک پزشکی:
| ردیف | نام درس |
| 1 | فارسی |
| 2 | آناتومی |
| 3 | آناتومی سطحی بدن |
| 4 | اخلاق و تربیت اسلامی |
| 5 | اصطلاحات و کلیات پزشکی |
| 6 | اصول محاسبات و برنامه ریزی در رادیوتراپی |
| 7 | بافت‌شناسی و آسیب‌شناسی |
| 8 | تربیت بدنی 1 |
| 9 | تکنیک های رادیو تراپی 1 |
| 10 | تکنیک های رادیوتراپی 2 |
| 11 | تکنیکهای پزشکی هسته ای |
| 12 | تکنیکهای رادیوگرافی 1 |
| 13 | تکنیکهای رادیوگرافی 2 |
| 14 | دستگاههای رادیوتراپی |
| 15 | رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتو هاییونساز |
| 16 | زبان خارجی |
| 17 | فیزیک تشعشع و مواد رادیواکتیو |
| 18 | فیزیولوژی انسانی |
| 19 | فیزیک عمومی |
| 20 | کارآموزی بیمارستانی |
| 21 | کمکهای اولیه و مراقبت از بیمار |
| 22 | معارف اسلامی 1 |
دروس تکنولوژی پرتو درمانی و تعداد واحدها :
تعداد کل واحدها : 130 واحد
دروس عمومی : 22 واحد
دروس پایه، اختصاصی : 84 واحد
کارآموزی در عرصه : 24 واحد
متخصص رادیوتراپی، از اشعه برای درمان بیماری استفاده می کند
دروس این شاخه در طول تحصیل:
دروس پایه:
فیزیک عمومی، آناتومی، فیزیولوژی انسانی، کمک های اولیه و مراقبت از بیمار، اصطلاحات و کلیات پزشکی، بافت شناسی و آسیب شناسی.
دروس اصلی و تخصصی:
آناتومی سطحی بدن، فیزیک تشعشع و مواد رادیواکتیو، دستگاه های رادیوتراپی، تکنیک های رادیوتراپی، اصول محاسبات و برنامه‌ریزی در رادیوتراپی، رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتوهای یونساز، تکنیک های رادیوگرافی، تکنیک های پزشکی هسته ای، کارآموزی بیمارستانی، کارورزی.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد در رشته های زیر وجود دارد:
•مهندسی پزشکی
•نانوتکنولوژی پزشکی
• رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی
•زیست فناوری پزشکی
•ارزیابی فناوری سلامت
•انفورماتیک پزشکی
•مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی
منبع: