لمینت دندان (Dental laminate) که گاهی به آن ونیر (Veneer) نیز گفته می شود، روکش نازکی است که همرنگ دندان، و جهت بهبود زیبایی لبخند و ظاهر کلی فرد طراحی شده است. وقتی قطعات کوچک لمینت روی دندان ها قرار می‌گیرند، باعث تغییر رنگ، شکل، اندازه یا طول دندانها به وضعیت دلخواه فرد می شوند. لمینت‌ها بجز مزایای زیبایی شناختی، مزایای دیگری نیز دارند از جمله اینکه در مقایسه با مینای دندان، مقاومت و قدرت دندان ها را افزایش می دهند و با پوشاندن ناهمترازی و سایر عیوب دندان، ردیف دندانها را مرتب و یکنواخت نشان می دهند.
لمینت‌ها را میتوان از جنس پرسلن (چینی)، یا مواد کامپوزیت رزین تهیه کرد. لمینت های دندان چینی بهتر از کامپوزیت رزین در برابر لکه ها مقاومت می کنند. بعضی‌ها روکش های پرسلن را از این نظر که در برابر لکه‌ها مقاوم‌ترند و ویژگی‌های بازتابش نور در آنها به دندانهای طبیعی نزدیک‌تر است، ترجیح می دهند. شما باید درباره انتخاب بهترین و مناسب‌ترین مواد روکش برای دندانهایتان با دندانپزشک مشورت کنید.
انواع لمینت دندان
لمینت دندان در دو نوع ونیر کامپوزیت و لمینت سرامیکی دسته بندی می شوند. که نوع لمینت کامپوزیتی دندان به دلیل انتخاب نوع رنگ و ضخامت کمی که دارد (معمولا ۵/۰ میلی متر است) و همچنین عدم نیاز به تراش دندان محبوبیت بیشتری دارند. از دیگر محاسن لمینت کامپوزیتی میتوان به اصلاح طرح لبخند و فرم دهی آن با توجه به فیزیک صورت اشاره کرد. همچنین شما میتوانید از خدمات ترمیم دندان که به راحتی توسط متخصص انجام میشود بهره بگیرید.
لمینت سرامیکی دندان یا پرسلن ونیر که قیمت آن نسبتا بالاتر از نوع کامپوزیتی است، در اکثر موارد نیاز به تراش و گاهی فرم دهی دندان دارد و معمولا در لابراتوار ساخته میشود اما از نظر انتخاب نوع جنس و شفافیت تنوع بیشتری دارد و البته ظاهر زیبای آن که یکی از مهمترین پارامتر های انتخاب توسط افراد است. به علت کیفیت و ماندگاری بیشتر این نوع لمینت برای افراد بهتر است.
مقایسه لمینت سرامیکی و کامپوزیت ونیر
خلاصه نتایج مقایسه لمینت سرامیکی و کامپوزیت ونیر در جدول زیر منعکس شده است:
| مبنای مقایسه | کامپوزیت ونیر | لمینت سرامیکی |
| قیمت | قیمت متوسط | گران قیمت |
| طول درمان | یک روزه، در یک ویزیت | حداقل دو ویزیت با فاصله 15 روزه |
| برگشت پذیری | دارد | ندارد |
| ماندگاری | 5 تا 7 سال | 10 تا 15 سال |
| آسیب پذیری | احتمال ورقه شدن یا افتادن دارد | با دوام تر است و احتمال شکستن کمی دارد |
| نیاز به آزمایشگاه | ندارد | دارد |
| دامنه کاربرد | مشکلات جزئی دندان | طیف گسترده ای از عیوب دندان |
| لکه پذیری | مستعد لکه | مقاوم در برابر لکه |
موارد کاربرد لمینت دندان
لمینت دندان برای شرایطی که دندان اصلی دارای نقایص کانتور، شکل یا رنگ است، گزینه ایده‌آلی است و معمولا از آن برای اصلاح موارد زیر استفاده می شود:
- دندان هایی که به دلیل عصب‌کشی، مصرف تتراسایکلین یا سایر داروها، دریافت بیش از حد فلوراید، تاثیر رزین‌های پر‌کننده، و دلایل دیگر دچار تغییر رنگ شده اند.
- دندانهایی که در اثر ساییدگی تغییر کرده‌اند.
- دندانهای ترک‌خورده یا شکسته
- دندانهای نامرتب، ناهموار یا نامنظم
- دندانهای فاصله دار ( برای بستن فاصله میان دندان )
یکی از کاربرد های لمینت دندان بستن فاصله میان دندان ها می باشد.
چه افرادی نمی توانند دندان های خود را لمینت کنند؟
لمینت دندان برای افراد زیر مناسب نیست و توصیه نمی‌شود:
- افرادی که دندانهای آنها به دلیل پوسیدگی یا بیماری لثه فعال ناسالم است.
- افرادی که دندان آنها در نتیجه پوسیدگی، شکستگی، پر کردن (در دندانهای بزرگ) ضعیف شده است.
- کسانی که روی سطح دندان خود مینای کافی ندارند.
- افرادی که دچار دندان قروچه هستند و دندانهای خود را به هم می سایند. زیرا این عادت می تواند باعث ترک خوردن یا شکستن روکش ها شود. برای اطلاعات بیشتر می توانید مطلب دندان درد و دندان قروچه را مطالعه کنید.
مزایا لمینت دندان چیست؟
- اصلاح طرح لبخند: همان طور که می دانید داشتن لبخندی زیبا یکی از معیار های زیبایی می باشد. لمینت دندان با پوششی که بر روی دندان های زرد شده ایجاد می کند می تواند طرح لبخند شما را زیباتر کرده و اعتماد به نفس شما را افزایش دهد.
- کم تهاجمی بودن لمینت: معمولا برای نصب لمینت های دندانی باید مقداری از تاج دندان تراش داده شود اما میزان این تراش نسبت به روش های مشابه کمتر می باشد و آسیب چندانی به دندان ها وارد نمی شود.
- مقاومت بالا در برابر تغییر رنگ: یکی از مزایا لمینت دندان مقاومت بالا در برابر زرد شدن و تغییر رنگ می باشد. در صورتی که نکات بهداشتی را رعایت کرده و به رژیم غذایی خود توجه ویژه ای داشته باشید می توانید به مدت زیادی از درخشندگی لمینت ها برخوردار شوید.
- طبیعی بودن ظاهر لمینت: با توجه به این که لمینت دندان ها در رنگ های مختلف موجود می باشند می توان نزدیک ترین رنگ که به رنگ دندان های طبیعی نزدیک باشد را انتخاب کرد.
- دوام بالا
- طول درمان کوتاه
عوارض و مشکلات لمینت دندان چیست؟
- عدم امکان ترمیم : در صورتی که دندان شکستگی یا پریدگی شود امکان ترمیم مجدد وجود ندارد و باید حتما آن را تعویض کنید.
- عدم برگشت پذیری لمینت : با توجه به این که هنگام قرار دادن لمینت بر روی دندان ها مقداری از لایه سطحی دندان تراشیده می شود نمی توانید بعد از مدتی استفاده، آن را برداشته و جای آن را با چیز دیگری پر نکنید. به همین دلیل افرادی که نمی خواهند برای همیشه این حالت را تجربه کنند بهتر است از روش های دیگر مانند کامپوزیت دندان برای زیبایی دندان های خود استفاده کنند.
- قیمت بالا
- ایجاد حساسیت های دندان
- امکان پوسیدگی دندان در صورت انجام لمینت توسط افراد غیر متخصص
لمینت دندان خرگوشی چیست؟
در رابطه با چنین درمانی گاهی با موضوعی به نام لمینت دندان خرگوشی مواجه می شویم. در واقع این نوع لمینت برای درمان دندان های خرگوشی می باشد. حال اگر می خواهید بدانید که دندان خرگوشی چیست باید گفت: هنگامی که فک پایین در سر جای خودش باشد اما فک بالا جلوتر از موقعیت خودش قرار گرفته باشد و همچنین دندان های جلویی فک بالا بزرگتر از حد معمول باشند به آن دندان خرگوشی می گویند. در واقع این موضوع باعث می شود که دندان ها زیبایی خود را از دست داده و اعتماد به نفس فرد را کاهش دهند. از همین رو لازم است از لمینت دندان خرگوشی برای درمان این مشکل استفاده کرد.
البته ذکر این نکته هم ضروری است که در استفاده از لمینت دندان خرگوشی در ابتدای کار دندان ها باید توسط دندانپزشک مورد معاینه قرار بگیرند تا شدت دندان خرگوشی بودن در آن ها مشخص شود. چون گاهی به دلیل شدت این موضوع ممکن است لمینت روش درمانی مناسبی نباشد و پزشک مجبور به استفاده از سایر روش های درمانی شود. برای درمان دندان های خرگوشی می توان از دو روش لمینت سرامیکی و لمینت کامپوزیتی استفاده کرد که تشخیص استفاده از هر یک به عهده دندانپزشک می باشد.
مراحل انجام لمینت دندان خرگوشی
برای انجام لمینت دندان خرگوشی در قدم اول دندانپزشک اسکنی از دندان ها و ساختار فک شما تهیه می کند تا با بررسی آن بتواند به روشی درست برای درمان دست یابد. همان طور که می دانید لمینت ها پوسته هایی هستند که از نظر رنگ و شکل شباهت زیادی به دندان های طبیعی دارند. دندانپزشک برای قرار دادن پوسته های لمینت بر روی دندان ها آن را به شکل دندان های شما در می آورد و طبق این اندازه ها روکش های سفارشی برای شما تهیه می شوند. در مرحله ی بعد دندانپزشک به شکل دهی دندان های شما می پردازد تا از این طریق فضای لازم برای قرار گرفتن روکش بر روی دندان ها را به وجود آورد.
تا زمان آماده شدن روکش های دائمی در لمینت دندان خرگوشی، دندانپزشک از نوعی روکش موقت بر روی دندان ها استفاده می کند. این موضوع باعث می شود که دندانپزشک به بررسی این موضوع بپردازد که آیا روکش ها متناسب با دندان های شما هستند یا خیر و در صورت وجود مشکل روکش های دائمی اصلاح شوند. برای این که روکش ها به طور کامل بر روی دندان ها بچسبند لازم است که دندان ها به طور کامل صیقل داده شوند تا سطح تماس دندان و روکش افزایش یابد. در مرحله بعدی لمینت دندان خرگوشی برای ثابت کردن روکش ها بر روی دندان ها از پرتو لیزر استفاده می کنند و به این ترتیب کار لمینت دندان های خرگوشی به اتمام می رسد.
لومینیزر دندان چیست؟ مقایسه ونیر با لومینیزر دندان
یکی از سوالات رایجی که مراجعه کنندگان به دندانپزشکی می پرسند این است که ایا لومینیزر بهتر است یا لمینت؟ اساسا وقتی دندانپزشک ها می خواهند ونیر های سرامیکی را روی دندان بیمار قرار دهند، هر دندانپزشک روش خاص خودش را دارد. یکی از این روش ها تکنیک بدون تراش و بدون دستکاری دندان است که برای محصولات لومینیزر قابل انجام می باشد. پزشکان به این روش، روش بدون نیاز به آمادگی یا ونیر بدون تراش می گویند. بنابراین لومینیزر فقط یک برند است که نصب آن نیاز به تراش دندان ندارد و برند های دیگری هم هستند که نیاز به تراش ندارند.
شباهت ها :
- قیمت هر دو تقریبا یکی است.
- هر دو ضد لک هستند و رنگشان با گذشت زمان تغییر پیدا نمی کند.
- هر دو مقاوم و ماندگاری بالایی دارند.
- هر دو جنسشان از سرامیک است.
- هر دو ظاهر طبیعی دارند و فاصله میان دندانی را به خوبی پر می کنند.
تفاوت ها :
- نصب ونیر نیاز به تغییر در ظاهر دندان و تراش دارد در صورتی که لومینیزر نیاز به تراش دندان ندارد.
- ونیر نیاز به داروی بی حسی دارد در صورتی که لومینیزر چون تراشی در آن اتفاق نمی افتد نیاز به چنین کاری ندارد.
همانطور که می بینید لومینیزر دقیقا کارایی ونیر را دارد و فقط روش نصب آن متفاوت است علاوه بر آن در این فرایند مینای دندان آسیبی نمی بیند و سطح دندان هم تراشیده نمی شود. به همین علت بیماران برای دراز مدت لومینیرز را به ونیر ترجیح می دهند. ضخامت لومینیزر خیلی کم است در حدود ضخامت لنز چشم! ولی با این وجود دوام زیادی دارد. از آنجایی که ضخامت ونیرهایی همچون لومینیرز بسیار کم است، می توان از آن به جای ونیر استفاده کرد.
مراحل لمینت دندان
تهیه لمینت دندان معمولاً نیاز به سه بار رفتن به مطب دندانپزشک دارد که بار اول آن برای مشاوره و دو بار دیگر برای زمینه آماده‌سازی و کار گذاشتن لمینت می باشد.
مرحله اول از مراحل لمینت دندان، مشاوره
در جلسه مشاوره ابتدا شما اهداف مورد نظرتان را با دندانپزشک در میان می‌گذارید. با توجه به این اهداف، دندانپزشک دندان ها را معاینه می کند تا مطمئن شود لمینت برای شما مناسب است. وی همچنین ممکن است برای بررسی دقیق‌تر، از دندانها با اشعه ایکس تصویربرداری کند، یا با تهیه یک نمونه تصویربرداری زیبایی (cosmetic imaging)، به شما نشان دهد که بعد از لمینت چه شکلی خواهید شد.
مرحله دوم از مراحل لمینت دندان، آماده سازی
لمینت دندان در حقیقت جانشین بخشی از مینای دندان میشود. به همین دلیل ابتدا باید مقدار کمی از مینای سطح دندان برداشته شود تا فضای مناسب برای قرار دادن لمینت روی دندان ایجاد شود. مقدار مینایی که تراشیده میشود در بیشتر موارد بین سه دهم تا یک میلی متر است که تقریباً برابر با ضخامت روکش لمینت است. این کار می تواند با بی‌حسی یا بدون آن صورت بگیرد. بعد از تراشیدن مینا، دندانپزشک قالب یا مدلی از دندان شما ایجاد می کند و آن را به آزمایشگاه دندانپزشکی ارسال می‌کند تا لمینت سفارشی شما ساخته شود. معمولاً 2 تا 4 هفته طول می‌کشد تا روکش های لمینت از آزمایشگاه برگردند. در این فاصله برای پوشاندن دندانها از روکش های موقت استفاده میشود.
مرحله سوم از مراحل لمینت دندان، اتصال (Bonding)
آخرین مرحله، قرار دادن لمینت روی دندان است. دندانپزشک قبل از چسباندن دائمی لمینت با سیمان مخصوص، آن را روی دندان می‌گذارد تا تناسب و رنگ آن را بررسی کند. در صورت لزوم، آن را مرتبا برداشته، برش می دهد تا به تناسب مورد نظر برسد. رنگ روکش را می توان با سایه سیمان مورد استفاده تنظیم کرد. وی سپس دندان شما را تمیز کرده، جلا می دهد و کمی سطح دندان را زبر می‌کند تا اتصال قوی‌تری ایجاد شود.
بعد از آن سیمان مخصوصی که معمولا یک رزین حساس به نور است را، به روکش می‌زند و آن را روی دندان شما قرار می‌دهد. وقتی که روکش در جای درست خود قرار گرفت، وی نور درمانی خاصی به آن می‌تاباند تا مواد شیمیایی موجود در سیمان فعال شده، سفت شدن آن تسریع شود. نهابتا، سیمان اضافی پاک شده، ردیف دندانها بررسی و هرگونه تنظیمات لازم انجام میشود. احتمالا دندانپزشک از شما خواهد خواست که طی دو هفته آینده برای ویزیت پیگیری مراجعه کنید.
مراحل لمینت دندان نسبتا طولانی است ولی منجر به نتایج شگفت انگیزی می شود
مراقبت‌های بعدی از لمینت دندان
در صورتی که از لمینت خوب نگهداری شود، بین 7 تا 15 سال ماندگار خواهد بود. البته، نگهداری از دندانهای لمینت شده نیازمند اقدامات خاصی نیست. رعایت اصول اولیه بهداشت دهان و دندان، مانند روزی دوبار مسواک زدن، هر روز نخ دندان کشیدن و شستشوی دهان با دهان شویه های ضد عفونی کننده، کفایت می کند. احتمالا دندانپزشک به شما توصیه می‌کند از فشار آوردن بر دندانهای لمینت شده جهت شکستن و خرد کردن اجسام سخت بپرهیزید، و از سیگار کشیدن و خوردن غذاها و نوشیدنی هایی مانند چای و قهوه، که باعث تغییر رنگ دندان میشوند، خودداری کنید.
خطرات لمینت دندان
- خطرات و نکات منفی لمینت دندان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مراحل نصب لمینت دندان غیر قابل برگشت است
- در صورت ترک خوردن یا شکستن نمی‌توان لمینت را ترمیم کرد
- چون در مراحل لمینت دندان بخشی از مینای دندان برداشته میشود، ممکن است دندانها به خوراکی‌ها و نوشیدنی های سرد یا گرم حساس شوند
- پس از قرار دادن و تثبیت لمینت نمی توان رنگ آن را تغییر داد. این موضوع در مواردی که رنگ لمینت با رنگ سایر دندانها مطابقت ندارد، ممکن است مشکلاتی ایجاد کند
- احتمال خیلی کمی وجود دارد که لمینت از جای خود بیرون بیاید. برای کاهش این احتمال باید از جویدن و گاز گرفتن اجسام سخت به شدت پرهیز کرد
- دندان لمینت شده هم مانند سایر دندانها دچار پوسیدگی میشود. در این صورت، می توان به جای لمینت از تاج کامل دندان استفاده کرد
منبع: