رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی
رشته دانشگاهی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی برای نخستین بار در سال ۱۳۳۵ با عنوان مدیریت بیمارستان و اداره امور بیمارستان ها وارد رشته های دانشگاهی شد.
عموم کاربرد این رشته به حیطه پزشکی مربوط شده و به نقش مدیر در هدایت تشکیلات انسانی و اخذ تصمیمات مطلوب در استفاده از منابع مراکز بهداشتی و درمانی اشاره دارد.
از جمله مهمترین کارکرد های رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی برنامه ریزی میتوان به سازماندهی امور خدماتی مراکز بهداشتی مانند بیمارستان ها، کلینیک ها و … اشاره کرد.
تاریخچه رشته مدیریت خدمات بهداشتی
سابقه آموزش رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی به سال ۱۳۳۵ و برنامه وزارت بهداری برای آموزش کادر درمان بیمارستان ها برمیگردد.
از سال ۱۳۴۰ دروس مرتبط با آموزش کادر درمان در چارت برخی از رشته های پزشکی دانشگاه تهران قرار گرفت و بعدها دستخوش تغییراتی شد. تا اینکه در نهایت در سال ۱۳۶۴ طرح دوره کارشناسی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی به تصویب رسید و این رشته وارد رشته های آکادمیک گروه علوم انسانی در دانشگاه ها شد.
در حال حاضر رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دوره دکترا در چندین دانشگاه کشور برای داوطلبان علوم انسانی ارائه می شود
هدف از تحصیل رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
به بیان ساده، هدف از تحصیل رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی کسب دانش و تجربه لازم برای بدست آوردن بهترین نتیجه از امکانات مراکز درمانی و بهداشتی است. البته باید در نظر گرفت که این عمل بایستی با رضایت کارکنان و بیماران نیز همراه باشد. این رشته درحقیقت به داوطلبان نحوه ارائه بهترین خدمات در کمترین زمان را می آموزد.
رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی با بررسی دروس مدیریت و تطبیق آن با دروس بهداشتی نحوه اداره شبکه‌های مختلف نظام بهداشت و درمان را بررسی می کند.
رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی برای چه افرادی مناسب است؟
این رشته برای چه افرادی مناسب است؟ در ساده ترین جواب باید گفت، افرادی که به حضور در مراکز درمانی مانند بیمارستان ها، درمانگاه ها و کلینیک ها علاقه داشته باشند.
فارغ‌التحصیل این رشته عموما به عنوان مدیر بخش بهداشت و درمان در بیمارستان ها و درمانگاه های مختلف فعالیت کرده و دائما با بیماران برخورد خواهند داشت. استرس، اضطراب و در مواقعی نارضایتی و برخوردهای تند از مهمترین دغدغه ها و سختی های افراد فعال در این رشته محسوب می شود.
لذا فارغ التحصیلان رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی می بایست علاوه بر علاقه به فعالیت روزانه در مراکزی بیمارستان ها باید از پختگی، تحمل و شکیبایی زیادی در مواجهه با افراد برخوردار باشد. همچنین داشتن قدرت رهبری و تصمیم‌گیری قاطع یکی دیگر از فاکتورهای موفقیت افراد در این حیط کاری محسوب می شود.
کارشناسی ارشد
داوطلبان چه رشته هایی میتوانند در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی شرکت کنند؟ برای پاسخ به این سوال باید بگوییم، داوطلبان گروه های آموزشی انسانی و ریاضی مشکلی برای شرکت در کنکور کارشناسی ارشد مدیریت خدمات بهداشی درمانی نخواهند داشت.
در حال حاضر بسیاری از پذیرفته شدگان این رشته جزء داوطلبان رشته های انسانی و ریاضی هستند.
مهارت های کاربردی داوطلبان رشته
دانشجویان رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی علاوه بر آموزش دروس تخصصی رشته خود در زمینه ارتباط با کادر درمان مدیریت بخش های مختلف مراکز بهداشتی و … در دوره تحصیل خود با مهارت های زیر آشنایی جامعی پیدا می کنند:
- داروشناسی
- مدیریت اختصاصی واحدهای بیمارستانی
- استانداردهای بیمارستان
- کاربرد کامپیوتر در مدیریت بیمارستان
- روابط درون بخشی و برون بخشی بیمارستان
- سازمان و مدیریت بهداشت و درمان در ایران
- ارزیابی مراقبت های بهداشتی و درمانی
- برنامه ریزی مدیریت استراتژیک در نظام بهداشتی و درمانی تطبیقی
ظرفیت پذیرش رشته در دانشگاه های سراسری
| نام دانشگاه | دوره تحصیلی | ظرفیت پذیرش |
| دانشگاه علوم پزشکی تبریز | روزانه | ۲۵ |
| دانشگاه علوم پزشکی بم | روزانه | ۲۳ |
| دانشگاه علوم پزشکی اصفهان | روزانه | ۲۰ |
| دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور-اهواز | روزانه | ۲۰ |
| دانشگاه علوم پزشکی زابل | روزانه | ۲۲ |
| دانشگاه علوم پزشکی شیراز | روزانه | ۲۰ |
| دانشگاه علوم پزشکی قزوین | روزانه | ۳۰ |
| دانشگاه علوم پزشکی یزد | روزانه | ۳۲ |
نحوه پذیرش در این رشته فقط بصورت با آزمون بوده و پذیرش بدون آزمون رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی در حال حاضر امکان پذیر نمی باشد.
واحدهای درسی کارشناسی رشته
تعداد کل واحد های درسی در دوره کاارشناسی ۱۳۰ واحد به شرح زیر می باشد:
| دروس عمومی: ۲۲ واحد |
| دروس پایه: ۵۰ واحد |
| دروس تخصصی (اجباری): ۳۸ واحد |
| کارآموزی: ۱۶ واحد |
| دروس تخصصی (اختیاری): ۴ واحد |
نکته مهم: رتبه داوطلبان رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در سال های گذشته در سهمیه منطقه۱، ۴۰۰۰ تا۵۰۰۰ و در سهمیه مناطق ۲و ۳، ۸۰۰۰ تا ۹۰۰۰ بود.
همچنین داوطلبان این رشته با اتمام مقطع کارشناسی قادر به ادامه تحصیل در کلیه گرایشات مدیریت از قبیل مدیریت ( بازرگانی، منابع انسانی و …) خواهند بود.
موقعیت شغلی رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی در ایران
هدف کلی از آموزش رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، تربیت نیروی انسانی توانمند برای مدیریت و سازماندهی بخش های اداری و اجرایی مراکز بهداشتی و درمانی است.
در حالت کلی باتوجه به آموزشهای نظری و کاربردی که دانشجویان این رشته در دانشگاه فرا می‌گیرند،در پایان تحصیل می توانند با بررسی دروس مدیریت و تطبیق آن با دروس بهداشتی و نحوه اداره شبکه‌های مختلف نظام بهداشت و درمان به عنوان سرپرست و مدیر بخش منابع انسانی در مراکز زیر فعالیت کنند:
نظیر هلال احمر
سازمان تأمین‌اجتماعی
سازمان بیمه خدمات درمانی
خانه‌های بهداشت
مراکز بهداشتی روستایی و شهری
بیمارستانهای عمومی و تخصصی
دانشگاههای علوم‌پزشکی و بیمارستان
رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی شاخه‌ای از گروه علوم انسانی است که به تشریح هدایت تشکیلات انسانی مراکز مختلف بهداشتی و درمانی می پردازد.
اخذ تصمیمات مطلوب و استفاده مؤثر از منابع مراکز خدمات بهداشتی و درمانی براساس نظام ارزشی مورد قبول جامعه از مهمترین وظابف فارغ التحصیلان این رشته خواهد بود.
این رشته هم اکنون در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه های کشور ارائه شده و دانشجویان این رشته طی دوره با مباحثی نظیر مدیریت، اقتصاد، حسابداری، جامعه شناسی، خدمات بهداشتی و … نیز آشنایی پیدا می کنند.
آینده شغلی و بازار کار رشته
در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته در زمینه های مدیریت امور اجرایی بیمارستان- مدیر امور اداری مراکز و سازمان های وابسته به وزارت بهداشت- مدیریت بیمارستان- عضو هیات علمی دانشگاه ها- مدیریت منابع انسانی سازمان ها و نهادهای زیربط وزارت بهداشت فعالیت میکنند.
آیا با لیسانس مدیریت و یا حسابداری و کارشناسی غیر علوم پزشکی می توان در مقطع ارشد مدیریت خدمات بهداشتی درمانی شرکت کرد؟ شانس قبولی تا چه میزان می باشد؟
پاسخ: بله. برخی از دروس و مواد امتحانی این آزمون با سرفصلهای رشته های حسابداری و مدیریت همخوانی دارد و فارغ التحصیلان این رشته ها برای مطالعه منابع آزمون ارشد مشکل زیادی نخواهند داشت. از طرفی بسیاری از پذیرفته شدگان این رشته در سالهای گذشته جز فارغ التحصیلان رشته های دیگر از جمله مدیریت و حسابداری بوده اند.
با توجه به تعداد بالای کتب یا رفرنس ها ایا الویت خاصی در مطالعه دروس وجود دارد؟
پاسخ: بلی. در درس کلیات بهداشت:
الویت یک کتاب اصول خدمات بهداشتی
دو کتاب جامعه بهداشت عمومی جلد اول
الویت سوم کتاب جامعه بهداشت عمومی جلد دوم
الویت چهارم کتاب جامعه بهداشت عمومی جلد سوم
در درس تئوری مدیریت:
الویت اول مدیریت رابینس
دوم مدیریت رضائیان
الویت سوم بازار یابی دکتر فروزنده
چهارم مدیریت پروژه ها و برنامه ها
الویت پنجم رفتار سازمانی فردی و گروهی
الویت ششم مدیریت منابع انسانی
درس مدیریت بهداشت و درمان :
الویت اول ، بیمارستان چگونه سازمانی است دکتر عرب
دوم بیمه نظام های سلامت دکتر عرب
الویت سوم مدیریت بهداشت و درمان دکتر عاصف زاده (فصول منتخب)
چهارم بازاریابی خدمات سلامت دکتر عرب
الویت پنجم برون سپاری خدمات سلامت
ششم برنامه ریزی بهداشت درمان دکتر عاصف زاده
الویت هفتم مدیریت خدمات سلامت هاریس
هشتم گزارش جهانی 2010
الویت نهم ممیزی بالینی
دهم جلد یک کتاب آشنایی با بیمارستان
الویت یازده جلد دو کتاب آشنایی با بیمارستان
دوازده کتاب مشارکت بیمار و جامعه
الویت سیزده کتاب اصلاحات در نظام سلامت
درس مدیریت مالی و اقتصاد:
الویت اول کتاب اقتصاد مراقبت سلامت دکتر عبادی و همکاران
دوم کتاب مدیریت مراقبت سلامت
الویت سوم کتاب اقتصاد سلامت دکتر مهرآرا
منابع برای قبولی در این رشته خیلی حجیم هستند، به طوری که در مجموع حدود چند هزار صفحه رفرنس برای دروس آن رشته معرفی شده اند! چه باید کرد؟
اکثر اساتید در گرایش های مختلف معتقدند که بیشتر مطالبی که در کنکور ارشد وزارت بهداشت از آن سوال طرح می شود برگرفته از مطالب خاص و مشخصی از کتب رفرنس می باشد. برای شناخت این مباحث، ارزیابی دقیق سوالات سالهای اخیر می تواند اهمیت مباحث را به شما نشان دهد، اکثر قبول شدگان هم دقیقا به اهمیت این مطالب پی برده اند و بر روی آن انرژی بیشتری گذاشته اند.
منبع: