معرفی رشته تغذیه
رشته تغذیه از مهمترین رشته‌های شاخه پیراپزشکی است که سالانه علاقه‌مندان کنکوری زیادی را به خود جلب می‌کند. بیماریهای جسمی و روحی، بی‌میلی به غذا خوردن را به دنبال دارد؛ حساسیت به بعضی مواد غذایی باعث حذف آن‌ها از رژیم غذایی ما برای همیشه می‌شود. از سوی دیگر خوردن خیلی زیاد و یا خیلی کم یک سری از مواد غذایی می‌تواند بیماریهای سخت، چاقی، لاغری، افسردگی و غیره را به دنبال داشته باشد. همه‌ی این‌ها نشانگر تأثیر تغذیه بر تمام ابعاد جسمی و روحی انسان است.
در قسمتی از سوگندنامه‌ی پزشکی آمده است که:” بگذارید غذایتان نخستین پزشکتان باشد.” همین جمله‌ی کوتاه، هدف علم تغذیه را برای ما روشن می‌سازد. علمی که برخلاف دیگر علوم در حوزه‌ی پزشکی، با تکیه‌بر اصل پیشگیری، گام مهمی در جهت حفظ سلامتی انسان‌ها برداشته است. البته تغذیه فقط به پیشگیری از بیماری‌ها اکتفا نکرده است؛ بلکه در درمان بیماری‌ها و جلوگیری از پیشرفت آن‌ها نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد.
علم تغذیه با اصلاح عادات غذایی، نوع و مقدار غذا، بر سبک زندگی ما تأثیر به سزایی داشته و از این طریق از بسیاری از بیماریهای شایع مثل انواع سرطان‌ها جلوگیری کرده و باعث افزایش طول عمر، بهبود بیماری‌ها و سلامت جسم و روح انسان می‌شود. رشته علوم تغذیه به رژیم درمانی، اصول علم تغذیه، ارزش مواد غذایی و نحوه‌ی تغذیه‌ی مناسب برای حفظ سلامت می‌پردازد.
معرفی رشته تغذیه
تعریف رشته تغذیه
رشته تغذیه یکی از رشته‌های علوم پزشکی است که به منظور دستیابی به توسعه پایدار در جهت بهبود سلامت فرد و جامعه گام بر می‌دارد. این رشته به اصول علم تغذیه، ارزش گذاری مواد غذایی، نحوه تغذیه مناسب برای حفظ سلامت بدن و رژیم درمانی می‌پردازد. بنابراین هدف آن پیشگیری از بیماریهای مرتبط با تغذیه و کمک به درمان آن‌ها از طریق ارائه رژیم‌های غذایی مناسب می‌باشد. دانش آموختگان مقطع کارشناسی رشته علوم تغذیه هم در زمینه پیشگیری از بیماری‌ها در مراکز بهداشتی و هم در زمینه کمک به درمان بیماران از طریق رژیم درمانی در بیمارستان‌ها انجام وظیفه می‌نمایند.
جایگاه شغلی دانش آموختگان:
دانش آموختگان رشته علوم تغذیه می‌توانند در مراکز زیر انجام وظیفه نمایند:
1 بیمارستان‌ها ۲. کلینیک‌های تغذیه و رژیم درمانی ۳. دفاتر مشاوره تغذیه ۴. مراکز بهداشتی درمانی ۵. کترینگ‌ها ۶. کارخانه‌های تولید مواد غذایی
وظایف متخصص تغذیه
۱ رژیم درمانگران، رژیم غذایی مناسب برای انواع بیماری‌ها را تعیین می‌کنند. بیماران مختلف، با توجه به نوع و شدت بیماریشان، از خوردن انواعی از غذاها منع و به خوردن مواد غذایی دیگر توصیه می‌شوند. رژیم درمانگران باید اطلاعات کامل و جامعی در مورد علم تغذیه، ارزش مواد غذایی، و وضعیت جسمی و روحی بیماران داشته باشند و با تکیه‌بر مهارت‌های روان‌شناختی، و متناسب با وضعیت افراد، رژیم غذایی مناسب را تعیین کنند. همچنین باید همواره از جدیدترین اطلاعات و تحقیقات مرتبط آگاه بوده و با داشتن صبر و حوصله، انعطاف کاری در ارتباط با مراجعین مختلف و مسئولیت‌پذیری، پاسخ گوی مراجعین خود باشند.
۲
به دلیل تأثیر روشن تغذیه بر سلامتی همواره باید ارتباط و همکاری تنگاتنگی بین متخصصان رشته تغذیه و پزشکان وجود داشته باشد و بیماران قلبی عروقی، کلیوی، دیابتی، سرطانی و غیره برای بهره مندی از رژیم غذایی متناسب با بیماری خود به متخصص تغذیه ارجاع داده شوند. همچنین، تغذیه‌ی بیماران، همراهانشان و پرسنل بیمارستان باید تحت نظر یک کارشناس تغذیه تهیه‌شده و رژیم غذایی بیماران مختلف با توجه به وضعیت آن‌ها کنترل شود.
۳ کارشناسان رشته تغذیه می‌توانند در درمانگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، بیمارستان ها و کارخانه‌ها، نقش موثری داشته باشند. تنظیم رژیم غذایی مناسب برای ورزشکاران در باشگاه‌های ورزشی و کارگران در کارخانه‌ها، از دیگر وظایف کارشناس تغذیه است. رژیم درمانگران همچنین می‌توانند به‌طور مستقل در مطب مشاوره‌ی تغذیه مشغول به کار شوند..
۴ اصول رشته علوم تغذیه بررسی می‌کند که چه فرآیندهایی برای جذب و دفع مواد غذایی خورده شده انجام می‌گیرد. علم تغذیه ارزش مواد غذایی، میزان املاح، ویتامین‌ها و سایر مواد مفید درون خوراکی‌ها را مشخص کرده و ما را در انتخاب غذاهای مفید و مغذی یاری می‌کند. بنابراین با پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می‌توان کمبودهای تغذیه‌ای بدن را جبران کرد و سلامت روح و جسم را بهبود بخشید. در پایان، شاید بتوان رسیدن به یک برنامه‌ی غذایی مناسب را هدف اصلی رشته تغذیه دانست.
معرفی رشته تغذیه
ظرفیت دانشگاه‌های رشته تغذیه
در مقطع کارشناسی رشته تغذیه در مجموع ۵۷۶ نفر به صورت سهمیه روزانه و ۲۲۴ نفر به صورت شهریه پرداز در دانشگاه‌های دولتی، آزاد و غیر انتفاعی پذیرش می‌شوند. این جدول بر اساس آخرین دفترچه کنکور سراسری به تاریخ ۳۱ شهریور ۹۹ بروز رسانی شده است.
| دانشگاه | روزانه | شهریه پرداز | دانشگاه | روزانه | شهریه پرداز |
| اراک | ۲۵ | – | اصفهان | ۲۵ | ۱۰ |
| بقیه اله | ۱۰ | – | بوشهر | ۲۵ | – |
| تبریز | ۲۶ | – | اهواز | ۲۴ | ۶ |
| بجنورد | ۱۹ | ۵ | زابل | ۲۰ | – |
| زاهدان | ۲۰ | – | زنجان | ۳۰ | – |
| سمنان | ۳۰ | – | شهید بهشتی | ۲۵ | ۱۵ |
| شیراز | ۲۲ | – | شیراز – سپیدان | ۱۵ | ۳ |
| کاشان | ۲۰ | ۵ | کرمان | ۲۵ | – |
| گرگان | ۲۵ | ۷ | گناباد | ۱۵ | ۵ |
| لرستان | ۲۵ | – | همدان | ۳۰ | – |
| یاسوج | ۲۵ | – | یزد | ۲۰ | – |
| خلخال | ۲۰ | – | شوشتر | ۱۷ | ۳ |
| لارستان | ۲۰ | – | مراغه | ۱۸ | ۴ |
| دانشگاه آزاد – واحد مرند | – | ۲۴ | غیرانتفاعی – وارستگان | – | ۶۵ |
| دانشگاه آزاد – علوم و تحقیقات | – | ۷۲ |
دروس عمومی:
برنامه آموزشی دوره کارشناسی رشته علوم تغذیه
| ردیف | نام درس | نظری | عملی | جمع |
| ۱ | دو در از دروس مبانی نظری اسلام | ۴ | – | ۴ |
| ۲ | اخلاق اسلامی | ۲ | – | ۲ |
| ۳ | انقلاب اسلامی | ۲ | – | ۲ |
| ۴ | تاریخ و تمدن اسلامی | ۲ | – | ۲ |
| ۵ | آشنایی با منابع اسلامی | ۲ | – | ۲ |
| ۶ | ادبیات فارسی | ۳ | – | ۳ |
| ۷ | زبان انگلیسی عمومی | ۳ | – | ۳ |
| ۸ | تربیت بدنی ۱ | – | ۱ | ۱ |
| ۹ | تربیت بدنی ۲ | – | ۱ | ۱ |
| ۱۰ | دانش خانواده و جمعیت | ۲ | – | ۲ |
| ۱۱ | تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلام و ایران | ۲ | – | ۲ |
| جمع | ۲۴ | |||
- هر واحد درس نظری معادل ۱۷ ساعت | هر واحد درس عملی معادل ۳۴ ساعت می‌باشد.
دورس پایه:
برنامه آموزشی دوره کارشناسی رشته علوم تغذیه
| ردیف | نام درس | نظری | عملی | جمع |
| ۱ | روش‌های مطالعه و یادگیری | ۱ | – | ۱ |
| ۲ | بیوشیمی مقدماتی | ۲ | ۱ | ۳ |
| ۳ | فیزیولوژی ۱ | ۲ | – | ۲ |
| ۴ | فیزیولوژی ۲ | ۲ | – | ۲ |
| ۵ | آناتومی | ۱ | – | ۱ |
| ۶ | آمار حیاتی | ۲ | – | ۲ |
| ۷ | اصول روانشناسی و مشاوره | ۲ | – | ۲ |
| ۸ | جامعه شناسی پزشکی | ۲ | – | ۲ |
| ۹ | اصول اپیدمیولوژی | ۲ | – | ۲ |
| ۱۰ | بهداشت عمومی | ۲ | – | ۲ |
| ۱۱ | انگل شناسی پزشکی | ۱ | – | ۱ |
| ۱۲ | میکروب شناسی پزشکی | ۱ | ۱ | ۲ |
| جمع | ۲۲ |
- هر واحد درس نظری معادل ۱۷ ساعت | هر واحد درس عملی معادل ۳۴ ساعت می‌باشد.
دورس تخصصی:
برنامه آموزشی دوره کارشناسی رشته علوم تغذیه
| ردیف | نام درس | نظری | عملی | جمع |
| ۱ | شیمی مواد غذایی | ۱ | ۱ | ۲ |
| ۲ | میکروب شناسی مواد غذایی | ۱ | ۱ | ۲ |
| ۳ | بهداشت و مسمومیت‌های غذایی | ۲ | – | ۲ |
| ۴ | اصول نگهداری مواد غذایی | ۱ | – | ۱ |
| ۵ | اثر فرایند بر ارزش مواد خوراکی | ۱ | – | ۱ |
| ۶ | بیوشیمی متابولیسم | ۳ | ۱ | ۴ |
| ۷ | اصول ایمونولوژی | ۱ | – | ۱ |
| ۸ | اصطلاحات پزشکی | ۱ | – | ۱ |
| ۹ | زبان تخصصی تغذیه | ۲ | – | ۲ |
| ۱۰ | پاتوفیزیولوژی ۱ | ۲ | – | ۲ |
| ۱۱ | پاتوفیزیولوژی ۲ | ۲ | – | ۲ |
| ۱۲ | تغذیه اساسی ۱ | ۲ | – | ۲ |
| ۱۳ | تغذیه اساسی ۲ | ۳ | – | ۳ |
| ۱۴ | فیزیولوژی تغذیه | ۲ | – | ۲ |
| ۱۵ | اصول تنظیم برنامه‌های غذایی | ۱ | – | ۱ |
| ۱۶ | داروشناسی | ۲ | – | ۲ |
| ۱۷ | تداخل غذا و دارو | ۱ | – | ۱ |
| ۱۸ | مکمل‌های غذایی | ۱ | – | ۱ |
| ۱۹ | مدیریت خدمات غذایی | ۱ | ۱ | ۲ |
| ۲۰ | کاربرد رایانه در علوم تغذیه | – | ۱ | ۱ |
| ۲۱ | اکولوژی غذا و تغذیه | ۱ | – | ۱ |
| ۲۲ | ژنتیک و تغذیه | ۱ | – | ۱ |
| ۲۳ | ارزیابی وضعیت تغذیه | ۲ | ۱ | ۳ |
| ۲۴ | بیماریهای ناشی از سو تغذیه | ۲ | – | ۲ |
| ۲۵ | تغذیه در دوره‌های زندگی | ۳ | – | ۳ |
| ۲۶ | تغذیه گروه‌های ویژه | ۲ | – | ۲ |
| ۲۷ | اصول آموزش و مشاوره تغذیه | ۱ | ۱ | ۲ |
| ۲۸ | اصول برنامه ریزی در تغذیه جامعه | ۲ | – | ۲ |
| ۲۹ | خدمات تغذیه‌ای در مراقبت‌های اولیه بهداشتی | ۲ | – | ۲ |
| ۳۰ | روش تحقیق در علوم تغذیه | ۱ | – | ۱ |
| ۳۱ | رژیم درمانی ۱ | ۲ | – | ۲ |
| ۳۲ | رژیم درمانی ۲ | ۲ | – | ۲ |
| ۳۳ | رژیم درمانی ۳ | ۲ | – | ۲ |
| ۳۴ | رژیم درمانی ۴ | ۲ | – | ۲ |
| ۳۵ | آشنایی با تفسیر داده‌های پاراکلینیکی | ۱ | – | ۱ |
| ۳۶ | سمینار | – | ۱ | ۱ |
| ۳۷ | پروژه | – | ۲ | ۲ |
| جمع | ۶۶ |
- هر واحد درس نظری معادل ۱۷ ساعت | هر واحد درس عملی معادل ۳۴ ساعت می‌باشد.
کاراموزی:
برنامه آموزشی دوره کارشناسی رشته علوم تغذیه
| ردیف | نام درس | نظری | کاراموزی | جمع |
| ۱ | کاراموزی در عرصه تغذیه جامعه (مراکز بهداشتی و درمانی) | – | ۶ | ۶ |
| ۲ | کاراموزی در عرصه تغذیه بالینی | – | ۱۰ | ۱۰ |
| ۳ | کاراموزی در عرصه صنایع غذایی | – | ۲ | ۲ |
| جمع | ۱۸ |
- هر واحد کاراموزی معادل ۵۱ ساعت می‌باشد.
منبع معرفی رشته تغذیه:
معرفی رشته تغذیه