با معنی درس ادب از که آموختی فارسی چهارم دبستان (معنی درس چهاردهم فارسی چهارم) به همراه معنی کلمات، هم خانواده و متضاد لغات درس و پاسخ به سوالات درک مطلب همراه ما باشید.
سعدی شیرازی شاعر و سخنوری است که از هر جمله‌اش می‌توان پند و اندرز بسیار گرفت. متن‌های زیر برگرفته از گلستان سعدی بوده و با عنوان درس ادب از که آموختی در کتاب فارسی پایه چهارم آورده شده است. با معنی درس ادب از که آموختی و پاسخ به سوالات این درس همراه ستاره باشید.
معنی درس چهاردهم فارسی چهارم
معنی درس ادب از که آموختی
درس ادب
دو کس رنج بیهوده بردند و سعی بی فایده کردند: یکی آنکه اندوخت و نخورد و دیگر آنکه آموخت و نکرد
علم چندان که بیشتر خوانی چون عمل در تو نیست نادانی
معنی: دو دسته از انسان‌ها هستند بیهوده رنج می‌برند و بی‌فایده تلاش می‌کنند: یک دسته افرادی که به جمع کردن پول و ثروت می‌پردازند ولی از آن استفاده‌ای نمی‌کنند و دسته دیگر اشخاصی که علم فراوان یاد گرفته ولی به آن عمل نمی‌کنند.
هر چقدر هم که علم بیاموزی، وقتی به آن عمل نکنی، با فرق نادان فرقی نخواهی داشت.
معنی کلمات:
- اندوخت: جمع کرد، پس انداز کرد
- آموخت: یاد داد، یاد گرفت
- چندان: هر مقدار، هر اندازه
✿✿✿
یکی را گفتند عالم بی عمل به چه ماند؟ گفت به زنبور بی عسل
معنی: از شخصی پرسیدند: دانشمندی که به دانش خود عمل نمی کند به چه چیزی شبیه است؟ گفت: شبیه به زنبوری است که عسل ندارد.
✿✿✿
لقمان را گفتند: ادب از که آموختی؟ گفت: از بی ادبان، هر چه از ایشان در نظرم ناپسند آمد، از آن پرهیز کردم.
معنی: به لقمان گفتند: از چه کسی ادب آموختی؟ گفت: از بی ادبان، هر کاری که از افراد بی ادب در نظرم زشت و بد بود، از آن دوری کردم.
معنی کلمات:
- ناپسند: نامناسب
- پرهیز کردن: دوری کردن، خودداری کردن
✿✿✿
مشک آن است که خود ببوید، نه آنکه عطار بگوید. دانا چون طبله عطار است، خاموش و هنرنمای؛ و نادان چون طبل غازی، بلند آوازه و میان تهی.
معنی: مشک خوب آن مشکی است که خودش بوی خوبی داشته باشد، نه آنکه عطر فروش از آن تعریف کند.
انسان دانا مانند صندوقچه عطرفروش است، بدون سر و صدا هنرش را نشان می دهد و انسان نادان مانند طبل جنگجو، پر سر و صدا و توخالی است.
معنی کلمات:
- مشک: ماده روغنی بسیار معطر و خوشبو
- عطار: عطر فروش
- طبله: صندوقچه
واژگان هم خانواده
- صبح – صبحگاه – صبحانه
- جوی – جوینده
- روشن – روشنایی
- بقیه – باقی
- هنرمند – هنرنما – هنر
- طبیعت – طبع – طبیعی
- سطح – مسطّح – سطوح
- اثر – تأثیر – موثر
- معرفت – عرفان – تعریف – معروف
- تصویر – مصوّر – تصاویر – صورت
- مزارع – مزرعه – زراعت – زرع
- مهاجر – مهاجرت – هجرت
- نقش – نقاش – نقشه
- هوش – هوشیار – باهوش – هوشمند
- قشر – اقشار
- زینت – تزیین
- نخست – نخستین
- پهن – پهنه – پهناور
- منظره – نظر – ناظر – نظارت
- انتظار – منتظر
واژگان متضاد
- هست = نیست
- متصّل = جدا
- سوال = جواب
- دیدم = ندیدم
- آهسته = سریع
- نهان = آشکار
- نیکی = بدی
- روشنایی = تاریکی
درست و نادرست
۱. می‌توانیم از بی ادبان، ادب بیاموزیم.
۲. هر کسی که از کار خود تعریف می‌کند، داناست.
جمله اول صحیح است.
درک مطلب
سوال: منظور از عبارت «آموخت و نکرد» چیست؟
جواب: دانش را فرا گرفت ولی به آن عمل نکرد.
سوال: چرا سعدی، عالم بی عمل را به زنبور بی عسل شبیه کرده است؟
جواب: زنبور بی عسل هیچ سود و فایده‌ای برای محیط اطراف خود ندارد. عالمی هم که از علمش استفاده نکند نمی‌تواند برای جامعه مفید باشد.
سوال: سعدی، دانا و نادان را به چه مانند کرده است؟
جواب: دانا مانند مشکی است که خود بو و عطر زیاد دارد و نادان مانند طبل جنگی است که فقط سر و صدا دارد و از درون خالی است.
سوال: در عبارت پایانی درس منظور از «بلند آواز و میان تهی» چیست؟
جواب: منظور از این عبارت طبل جنگی است. طبل‌ها صدای زیادی دارند ولی درون آن‌ها خالی است.
ادب از که اموختی پایه چهارم
معنی شعر شیر و موش چهارم با آرایه ها و معنی کلمات
معنی شعر شیر و موش درس ۱۵ کتاب فارسی چهارم دبستان را با معنی کلمات و آرایه های ادبی هر بیت را در این مطلب می‌خوانید. همچنین مفهوم کلی و پیام شعر شیر و موش از ایرج میرزا و تناسب معنایی با ضرب المثل تو نیکی میکن و در دجله انداز را خواهید خواند.
در صفحه ۱۱۲ کتاب فارسی چهارم ابتدایی، شعری است از ایرج میرزا در قالب مثنوی با عنوان شیر و موش. معنی شعر شیر و موش را در این مطلب با معنی کلمات و آرایه های ادبی آن می خوانید. این شعر مفهوم و پیام زیبایی دارد و نتیجه ی خوبی کردن به دیگران را نشان می‌دهد.
معنی شعر شیر و موش چهارم ابتدایی
معنی شعر شیر و موش کلاس چهارم
۱.
بود شیری به بیشه ای خفته
موشکی کرد خوابش آشفته
شیری در جنگلی خوابیده بود ، یک موش کوچک خواب او را پریشان کرد و بر هم زد.
معنی کلمات: بیشه: جنگل / موشک: موش کوچک
۲.
آن قدَر گوش شیر، گاز گرفت
گَه رها کرد و گاه باز گرفت
موش، مدام گوش شیر را گاز می گرفت. گاهی گوش او را رها می‌کرد و گاهی دوباره گازش می‌گرفت.
آرایه ها: گه، گاه: جناس / رها کردن و گرفتن: تضاد
۳.
تا که از خواب، شیر شد بیدار
متغیر ز موشِ بد رفتار
تا این که شیر از خواب بیدار شد و از دست موش بد رفتار ، عصبانی و خشمگین شد.
معنی کلمات: متغیر: عصبانی
۴.
دست برد و گرفت کَلّه ی موش
شد گرفتار، موش بازیگوش
شیر دستش را جلو برد و سر موش را گرفت ، موش بازیگوش گرفتار شد و به چنگ شیر افتاد.
معنی کلمات: کله: سر / بازیگوش: اهل تفریح و بازی، سرزنده و شوخ
∼∼∼∼ معنی شعر شیر و موش ∼∼∼∼
۵.
خواست در زیر پنجه، له کُنَدَش
به هوا برده، بر زمین زَنَدَش
شیر می خواست موش را در زیر پنجه هایش له کند و او را به هوا برده و به زمین بکوبد. (تا از این روش عصبانیت درونی خود را خالی کند! و موش را به جزای رفتار بدش برساند.)
نکته زبانی: «ش» در فعل کندش و زندش = مفعول: او را له کند و به زمین بزند.
آرایه ها: هوا، زمین: تضاد
۶.
گفت: ای موش لوس یک غازی
با دُم شیر می کنی بازی؟
شیر گفت: ای موش لوس معرکه گیر! با دم شیر بازی می کنی؟! (به چیزی که برای تو بسیار خطرناک است دست درازی می کنی؟؟؟)
معنی کلمات و عبارات: غازی: معرکه گیر / با دم شیر بازی کردن: کار خطرناک انجام دادن.
آرایه ها: ارسال المثل => شاره به ضرب المثل «با دم شیر بازی کردن»
۷.
موش بیچاره در هراس افتاد
گریه کرد و به التماس افتاد
موش بیچاره ترسید و با گریه، به شیر التماس کرد.
معنی کلمات: هراس: ترس
معنی شعر شیر و موش چهارم دبستان
۸.
که تو شاه وحوشی و من موش
موش هیچ است پیش شاه وحوش
با التماس به شیر گفت: تو شاه همه حیواناتی و من یک موشم! موش در برابر عظمت سلطان جنگل، چیزی نیست! (ناچیز است)
معنی کلمات: وحوش: جمع «وحش»، حیوانات وحشی
آرایه ها: شاه وحوش: تکرار
∼∼∼∼ معنی شعر شیر و موش ∼∼∼∼
۹.
تو بزرگی و من خطاکارم
از تو امّید مغفرت دارم
تو شیر بزرگی هستی و من اشتباه کرده ام. من امید دارم که تو به بزرگی ات خطای مرا ببخشی.
معنی کلمات: مغفرت: آمرزش و بخشش گناهان / بزرگ: در اینجا به معنی بزرگوار
۱۰.
شیر از این لابه، رحم حاصل کرد
پنجه وا کرد و موش را ول کرد
شیر از التماس های موش بیچاره، دلش به رحم آمد. پنجه اش را باز کرد و موش گرفتار را آزاد کرد.
معنی کلمات: لابه: التماس / رحم حاصل کرد: دلش به رحم آمد / ول: رها
۱۱.
اتفاقا سه چار روز دگر
شیر را آمد این بلا بر سر
بطور اتفاقی، چند روز بعد، شیر هم دچار چنین بلا و گرفتاری شد!
آرایه ها: سه چار روز: مجاز از مدت اندک / بلا بر سر آمدن: کنایه از دچار گرفتاری شدن
۱۲.
از پی صید گرگ، یک صیاد
در همان حول و حوش، دام نهاد
در آن اطراف، صیادی برای شکار کردن گرگ، دامی انداخته بود.
معنی کلمات: حول و حوش: حوالی، اطراف / صید: شکار کردن / نهاد: گذاشت، قرار داد
∼∼∼∼ معنی شعر شیر و موش ∼∼∼∼
۱۳.
دام صیاد، گیر شیر افتاد
عوض گرگ، شیر گیر افتاد
اما تله ی شکارچی نصیب شیر شد و شیر به جای گرگ در دام افتاد.
معنی کلمات: صیاد: شکارچی / عوض: به جای
آرایه ها: گیر، شیر: جناس / گرگ، شیر، دام، صیاد:تناسب / گیر افتادن (در مصراع دوم): کنایه از گرفتار و اسیر شدن / چیزی گیر کسی افتادن (در مصراع اول): چیزی نصیب کسی شدن
۱۴.
موش، چون حال شیر را دریافت
از برای خلاص او بشتافت
موش وقتی که دید شیر در آن دام گرفتار شده، با سرعت برای کمک و آزادی او جلو رفت.
معنی کلمات: دریافت: متوجه شد / خلاص: رهایی، آزادی
۱۵.
بند ها را جوید و با دندان
تا که در برد شیر از آنجا جان
موش بندهای دام را با دندانش جوید تا بالاخره شیر از آن تله ، جان به در برد و رها شد.
آرایه ها: جان به در بردن: نجات یافتن
۱۶.
شیر چون موش را رهایی داد
خود رها شد ز پنجۀ صیاد
چون شیر یک بار موش را رها کرده بود ، خودش هم از دست شکارچی رها شد.
∼∼∼∼ معنی شعر شیر و موش ∼∼∼∼
پیام و مفهوم شعر شیر و موش
وقتی بدون چشمداشت به دیگران خوبی کنیم و گره ای از گرفتاری کسی باز کنیم،یک روز زمانی که خودمان دچار گرفتاری شویم، خداوند حتما وسیله ای برای نجات یافتن ما می‌فرستند و نتیجه یخوبی هایمان را می‌بینیم.
مفهوم این شعر با ضرب المثل زیر تناسب معنایی دارد:
- تو نیکی میکن و در دجله انداز / که ایزد در بیابانت دهد باز
درس شیر موش_ادبیات پایه چهارم -درس ادب
منبع