تورنیکت رگ بند ، Tourniquet چیست؟
به طور کلی، تورنیکت به هر وسیله ای که استفاده از آن، باعث کاهش یا قطع شدن جریان بشود، گفته میشود. که میتواند یک تکه پارچه یا طناب بسته شده بالای زخم جهت کاهش خون ریزی باشد. یا یک تورنیکت دیجیتال در اتاق عمل های ارتوپدی.
در این مقاله تلاش میکنیم که تورنیکت، روش استفاده و محل استفاده آن را مورد بررسی قرار دهیم. با ما همراه باشید تا نگاهی به این مقوله پرکاربرد بیاندازیم. همچنین میتوانید در پایان این مقاله، نظرات و پیشنهادات خود را با ما درمیان بگذارید و یا از طریق ایمیل با ما در ارتباط باشید.
تاریخچه
شواهد به دست آمده نشان میدهد که در سال 600 قبل از میلاد مسیح، پزشک و جراح به نام سوشروتا (Sushruta) – که تعدادی او را به عنوان پدر جراحی میدانند – در هند باستان از تکه های چرمی که خودش آن ها را می ساخته. و وسیله ای برای نگه داشتن آن ها، استفاده میکرده تا جریان خون را در قسمت هایی از بدن شخص کاهش دهد. همچنین از حدود سال 200 قبل از میلاد مسیح تا 500 سال پس از میلاد مسیح در امپراطوری روم باستان نیز شواهدی دال بر استفاده از تورنیکت .(با استفاده از چرم یا حلقه های برنزی) یافت شده است.
در قرن 16 میلادی، آمبروازپری (Ambroise paré)، پزشک فرانسوی پیشنهاد کرد. که بالای قسمتی از بدن که باید قطع عضو شود را با استفاده از یک رشته یا طناب بلند ببندند. هیلدن (Hilden)، مورل (Morell) و جیمز یانگ (James Young) در قرن های 16 و 17 میلادی، از یک تکه چوب یا چیزی شبیه آن برای پیچاندن بانداژ یا طنابی که محدود کننده جریان خون بود، استفاده میکردند. در قرن 17، جین لوییس پتیت فن اسمارچ (Jean-Louis Petit) دستگاهی تحت عنوان “تورنیکت پیچ” (tourniquet à vis) به آکادمی علمی سلطنتی پاریس (Royal Scientific Academy of Paris) ارائه کرد.
اختراع او یک تورنیکت پین شده، متشکل از یک باند با یک پین قلعی یا چوبی بود.
اما لیستر (Lister) را میتوان اولین پزشکی دانست که در عمل های جراحی از تورنیکت استفاده کرد. ( قبل از او کارایی تورنیکت در قطع عضو کردن بود). او معتقد بود که قبل از استفاده از تورنیکت، اندام مورد نظر باید 3 دقیقه بالا نگه داشته شود تا خون داخل آن اندام بتواند از اندام مورد نظر خارج شود.
تورنیکت دیگری که به صورت معمول استفاده میشد، یک بانداژ لاستیکی تخت بود که توسط یوهان فردریش آگوست (Johann Friedrich August von Esmarch )، پروفسور جراحی در دانشگاه کیل (Kiel university) در قرن 19، ارائه شد. همچنین او اعلام کرد، در صورتی که بافت های نرم دارای جرم یا چرک باشند از بانداژ لاستیکی استفاده نشود تا از پخش شدن عفونت جلوگیری شود که اکنون به عنوان یک قانون استفاده میشود.
هاروی کاشینگ (Harvey Cushing)، با توجه به تورنیکت ساخته شده توسط فن امارچ. که میتوانست باعث بروز عوارض جانبی شود، یک تورنیکت پنوماتیک – با الهام از دستگاه سنجش فشار خون – اختراع کرد که پس از آن توسط کیرشنر (Kirschner) ارتقا یافت.
در اوایل قرن 20،آگوست بیر (August Bier)، روشی جدید برای بی حس کردن اندام ابداع کرد. در روش او تورنیکت بالای محل مورد نظر قرار میگیرد و داروی بی حسی را درون رگ تزریق میکند.
سال های بعد طراحی تورنیکت بهبود یافت و امن تر شد. در سال 1984 میلادی یک مهندس بیوتکنولوژی به نام مک اوان (Mac Evan) سیستم های تورنیکت ریزرایانه ای (micro computerized tourniquet systems) ابداع کرد. این سیستم ها قابلیت این را دارند که به طور پیوسته فشار و زمان را اندازه گیری کنند. تا از افت فشار ناگهانی در مدت استفاده از تورنیکت – به دلیل تغییر در جریان برق یا اشتباه استفاده کننده – جلوگیری کنند. همچنین می تواند میانگین فشار اسنداد هر بیمار را نیز محاسبه کند.
گارو یا تورنیکه چیست و روش صحیح استفاده از آن چگونه است؟
به احتمال زیاد هنگام نمونه گیری برای آزمایش خون وسیله ای همانند تسمه یا نواری را دیده اید که مسئول خونگیری آن را کمی بالاتر از بازوی شما می بندد. این وسیله همان گارو یا تورنیکه می باشد. به تورنیکه رگ بند یا شریان بند هم می گویند که هدف از استفاده آن روی عضو خونگیری ممانعت از عبور جریان خون است. گارو یا تورنیکه با فشار روی پوست موقتاً از جریان خون جلوگیری می کند. و به یافتن ورید مورد نظر و آسان شدن فرایند خونگیری کمک فراوانی می کند.
گارو یا تورنیکه چیست؟
در جریان خونگیری به منظور افزایش خون در ناحیه وریدی و برجسته شدن رگ مورد نظر جهت خونگیری و نیز جهت تسهیل ورود خون به داخل سرنگ از بازوبندی به نام گارو یا تورنیكه استفاده می شود. به صورت علمی گفته می شود تورنیکه باید 7.5 تا 10 سانتی متر بالاتر از ناحیه نمونه گیری بسته شود. و در ضمن نباید بیش از یک دقیقه روی دست باقی بماند چراکه موجب تغلیظ خون و انتشار آن به داخل بافتها گشته که این امر می تواند سبب لخته شدن خون در آن ناحیه شود.
توجه کنید در صورتی كه بیمار مشكل پوستی داشته باشد بازوبند تورنیکه نباید به طور مستقیم روی پوست بیمار قرار گیرد. در این حالت باید روی لباس بیمار یا گاز استریل قرار گرفته روی دست بسته شود بهطوری كه پوست او مورد فشار قرار نگیرد. ممکن است مواردی پیش بیاید كه وریدهای سطحی كاملاً مشخص نباشند. در این حالت می توان با ماساژ دادن از مچ تا آرنج بیمار و یا با ضربه های آرام در موضع نمونه گیری باعث اتساع وريدها شد.
انواع گارو کدامند؟
انواع گارو
این روزها شرکت های تولید کننده محصولات و لوازم پزشکی سعی بر آن دارند که محصولاتی با کیفیت بالا تولید کنند که یکی از آن ها گاروها جهت خونگیری هستند. در گذشته تنها انواع لاتکس و پلاستیکی آن ها موجود بود که در برخی موارد سبب حساسیت روی پوست دست در ناحیه بسته شده می شد. اما امروزه شاهد اشکال غیر لاتکس آن ها هستیم. علاوه بر آن گاروها در سایز های متفاوتی تولید شده به عنوان مثال سایز این وسیله برای کودکان و نوزادان با افراد بزرگسال متفاوت است. محصولات امروزی با موادی ضد حساسیت، مناسب و سازگار برای بستن روی پوست تولید شده اند.
کاربرد گارو یا تورنیکه در پزشکی چیست؟
کاربرد گارو یا تورنیکه
در مواقعی که پرستار نیاز به گرفتن نمونه خون دارد یا جهت قطع خونریزی در عضوی از بدن از وسیله ای به نام گارو یا تورنیکه استفاده می شود. تورنیکه همان کشی است که به هنگام خونگیری معمولا در قسمتی بالاتر از بازو بسته می شود تا ورید برجسته شود و عملیات خونگیری به راحتی صورت گیرد. مکانیزم عملکرد گارو ثابت نگه داشتن رگ و برجسته نمودن آن جهت آسان شدن فرایند نمونه گیری از خون است. از گارو یا تورنیکه در موارد زیر استفاده می شود:
- بخش نمونه برداری خون در آزمایشگاه ها
- بخش های جراحی
- کلینیک ها
- اورژانس
روش صحیح استفاده از گارو یا تورنیکه چگونه است؟
روش صحیح استفاده از گارو یا تورنیکه چگونه است؟
طراحی گارو یا تورنیکه به شکلی است که مسئول خونگیری بتواند آن را با یک دست به راحتی ببندد و در پایان کار یعنی پس از پیدا کردن ورید مورد نظر و شروع به عملیات خونگیری تنها با فشردن یک دکمه اقدام به باز کردن آن کند. توجه داشته باشید دقت در میزان سفت کردن تورنیکه بسیار مهم است. چراکه فشار بیش از اندازه توسط این کش روی کیفیت خون حاصل از نمونه گیری اثر نامطلوبی می گذارد. برای انجام عملیات بستن با تورنیکه بهتر است مراحل زیر را با دقت انجام دهید:
قبل از بستن تورنیکه بیمار روی صندلی بنشیند و سپس دست مشت کرده خود را روی دسته صندلی نمونه برداری قرار دهد. به طوری که بازو تا مچ دست در یک امتداد خط مستقیم از هم قرار بگیرد. این کار به برجسته شدن وریدها کمک زیادی می کند.
در مرحله بعدی باید مسئول نمونه گیری اقدام به بستن تورنیکه به صورت استاندارد کند.
گفته می شود تورنیکه باید نهایتا 10 الی 15 سانتی متر بالاتر از محل رگ خونگیری بسته شود.
مسئول نمونه گیری باید به هنگام نمونه برداری توجه کند که اغلب موارد نمونه گيري از وريدهاي cubital Median و Cephalic صورت مي گيرد. البته گفته شده استفاده از وريدهاي پشت دست نيز برای خونگیری قابل قبول می باشند ولي وريدهاي سطح داخلي مچ نبايد مورد استفاده قرار گيرند.
به زمان بسته بودن تورنیکه روی دست توجه کنید. این وسیله نباید تا زمان اتمام خونگیری روی دست فرد به شکل بسته باقی بماند. چراکه ممکن است سبب همولیز شود که در این صورت نتایج حاصل از بررسی نمونه خون مورد نظر صحیح نخواهد بود.
زمان مناسب برای شل کردن نوار تورنیکه بعد از ورود سوزن به داخل رگ و قبل از شروع عملیات خونگیری است.
سفت بستن نوار تورنیکه نیز سبب افزایش بیش از اندازه فشار فیلتراسیون شده که روی کیفیت نمونه تأثیر خوبی نخواهد داشت. همواره گفته می شود در هنگام بستن تورنیکه فشار وارده روی آن باید کمتر از فشار سیستولیک باشد.
در صورت بستن تورنیکه و عدم موفقيت در پیدا کردن ورید جهت نمونه برداری توصیه می شود تورنيكه را باز کرده و پس از 2 دقيقه برای بار دوم مجددا روي بازوي بيمار ببندید.
کلام آخر
کلام آخر
پیشرفت در صنعت محصولات پزشکی سبب آسانتر شدن کارها در این شاخه از علم شده است. به عنوان مثال هم اکنون گاروهای استانداردی در بازار آمده است که علاوه بر سادگی در فرایند پیدا کردن رگ کمترین میزان اسیدوز را در ناحیه بسته شده به همراه دارد. در ضمن این بازوبندها را می توان به راحتی با مواد ضد حساسیت و فاقد لاتکس در بازار پیدا کرد. این شکل از گاروها سبب می شود تا پوست افراد به خصوص کودکان را به هنگام نمونه گیری از خون آزرده نشود.
منبع:
کلمات کلیدی : تورنیکه – گارو