داستان برند: AMD، دومین تولیدکننده‌ی بزرگ پردازنده در جهان
ای ام دی یکی از قدیمی‌ترین برندهای دنیای کامپیوتر است. این شرکت همیشه در صنعت تولید پردازنده رقیبی جدی برای اینتل بوده است.
ای ام دی (AMD) با نام کامل ادونسد مایکرو دیوایسز (Advance Micro Devices) شرکتی آمریکایی در صنعت تولید پردازنده است. دفتر اصلی این شرکت در سانتا کلارا واقع شده و تمرکز اصلی محصولات آن، پردازندههای کامپیوتری با مصارف تجاری و خانگی است.
محصولات اصلی ایامدی عبارتند از ریزپردازنده‌ها، چیپست مادربورد، پردازندههای امبدد و پردازندههای گرافیکی که برای طیف وسیعی از مصرف‌کنندگان از سرورها و کامپیوترهای پیشرفته تا کاربران عادی تولید می‌شوند. AMD دومین تولیدکننده و توزیع‌کننده‌ی پردازندههای با معماری x86 در جهان است و تنها شرکتی است که به‌عنوان رقیب جدی اینتل در این بازار شناخته شده است. این شرکت در بازار پردازندههای گرافیکی نیز سهم بزرگی دارد و پس از خرید شرکت ATI در
سال ۲۰۰۶، به همراه رقیب جدی‌اش یعنی انویدیا، بازار پردازندههای گرافیکی را تحت سلطه دارد.
تاریخچه‌ی تأسیس
شرکت AMD در یکم می سال ۱۹۶۹ به‌صورت رسمی توسط جری سندرز به‌همراه هفت کارمندش از شرکت فیرچایلد سمی‌کانداکتر (Fairchild Semiconductor) تأسیس شد. سرمایه‌ی اولیه‌ی این شرکت، ۱۰۰ هزار دلار بود. سندرز به‌عنوان یک مهندس برق در آن شرکت مدیر بازاریابی بود. شرکت فیرچایلد از لحاظ پشتیبانی از کارمندان، فرصت‌های پیشرفت و انعطاف‌پذیری در محصولات، با مشکلات جدی روبرو بود و به‌همین دلیل، سندرز هم مانند بسیاری از مدیران میانی این شرکت، از شرایط ناراضی بود و تصمیم به ترک آن گرفت.
نکته‌ی جالب در مورد فیرچایلد این که در سال ۱۹۶۸، رابرت نویس، مخترع اولین مدار مجتمع (میکروچیپ) که در سال ۱۹۵۹ این نوع از میکروچیپ‌ها را در فیرچایلد ساخته بود، این شرکت را ترک و به همراه گوردون مور، شرکت اینتل را تأسیس کرده بود.
مؤسسان AMD و اینتل پیش از تأسیس شرکت‌های مستقل با هم همکار بودند
مدیران ایامدی در سپتامبر سال ۱۹۶۹ دفتر اصلی شرکت را از سانتا کلارا به سانویل در کالیفرنیا منتقل کردند. آن‌ها به سرعت به فکر کسب درصد مناسبی از سهم بازار افتادند و خود را به‌عنوان تولیدکننده‌ی پردازندههای طراحی شده توسط شرکت فیرچایلد و نشنال سمی‌کانداکتر (National Semiconductor) معرفی کردند. آن‌ها از همان ابتدا به دنبال کسب استانداردهای بالا بودند تا رضایت مشتریان قطعات کامپیوتری را تأمین کنند. اولین استاندارهای محصولات AMD، استاندارهای نظامی ایالات متحده‌ی آمریکا بودند که خیال مشتریان را از ناپایداری ریزپردازنده‌ها راحت می‌کردند.
اولین محصولات
اولین محصول ای ام دی در نوامبر سال ۱۹۶۹ تولید شد. Am9300 یک شیفت رجیستر ۴ بیتی بر پایه‌ی معماری MSI (یکپارچه‌سازی در مقیاس متوسط) بود که در سال ۱۹۷۰ به بازار عرضه شد. یک سال بعد، اولین محصول اختصاصی شرکت AMD یعنی Am2501 طراحی و ساخته شد که موفقیت زیادی نیز برای آن‌ها به‌دنبال داشت. پرفروش‌ترین محصول اولیه‌ی ایامدی، یک ضرب‌کننده‌ی دودویی بود که تحت عنوان Am2505 در سال ۱۹۷۱ عرضه شد. این ضرب‌کننده در آن سال‌ها سریع‌ترین مدل موجود در بازار بود.
ورود ایامدی به بازار رَم در سال ۱۹۷۱ اتفاق افتاد. این شرکت در آن سال یک حافظه‌ی رم ۶۴ بیتی دوقطبی با نام Am3101 طراحی و تولید کرد. سال ۱۹۷۱ با افزایش فروش محصولات AMD و رسیدن به رکورد فروش سالانه‌ی ۴.۶ میلیون دلار همراه بود. نکته‌ی مهم این که این شرکت تا سال‌ها پس از تأسیس وارد بازار ریزپردازنده‌ها نشد. آن‌ها در سال ۱۹۷۲ و پس از عرضه‌ی عمومی سهام، سازنده‌ی مدارهای MOS/LSI شرکت اینتل و محصولاتی همچون شیفت رجیستر‌های Am14/1506 و Am14/1507 بودند.
ورود به بازار ریزپردازنده‌ها
اولین ریزپردازنده‌ی جهان در سال ۱۹۷۱ تولید شد. اینتل این محصول ۴ بیتی را با نام 4004 معرفی کرد و ۴ سال بعد، ایامدی اولین محصول خود در این بازار را معرفی کرد. رقیب اینتل با مهندسی معکوس Intel 8080، پردازنده‌ی خود را با نام Am9080 به بازار عرضه کرد. اولین محصول کاملا اختصاصی ایامدی در بازار پردازنده، خانواده‌ی AM2900 بود. البته این محصول را نمی‌توان به‌عنوان پردازنده شناخت؛ چرا که AM2900 مجموعه‌ای از قطعات بود که برای ساخت یک پردازنده‌ی ماژولار ۴ بیتی استفاده می‌شد.
AMD ابتدا به‌عنوان تولیدکننده‌ی پردازندههای دیگر شرکت‌ها فعالیت می‌کرد
سال‌های ابتدایی شرکت‌های اینتل و ایامدی مانند امروز پر از رقابت و شکایت‌های متعدد نبود. اینتل در سال ۱۹۷۶ برای اولین بار توانست مایکروکد (ریز برنامه‌هایی که عملیات واحد پردازش را کنترل می‌کنند) را روی پردازندههای خود نصب کند و در همان سال، کپی‌رایت استفاده از این فناوری را به AMD اهدا کرد.
اولین تفاهم‌نامه‌ی رسمی همکاری ای ام دی با یک شرکت خارجی، به شرکت آلمانی زیمنس تعلق دارد. زیمنس قصد داشت با همکاری شرکت ای ام دی، علاوه بر پیشرفت فناوری‌های موجود، راه ورود به بازارهای آمریکا را نیز هموار کند. این همکاری با خرید ۲۰ درصد از سهام ایامدی شروع شد. شرکت آلمانی با خرید این سهام، سرمایه‌ی مناسبی را وارد AMD کرد تا خط تولید محصولات آن‌ها، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته باشد.
همکاری زیمنس و ای ام دی منجر به تأسیس شرکت Advance Micro Computers در سیلیکون ولی و آلمان نیز شد. تأسیس این شرکت، زمینه را برای ورود جدی AMD به بازار طراحی و ساخت ریزپردازنده‌ها فراهم کرد.
در پایان سال مالی ۱۹۷۸، فروش ای ام دی به بیش از ۱۰۰ میلیون دلار رسید و یک سال بعد، سهام این شرکت به‌صورت رسمی در بازار سهام نیویورک عرضه شد. در همان سال، کارخانه‌های تولیدی این شرکت در آستین تگزاس، سن‌آنتونیو، پنانگ در مالزی و مانیل در فیلیپین شروع به کار کردند. تولید محصولات نیمه‌هادی برای صنعت مخابرات نیز از سال ۱۹۸۰ جزو مأموریت‌های ای ام دی شد. این صنعت در آن سال‌ها رشد بسیار سریعی پیش روی خود می‌دید.
البته پس از مدتی اختلافات بین آلمانی‌ها و آمریکایی‌ها در مورد مدیریت شرکت مایکرو کامپیوترز بالا گرفت و ای ام دی مجبور شد سهم زیمنس را از بخش آمریکایی این شرکت بخرد. پس از چند سال نیز آن‌ها محبور به تعطیل کردن این شرکت شدند و از سال ۱۹۸۱، به‌طور جدی تمرکز خود را روی تولید محصولات طراحی شده توسط اینتل گذاشتند. این محصولات، اولین ریزپردازنده‌ها با معماری x86 بودند.
معماری x86
ورود AMD به بازار ریزپردازنده‌های x86 به کمک غول کامپیوتری آن سال‌ها یعنی IBM اتفاق افتاد. IBM به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان کامپیوتر در جهان، به‌دنبال تأمین‌کننده‌ی مناسب ریزپردازنده برای کامپیوترهایش بود. به همین دلیل آن‌ها در مورد طراحی‌های مختلف با اینتل مشورت کردند و قصد داشتند قرارداد تأمین این قطعات را با اینتل امضا کنند. اینتل اولین ریزپردازنده‌ها با معماری x86 را در سال ۱۹۷۸ تولید کرده بود.
از طرفی آی بی ام نگران این بود که یک شرکت به‌تنهایی نتواند تمام نیاز آن‌ها به ریزپردازنده‌ها را تأمین کند. به همین خاطر اینتل را متقاعد کرد تا امتیاز تولید ریزپردازنده بر پایه‌ی معماری x86 رابه تولیدکننده‌ی دیگر هم اهدا کند. اینتل نیز که قصد ترک این قرارداد را نداشت، با شرایط آی‌بی‌ام موافقت کرده و امتیاز تولید ریزپردازنده‌های Intel 8086 را در قراردادی ۱۰ ساله به ای ام دی اهدا کرد.
شرکت IBM، اینتل را مجبور کرد تا امتیاز ساخت محصولات خود را به AMD اهدا کند
تفاهم‌نامه‌ی اینتل و ایامدی یکی از بزرگ‌ترین تفاهم‌نامه‌های تاریخ کامپیوتر است. طبق این قرارداد، این دو شرکت به مدت ۱۰ سال توافق کردند که هر یک از آن‌ها، می‌تواند به‌عنوان تولیدکننده‌ی ریزپردازنده‌های طراحی شده توسط دیگری فعالیت کند. شرکت طراح نیز می‌تواند در عوض، طراحی محصولات مشابهی را از شرکت تولیدکننده دریافت کند. البته تمام حقوق ساخت و اهدای مجوز در اختیار شرکت طراح باقی می‌ماند. در نهایت پس از پنج سال هر یک از این شرکت‌ها می‌توانست قرارداد را فسخ کند. با توجه به زمان امضای این قرارداد می‌توان به این نتیجه رسید که بیشترین سود از آن، به شرکت AMD رسید که توانست طراحی‌های محصولات انقلابی اینتل یعنی ۸۰۸۶، ۸۰۱۶۲ و ۸۰۲۸۶ را در اختیار بگیرد.
ایامدی از همان زمان شروع قرارداد در سال ۱۹۸۲، تولید انبود محصولات اینتل را شروع کرد. دو سال بعد، آن‌ها کپی اختصاصی خود از پردازنده‌ی اینتل ۸۰۲۸۶ را تولید کردند. این محصول که Am286 نام داشت، برای بازار پرتقاضای کامپیوترهای آی‌بی‌ام و کامپیوترهای مشابه (IBM Clones) عرضه می‌شد. قدم بزرگ ایامدی در توسعه‌ی استاندارد تولید ریزپردازنده نیز در سال ۱۹۸۳ برداشته شد و این شرکت با تدوین استاندارد تولید INT.STD.1000، بالاترین کیفیت تولید در صنعت را به خود اختصاص داد.
خروج از زیر چتر اینتل
ایامدی در دهه‌ی ۱۹۹۰ تنها به تولید پردازندههای کپی یا ساخت محصولات دیگر شرکت‌ها مشغول نبود. آن‌ها با هزینه‌ی زیاد در بخش تحقیق و توسعه، پیشرفت‌های زیادی در بازار رم و رام داشتند. اولین محصول انقلابی این شرکت در این بازار، یک ای‌پی‌رام ۵۱۲ کیلوبایتی بود که در سال ۱۹۸۴ عرضه شد. در همان سال، این شرکت در دسته‌بندی ۱۰۰ شرکت برتر آمریکا قرار گرفت و با افزایش فروش، توانست در لیست فورچن ۵۰۰ سال ۱۹۸۵ وارد شود.
منبع :