پارگی مقعد چیست؟
مقدمه
یکی از بیماری‌هایی که در حال حاضر بسیار شایع شده و افراد زیادی به آن مبتلا می شوند، پارگی یا زخم مقعد است. ما در این مقاله سعی داریم درباره اینکه این بیماری چیست؟ و چگونه تشخیص داده شده و درمان می‌شود، بپردازیم. تا شما کاملا با آن آشنا شده و نگرانیتان برطرف شود.
پارگی مقعد یا خراش مقعد (Anal Fissure ) چیست؟
پارگی یا زخم مقعدی که نام دیگر آن شقاق مقعدی است؛ یکی از بیماریهای رایج نشیمنگاهی بوده که تعداد زیادی از افراد در طول زندگی خود به آن دچار می‌شوند.زخم مقعدی در واقع ممکن است در اطراف مقعد، داخل کانال رکتوم یابین چین خوردگی‌های مقعد به شکل یک شکاف، التهاب، خراش یا پارگی وجود داشته باشد. که در ظاهر به صورت یک خط طولی در قسمت تحتانی کانال و زیر خط دندانه‌ای قابل رویت است.
این نوع زخم با توجه به محلی که قرار دارد، ممکن است در میزان درد و خونریزی با یکدیگر تفاوت داشته باشند، به عنوان مثال 90 درصد پارگی‌ها در قسمت خلفی میانی مقعد ایجاد شده، که دلیل آن خونرسانی ضعیف‌تر، در مقایسه با سایربخش های قدامی میانی که دیده می‌شوند، است و تنها یک درصد موارد دوطرفه است.
گاهی به قدری درد آن زیاد است که حتی فرد تحمل معاینه را نداشته و پزشک مجبور به بیهوشی بیمار می‌شود. از مهمترین نشانه‌های پارگی مقعد، درد و خونریزی هنگام اجابت مزاج است و ممکن است بر اثر ترومای ناشی از عبور مدفوع سفت یا اسهال طولانی باشد.
این مشکل به دلیل آن که در ناحیه‌ای با پوشش سلولی زیاد به وجود می‌آید، اغلب با درد زیاد و خونریزی هنگام دفع همراه است و همچنین این امکان وجود دارد که اسپاسم‌هایی در حلقه عضلانی اطراف مقعد حس کنید.
پارگی یا خراش مقعد (فیشر) ممکن است در هر فرد و با هر سن و سالی درگیری ایجاد کند. همچنین احتمال مبتلا شدن آن در مردان و زنان یکسان است، اما در کودکان، زنان پس از زایمان و افراد مبتلا به کرون رایج‌تر است.
این بیماری اغلب با روش‌های درمانی ساده مانند افزایش مصرف فیبر یا استحمام نشیمن (Sitz bath) بهبود پیدا می‌کند، اما گاهی برخی از افراد به درمان‌های دارویی و یا حتی جراحی نیاز پیدا می‌کنند که برای تشخیص آن باید به یک پزشک گوارش یا جراحی عمومی مراجعه کنند.
علل رایج زخم و پارگی مقعد
دفع مدفوع بزرگ‌تر و سفت‌تر از حالت عادی در مدت زمان طولانی
کانال رکتوم و دریچه مقعد به دلیل آن که بسیار حساس هستند با یبوست تحریک شده و آسیب می‌بیند.
اسهال مزمن و شدید
ملتهب شدن نواحی اطراف مقعد به علت بیماری کرون یا سایر بیماریهای التهابی دستگاه گوارش
زایمان
آمیزش جنسی مقعدی
استفاده نکردن از ملین‌ها که باعث تغییر حالت طبیعی مدفوع می‌شود و دفع را دشوار می‌کند
نشانه‌ها و علائم پارگی مقعد
این نوع بیماری همانند دیگر بیماری‌ها دارای علائمی است که هر کدام از آن‌ها صرفا نشان‌دهنده زخم مقعدی نیست و برای تشخیص آن باید به متخصص مراجعه کرد.
داشتن درد شدید هنگام دفع ادرار یا حتی سرفه کردن
دردی که پس از اجابت مزاج چند ساعت ادامه داشته باشد.
وجود لکه‌های روشن و قرمز خون روی مدفوع یا دستمال توالت بعد از دفع، که به دلیل عمیق شدن ترک‌های ایجاد شده روی دیواره مقعد است.
خارش یا تحریک‌پذیری پوست (سوزش) اطراف مقعد که دلیل آن برخورد مدفوع و ترشحات آن به زخم است.
دیدن شکاف و زخم روی پوست اطراف مقعد
احساس ضایعه گوشتی در اطراف مقعد یا اسکین تگ که این زمانی که زخم در طولانی مدت درمان نشود، پدیدار می‌شود.
عوامل تشدید کننده زخم و پارگی مقعد
رکتوم
سرطان
یبوست
اسهال مزمن
داشتن حاملگی‌های متعدد
مقاربت مقعدی
حرکات روده
بیماری التهابی روده (IBD)
کاهش جریان خون در ناحیه آنورکتال
داشتن زگیل تناسلی و تبخال
مبتلا بودن فرد به بیماری کرون، ویروس اچ آی وی، سل و سیفلیس
انواع زخم و یا پارگی مقعد
این نوع بیماری دو نوع می باشد، که یکی از آن‌ها شدید نبوده و به راحتی درمان می‌شود که آن را حاد نامیده و دیگری که در واقع پیشرفته تر می باشد، و حاد به حساب می‌آید را مزمن می‌نامند. که برای درمان آن به عمل جراحی نیاز است؛ اگر در این مرحله مراقبت‌های لازمه انجام نشود ممکن است به قدری پیشرفت کند که دیگر قابل جبران نباشد.
مزمن
زمانی که فرد مبتلا به پزشک مراجعه می‌کند؛ شاید تصور نکند که، امکان اینکه بیماری برای مدت زمان طولانی گریبان‌گیرش باشد، هست. زیرا زمانی که اسپاسم اسفنکتر داخلی مقعد ایجاد می‌شود، درد و خونریزی را تشدید کرده که این چرخه خود باعث گسترش پارگی و عمیق شدن زخم است.
به همین دلیل نام آن را پارگی مزمن گذاشته و اکثر متخصصان در این شرایط ازعمل جراحی برای بهبود سریع بیمار کمک می‌گیرند.
شکل ظاهری این مدل به صورتی است که دارای لبه‌های برجسته‌ای بوده و از فیبرهای سفید عضله اسفنکتر داخلی مقعد در کف آن برخوردار است، به گونه‌ای که همانند یک منگوله پوستی آویزان است.
دلیل آن که این نوع از پارگی در ناحیه‌ای به غیر از خط وسط به وجود می‌آید این است که فرد به بیماری‌هایی مانند سیفیلیس، ایدز، کرون و لوسمی مبتلا است.
حاد
اگر پزشک تشخیص دهد که پارگی و زخم مقعد به صورت سطحی بوده و مشاهده کند که به شکل خط طولی است و همچنین بداند که مدت زمان طول بیماری زیر دوازده هفته طول کشیده، به کمک دارو و درمان‌های خانگی آن را درمان می‌کند.
چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به زخم مقعدی هستند؟
همانطور که گفته شد؛ این بیماری رده سنی خاصی ندارند اما هستند افراد و گروه‌های مختلف جامعه که احتمال درگیری آن‌ها با این بیماری بسیار بالا است؛ برای مثال نوزادان و سالمندان بیشتر در معرض این بیماری هستند زیرا جریان خون کاهش می‌یابد.
مردان و زنان در حالت عادی احتمال مبتلا شدنشان به یک اندازه است، اما زنانی که زایمان طبیعی دارند ممکن است آن را تجربه کنند.
همچنین کسانی که از بیماری التهاب روده رنج می‌برند نیز به آن دچار می‌شوند زیرا التهابی که ایجاد می‌شود، بافت حساس اطراف مقعد را تحریک می‌کند و به مرور زمان پارگی به وجود می‌آید.
افرادی که به طور مزمن یبوست دارند به دلیل دفع مدفوع سفت و حجیم نیز ترک‌هایی در اطراف دریچه مقعد ایجاد می‌کند که پس از گذشت مدتی این مشکل را به وجود می‌آورد.
تشخیص و معاینه زخم مقعد
این بیماری به صورت بصری به راحتی قابل تشخیص است و متخصصان با مشاهده متوجه آن می‌شوند؛ اما در بعضی اوقات به دلیل آن که زخم داخل کانال رکتوم است و نمی‌توان آن را مشاهده کرد. پزشکان روش‌هایی را برای درمان قطعی پیشنهاد می‌دهند این روش‌ها عبارتند از:
بیوپسی یا نمونه برداری: در این روش قطعه‌ای از بافت مقعد برداشته شده و آزمایش می‌شود تا دلیل مشخص شود.
آنوسکوپی: این روش نیز توسط لوله‌ای باریک و کوتاه به نام آنوسکوپ انجام می‌شود آن هم به این صورت که وارد روده و مقعد شده تا بتوان آن را مشاهده کرد و بیماری را تشخیص داد.
سیگموئیدوسکوپی: این روش نیز همانند آنوسکوپی با لوله‌ای باریک صورت می‌گیرد اما تفاوت آن در این است که در این مدل می‌توان انتهای روده‌ی بزرگ را نیز دید و بررسی کرد.
کولونوسکوپی: این روش که کامل‌ترین روش به حساب می‌آید دارای لوله‌ای باریک و در عین حال انعطاف‌پذیر است که این امکان را برای متخصصان فراهم می‌کند تا تمامی قسمت‌های روده بزرگ قابل رویت باشد.
روش‌های درمانی زخم و پارگی مقعد:
استفاده از داروهای مسکن
عمل جراحی
تزریق بوتاکس برای کمک به درمان
مصرف پماد گیلیسیرین برای بهبود خونرسانی
نشستن در آب گرم حاوی بتادین
انواع داروهای مصرفی برای بهبود زخم مقعد
اولین توصیه ای که هنگام مراجعه به پزشک انجام می‌شود، تجویز و مصرف دارو است. که به دلیل آن که ممکن است عوارض داشته باشد، حتما باید زیر نظر متخصص و مشورت با آن مورد استفاده قرار گیرد.
برای رفع این بیماری معمولا از داروهای موضعی مانند پماد استفاده می‌شود که در اینجا چند نمونه از آن‌ها را معرفی خواهیم کرد که در صورتی که سر خود مصرف شود عوارض آن بر عهده خود فرد مصرف‌کننده است.
پماد آنتی فیشر
پماد زینک اکساید
پماد نیتروگلیسیرین
پماد لیدوکائین
پماد تتراسایکلین
روش‌های درمانی در منزل
هنگامی که افراد به این بیماری مبتلا می‌شوند، تلاش می‌کنند به کمک روش‌های خانگی این مشکل را برطرف نمایند که دیگرنیازی نباشد برای درمان به پزشک مراجعه کنند. که معمولا اولین راه‌حل استفاده از ملین‌ها است تا دفع مدفوع را آسان‌تر کرده و از تشدید بیماری جلوگیری کنند.
برای رفع این بیماری معمولا از داروهای موضعی مانند پماد استفاده می‌شود که در اینجا چند نمونه از آن‌ها را معرفی خواهیم کرد که در صورتی که سر خود مصرف شود عوارض آن بر عهده خود فرد مصرف‌کننده است.
پماد آنتی فیشر
پماد زینک اکساید
پماد نیتروگلیسیرین
پماد لیدوکائین
پماد تتراسایکلین
منبع: