با توجه به ادامه گسترش عفونت ویروس کرونا در ایران و جهان و برخی شباهت‌های میان عفونت با ویروس کرونا و آنفلوانزا، مقایسه این دو می‌تواند جالب باشد. هر دو ویروس باعث عفونت دستگاه تنفسی می‌شوند، اما این کجا و آن کجا؟
شباهت ویروس کرونا و ویروس آنفلوانزا
شباهت نخست: هر دو ویروس علائم و نشانه‌های بسیار مشابه در بدن ایجاد می‌کنند
هر دو ویروس بیماری تنفسی به‌وجود می‌آورند. شدت علائم حاصل از هر دو می‌تواند در دو سر طیف قرار بگیرد: از بی علامت و خفیف تا شدید و منجر به مرگ.
شباهت دوم: راه‌های انتقال هر دو ویروس یکسان است
هر دو ویروس از سه راه می‌توانند انتقال یابند:
- تماس مستقیم
- ریز قطرات تنفسی
- اجسام آلوده
به همین دلیل، موارد بهداشتی برای پیشگیری از هر دو عفونت، بسیار مشابه و به شرح زیر است:
- شستشوی دست‌ها
- رعایت نکات بهداشتی در هنگام سرفه و عطسه (پوشاندن بینی و دهان با دستمال و دور انداختن سریع آن)
- رعایت فاصله‌گذاری بین فردی
- ضدعفونی اجسامی که زیاد لمس می‌شوند
تفاوت ویروس‌های کرونا و آنفلوانزا
سرعت انتقال
تفاوت مهم این دو ویروس در سرعت انتقال آن‌هاست. بدین ترتیب:
- دوره نهفتگی (فاصله زمانی بین ورود ویروس به بدن تا پیدایش علائم بیماری) آنفلوانزا به‌طور میانگین کوتاه‌تر است
- یک نفر بیمار است و یک فرد سالم را آلوده می‌کند. از بیماری نفر اول تا ظهور بیماری در دومین فرد مدتی طول می‌کشد. این زمان برای آنفلوانزا نسبت به عفونت با ویروس کرونا کوتاه‌تر است.
فاصله زمانی بین دو بیمار که ویروس از یکی به دیگری منتقل شده (طبق توضیح کامل بالا)، در آنفلوانزا ۳ روز و در عفونت با ویروس کرونا ۵ تا ۶ روز است. همه این اطلاعات نشان می‌دهد که گسترش آنفلوانزا سریع‌تر از کرونا اتفاق می‌افتد.
ویروس آنفلوانزا، هم در مدت کوتاهی پیش از آغاز علائم، هم در ۳ تا ۵ روز نخست بروز نشانه‌های بیماری، از فرد آلوده به دیگران سرایت می‌کند. اما امکان انتقال ویروس کرونا هم در ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از آغاز علائم و هم پس از آغاز بروز علائم بیماری وجود دارد.
هر فرد بیمار چند فرد سالم را آلوده می‌کند
یک نفر که به ویروس کرونا آلوده است، به‌طور میانگین دو تا ۲.۵ فرد سالم را واگیر می‌کند و این عدد برای آنفلوانزا کمتر است.
یادآوری کنیم که این اعداد حدودی هستند و به‌طور حتم، انتقال ویروس به عوامل زیادی مانند مکان و شرایط زمانی بستگی دارد و تأثیر عوامل متعدد یک مقایسه مستقیم و قطعی را دشوار می‌سازد.
کودکان و این دو عفونت ویروسی
کودکان مهم‌ترین کسانی هستند که ویروس آنفلوانزا را در جامعه گسترش می‌دهند.
در مورد ویروس کرونا اطلاعات اولیه حاکی از این بود که انتقال ویروس از بزرگسالان به خردسالان صورت می‌گیرد و تعداد کمی از افراد بین نوزادی تا ۱۹ سالگی علائم بالینی را از خود نشان می‌دهند و چنین پنداشته شده بود که کودکان کمتر از بزرگسالان به ویروس آلوده می‌شوند.
اطلاعات تازه‌تری که توسط مرکز بیماریهای واگیردار آمریکا منتشر شده نشان می‌دهد درصد افراد زیر ۱۸ سال که با ویروس کرونا آلوده می‌شوند با بزرگسالان تفاوتی ندارد. اما در مقایسه با بزرگسالان درصد بیشتری از کودکان بی علامت می‌مانند یا علائم بسیار خفیف نشان می‌دهند.
به همین دلیل همه مسئولین بهداشتی جهان تأکید می‌کنند که کودکان هم مانند بزرگسالان همه موارد بهداشتی از جمله فاصله‌گذاری بین فردی را رعایت نمایند.
علائم یکسان ولی شدت‌های متفاوت
ویروس کرونا و آنفلوانزا هر دو علائم مشابهی در بیمار ایجاد می‌کنند، اما درصد کسانی که به علائم شدید دچار می‌شوند بسیار متفاوت است.
در عفونت با ویروس کرونا ۸۰ درصد افراد علائم خفیف دارند یا بی علامت هستند؛ ۱۵ درصد دچار عفونت شدید می‌شوند و به اکسیژن نیاز پیدا می‌کنند و ۵ درصد تحت درمان با دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور) قرار می‌گیرند.
درصد کسانی که با ویروس آنفلوانزا به مرحله بسیار شدید می‌رسند کمتر است.
علائم آنفلوانزا
آنفلوانزا در ابتدا ممکن است با داشتن علائمی مانند آبریزش بینی، عطسه و گلودرد مشابه سرماخوردگی به نظر برسد. اما سرماخوردگی معمولاً به آرامی بروز می‌کند، در حالی که آنفلوانزا به طور ناگهانی روی می‌دهد؛ و با اینکه سرماخوردگی می‌تواند آزاردهنده باشد، اما معمولاً آنفلوانزا حس بسیار بدتری ایجاد می‌کند.
علائم و نشانه‌های شایع آنفلوانزا عبارتند از:
– تب بالای (۳۸ درجه سانتیگراد)
– درد عضلانی
– لرز و عرق
– سردرد
– سرفه خشک و مداوم
– خستگی و ضعف
– گرفتگی بینی
– گلودرد
علائم کرونا
کووید-۱۹ افراد متفاوت را به‌طرق گوناگون تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیماریِ اکثر افراد مبتلا خفیف یا متوسط است و بدون نیاز به بستری شدن بهبود می‌یابد.
شایع‌ترین علائم:
تب
سرفه
خستگی
ازدست دادن حس چشایی یا بویایی
علائم کمتر رایج:
گلو درد.
سردرد
درد و کوفتگی
اسهال
بثورات پوستی یا تغییر رنگ انگشتان دست یا پا
سوزش یا قرمزی چشم
علائم جدی:
مشکل در تنفس یا تنگی نفس
ازدست دادن قدرت تکلم یا حرکت، یا گیجی
درد قفسه سینه
اگر علائم جدی دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. همیشه پیش از مراجعه به پزشک یا مرکز بهداشتی، با آن‌ها تماس بگیرید.
افرادی که علائم خفیفی دارند و از هر لحاظ دیگر سالم هستند، باید علائم بیماری را در خانه مدیریت کنند.
به طور میانگین، ۵ تا ۶ روز طول می‌کشد علائم در فرد آلوده به ویروس بروز کند، اگر چه، ظهور علائم ممکن است تا ۱۴ روز هم به طول بیانجامد.
گروه‌های پرخطر
افراد زیر در صورت ابتلا به آنفلوانزا بیشتر در معرض عفونت شدید هستند:
- کودکان
- بانوان باردار
- کهنسالان
- کسانی که بیماری زمینه‌ای دارند
- کسانی که به هر دلیل دستگاه ایمنی‌شان ضعیف است
طبق اطلاعات کنونی به نظر می‌رسد سه گروه پایین‌تر (۳ و ۴ و ۵) در صورت ابتلا به عفونت با ویروس کرونا بیشتر در معرض علائم شدید هستند.
درصد مرگ‌ومیر
آنچه واضح است میزان مرگ‌ومیر ناشی از ویروس کرونا از مرگ‌ومیر آنفلوانزا بیشتر است.
برای صحبت درباره درصد قطعی مرگ و میر ویروس کرونا باید کمی صبر کنیم، اما شکی نیست که میزان مرگ و میر ناشی از آن به دسترسی و کیفیت مراقبت‌های پزشکی بستگی دارد و به همین دلیل بسیار متفاوت است.
درحالی‌که درصد مرگ‌ومیر در صورت ابتلا به آنفلوانزای فصلی حدود ۰.۱ درصد است، طبق اطلاعات کنونی به‌طور میانگین حدود ۳ تا ۴ درصد مبتلایان به عفونت با ویروس کرونا جان می‌بازند.
آنفلوانزا زمینه‌ساز ابتلاء به کرونا
پروفسور نیل مابوت از دانشگاه ادینبورگ انگلستان اظهار کرده است که شواهدی وجود دارد که ممکن است ویروس آنفلوانزا بر پیامدهای ناشی از ویروس کرونا تأثیر داشته باشد. نبود اکثر ویروس‌ها در سال گذشته به دلیل اقدامات ایمنی سختگیرانه برای کووید ۱۹ منجر به کاهش ایمنی در برابر بیماریهای رایج‌تر شده است. اگر چه ممکن است افراد پس از همه‌گیری بیشتر مستعد ابتلاء به سرماخوردگی و آنفلوانزا باشند اما سرماخوردگی شدید در بسیاری از افراد تبدیل به یک کلمه نامفهوم شده است.
پروفسور نیل مابوت گفته است بررسی منظم برخی از علائم مانند گلودرد و عطسه که بازتاب علائمی است که در افراد مبتلا به نوع دلتای کووید دیده می‌شود، بسیار مهم تلقی می‌شود. علاوه بر این ویروس‌های سرماخوردگی بر اثر تماس سطحی بسیار بیشتر از ویروس کرونا قابل انتقال است.
وی تاکید دارد که سرماخوردگی یا آنفلوانزا فوق شدید کلمات نامفهومی است که در گفت‌وگو با افراد در مورد آن می‌شنویم اما من تصور نمی‌کنم شواهدی مبنی بر وجود سرماخوردگی یا آنفلوانزا فوق شدید در اطراف خود داشته باشیم. همچنین هیچ شواهدی مبنی بر ابتلاء به سرماخوردگی شدید در ماه‌های اخیر مشاهده نشده است.
به طور طبیعی بدن ما به سرماخوردگی در گردش واکنش نشان می‌دهد و این واکنش در چندین سطح انجام می‌شود. زمانی که دوباره در معرض ویروس قرار بگیریم، به دلیل ابتلای قبلی مصونیت ایجاد شده اما در حال حاضر ما آنقدر کم در معرض ویروس قرار گرفته‌ایم که مصونیت ناشی از آن از بین رفته است.
آیا سرماخوردگی مجدد شوکی بر سیستم بدن خواهد بود؟
ما فراموش کرده‌ایم که چه زمانی سرماخوردگی داشتیم؛ به همین دلیل بالا به این بیماری برای ما یک شوک خواهد بود. سرماخوردگی برای اکثر افراد فقط عاملی مزاحم است و در یک فرد سالم عادی دو تا حداکثر سه هفته طول بکشد. علائم آن نیز گلودرد و آبریزش بینی است که با گذشت زمان کاهش می‌یابد.
در این مدت ابتلاء به سرماخوردگی زیاد نبود؛ با ایجاد پاسخ ایمنی در برابر سرماخوردگی دفعه بعد که در برابر ویروس سرماخوردگی قرار می‌گیریم، کمی محافظت می‌شویم اما در حال حاضر بدون ابتلاء به سرماخوردگی وضیعت ما چگونه خواهد بود.
مابوت تاکید دارد تحقیقات همچنان در حال انجام است تا مشخص شود ویروس‌های سرماخوردگی و آنفلوانزا چگونه با ویروس کرونا تعامل دارند. شواهدی در مورد ویروس آنفلوانزا وجود دارد که ممکن است بر پیامدهای ویروس کرونا تأثیر بگذارد اما در مورد خود سرماخوردگی نمی‌توان مطمئن بود. تعامل بین این پاتوژن‌ها مطمئناً مورد جالبی می‌تواند باشد.
منابع :