همه چیز درباره ویتامین E؛ از نحوه مصرف تا عوارض و مزایا
ویتامین ای (Vitamin E) یکی از ویتامین‌های محلول در چربی است. این ویتامین همچون ویتامین ث خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و اثر شیمیایی مخربی که به بافت‌های بدن لطمه می‌زند را از بین می‌برد. ویتامین ای که در سال ۱۹۲۰ (میلادی) کشف گردید و در سال ۱۹۳۶ (میلادی) از جوانه گندم جدا گردید و آلفا توکوفرول نام گرفت، که این نام از کلمه یونانی TOKOS به معنی «تولد کودک» و کلمهٔ PHEREIM به معنی دنیا آوردن گرفته شده است و OL برای نشان دادن ساختار الکلی آن است بعدها دو گونه دیگر به نام بتا و گاما توکوفرول کشف شدند که اثرشان نسبت به آلفا کمتر بود.
این ویتامین در لایه چربی دیواره سلول و داخل سلول قرار می‌گیرد و از تخریب دیواره سلول جلوگیری می‌کند. همچنین ویتامین ای یک نام برای گروهی از مولکول‌ها است که اثراتی شبیه آلفا توکوفرول را دارند. هرچند ویتامین e مهمترین عامل برای داشتن سیستم ایمنی قوی و پوست و چشم‌های سالم است، اما همه فواید و خطرات ویتامین e هنوز خیلی مشخص نیست.
دریافت کافی ویتامین ئی (E) برای سلامتی بسیار ضروری بوده و نقشی مهم در عملکرد بدن ایفا می‌کند. اما خیلی از افراد هنگام مصرف این ویتامین، چه از منابع غذایی و چه از قرص ویتامین ای (E) دچار اشتباه می‌شوند. از این رو، در ادامه این مطلب از مجله پزشکی سلامت سیب قصد داریم به بهترین منابع غذایی، خواص، عوارض کمبود و همچنین عوارض مصرف زیاد آن اشاره کنیم؛ در ادامه با ما همراه باشید.
ویتامین E چیست؟
ویتامین E یک ریز مغذی ضروری برای سلامتی است که در دسته ویتامین‌های محلول در چربی قرار می‌گیرد. علاوه بر این، این ویتامین به عنوان یک آنتی اکسیدان نیز شناخته می‌شود؛ آنتی اکسیدان‌ها خواص بسیاری برای سلامتی دارند که در بخش‌های بعد به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
بهترین منابع
از بهترین منابع غذایی که خواص ویتامین ای (E) را برای شما به ارمغان خواهند آورد می‌توان به روغن گیاهک گندم (Wheat Germ)، روغن آفتابگردان، تخمه آفتابگردان، بادام، فندق، بادام هندی، آووکادو، مانگو، اسفناج و غذاهای غنی شده با این ویتامین مانند سریال‌های صبحانه اشاره کرد.
علاوه بر منابع غذایی، مکمل‌های این ویتامین نیز می‌توانند برای برطرف کردن کمبود آن مورد استفاده قرار گیرد. این مکمل‌ها معمولا در دوزهای مختلف به دو شکل قرص و کپسول در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند که از رایج‌ترین آن‌ها می‌توان به قرص ویتامین ای € ۴۰۰ اشاره کرد.
خواص ویتامین E
همانطور که عنوان شد، ویتامین ئی (E) خواص و فواید زیادی برای سلامتی دارد. بهره‌گیری از برخی فواید این ویتامین تنها از طریق منابع غذایی امکان پذیر بوده اما برای دستیابی به سایر خواص این ویتامین، تفاوتی بین مصرف منابع غذایی و قرص یا کپسول ویتامین E وجود ندارد. از جمله خواص ویتامین ای (E) برای سلامتی عبارتند از:
محافظت از سلول‌ها
یکی از اصلی‌ترین خواص ویتامین E این است که به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی می‌تواند از سلول‌ها در برابر آسیب ناشی از مواد شیمیایی مضر (موسوم به رادیکال های آزاد) که معمولا در اثر سوخت و ساز درون سلولی، آلودگی هوا، سیگار کشیدن و اشعه ماوراء بنفش به وجود می‌آیند محافظت می نماید. رادیکال‌های آزاد همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و انواع سرطان را افزایش دهند. البته، اگر قصد دارید از ویتامین ئی (E) جهت بهره بردن از خواص آنتی اکسیدانی آن استفاده نمایید مکمل این ویتامین نمی‌تواند کمک چندانی به شما بکند و حتما باید به سراغ منابع غذایی بروید.
تقویت سیستم ایمنی
از دیگر فواید ویتامین E می‌توان به نقش آن در تقویت سیستم ایمنی در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها اشاره کرد. این ویتامین همچنین با گشاد کردن عروق خونی باعث جلوگیری از افزایش فشار خون و ایجاد لخته خون خواهد شد. علاوه بر این‌ها، نرمال بودن سطح ویتامین ئی (E) خون ممکن است تا حدی جلوی اثرات مضر کلسترول اضافی در بدن را نیز بگیرد.
ترمیم پوست
به دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی، استفاده از روغن یا ماسک ویتامین E می‌تواند بافت آسیب دیده پوست را بهبود بخشد. برخی محصولات آرایشی و پوستی نیز از خواص ویتامین E برای چاق کردن صورت خبر می‌دهند که البته شواهد محکمی برای پشتیبانی از ادعا آن‌ها در دسترس نیست.
کمبود ویتامین E
اگرچه کمبود این ویتامین به ندرت در افراد سالم اتفاق می‌افتد، اما می‌تواند باعث آسیب به اعصاب و عضلات گردد. این آسیب ممکن است به بی‌حسی دست و پا، اشکال در کنترل حرکات بدن، ضعف عضلانی، تضعیف سیستم ایمنی و ضعف بینایی منجر شود.
با وجود اینکه کمبود ویتامین E در افراد سالم بسیار نادر است؛ اما سوء تغذیه و مشکلات گوارشی می‌تواند افراد را با کمبود ویتامین E روبه‌رو کند. اغلب افرادی که به کمبود ویتامین E دچار می‌شوند ممکن است به بیماریهای التهابی روده، فیبروز سیستیکف بیماری کرون و بیماریهای کبد یا پانکراس دچار باشند که سبب عدم جذب چربی می‌شود؛ بنابراین کمبود جذب مصرف چربی و کاهش جذب ویتامین E در ارتباط است. از علائم کمبود ویتامین E می‌توان به کاهش هماهنگی عضلات، مشکل در بینایی و گفتار اشاره کرد.
به همین دلیل رژیم‌های غیراصولی که مصرف چربی را به صورت کامل قطع می‌کنند، سبب می‌شوند افراد ویتامین‌های محلول در چربی همچون ویتامین E را کمتر جذب کنند و به همین دلیل با مشکلات مختلفی روبرو شوند. به همین دلیل است که رژیم‌های بهاره غفاری طرفداران بسیاری دارد. این رژیم‌ها نه تنها شما را به تناسب اندام می‌رسانند و آن را به مدت طولانی نگه می‌دارنن؛د بلکه به شما کمک می‌کنند تا سلامت خود را حفظ کرده و آن را ارتقا دهید. شما باید تحت رژیم لاغری بتوانید تمام نیازهای روزانه خود به ویتامین‌ها و مواد معدنی را رفع کنید.
دوز مصرف
فرم طبیعی ویتامین ئی (E) از نوع ساختنی (به انگلیسی Synthetic) آن موثرتر و مفید‌تر بوده و بهتر است که نیاز روزانه فرد حتی‌الامکان از منابع طبیعی تامین گردد. میزان نیاز روزانه افراد بالغ به ویتامین ئی در حدود ۱۵میلی گرم در روز معادل ٫۷ ۲۲ واحد بین المللی (IU) می باشد؛ دوز ماهیانه این مقدار تقریبا با یک و نیم عدد قرص ویتامین ای ۴۰۰ برابر خواهد بود.
بنابراین، اگر کمبود این ویتامین دچارید دارید و می‌خواهید سطوح این ویتامین را در بدن خود را افزایش دهید احتمالا مصرف نیمی از یک قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU در ماه برای شما کافی خواهد بود. البته، پزشک شما می‌تواند دوز دقیق را بر اساس شرایط سلامت و تغذیه‌ای شما برایتان تجویز کند.
عوارض قرص ویتامین E
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، ویتامین ئی (E) یک نوع ویتامین محلول در چربی بوده و مقدار اضافی آن از طریق ادرار دفع نشده و در کبد ذخیره خواهد گردید. از این رو، مصرف بیش از اندازه مکمل و قرص ویتامین E می‌تواند عوارضی جدی را برای بدن به همراه داشته باشد.
البته، عوارض قرص ویتامین e نسبت به سایر ویتامین‌های محلول در چربی مانند K,A و D کمتر است زیرا بدن تحمل مقادیر نسبتا بالای ویتامین ئی (E) را دارد.
از جمله عوارض قرص ویتامین E عبارتند از:
افزایش خطر انعقاد خون بعد از جراحت
بالا بردن ریسک خون ریزی مغزی و سکته مغزی
افزایش ریسک ابتلا به سرطان پروستات
مسمومیت ویتامین
لازم به تاکید است که عوارض کپسول ویتامین E تنها در شرایطی به وجود می‌آیند که مصرف این ویتامین از دوز توصیه شده و یا تجویز شده پزشک فراتر باشد؛ بنابراین، با رعایت دوز توصیه شده می‌توانید بدون هیچ نگرانی به مصرف قرص یا کپسول ویتامین E خود ادامه دهید.
پیشگیری و درمان مسمومیت با قرص ویتامین E
بهترین راه برای بهره‌مند شدن از فواید ویتامین E و در عین حال پیشگیری از مسمومیت این است که دوز مصرفی خود از منابع غذایی و همچنین قرص این ویتامین را زیر 1000 میلی گرم در روز نگه دارید. متاسفانه، بسیاری از افراد تصور می‌کنند که مسمومیت با این ویتامین تنها از طریق مکمل امکان پذیر است اما بسیار مهم است که توجه کنید منابع غذایی ویتامین ئی (E) نیز می‌توانند شما را مسموم کنند.
درمان مسمومیت خفیف تنها با توقف مصرف دارو صورت خواهد گرفت اما مسمومیت‌های شدیدتر نیاز به درمان و دریافت دارو خاص دارند. روش درمانی و دارو مورد نیاز را پزشک معالج بر اساس چگونگی تاثیر مسمومیت بر بدن تعیین خواهد کرد.
تداخل دارویی ویتامین E
افرادی که داروهای ضد انعقاد خون مصرف می کنند، بهتر است بدون نظر پزشک از مکمل‌های ویتامین E استفاده نکنند، زیرا ممکن است خطر خونریزی در آن‌ها افزایش پیدا کند. استفاده از مکمل های قوی ویتامین ئی (E) همچنین می‌تواند تاثیر داروهای شیمی درمانی را نیز کاهش دهد.
به علاوه، ممکن است که در برخی مبتلایان به سرطان سینه، دوز بالا این ویتامین با دارو تاموکسیفن که برای درمان این بیماری استفاده می‌شود تداخل ایجاد کند. ویتامین E می‌تواند عملکرد دارو رد پیوند سیکلوسپورین را در افرادی که به تازگی پیوند عضو انجام داده‌اند نیز دچار تداخل کند.
کلام آخر
ویتامین E یک ریز مغذی ضروری برای سلامت و عملکرد بدن است. دریافت این ویتامین از منابع غذایی می‌تواند نیاز روزانه بدن را برطرف نماید اما مصرف مکمل نیز که معمولا به شکل قرص یا کپسول است به افرادی که کمبود ویتامین E دارند توصیه می‌شود. متداول ترین نوع مکمل این ویتامین، کپسول یا قرص ویتامین ای ۴۰۰ IU بوده که از طریق داروخانه‌ها قابل تهیه است.
منبع: