سرطان معده چیست؟
سرطان معده در واقع به رشد غیرطبیعی سلول‌های معده گفته می‌شود. سرطان معده می‌تواند در هر قسمت از معده ایجاد شود. در اکثر نقاط جهان، سرطان‌های معده در قسمت اصلی معده (بدنه معده) تشکیل می‌شوند. قسمتی از معده که سرطان در آن ایجاد می‌شود یکی از نکات مهمی است که پزشکان هنگام تعیین گزینه‌های درمانی ما در نظر می‌گیرند. درمان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن توده سرطانی است. سایر درمان‌ها ممکن است قبل و بعد از جراحی توصیه شوند.
علائم و نشانه‌های سرطان معده
علائم و نشانه‌های سرطان معده ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مشکل در بلعیدن
- احساس نفخ بعد از غذا خوردن
- احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
- سوزش معده
- سوء هاضمه
- حالت تهوع
- درد معده
- لاغری ناخواسته
- استفراغ
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم
اگر علائم و نشانه‌هایی داریم که ما را نگران می‌کند، به پزشک مراجعه کنیم. پزشک ما ابتدا علل شایع این علائم و نشانه‌ها را بررسی خواهد کرد.
علل ایجاد سرطان معده
علت اصلی ایجاد سرطان معده ناشناخته است، اگرچه بسیاری از عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند شناسایی شده‌اند. متخصصان می‌دانند که سرطان معده هنگامی آغاز می‌شود که در DNA سلول معده تغییراتی ایجاد شود. DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری باید انجام دهد. این تغییرات ناخواسته که علت اصلی ایجاد سرطان هستند، به سلول دستور رشد سریع و ادامه زندگی می‌دهند. در حالت طبیعی این سلول‌ها عمر طبیعی خود را کرده و باید از بین بروند.
سلول‌های تکثیریافته غیرطبیعی، توده‌ای را تشکیل می‌دهند که می‌تواند به بافت سالم فشار آورده و آن را از بین ببرد. با گذشت زمان، سلول‌ها می‌توانند از توده جدا شده و به مناطق دیگر بدن گسترش یابند (متاستاز دهند).
عوامل خطرزا یا ریسک فاکتور
عواملی که خطر سرطان معده را افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- بیماری ریفلاکس معده
- چاقی
- رژیم غذایی سرشار از غذاهای شور و دودی
- رژیم غذایی حاوی مقدار کم میوه و سبزیجات
- سابقه خانوادگی سرطان معده
- عفونت با هلیکوباکتر پیلوری
- التهاب معده طولانی‌مدت (ورم معده)
- سیگار کشیدن
- پولیپ‌های معده (توده‌های سلول‌هایی که روی لایه داخلی معده شکل می‌گیرند)
پیشگیری از سرطان معده
برای کاهش خطر سرطان معده می‌توانیم کارهای زیر را انجام دهیم:
- وزن طبیعی داشته باشیم. اگر اضافه وزن داریم یا مبتلا به چاقی هستیم، با پزشک خود در مورد راهکارهایی برای کمک به کاهش وزن صحبت کنیم. خوب است اگر کاهش وزن آهسته و مداوم نیم تا یک کیلو در هفته را دنبال کنیم.
- رژیم غذایی پر از میوه و سبزیجات را انتخاب کنیم. سعی کنیم هر روز میوه و سبزیجات بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانیم. طیف گسترده‌ای از میوه‌ها و سبزیجات با رنگ‌های مختلف را انتخاب کنیم.
- مقدار غذاهای شور و دودی را که می خوریم کاهش دهیم. با محدود کردن این غذاها از معده خود محافظت کنیم.
- سیگار را ترک کنیم. اگر سیگار می‌کشیم، آن را ترک کنیم. اگر سیگار نمی‌کشیم، شروع نکنیم. سیگار کشیدن خطر ابتلا به سرطان معده و همچنین بسیاری از انواع دیگر سرطان را افزایش می‌دهد. ترک سیگار می‌تواند بسیار دشوار باشد، بنابراین از پزشک خود کمک بخواهیم.
از پزشک خود در مورد خطر ابتلا به سرطان معده بپرسیم. در صورت افزایش خطر ابتلا به سرطان معده با پزشک خود مشورت کنیم. ممکن است برای افرادی با سابقه خانوادگی سرطان معده، انجام آزمایشاتی مانند آندوسکوپی برای یافتن علائم در نظر گرفته شود.
روش‌های تشخیص سرطان معده
آزمایشات و روش‌هایی که برای تشخیص سرطان معده استفاده می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
آندوسکوپی (ورود یک دوربین کوچک برای دیدن فضای داخل معده)
یک لوله نازک حاوی یک دوربین کوچک از گلو به معده ما منتقل می‌شود. پزشک می‌تواند از آن برای یافتن علائم سرطان استفاده کند.
نمونه‌برداری (برداشتن نمونه‌ای از بافت برای آزمایش)
اگر در حین آندوسکوپی قسمت‌های مشکوکی مشاهده شود، می‌توان از ابزارهای ویژه‌ای برای برداشتن نمونه‌ای از بافت جهت آزمایش استفاده کرد. نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
آزمایشات تصویربرداری
این آزمایش‌ها که برای جستجوی سرطان معده استفاده می‌شوند شامل سی تی اسکن و نوع خاصی از آزمایش اشعه ایکس به نام بلع باریم است.
تعیین میزان پیشرفت یا «مرحله» سرطان معده
تشخیص مرحله سرطان معده به پزشک کمک می‌کند تا تصمیم بگیرد که کدام روش‌های درمانی برای ما بهتر است. آزمایشات و روش‌هایی که برای تعیین مرحله سرطان استفاده می‌شوند، شامل موارد زیر است:
آزمایش خون
آزمایش خون جهت بررسی عملکرد اعضای حیاتی بدن ممکن است نشان دهد که آیا سایر اعضای بدن مانند کبد ما تحت تأثیر سرطان هستند یا خیر.
آندوسونوگرافی
در طی آندوسونوگرافی، یک دوربین کوچک توسط یک لوله نازک از دهان و مری به معده منتقل می شود. همزمان از یک ابزار سونوگرافی ویژه نیز برای ایجاد تصاویر از معده ما استفاده می‌شود. آندوسونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا میزان (عمق) نفوذ سرطان به دیواره معده را تشخیص دهند.
تست‌های تصویربرداری
شامل سی تی اسکن و پت اسکن (PET) می‌باشد.
جراحی اکتشافی
پزشک ما ممکن است جراحی را برای یافتن علائم گسترش سرطان به خارج از معده، در قفسه سینه یا شکم توصیه کند. جراحی اکتشافی معمولاً به روش لاپاراسکوپی انجام می‌شود. این بدان معناست که جراح چندین برش کوچک در شکم ما ایجاد کرده و دوربین خاصی را وارد می‌کند که تصاویر را به مانیتور اتاق عمل انتقال دهد.
بر اساس شرایط ما، ممکن است از آزمایشات مرحله‌ای دیگری نیز استفاده شود. پزشک با استفاده از اطلاعات این روش‌ها مرحله‌ی سرطان ما را نعیین می‌کند. مراحل سرطان معده با اعداد رومی نشان داده می‌شود که از ۰ تا IV متغیر است. کمترین عدد نشان می‌دهد که سرطان در مراحل اولیه است و فقط لایه‌های داخلی معده ما را تحت تأثیر قرار داده است. در مرحله چهارم، سرطان پیشرفته در نظر گرفته می‌شود که ممکن است به سایر مناطق بدن گسترش یافته باشد.
درمان سرطان معده
گزینه‌های درمان سرطان معده به محل، مرحله و گسترش سرطان بستگی دارد. پزشک ما همچنین در هنگام ایجاد یک برنامه درمانی، سلامت کلی و اولویت‌های ما را در نظر می‌گیرد.
اعمال جراحی در سرطان معده
هدف از جراحی، برداشتن همه توده سرطانی و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است. جراحی‌های مورد استفاده برای سرطان معده عبارتند از:
برداشتن تومورها در مراحل اولیه از دیواره معده
سرطان‌های بسیار کوچک محدود به پوشش داخلی دیواره معده ممکن است با عبور ابزار خاصی از طریق لوله آندوسکوپ برداشته شوند. روش‌های برداشتن سرطان از پوشش داخلی معده، شامل برداشتن مخاط یا لایه زیر مخاط توسط آندوسکوپ است.
برداشتن بخشی از معده (گاسترکتومی ساب توتال)
در طی گاسترکتومی ساب توتال، جراح بخشی از معده مبتلا به سرطان و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن را بر می‌دارد. اگر سرطان معده ما در بخشی از معده نزدیک به روده کوچک قرار داشته باشد، ممکن است از این روش استفاده شود.
برداشتن کل معده (گاسترکتومی کامل)
گاسترکتومی کامل شامل برداشتن کل معده و برخی از بافت‌های اطراف است. در این روش، مری مستقیماً به روده کوچک متصل می‌شود و اجازه می‌دهد تا غذا در طول سیستم گوارش ما حرکت کند. گاسترکتومی توتال اغلب در سرطان‌های معده که بدنه معده را تحت تأثیر قرار می‌دهند و آنهایی که در محل اتصال معده به مری قرار دارند، استفاده می‌شود.
برداشتن غدد لنفاوی برای جستجوی سرطان
جراح ممکن است گره‌های لنفاوی شکم ما را بردارد تا آنها را از نظر وجود سرطان آزمایش کند.
جراحی برای تسکین علائم و نشانه‌ها
جراحی برای برداشتن بخشی از معده ممکن است علائم و نشانه‌های سرطان در حال رشد را در افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته تسکین دهد.
شیمی درمانی در سرطان معده
شیمی درمانی نوعی درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. داروهای شیمی‌درمانی در سراسر بدن ما پخش شده و سلول‌های سرطانی را که ممکن است به خارج از معده گسترش یافته باشند از بین می‌برند.
شیمی درمانی می‌تواند قبل از جراحی انجام شود تا به کوچک شدن توده سرطانی و برداشت راحت‌تر آن کمک کند. شیمی درمانی همچنین پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که ممکن است در بدن باقی بمانند استفاده می‌شود. شیمی درمانی اغلب با پرتودرمانی ترکیب می‌شود.
شیمی درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با درمان‌های پیشرفته‌تر موسوم به «درمان هدفمند» در افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته استفاده شود.
پرتو درمانی در سرطان معده
در پرتو درمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتوهای پرانرژی از دستگاهی ساطع می‌شوند که هنگام خوابیدن روی تخت به دور ما حرکت می‌کند.
برای سرطان معده می‌توان از پرتودرمانی قبل از جراحی برای کوچک کردن توده سرطانی استفاده کرد تا توده راحت‌تر برداشته شود. پرتو درمانی همچنین می‌تواند پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده استفاده شود. پرتو درمانی غالباً با شیمی‌درمانی ترکیب می‌شود.
برای سرطان پیشرفته معده که با جراحی برطرف نمی‌شود، می‌توان از پرتو درمانی برای تسکین عوارض جانبی مانند درد یا خونریزی ناشی از رشد سرطان استفاده کرد.
درمان دارویی هدفمند در سرطان معده
درمان‌های دارویی هدفمند روی نقاط ضعف خاص موجود در سلول‌های سرطانی متمرکز هستند. با مسدود کردن این نقاط ضعف، درمان‌های دارویی هدفمند می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. در سرطان معده، داروهای هدفمند معمولاً با شیمی درمانی برای سرطان‌های پیشرفته یا سرطانی که عود کرده، ترکیب می‌شوند.
پزشک ما ممکن است سلول‌های سرطانی را آزمایش کند تا ببیند کدام داروهای هدفمند بیشتر به درد ما می‌خورند.
ایمونوتراپی در درمان سرطان معده
ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) یک درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن ما کمک می‌کند تا با سرطان مبارزه کند. سیستم ایمنی بدن ما که علیه بیماری مبارزه می‌کند ممکن است به سرطان حمله نکند؛ زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که تشخیص سلول‌های سرطانی را برای سلول‌های سیستم ایمنی سخت می‌کند. ایمنی درمانی با تداخل در این روند کار می‌کند.
در سرطان معده، ممکن است از ایمونوتراپی در صورت پیشرفته بودن سرطان، عود یا گسترش آن در سایر قسمت های بدن استفاده شود.
مراقبت‌های حمایتی (تسکینی) در سرطان معده
مراقبت تسکینی یک مراقبت پزشکی ویژه است که بر روی تسکین درد و سایر علائم یک بیماری جدی متمرکز است. مراقبت‌های تسکینی را می‌توان هنگام انجام درمان‌های تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی استفاده کرد.
وقتی از مراقبت تسکینی همراه با سایر روش‌های درمانی مناسب استفاده می‌شود، افراد مبتلا به سرطان ممکن است احساس بهتر و عمر طولانی‌تری داشته باشند.
مراقبت‌های تسکینی توسط پزشک معالج توصیه شده و توسط پرستاران و سایر افراد متخصص آموزش‌دیده ارائه می‌شوند. مراقبت تسکینی قصد دارد کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده‌های آنها را بهبود بخشند. این شکل از مراقبت در کنار درمان‌های دارویی یا سایر روش‌های درمانی که دریافت می‌کنیم، ارائه می‌شود.
کلیدواژه:
سرطان معده چیست؟ / علائم و نشانه‌های سرطان معده / علل ایجاد سرطان معده /
منبع: