تاریخچه کامل اندروید؛ از محصول استارتاپی کوچک تا سلطه بر بازار سیستم عامل موبایل
اندروید از زمانی که تنها محصول یک استارتاپ کوچک بود تا حالا که ۷۰ درصد بازار سیستم عامل موبایل را در دست گرفته، راه درازی را پیموده است. با ما در یادآوری این راه پرفراز و نشیب همراه باشید.
اگر شما هم از کاربران قدیمی اکوسیستم اندروید باشید، احتمالاً این حس را دارید که از زمانی که به خاطر می‌آورید این سیستم عامل محبوب بخش همیشگی و جدایی‌ناپذیر تجربه شما در دنیای گوشی‌های هوشمند بوده است؛ از این رو، شاید باورش سخت باشد که از زمان عرضه اولین گوشی مبتنی بر اندروید تنها کمی بیشتر از یک دهه می‌گذرد.
بدون شک عاملی که باعث موفقیت بزرگ اندروید شد، تصمیم سرنوشت‌ساز گوگل به تبدیل آن به پروژه‌ای متن‌باز بود. متن‌باز بودن اندروید که آن را در تقابل مستقیم با رقیب قدر و انحصارطلبش iOS اپل قرار می‌دهد، محبوبیت روزافزون این سیستم عامل را بین سازندگان موبایل غیر گوگل به همراه داشت؛ به‌طوری‌که تنها چند سال پس از عرضه اندروید 1.0، گوشی های هوشمند مبتنی بر این سیستم عامل جدید را می‌شد در هر کجا پیدا کرد.
اندروید با پشت سر گذاشتن رقیبانی چون سیمبیان، بلک‌بری، پالم، وب او اس و ویندوز فون به محبوب‌ترین سیستم عامل موبایل در دنیا تبدیل شده است و بیش از سه‌میلیارد دستگاه در سراسر دنیا مبتنی‌بر اندروید هستند. در واقع، iOS اپل تنها پلتفرمی است که هنوز رقیب جدی اندروید محسوب می‌شود و به نظر نمی‌آید این اوضاع به این زودی‌ها تغییر کند.
شروع راه اندروید
داستان اندروید از اکتبر ۲۰۰۳ شروع می‌شود؛ یعنی بسیار پیش‌تر از زمان همه‌گیری اصطلاح «گوشی هوشمند» و چندین سال پیش از آنکه اپل اولین آیفون و همراه با آن اولین نسخه iOS را معرفی کرد. شرکت اندروید در پالو آلتوِ کالیفرنیا تأسیس شد و بنیانگذاران آن چهار مرد جوان به نام‌های ریچ ماینر، نیک سیرز، کریس وایت و اندی روبین بودند. آن زمان، رابین گفته بود شرکت اندروید قرار است «دستگاه‌های موبایل هوشمندتری توسعه دهد که نسبت به موقعیت مکانی و علایق کاربر آگاه‌تر باشند.»
روبین در سخنرانی ۲۰۱۳ خود در توکیو فاش کرد که سیستم عامل اندروید ابتدا قرار بود نسخه بهبودیافته سیستم عامل دوربین‌های عکاسی دیجیتال باشد؛ اما حتی همان روزها هم بازار دوربین‌های عکاسی دیجیتال در حال ریزش بود. تنها چند ماه طول کشید تا بنیانگذاران شرکت برنامه‌های اولیه خود را کنار بگذارند و در مسیر استفاده از این سیستم عامل در گوشی‌های موبایل گام بردارند.
گوگل با خرید شرکت اندروید قاعده بازی را برای همیشه تغییر داد
در سال ۲۰۰۵، فصل بزرگ دیگری در تاریخ اندروید رقم خورد: گوگل شرکت اندروید را خرید. رابین و بنیانگذاران دیگر، همچنان در شرکت اندروید تحت مالکیت گوگل باقی ماندند تا روی توسعه سیستم عامل کار کنند. تصمیم بر این شد که از لینوکس برای توسعه اندروید او اس استفاده شود و همین تصمیم سرنوشت‌ساز اساسی شد برای اینکه اندروید به‌عنوان پروژه متن‌باز به رایگان دراختیار تمام سازندگان گوشی‌های موبایل قرار گیرد. گوگل و تیم توسعه‌دهنده اندروید به این نتیجه رسیدند که این شرکت نه ازطریق انحصاری کردن برند، بلکه با ارائه خدماتی که مبتنی بر این سیستم عامل بود، از جمله اپلیکیشن‌ها، می‌توانست به سود قابل‌توجهی دست پیدا کند.
رابین تا سال ۲۰۱۳ به‌عنوان مدیر تیم اندروید در گوگل باقی ماند اما یک سال بعد به‌دنبال انتشار اسنادی از سوءرفتار جنسی رابین و رفتارهای نامناسبش با کارمندان، مجبور به ترک گوگل شد تا استارتاپ مرکز رشد خودش را راه‌اندازی کند. او در نهایت این استارتاپ را نیز رها کرد تا در سال ۲۰۱۷ با پروژه ناموفق اسنشال فون به دنیای گوشی‌های هوشمند برگردد. رابین این روزها دیگر در مرکز توجه رسانه‌ها نیست، اما میراث او زیر نظر گوگل روزهای خوشی را سپری می‌کند.
لوگوی اندروید
لوگوی بسیار آشنای اندروید که شبیه ترکیبی از ربات و حشره‌ای سبز رنگ است، توسط ارینا بلاک زمانی که هنوز در گوگل مشغول به کار بود، طراحی شد. طبق گفته بلاک، تنها خواسته تیم طراحی گوگل از او این بود که لوگو شبیه ربات به نظر برسد (شاید به خاطر علاقه رابین به اسباب‌بازی ربات جنگ ستارگانش). بلاک همچنین گفت بخشی از طراحی نهایی لوگوی اندروید الهام گرفته از علامت «مردانه» و «زنانه» سر در سرویس‌های بهداشتی عمومی بوده است.
بلاک و گوگل هر دو تصمیم گرفتند خود ربات اندروید هم مثل سیستم عامل، پروژه‌ای متن‌باز باشد. تقریباً هر شرکت بزرگ دیگری با تمام وجود از لوگوی خود دربرابر هرگونه تغییر در طراحی و استفاده‌ی دیگران محافظت می‌کند، اما ربات اندروید به‌لطف مجوز حق تکثیری که گوگل برای آن صادر کرده، تاکنون توسط هزاران نفر در سراسر دنیا مورد استفاده قرار گرفته و طراحی آن دستکاری شده است.
لوگوی اندروید که به «اندی» نیز مشهور است، در سال ۲۰۱۹ همراه با برند اندروید بازطراحی شد و اگرچه حالا بخش زیادی از بدنش را از دست داده، حضورش در تمام محصولات مرتبط با برند اندروید مشهودتر است.
عرضه اندروید 1.0
سال ۲۰۰۷ بود که اپل با عرضه اولین آیفون، عصر جدیدی را در پردازش‌های موبایلی آغاز کرد. در آن زمان گوگل هنوز داشت به‌طور مخفیانه روی اندروید کار می‌کرد، اما نوامبر همان سال، از برنامه‌هایش برای رقابت با اپل و پلتفرم‌های موبایل دیگر پرده برداشت. گوگل در اقدامی بزرگ، کنسرسیومی از شرکت‌های مختلف تحت عنوان «اتحادیه گوشی باز» (Open Handset Alliance) تشکیل داد که شامل سازندگان موبایلی چون اچ‌تی‌سی و موتورولا، سازندگان تراشه نظیر کوالکام و تگزاس اینسترومنتس و شرکت‌های مخابراتی چون تی-موبایل بود.
مدیرعامل آن موقع گوگل، اریک اشمیت، بعد از اعلام شکل‌گیری این کنسرسیوم که آن را «بلندپروازانه‌تر» از هر گوشی گوگلی که رسانه‌ها هفته‌ها بود درباره‌اش مشغول گمانه‌زنی بودند، توصیف کرد و گفت «چشم‌انداز ما این است که با این پلتفرم قدرتمند، شاهد تولید هزاران گوشی موبایل مختلف باشیم.»
نسخه بتای عمومی اندروید 1.0 برای توسعه‌دهندگان، ۵ نوامبر ۲۰۰۷ عرضه شد. سپتامبر ۲۰۰۸، اولین گوشی هوشمند اندرویدی، T-Mobile G1، معرفی شد که در برخی نقاط دنیا به نام HTC Dream نیز شناخته می‌شد. این گوشی اندرویدی با آن نمایشگر لمسی پاپ‌آپ ۳٫۲ اینچی و کیبورد فیزیکی QWERTY طراحی آنچنان نوآورانه‌ای نداشت و حتی به باد انتقاد رسانه‌های تکنولوژی گرفته شد. بااین‌حال، اندروید 1.0 داخل این گوشی همان موقع نیز ردی از برنامه‌های آینده گوگل برای توسعه این سیستم عامل را در خود داشت.
اندروید 1.0 چند محصول و خدمات دیگر این شرکت نظیر گوگل مپس، یوتیوب و مرورگر HTML (که نسخه پیشین کروم بود) را که طبیعتا از خدمات جستجوی گوگل استفاده می‌کردند، کنار هم آورد و اولین نسخه از اندروید مارکت را برای عرضه «ده‌ها اپلیکیشن اندرویدی منحصربه‌فرد» معرفی کرد. از دیگر ویژگی‌های اندروید 1.0 می‌توان به پنجره‌ی اعلانات که همچنان در نسخه‌های جدیدتر اندروید وجود دارد، ویجت‌ها و یکپارچه‌سازی با سرویس پست الکترونیکی جیمیل اشاره کرد.
تمام این قابلیت‌ها حالا پیشوپاافتاده به نظر می‌رسند، اما به کمک همین‌ها بود که جرقه‌ی پیشتازی اندروید در بازار موبایل زده شد.
نخستین به‌روزرسانی اندروید سه ماه پس از عرضه گوشی G1 در فوریه ۲۰۰۹ میلادی صورت گرفت. نسخه 1.1 را نمی‌توان به هیچ وجه محصولی نوآورانه دانست، چون تنها شامل پچ‌های نرم‌افزاری برای بهینه‌سازی سیستم و رفع باگ‌های آن بود. اما اندروید 1.1 از این جهت اهمیت دارد که توانایی گوگل را به ارائه بی‌دردسر به‌روزرسانی به‌خوبی نشان داد. همین قابلیت که این‌روزها پیش‌پا افتاده به نظر می‌رسد، در زمان عرضه‌ی نسخه 1.1 یکی از نقاط قوت اندروید به حساب می‌آمد، چراکه سایر سیستم‌عامل‌های موبایل آن زمان قابلیت به‌روزرسانی به این شکل نداشتند.
گوگل با عرضه اندروید 1.5 در آوریل ۲۰۰۹ سنت ۱۰ ساله‌ی نام‌گذاری نسخه‌های اندروید براساس نام شیرینی‌جات و دسرها را به ترتیب حروف الفبای لاتین شروع کرد و برای شروع، قرعه به نام کاپ‌کیک افتاد. اندروید این سیستم نام‌گذاری را مدیون مدیر پروژه گوگل، رایان گیبسون است؛ هرچند تا به امروز کسی راز علاقه‌ی او به این مدل نام‌گذاری را کشف نکرده است.
اندروید 1.5 حقیقتا نقطه‌ی عطفی در تاریخچه‌ی اندروید به شمار می‌رود. در این نسخه علاوه بر معرفی روش خاص نام‌گذاری این سیستم عامل، قابلیت‌های مهمی اضافه شد که البته این روزها پیشوپاافتاده به نظر می‌رسند؛ از جمله قابلیت آپلود کردن ویدئو در یوتیوب، چرخش خودکار صفحه‌نمایش، اضافه شدن صفحه‌کلید مجازی و پشتیبانی از کیبوردهای متفرقه که آن زمان، رقیب سرسختش iOS از آن بی‌بهره بود.
جالب است بدانید اولین گوشی گلکسی سامسونگ و HTC Hero با اندروید 1.5 روانه بازار شدند.
گوگل چند ماه بعد از اندروید 1.5، نسخه 1.6 را با نام دونات در سپتامبر ۲۰۰۹ عرضه کرد. اگرچه دونات در تاریخ اندروید به‌اندازه کاپ‌کیک تأثیرگذار نبود، با تغییر بزرگی همراه بود که در پشت‌پرده اتفاق افتاد. این سیستم عامل جدید برای اولین بار پشتیبانی از شبکه‌های مبتنی بر CDMA را ارائه داد که فروش گوشی‌های اندرویدی توسط تمام شرکت‌های مخابراتی در سراسر جهان را ممکن کرد.
منبع: