پارگی دیسک کمر چگونه اتفاق می افتد ؟
دیسک کمر در اثر حرکت های متناوبی که در بدن انسان به وجود می آید و به تدریج فرسوده می شود زیرا به طور متوسط کمر انسان در هر روز هشت هزار بار حرکت می کند و همین باعث به وجود آمدن ترک های ظریف در داخل دیسک می شود. معمولاً در بدن انسان ترکهای دیسک همیشه بوجود می آید و بتدریج جوش می خورد. می توان گفت که دیسک خاصیت خود ترمیمی دارد. معمولا ترک های کوچک دیسک علامتی ایجاد نمی کنند.
اما در بعضی از افراد که زمینه‌های ژنتیکی دارند ، این ترک های کوچک ، جوش نمی خورند و بزرگتر شده و گاهی به هم می پیوندند و باعث ایجاد یک شکاف بزرگ در حلقه دیسک می شود. در یک حرکت ناگهانی هسته دیسک این شکاف را گشاد تر کرده و از مرکز دیسک وارد شکاف ایجاد شده می شود به این ترتیب فرد دچار پارگی دیسک کمر یا فتق دیسک کمر می شود. بنابراین بیماری های دیسک کمر یک بیماری مکانیکی است که در اثر حرکت ایجاد می شود و علائم آن نیز مکانیکی است یعنی با حرکت کمر درد بیشتر می شود.
درمان دیسک کمر
یکی از راه های درمان دیسک کمر می توانیم در مرحله اول از داروهای ضد التهاب که در ایران اصطلاحاً مسکن نامیده می شود ، استفاده کنیم. این داروها باعث کاهش ورم اطراف ریشه عصبی می شوند ودر نهایت باعث بهبود بیماری می شود. یکی دیگر از راه های درمان دیسک کمر، استفاده از فیزیوتراپی است که در آن با گرم کردن و دادن ورزشهای مخصوص دیسک را درمان می کنند و علاوه بر آن آب درمانی ، تزریق در داخل مفاصل ستون مهره ها یا در اطراف ریشه های عصبی از راههای دیگر درمان دیسک است. در صورتی که بیمار به درمانهای فوق جواب ندهد، دیسک را می توان با انجام عمل جراحی لیزر یا عمل آندوسکوپی یا روش های عمل جراحی باز دیسک کمر درمان کرد.
درمان طبی دیسک کمر
در تمام مناطق دنیا اولین قدم در درمان بیماری یا بیرون زدگی دیسک کمر درمان طبى دیسک کمر یا به عبارت دیگر درمان غیر جراحی است. درمان طبی یعنی استفاده از دارو در درمان بیماری ها از قدیم الایام افراد به تجربه دریافته بودند که گذاشتن شاخه های درخت بید برروی بدن باعث کاهش تب می شد. عده ای نیز دریافته بودند که گذاشتن شاخه های درخت بید در روی عضوی که درد می کرد باعث بهبود درد می شد.از آنجا که دانش پزشکی یک علم تجربی است، با پیدایش بیمارستانهای جدید نیز ابتدا از گیاهان برای درمان بیماری ها استفاده می کردند.
درمان قطعی دیسک کمر
در واقع درمان قطعی دیسک کمر وجود ندارد. درمان دیسک کمر مانند تمام راه حل هایی که در دنیا برای مسائل گوناگون وجود دارد ” نسبی” است. ولی می توان گفت که پیشرفت های خوبی برای درمان دیسک کمر تاکنون حاصل شده است. به طوری که امروزه در حدود ۸۰% از کمردردها با درمانهای بدون جراحی خوب می شود. در ۲۰ درصد مواردی که بیماران نیاز به جراحی پیدا می کند، ۸۰ درصد اینگونه بیماران هم پس از جراحی خوب می شوند. بنابراین درصد کمی از بیمارانی که کمردرد و دیسک کمر دارند خوب نمی شود.
خوب شدن و خوب نشدن دیسک کمر بستگی به فاکتورهای زیادی دارد که شامل :
۱- میزان طول کشیدن علایم دیسک
توصیه می شود که از زمانی که علائم دیسک کمر شروع میشود تا زمانی که پیشرفته‌ترین درمان‌ها که درمان های جراحی است انجام میشود بیش از یک تا دو ماه بیشتر فاصله نباشد. قاعدتا مزمن شدن بیماری دیسک کمری درصد موفقیت را برای درمان دیسک کمر کم می کند.
۲- میزان پیشرفته بودن بیماری دیسک کمر
بیماری و پارگی دیسک کمر مانند هر بیماری دیگر می تواند به صورت خفیف ، متوسط و شدید باشد . قاعدتاً هرچه میزان خطر خرابی دیسک کمر بیشتر باشد درمان قطعی آن مشکل تر است.
۳- تعداد دیسک های کمری که پاره هستند
قاعدتاً وقتی یک نفر فقط یک دیسک کمری پاره داشته باشد ، درمان او می تواند قطعی تر از فردی است که چندین دیسک کمری پاره داشته باشد .
۴- گرفتاری ساختمانهای دیگر ستون فقرات مانند مفاصل ستون فقرات و یا تنگی کانال نخاعی.
در پشت ستون فقرات دو مفصل وجود دارد که فاست نامیده می شود. گرفتاری فاست ها و یا تنگی سوراخی که عصب از داخل کانال نخاعی خارج می شود که در اصطلاح عمومی تنگی کانال نخاعی نامیده می شود نتیجه عمل را کم می کند. به عبارت دیگر افرادی که علاوه بر پارگی دیسک تنگی کانال نخاعی و یا بیماری فاست ندارند ، درمان جراحی قطعی تر از افرادی است که بیماریهای فوق را دارند.
۵- بیماری های زمینه ای که اعصاب و استخوانها را گرفتار می کنند
مثلاً کسانی که بیماری های دیابت یا چاقی دارند و یا بیماری های روماتیسمی مانند آرتریت روماتویید دارند ، احتمال درمان قطعی است کمتر می شود.
آیا دیسک کمر خوب میشود؟
اکثر فتق دیسک های کمر شده خود به خود برطرف می شوند. اگرچه ممکن است فتق های کوچکتر با خیال راحت و بدون جراحی درمان شوند ، اما دیسک های پاره شده و برجسته از ترس فشرده شدن رشته های دم اسب ، توسط عمل درمان می شوند.
چه ورزشی برای دیسک کمر خوبه؟
ورزش می تواند سهم مهمی در کاهش علائم ناشی از فتق دیسک کمر داشته باشد. برخی فعالیت های بدنی به تقویت عضلات و ایجاد ثبات در ستون فقرات کمک می کنند و در نهایت باعث کاهش فشار و تسکین درد می شود.ورزش کشش و یوگا ، حالت زانو به سینه ، ژست سگ و پرنده ، ژست مار کبرا ، حالت گرفتن شست پا با دست ، پیاده روی ، دوچرخه سواری ، شنا کردن
آیا دیسک کمر درمان قطعی دارد؟
در واقع درمان قطعی دیسک کمر وجود ندارد. درمان دیسک کمر مانند تمام راه حل هایی که در دنیا برای مسائل گوناگون وجود دارد ” نسبی” است. ولی می توان گفت که پیشرفت های خوبی در درمان دیسک کمر تاکنون حاصل شده است. از درمان غیر جراحی و درمان جراحی به عنوان گزینه های مناسب برای درمان رادیکولوپاتی ناشی از فتق دیسک کمر پشتیبانی می کنند. مداخله جراحی ممکن است منجر به تسکین سریع علائم و بازگشت سریع بیمار به کار شود.
درمان بیماران مبتلا به فتق دیسک کمری چگونه انجام می شود؟
درمان های اولیه باید شامل استفاده منطقی از داروهای ضد درد ، دوره کوتاه مدت استراحت ، فیزیوتراپی و تزریقات احتمالی استروئید اپیدورال باشد. قبل از در نظر گرفتن جراحی ستون فقرات ، می توان تزریق را انجام داد ، مگر اینکه بیمارعلائم خاصی مانند نقص حسی یا حرکتی ، علایم عصبی پیشرونده یا بی حسی ناحیه تناسلی و باسن ها همراه با بی اختیاری ادرار و مدفوع داشته باشد.
درمان اولیه فتق دیسک چیست؟
درمان اولیه باید شامل استراحت کوتاه مدت ، فیزیوتراپی و استفاده مناسب از داروهای مسکن باشد. در بیشتر موارد ، علائم رادیکوپاتی یا سیاتیک درعرض شش هفته کاهش می یابد یا برطرف می شود.
علائم دیسک کمر در بارداری
دوران بارداری یکی از دوره های مهم زندگی خانم هایی که در سنین باروری هستند می باشد. در حدود ۵۰ درصد زنان باردار در مرحله ای از بارداری درجاتی از کمر درد را حس می کنند و این به علت این است که بیومکانیک ستون مهره ها در دوران بارداری تغییر می کند ، با بزرگ شدن شکم بتدریج قوس کمر افزایش می یابد.
کمردرد در بیماران حامله به دو دسته تقسیم می شود.
۱- یک دسته از بیمارانی که قبل از بارداری سابقه کمر درد، بیماری دیسک کمر یا لیزخوردگی مهره های کمری دارند.
۲- در خانم هایی که قبل از دوران بارداری هیچ گونه کمر دردی نداشتند و پس از بارداری دچار کمردرد می شوند.
در گروه اول که بیمار سابقه بیماری و اختلالات دیسک کمری را دارد قاعدتاً باید قبل از اقدام به حاملگی درمان شود و حداقل شش ماه درد کمر نداشته باشد و سپس اقدام به حاملگی نماید.
پارگی دیسک کمر
چرا در حین حاملگی در طول زمان حاملگی اختلالات دیسک کمری بیشتر یا شدید تر می‌شوند ؟
اصولاً در حاملگی هورمونی به نام پروژسترون به مقدار زیاد ترشح می شود. این هورمون باعث شل شدن لیگامان ها می شود و به همین جهت با بزرگ شدن شکم ، قوس کمری خانم حامله هم زیاد می شود. افزایش قوس کمر باعث کم شدن فضای داخل کانال نخاعی می شود ، حال اگر فردی مستعد بیماری های دیسک یا تنگی کانال نخاعی باشد فشار بیشتری بر عصب وارد می شود و باعث کمردرد می شود.
چرا عده ای از خانمهایی که قبل از حاملگی هیچگونه دردی نداشته اند در هنگام حاملگی دچار کمردرد می شوند؟
کمر درد در این افراد بستگی به میزان انعطاف پذیری کمر و مفاصلی به نام فاست که در پشت ستون مهره ها قرار گرفته است دارد. به همان دلیل که قبلاً ذکر شد هنگام حاملگی قوس کمر افزایش می‌یابد و در خانم هایی که انعطاف‌پذیری خوبی ندارند و قبل از حاملگی اهل ورزش و حرکات ورزشی و نرمش نیستند کمر درد شایع تر است بنابراین توصیه می شود که خانم ها قبل از اقدام به حاملگی از انعطاف بدنی خوبی برخوردار باشد.
حاملگی با چه مکانیزم هایی باعث افزایش کمردرد می شود؟
۱ – افزایش قوس کمر در اثر بزرگ شدن شکم
۲- در هنگام حاملگی احتباس آب و نمک Retention اتفاق می‌افتد و به عبارت دیگر خانم های حامله ممکن است دچار ورم در اندامهای مختلف از جمله کمر بشوند.
۳- با پیشرفت حاملگی معمولاً تحرک و ورزش هایی که یک خانم قبل از بارداری انجام می‌داد کم میشود
۴ – بزرگ شدن رحم خود باعث فشار بر روی شبکه اعصاب داخل لگن میشود همین باعث کمردرد و یا درد های سیاتیک ممکن است بشود.
۵- باز شدن مفصل ساکروایلیاک که فرد را آماده زایمان میکند خود باعث درد کمرمی شود.
علل درد سیاتیک در حین حاملگی چیست ؟
درد سیاتیک به دردی گفته می شود که از لگن شروع شده و به پشت باسن و سپس پشت ران و پشت ساق پاها انتشار پیدا می کند. علل درد سیاتیک در یک خانم حامله به شرح زیر است:
۱ – ۱۲ تا ۲۰ درصد افراد جامعه در طول دوران زندگی خود ممکن است دچار پارگی و یا اختلال دیسک کمر شوند. در عده ای از افراد این پارگی دیسک در زمان حاملگی اتفاق می افتد.
۲ – در اواسط حاملگی سر جنین به طرف پایین می چرخد و در داخل لگن قرار می گیرد و همین قرار گرفتن سر جنین در داخل لگن ممکن است باعث فشار بر روی ریشه های عصب سیاتیک بشود.
۳- سندروم پیریفورمیس زمان حاملگی هم دیده میشود یعنی در باسن انسان عضله ای به نام عضله پیریفورمیس دچار انقباض شده و بر روی عصب سیاتیک فشار می آورد.
منبع :
پارگی دیسک کمر