کارشناسی هنرهای اسلامی
دوره کارشناسی هنرهای اسلامی یک دوره چهار ساله است. در این دوره دانشجویان با نظریه‌ها، عقاید، رسوم و فرهنگ کشورهای اسلامی آشنا می‌شوند. معمولا مقطع لیسانس در این رشته دارای گرایش خاصی نیست اما دانشجویان می‌توانند پس از یک یا دو سال تحصیل در دوره لیسانس در یکی از گرایش‌های رشته هنرهای اسلامی تحصیلات خود را ادامه دهند. برخی از این گرایش‌ها عبارتند از: گرایش سفال و سرامیگ، گرایش شیشه، گرایش هنر و صنایع فلزی، گرایش نگارگری و گرایش هنر و صنایع چوب.
اکثر دانشگاه‌های جهان رشته هنرهای اسلامی را در مقطع کارشناسی بدون گرایش تحصیلی ارائه می‌دهند و دانشجویان در این دوره با انواع گونه‌ها و اشکال هنرهای اسلامی آشنا می‌شوند. در دوره کارشناسی دانشجویان به مطالعه تاریخ و منشا هنرهای اسلامی می‌پردازند و همچنین با هنرمندان برجسته این حوزه و آثار هنری آنان بیشتر آشنا می‌شوند.
در دوره کارشناسی هنرهای اسلامی دانشجویان تمامی آثار هنری که توسط هنرمندان مسلمان خلق شده‌اند را مورد بررسی قرار می‌دهند و این آثار هنری را با دقت مطالعه و نقد می‌کنند. هم چنین در این دوره دانشجویان با اصول و ویژگی‌های هنر و فرهنگ اسلامی آشنا می‌شوند و می‌آموزند که چگونه این اصول و ویژگی‌ها بر روی گونه‌ها و اشکال مختلف هنر تاثیر گذاشته‌اند. دانشجویان دوره کارشناسی هنرهای اسلامی می‌توانند تحصیلات خود را در یکی از گرایش‌ها و رشته‌های مرتبط با رشته هنرهای اسلامی ادامه دهند.
کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی
دوره کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی معمولا یک دوره 1 یا 2 ساله است. تنها دانشجویانی که دارای مدرک کارشناسی در این رشته و یا یکی از رشته‌های مرتبط هستند می‌توانند در دوره کارشناسی ارشد شرکت کنند. در مقطع فوق لیسانس هنرهای اسلامی دانشجویان به صورت تخصصی تر و عمیق تر با اصول و مفاهیم در این رشته آشنا می‌شوند. رشته هنرهای اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد دارای گرایش های بسیار زیادی است. دانشجویان می‌توانند در مقطع کارشناسی ارشد در یکی از گرایش‌های رشته هنرهای اسلامی تحصیل کنند.
برخی از گرایش های رشته هنرهای اسلامی در مقطع کارشناسی ارشد عبارتند از:
هنرهای اسلامی-گرایش سفال و سرامیک
هنرهای اسلامی-گرایش نگارگری
و هنرهای اسلامی-گرایش هنر و صنایع چوب
هنرهای اسلامی-گرایش هنر و صنایع فلزی
و هنرهای اسلامی- گرایش مطالعات تاریخی و تطبیقی هنر
هنرهای اسلامی-گرایش حکمت هنر اسلامی
هرکدام از این گرایش ها دارای دروس تخصصی متفاوتی هستند. دانشجویان دوره کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی باید دروس تخصصی مرتبط با گرایش تحصیلی خود را مطالعه کنند. در این دوره دانشجویان تاثیر فرهنگ اسلامی بر روی شاخه‌های مختلف هنر را بررسی می‌کنند. در دوره کارشناسی ارشد هنرهای اسلامی دانشجویان باید در پایان دوره تحصیلی یک پایان نامه مرتبط با گرایش تحصیلی خود ارائه دهند و از پایان نامه خود در مقابل اساتید دفاع کنند.
دکتری هنرهای اسلامی
دوره دکتری هنرهای اسلامی یک دوره سه تا پنج ساله است. اکثر دانشگاه‌های جهان در مقطع دکتری این رشته را به عنوان یک رشته مستقل ارائه نمی‌دهند. دانشجویانی که قصد دارند تحصیلات خود را تا مقطع دکتری ادامه دهند می‌توانند در رشته‌های پژوهش هنر، تاریخ هنر، مطالعات اسلامی، حکمت هنرهای دینی، تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی و دیگر رشته‌های مرتبط با رشته هنرهای اسلامی مدرک دکتری اخذ کنند.
دانشجویان می‌توانند با توجه به استعداد و علاقه خود در دوره دکتری یکی از این رشته‌ها شرکت کنند و مدرک دکتری خود را اخذ نمایند. در دوره دکتری دانشجویان به صورت عمیق تر و تخصصی تر با فرهنگ و هنر اسلامی آشنا می‌شوند. در این دوره دانشجویان به بررسی رابطه دین و فرهنگ اسلام با اشکال مختلف هنری می‌پردازند. دوره دکتری دانشجویان بیشتر وقت خود را صرف تحقیق و پژوهش درحوزه‌های مرتبط با هنرهای اسلامی می‌کنند. در این دوره دانشجویان با ویژگی های اصلی هنرهای اسلامی آشنا می‌شوند. در دوره دکتری دانشجویان باید در سخنرانی‌ها و سمینارهای مرتبط با رشته و گرایش تحصیلی خود شرکت کنند.
دانشجویان دکتری باید علاوه بر مطالعه دروس نظری در پروژه‌های تحقیقاتی مرتبط با گرایش تحصیلی خود نیز شرکت کنند.
دانشجویان دوره دکتری باید با استاد راهنما خود مشورت کنند و یک موضوع مناسب برای پایان نامه خود انتخاب نمایند. سپس باید با استفاده از منابع معتبر یک پایان نامعه جامع و کامل در زمینه گرایش تحصیلی خود ارائه دهند. دانشجویان موظفند در مقابل اساتید از پایان نامه خود دفاع کنند و به سوالات آنان پاسخ دهند. دوره دکتری دانشجویان را برای مشاغل مدیریتی و تحقیقاتی آماده می‌کند. همچنین اکثر افرادی که تحصیلات آکادمیک خود را تا مقطع دکتری ادامه می‌دهند قصد دارند در آینده به عنوان استاد یا استادیار در دانشگاه‌ها تدریس کنند. این افراد می‌توانند به عنوان پژوهشگر در دانشگاه‌ها نیز فعالیت کنند.
گرایش ها و زیرمجموعه های هنرهای اسلامی
رشته هنرهای های اسلامی دارای گرایش‌ها و زیرمجموعه‌های بسیار زیاد و متنوعی است. دانشجویان این رشته می‌توانند در یکی از گرایش‌ها یا زیرمجموعه‌های این رشته تحصیلات خود را ادامه دهند. برخی از گرایش‌ها و زیرمجموعه‌های رشته هنرهای اسلامی عبارتند از: هنر و معماری اسلامی، تاریخ هنر و معماری اسلامی، مطالعات اسلامی، معماری، شهرسازی و هنرهای اسلامی، هنرهای اسلامی- گرایش هنر و صنایع فلزی، هنرهای اسلامی- گرایش هنر و صنایع چوب، هنرهای اسلامی-گرایش نگارگری، هنرهای اسلامی-گرایش سفال و سرامیک، هنرهای اسلامی-گرایش شیشه، هنرهای اسلامی- گرایش مطالعات تاریخی و تطبیقی هنر.
در ادامه برخی از زیرمجموعه‌ها و گرایش‌های رشته هنرهای اسلامی را معرفی و بررسی می‌کنیم.
معماری، شهرسازی و هنرهای اسلامی
رشته معماری، شهرسازی و هنرهای اسلامی یکی از رشته‌های مرتبط با رشته هنرهای اسلامی است. این رشته با بررسی تاریخچه بافت معماری و شهرسازی اسلامی دانشجویان را به پاسداری از میراث فرهنگی اسلامی را تشویق می‌کند. دانشجویان رشته هنر ، معماری و شهرسازی طیف گسترده‌ای از تمدن‌های تحت تأثیر اسلام را بررسی و مطالعه می‌کنند. این رشته برای ترویج استفاده از معماری اسلامی در جهان طراحی شده است. دانشجویان این رشته، تاریخ معماری اسلامی و سیر تکاملی آن را مطالعه می‌کنند و با معماران بزرگ در حوزه معماری اسلامی آشنا می‌شوند.
هنرهای اسلامی- گرایش هنر و صنایع چوب
در گرایش هنر وصنایع چوب دانشجویان مهارت‌های بسیار زیادی مانند منبت کاری، معرق کاری، خاتم کاری و … را یاد می‌گیرند. در این گرایش دانشجویان تمام هنرهایی که با چوب سر و کار دارند را مطالعه می‌کنند و انواع هنرهای مرتبط با چوب را فرا می‌گیرند.
هنرهای اسلامی-گرایش سفال و سرامیک
در گرایش سفال و سرامیک دانشجویان با مهارت‌های سفالگری، مجسمه سازی و تاریخچه آن ها آشنا می‌شوند و این مهارت‌ها را فرا می‌گیرند.
اسلامی-گرایش هنر و صنایع فلزی
گرایش هنر و صنایع فلزی شامل مباحثی از قبیل قلم زنی، ملیله کاری و میناکاری است. در این دوره دانشجویان هنرهایی که با فلز سر و کار دارند را مطالعه می‌کنند و مهارت‌های مرتبط با این هنرها را فرا می‌گیرند.
زبان تحصیل در کشورهای مختلف
اکثر دانشجویان بین المللی به غیر زبان انگلیسی به زبان خارجی دیگری تسلط کافی ندارند و به همین دلیل تمایل دارند در کشورهای انگلیسی زبان مانند آمریکا تحصیلات آکادمیک خود را ادامه دهند. اما دانشجویان بین المللی نباید به دلیل تسلط نداشتن به یک زبان خارجی فرصت تحصیل در کشورهای اروپایی و آسیایی را از خود سلب کنند. بسیاری از دانشگاه‌های برتر جهان در رشته هنرهای اسلامی در کشورهای اروپایی و آسیایی واقع شده‌اند. همچنین کشورهای اروپایی و آسیایی شرایط تحصیلی مناسبی را برای دانشجویان بین المللی فراهم کرده‌اند. بنابراین دانشجویان بین المللی باید تحصیل در دانشگاه‌های غیر انگلیسی زبان را نیز در نظر بگیرند.
در اکثر کشورهای جهان زبان تحصیل در دانشگاه‌ها در مقطع کارشناسی مطابق زبان رسمی آن کشور است و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری زبان تحصیل در اکثر دانشگاه‌های معتبر جهان، زبان انگلیسی خواهد بود. برای مثال در دانشگاه‌های کشور ایتالیا، زبان تحصیل در مقطع کارشناسی زبان ایتالیایی و در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری زبان تحصیل عمدتا انگلیسی است.
بنابراین دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری می‌توانند در اکثر دانشگاه‌های جهان به زبان انگلیسی تحصیل کنند و نیازی به یادگیری یک زبان جدید ندارند.
برخی از دانشگاه‌های جهان مانند دانشگاه‌های ترکیه در مقطع کارشناسی نیز برنامه‌های آموزشی خود را به زبان انگلیسی ارائه می‌دهند. البته هزینه تحصیل در دوره‌هایی که به زبان انگلیسی تدریس می شوند بیشتر است. اکثر دانشگاه‌های جهان برای دانشجویان بین المللی در مقطع کارشناسی کلاس های آموزش زبان برگزار می‌کنند.
دانشجویان بین المللی می‌توانند در این کلاس‌ها شرکت کنند و پس از یادگیری زبان خارجی تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ادامه دهند. برای مثال دانشگاه‌های ایتالیا برای دانشجویان بین المللی مقطع کارشناسی، کلاس‌های آموزش زبان ایتالیایی را برگزار می‌کند و دانشجویانی که به این زبان تسلط ندارند می‌توانند در این دوره‌های آموزشی شرکت کنند تا زبان ایتالیایی را فرا بگیرند. این دانشجویان پس از یادگیری زبان ایتالیایی و کسب نمره قبولی می‌توانند تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ادامه دهند.
منبع: