رشته عکاسی | معرفی، حقوق و درآمد و بازار کار
رشته عکاسی مناسب چه کسانی است؟
امروزه، عکاسی به عنوان زبانی بین‌الملی در نظر گرفته می‌شود که از طریق آن می‌توان اطلاعات بسیاری را بین افراد مختلف منتقل کرد بدون اینکه نیازی به صحبت کردن حتی یک کلمه داشته باشیم. در حقیقت، مطالعه عکاسی را دیگر نمی‌توان فقط برای عکاس شدن در نظر گرفت بلکه این رشته را باید به عنوان یک زبان جدید در بیان مطالب و توضیح مفاهیم مختلف بکار برد.
گذشته از این، پیش از انتخاب رشته عکاسی باید به سوالاتی پاسخ دهید و در ادامه، این سوالات آورده شده‌اند و با مطالعه این متن، به پاسخ بسیاری از این سوالات دست پیدا می‌کنید.
آیا می‌خواهید یک عکاس حرفه‌ای باشید که مخارج زندگی خود را از این راه بدست می‌آورد؟
می‌خواهید رشته عکاسی را تنها بمنظور مطالعه و یادگیری بیشتر انتخاب کنید؟
آیا علاقه‌ای به توسعه و گسترش یادگیری خود دارید؟
پاسخ به سوالات بالا، نیازمند روزها تفکر است. در مرحله اول، همگی قصد دارند تا با یادگیری این هنر، درآمد قابل توجهی از آن بدست آورند غافل از اینکه برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار موفق، تنها دانش عملی آن کافی نیست و عوامل مختلفی از جمله بازاریابی و شناخت عوامل تاثیرگذار در این حوزه، در موفقیت کسب‌وکار، دخیل هستند. بنابراین، کسب درآمد کافی از رشته عکاسی را نمی‌توان تنها با تحصیل در رشته عکاسی بدست آورد.
به طور مثال، یک عکاس خبری، برای ثبت یک لحظه خبری، صحنه‌ای ورزشی یا رویدادی علمی، باید علاوه بر سرعت مناسب در عکاسی، توانایی تحمل وزن بالای تجهیزات و حمل آن‌ها را در مدت زمانی طولانی داشته باشد. در مثالی دیگر، برای عکاسی از آسمان شب، علاوه بر سفرهای مختلف و رصد خبرهای نجوم، فرد باید به شرکت در گردهمایی‌های مختلف علاقه داشته باشد چراکه رویدادهای نجومی همواره با تعداد زیادی شرکت‌کننده همراه است و بسیاری از عکاسان، از این فضاها گریزانند.
یک عکاس باید بتواند از طریق لنز دوربین خود، تصاویری خلق کند که علاوه بر توصیف صحنه پیشِ رو، بیانگر حالات درونی آن شخص نیز باشد چراکه به هنگام برداشتن یک عکس، تنها یک صحنه معمولی ثبت نمی‌شود و به بیان «آنسل آدامز» (Ansel Adams)، عکاس آمریکایی، «یک عکس را نمی‌گیرید، بلکه آن‌را خلق می‌کنید» و این امر باید به طور دقیق با روحیات خلاقانه فرد منطبق باشد.
توجه به این نکته ضروری است که زمانیکه به دنیای عکاسی حرفه‌ای وارد شوید، به عکاسی و عکس شما بها می‌دهند و کسی به دنبال مدرک عکاسی شما نیست.
در حقیقت، برای صحبت کردن به زبان عکاسی، عکس‌های شما به جای مدرک تحصیلی صحبت می‌کنند. بنابراین، رشته عکاسی برای کسانی مناسب است که علاقه‌مند به بیان روحیات و حالات درونی خود به کمک قاب تصویر باشند که اگر این امر به درستی صورت بگیرد، از همین راه و با القای مفاهیم ذهنی خود، می‌توانند از آن به عنوان راهی برای امرار معاش بهره بگیرند.
به طور مثال، شخصی که در عکاسی چهره (پرتره) فعالیت می‌کند، باید این توانایی را داشته باشد که تصویر یک مهندس معمار را به گونه‌ای عکس‌برداری کند تا به خوبی گویای حرفه و توانایی آن شخص در زمینه کاری خود باشد. در حقیقت ممکن است این تصویر، در کارت ویزیت، طراحی وبسایت و موارد دیگر مورد استفاده قرار بگیرد و مشتری‌ها و افراد مختلف، با دیدن این تصویر، حس اعتماد پیدا کنند و پروژه‌های کاری خود را به عنوان کارفرما، به آن شخص بسپارند.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته عکاسی بیشتر کاربرد دارند؟
برای ورود به این رشته، همانند بسیاری از دروس هنر، نیاز به قبولی در کنکور هنر دارید و تفاوتی نمی‌کند که در هنرستان رشته عکاسی (فتوگرافیک-عکاسی) را انتخاب کرده باشید یا در مقطع نظری همچون ریاضی تحصیل کنید. در هر دو حالت، امکان ورود به دانشگاه برای شما فراهم است اما درس اصلی و نقطه مشترک بین مقطع متوسطه و دانشگاه، دروس شیمی و فیزیک هستند.
با توجه به اینکه درس ۲ واحدی «شیمی عمومی و شیمی عکاسی» از جمله دروس در مقطع کارشناسی رشته عکاسی به شمار می‌آید، داشتن اطلاعات پایه‌ای از علم شیمی، ضروری است. البته این مورد را فراموش نکنید که اگر به شیمی علاقه‌ای ندارید، در ادامه کار شما برای تبدیل شدن به یک عکاس، مشکلی بوجود نخواهد آمد.
همچنین، درس ۲ واحدی «فیزیک و ابزارشناسی» (Physics & Optics in Photography) در دانشگاه، به شکل تخصصی‌تری به بررسی نور در فیزیک می‌پردازد و بنابراین، درک صحیح از فیزیک نور و عدسی‌ها می‌تواند به درک بهتر کاربرد لنزهای مختلف در عکاسی نیز کمک کند.
اما برخی از دروس دیگر در مقطع فنی و حرفه‌ای نیز وجود دارند که پایه بسیاری از دروس مقاطع کارشناسی رشته عکاسی هستند و حتی افرادی که در مقاطع نظری مثل ریاضی و فیزیک یا تجربی تحصیل کرده‌اند نیز می‌توانند با تهیه کتاب‌های این مقطع، اطلاعات بسیار مفیدی کسب کنند. در ادامه، عناوین برخی از این دروس آمده‌اند:
دانش فنی پایه
طراحی و زبان بصری
عکاسی پرسنلی و ویرایش حروف و تصویر
و عکاسی آتلیه و مراسم
عکاسی طبیعت، مستند و گزارشی
گرافیک نشر و مطبوعات
گرایش‌های رشته عکاسی برای ادامه تحصیل چه هستند؟
رشته عکاسی در مقطع کارشناسی، شامل گرایشی نیست و همچنین در مقطع کارشناسی ارشد و بر اساس دفترچه انتخاب رشته کارشناسی ارشد سال ۹۸، رشته عکاسی را می‌توان از «مجموعه هنرهای تصویری و طراحی» انتخاب کرد. البته در آموزشگاه‌های مختلف، زیرشاخه‌های مختلفی همچون عکاسی هنری، عکاسی چهره، عکاسی معماری و … را در نظر می‌گیرند اما آنچه که در اینجا مد نظر داریم، دفترچه انتخاب رشته سراسری برای ورود به دانشگاه است.
برای آشنایی با برخی مباحث مربوط به عکاسی، مشاهده فیلم‌های آموزشی زیر پیشنهاد می‌شود.
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته عکاسی چه هستند؟
در ادمه، مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته عکاسی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد، آورده شده است:
دروس مهم کارشناسی رشته عکاسی
دانشجوی رشته عکاسی باید دروس عملی «کارگاه عکاسی رنگی»، «کارگاه عکاسی» و «کارگاه تخصصی عکاسی» را به خوبی فرا بگیرد. دروس کارگاه عکاسی (۱ تا ۶) هرکدام شامل ۲ واحد نظری و ۶ واحد عملی هستند و در نتیجه، اهمیت بسیار زیادی چه در یادگیری و چه در ارزشیابی دانشجو دارند. در ادامه، برخی دیگر از دروس مهم این رشته، آورده شده است:
«مبانی هنرهای تجسمی» (Basic Design Studio)
«شیمی عمومی و شیمی عکاسی» (Photographic Chemistry)
«آشنایی با فیلمبرداری» (Introduction to Filming)
«نورپردازی» (Lighting in Photography)
دروس مهم کارشناسی ارشد رشته عکاسی
دروس مهم مقطع کارشناسی ارشد رشته عکاسی:
کارگاه عکاسی پایه (درس جبرانی)
عکاسی و هنر
تاریخ عکاسی
«اصطلاح‌شناسی عکاسی» (The Terminology Of Photography)
فارغ التحصیل رشته عکاسی در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
همانطور که در ابتدای متن نیز به آن پرداخته شد، آنچه که در زمینه عکاسی مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد، خروجی کار یک عکاس است. به بیان دیگر، ممکن است شخصی بعد از ۴ سال تحصیل در رشته عکاسی همچنان در بیان احساس خود در قالب یک عکس، موفق نباشد و بنابراین، عکاس موفقی نیز نخواهد بود. اما در هر حال، دانش‌آموخته رشته عکاسی می‌تواند در مشاغل مختلفی مشغول به کار شود که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تدریس در آموزشگاه‌های عکاسی
عکاسی از چهره
عکاسی خبری و ورزشی
آتلیه عکاسی
عکاسی صنعتی
عکاسی از مجالس
البته موارد بالا، تنها بخشی از موقعیت‌های شغلی رشته عکاسی محسوب می‌شوند چراکه اکثر این افراد به تدوین و فیلمبرداری نیز آشنایی دارند و به همین دلیل، تهیه مستندهای کوتاه و تبلیغاتی نیز با توجه به بازار گسترده آن، برای این افراد امکان‌پذیر است.
بازار کار رشته عکاسی به چه صورت است؟
دانش عکاسی از جمله تخصص‌هایی محسوب می‌شود که برای اشتغال به کار در آن، نیازی به استخدام شدن نیست و فرد می‌تواند به صورت پروژه‌ای و به اصطلاح «آزاد» (Freelance) کار کند. جدای از این، برای شروع به کار، شخص می‌تواند در مراکز کوچک فرهنگی همچون فرهنگسراها و سراهای محله (در تهران)، خدمات عکاسی ارائه و درآمد مناسبی نیز کسب کند.
علاوه بر این، با توجه به توسعه روزافزون فروش اینترنتی کالاها، یک عکاس حرفه‌ای می‌تواند از طریق عکاسی صنعتی، برای شرکت‌ها یا وب‌سایت‌های مختلف، عکاسی و از این راه، در آمد مناسبی نیز کسب کند. البته ناگفته نماند که برای تمامی موارد گفته شده، داشتن یک دوربین عکاسی با کیفیت مناسب، از ضروریات به شمار می‌آید که هزینه بالایی را نیز به همراه دارد چراکه دوربین‌های عکاسی، همگی عمر محدودی دارند و استفاده از آن‌ها، به تعداد عکس (شات) مشخصی محدود می‌شود.
البته در برخی سازمان‌ها، این دوربین عکاسی به صورت سازمانی در اختیار عکاسان قرار می‌گیرد
که این مورد، بیشتر در رسانه‌های خبری دیده می‌شود و در سایر موارد، داشتن یک دوربین عکاسی، از جمله شرایط جذب نیرو به شمار می‌رود.
در نهایت، اگر شخص علاوه بر مهارت عکاسی مانند ترکیب‌بندی، با مباحث پایه‌ای بازاریابی دیجیتال و تبلیغات آشنا باشد، با کمی تسلط بر روی نرم‌افزارهای این رشته همچون نرم‌افزارهای شرکت ادوبی از جمله فتوشاپ، لایت‌روم، Dimension و … می‌تواند فرصت‌های شغلی مناسبی را برای خود و دیگران ایجاد کند.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارت‌های تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارت‌های فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارت‌های فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز می‌کنند و سبب موفقیت او در زمینه‌ها و موقعیت‌های شغلی می‌شوند. چنین مهارت‌هایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیط‌های کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارت‌های نرم» از آن نام می‌برند.
منبع: