معرفی رشته علوم تربیتی – تاریخچه علوم تربیتی
برای تربیت نمی توان تاریخی در نظر گرفت؛ چراکه از ابتدای خلقت انسان، کودکان با توجه به ارزش های جامعه خود تربیت و برای آینده آماده می شدند. اما با گذشت زمان و در بعضی از جوامع متمدن به ویژه یونان و سرزمین های مسلمان، بعضی دانشمندان مثل ارسطو، افلاطون، فارابی، ابن خلدون، و … به مستقیم یا غیر مستقیم به بررسی علم تربیت پرداخته اند و آثاری از خود به جای گذاشته اند و تا قرن ها اندیشه های گوناگونی درباب تربیت شکل گرفت.
اما نیکولاس موری باتلر با کمک جان دیویی (پدر علم تربیت) علوم تربیتی را به عنوان رشته ای دانشگاهی برای نخستین بار در سال 1880 میلادی در دانشگاه کلمبیا تاسیس کرد. در ایران نیز رشته علوم تربیتی توسط محمدباقر هوشیار، عیسی صدیق، و اسدالله بیژن در سال 1313 شمسی در دانشگاه تهران تاسیس شد.
آشنایی با رشته علوم تربیتی
رشته علوم تربیتی (Education) رشته ای است که با فرآیندهای یادگیری انسان ها سروکار دارد و برای آمادگی دانشجویان برای کار در حوزه های آموزشی کشور پدید آمده است. رشته علوم تربیتی ناظر بر جنبه های مختلف آموزش و پرورش انسان و دانش ها و نظریه های مربوط به آن است.
منظور از آموزش وپرورش فراتر از مدرسه است و در رشته علوم تربیتی به دانشجویان آموخته می شود که در ابعاد گوناگون به تربیت و آموزش افراد بپردازند. این رشته تا قبل از سال 95 در دفترچه انتخاب رشته دارای گرایش بود اما از سال 95 به بعد گرایش های رشته علوم تربیتی از دفترچه انتخاب رشته حذف شد و دانشجویان علوم تربیتی بعد از گذراندن دوسال از تحصیل، می توانند گرایش خود را انتخاب کنند.
معرفی رشته علوم تربیتی – وظایف کارشناس علوم تربیتی
در اکثر مواقع کارشناسان علوم تربیتی جذب وزارت آموزش پرورش می شوند یا به عنوان معلم در مراکز مختلف آموزشی مشغول به کار می شوند. شرح وظایف آنان عبارتند از؛
- استفاده از الگوهای جدید تدریس ، ایجاد تنوع در تدریس و انگیزه و خلاقیت در دانش آموزان
- کنترل کیفی تکالیف یا تحقیقات ارائه شده قبل از تدریس و ارائه گزارش در دفتر کلاس
- تفهیم درست و صحیح مطالب درسی به دانش آموزان
- انجام ارزشیابی پایانی در فرآیند یاددهی و یادگیری
- تعیین حیطه های شناختی در سئوالات ارائه شده ( دانش ، کاربرد ، درک فهم ، تجزیه و تحلیل)
- بررسی علل ضعف درسی دانش آموزان و ارائه راهنمایی های لازم به آن ها
- توجه به تفاوت های فردی دانش آموزان
- ارجاع دانش آموزان در صورت وجود مشکلات درسی و اخلاقی به مشاور پایه
رشته علوم تربیتی برای چه کسانی مناسب است؟
اولین شرط برای انتخاب رشته علوم تربیتی داشتن علاقه به آموختن و این رشته است. رشته علوم تربیتی با تربیت سروکار دارد به همین دلیل دانشجویان آن باید بسیار صبور، باحوصله همراه با مهر و محبت باشند. آن ها باید با علم روانشناسی آشنا باشند.
داشتن دقت بالا برای دانشجوی علوم تربیتی بسیاری ضروری است چرا که با دقت در دانش آموز خود می توانند نقاط ضعف و قدرت او را شناسایی کند. دانشجوی رشته علوم تربیتی باید خلاق باشد تا بتواند روش های کارآمد و مفیدی را برای آموزش و تربیت دانش آموزانش به کار برد.
معرفی رشته علوم تربیتی – مزایا و معایب رشته علوم تربیتی
رشته علوم تربیتی یکی از رشته هایی است که بیشترین حوزه کاری اش کودکان و نوجوانان است و کسانی که بسیار عاطفی هستند می توانند در این حوزه وارد و موفق شوند.
معرفی رشته علوم تربیتی – بازار کار و درآمد رشته علوم تربیتی
فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی می توانند در حوزه های آموزشی کلیه موسسات آموزشی دولتی و خصوصی فعالیت کنند و بیشترین حوزه پذیرش آن ها، آزمون های استخدامی وزارت آموزش و پرورش است.
همچنین آن ها می توانند در موسسات و سازمان هایی نظیر سازمان بهزیستی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مهدکودک ها، مدارس غیرانتفاعی، سازمان های مدیریت و برنامه‌ریزی و برنامه و بودجه، و وزارت بهداش درمان و آموزش پزشکی مشغول به کار شوند. فارغ التحصیلان رشته علوم تربیتی می توانند در صورت داشتن شرایط و سرمایه مناسب اقدام به تاسیس آموزشکده های تحصیلی و مهد کودک ها کنند.
برای قبولی در رشته علوم تربیتی چه درس هایی را بخوانم؟
رشته علوم تربیتی در زیرگروه 5 کنکور آزمایشی انسانی قرار دارد و درس های مهم برای قبولی در رشته علوم تربیتی عبارتند از؛
- روان شناسی با ضریب 3
- علوم اجتماعی با ضریب 3
- ریاضی با ضریب 3
- اقتصاد با ضریب 2
- زبان و ادبیات فارسی با ضریب 2
- فلسفه و منطق با ضریب 2
- زبان عربی و تاریخ و جغرافیا با ضریب 1
معرفی رشته علوم تربیتی – گرایش های کارشناسی رشته علوم تربیتی
گرایش های رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی عبارتند از؛
- تکنولوژی آموزشی
- مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی
- آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی
- آموزش و پرورش کودکان استثنایی
گرایش های کارشناسی رشته علوم تربیتی – تکنولوژی آموزشی
گرایش تکنولوژی آموزشی رشته علوم تربیتی به دنبال طراحی، اجرا و بررسی و ارزیابی نظام های آموزشی است به طوری که این نظام های آموزشی هم برای معلمان و تدریس آن ها کارآمد باشد و هم مسئولان نظام آموزشی بهترین شیوه تدوین کتب درسی، مدیریت آموزشی، ارزیابی و نظارت آموزشی را به کار بندند.
گرایش های کارشناسی رشته علوم تربیتی – مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی
گرایش مدیریت و برنامه ریزی آموزشی تلفیقی از رشته های روانشناسی، جامعه شناسی، فلسفه، مدیریت، آمار، زبان، و مشاوره است و به دنبال ایحاد شرایط و فرصت های یادگیری و آموزش برای گروه های نیازمند یادگیری است. همچنین یکی از اهداف گرایش مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی تربیت نیروی متخصص در امر آموزش و تربیت است.
گرایش های کارشناسی رشته علوم تربیتی – آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی
گرایش آموزش و پرورش پیش‌دبستانی و دبستانی در ایران نسبتا جدید بوده است. این رشته به دنبال تربیت آموزگار و مربی است تا بتواند در بخش های گوناگون نظیر موسسات پیش دبستانی، مدارس ابتدایی، کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان، و … فعالیت کند.
گرایش های کارشناسی رشته علوم تربیتی – آموزش و پرورش کودکان استثنایی
گرایش آموزش و پرورش کودکان استثنایی به دنبال تربیت معلمان و دبیرانی است که بتوانند به آموزش و پروش دانش آموزان با نیاز های ویژه (استثنائی) دوره ابتدایی بپردازند. هدف از آموزش و پرورش کودکان استثنایی فراهم آوردن فرصت‌های مناسب و امکانات آموزشی ویژه برای این دسته از کودکان است.
معرفی رشته علوم تربیتی – دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی
دوره کارشناسی رشته علوم تربیتی 4 ساله و معادل 8 ترم تحصیلی است. دانشجویان علوم تربیتی موظفند 139 واحد درسی را در این مدت بگذرانند. همچنین بعد از گذراندن دوسال از دوره تحصیل خود می توانند یکی از گرایش های علوم تربیتی را انتخاب کنند.
واحدهای درسی دوره کارشناسی علوم تربیتی عبارتند از؛
دروس عمومی: 22 واحد
دروس پایه: 20 واحد
دروس اصلی:70 واحد
دروس تخصصی: 18 واحد
دروس اختیاری: 10 واحد
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس عمومی کارشناسی علوم تربیتی
- مبانی نظری اسلام
- دانش خانواده و جمعیت
- اخلاق اسلامی
- انقلاب اسلامی
- تاریخ وتمدن اسلامی
- آشنایی با منابع اسلامی
- ادبیات فارسی
- زبان عمومی
- تربیت بدنی 1 و 2
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس پایه کارشناسی علوم تربیتی
- تاریخ آموزش و پرورش در اسلام و ایران
- فلسفه آموزش و پرورش
- اصول و مبانی آموزش و پرورش
- آموزش و پرورش تطبیقی
- آموزش و پرورش ابتدایی راهنمایی و متوسطه
- اخلاق اسلامی
- روش ها و فنون تدریس
- روان شناسی عمومی
- روان شناسی تربیتی
- روان شناسی رشد (1)
- روان شناسی رشد (2)
- جامعه شناسی عمومی
- جامعه شناسی آموزش و پرورش
- مقدمات مدیریت آموزشی
- مقدمات برنامه ریزی آموزشی و درسی
- آموزش و پرورش کودکان استثنایی
- مقدمات مشاوره و راهنمایی
- مقدمات تکنولوژی آموزشی
- آشنایی با کتابخانه و اصول کتابداری
- روش های آماری در علوم تربیتی
- سنجش و اندازه گیری در علوم تربیتی
- مقدمات روش تحقیق در علوم تربیتی
- اقتصاد آموزش و پرورش
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس اختیاری کارشناسی علوم تربیتی
- بهداشت عمومی
- بهداشت مدارس
- کلیات فلسفه
- کلیات اقتصاد
- انسان شناسی در اسلام
- روان شناسی اجتماعی
- روان شناسی شخصیت
- مسائل آموزش و پرورش ایران
- آموزش بزرگسالان
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس تخصصی رشته آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی
- آموزش و پرورش پیش دبستانی و دبستانی
- بهداشت و تغذیه مادر و کودک
- اصول بهداشت و کمک های اولیه
- تفاوت های فردی کودکان
- روان شناسی بازی
- مدیریت مراکز پیش دبستانی و دبستانی
- آشنایی با مفاهیم و روش تدریس ریاضیات
- آموزش هنر
- تهیه و کاربرد وسایل مواد آموزشی
- کاردستی و مهارت های فنی
- مشاهده (کارورزی1)
- کارورزی (4)
- زبان آموزی
- قصه گویی و نمایش خلاق
- کار و آشنایی با طبیعت و زندگی اجتماعی
- حرکت ورزشی و سرودهای خاص کودکان
- کارورزی (2) پیش دبستانی
- مشاوره کودک
- روانشناسی آموزش خواندن
- دبیات کودکان
- آشنایی با فعالیت های تربیتی – اجتماعی
- روش تدریس علوم اجتماعی و تجربی
- کارورزی(3) دبستان
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس تخصصی رشته آموزش و پرورش کودکان استثنائی
- بازی و حرکت درمانی
- فیزیولوژی
- تهیه مواد و وسایل آموزشی و کمک آموزشی
- روان شناسی عقب ماندگی ذهنی
- روش های تدریس علوم تجربی و اجتماعی
- آموزش و پرورش کودکان عقب مانده ذهنی
- روش تدریس ریاضی
- اختلالات رفتاری – عاطفی
- روش تدریس زبان فارسی
- اختلالات گویایی
- کارورزی در روش های تدریس
- اختلالات یادگیری و یژه
- روش های بازپروری حرفه ای
- گفتار درمانی
- روش های بازپروری حسی – حرکتی
- روش های تغییر رفتار
- روش های بازپروری اجتماعی
- آزمون های تشخیص عقب ماندگی ذهنی
- کارورزی در روش های بازپروری
- بهداشت و کمک های اولیه
- روش های مشاوره و مصاحبه
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس تخصصی رشته تکنولوژی آموزشی
- سمینار در برنامه ریزی درسی و آموزشی
- مبانی ارتباط انسانی
- اصول طراحی پیام های آموزشی
- اصول عکاسی
- تولید برنامه های تلویزیونی
- انتخاب ، بهره برداری و ارزیابی مواد و وسایل آموزشی
- تولید مواد آموزشی
- آموزش باروش مبتنی بر سیستم ها
- تولید فیلم های آموزشی
- ارزیابی نظام های کوچک آموزشی
- کارورزی ها و اجرای پروژه های فردی
- جامعه شناسی ارتباطی
- اصول برنامه ریزی درسی و تحلیل محتوا
- برنامه ریزی درسی ابتدایی
- سمینار در تکنولوژی آموزشی
- برنامه ریزی درسی متوسطه
- رادیو- تلویزیون آموزشی
- تئوری ها و روش های کاربرد در رسانه های جمعی
- آموزش برنامه ای
- اصول طراحی نظام های آموزشی
- برنامه ریزی درسی آموزش عالی و بزرگسالان
- آشنایی با مراکز مواد آموزشی
- کارورزی ها و اجرای پروژه های گروهی
دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تربیتی – دروس تخصصی رشته مدیریت و برنامه ریزی آموزشی
- اصول مدیریت آموزشی
- روان شناسی اجتماعی در تعلیم و تربیت
- سازمان و قوانین آموزش و پرورش ایران
- اصول برنامه ریزی آموزشی
- مبانی امور مالی و تنظیم بودجه در آموزش و پرورش
- اصول برنامه ریزی درسی
- کاربرد مقدمات کامپیوتر در مدیریت آموزشی
- اصول حسابداری
- روابط انسانی در سازمان های آموزشی
- نظارت و راهنمایی تعلیماتی
- راهنمایی تحصیلی و شغلی
- مسائل نوجوانان و جوانان
- آموزش بزرگسالان
- برنامه ریزی آموزش ضمن خدمت
- مدیریت اسلامی
- پروژه تحقیقاتی
- کار عملی مدیریت در آموزشگاه
- کار عملی مدیریت در سازمان ها
- متون زبان خارجه
- متون زبان خارجه در مدیریت آموزشی
معرفی رشته علوم تربیتی – دانشگاه های پذیرنده رشته علوم تربیتی
دانشگاه های دولتی پذیرنده رشته علوم تربیتی عبارتند از؛
- دانشگاه اراک
- دانشگاه ارومیه
- دانشگاه اصفهان
- دانشگاه الزهرا (س) – تهران (ویژه خواهران)
- دانشگاه بجنورد
- دانشگاه بوعلی سینا – همدان
- دانشگاه بیرجند
- دانشگاه تبریز
- دانشگاه تهران
- دانشگاه حکیم سبزواری – سبزوار
- دانشگاه خوارزمی – تهران (محل تحصیل واحد کرج)
- دانشگاه سمنان (محل تحصیل دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی مهدی شهر)
- دانشگاه سیدجمالالدین اسدآبادی – اسدآباد همدان
- دانشگاه سیستان و بلوچستان – زاهدان
- دانشگاه شاهد – تهران
- دانشگاه شهید باهنر – کرمان
- دانشگاه شهید بهشتی – تهران
- دانشگاه شهید چمران – اهواز
- دانشگاه شهید مدنی آذربایجان – تبریز
- دانشگاه شیراز
- دانشگاه علامه طباطبایی – تهران
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه قم
- دانشگاه کاشان
- دانشگاه کردستان – سنندج
- دانشگاه گیلان – رشت
- دانشگاه لرستان – خرم آباد
- دانشگاه مازندران – بابلسر
- دانشگاه محقق اردبیلی – اردبیل
- دانشگاه ملایر
- دانشگاه یزد
دانشگاه های غیرانتفاعی پذیرنده رشته علوم تربیتی عبارتند از؛
- دانشکده غیرانتفاعی رفاه – تهران (ویژه خواهران)
- موسسه غیرانتفاعی آل طه – تهران (ویژه خواهران)
- موسسه غیرانتفاعی آمل
- موسسه غیرانتفاعی جهاد دانشگاهی – کاشمر
- موسسه غیرانتفاعی زند دانش گستر – شیراز
- موسسه غیرانتفاعی سمنگان – آمل
- موسسه غیرانتفاعی شفق – تنکابن
همچنین این رشته در دانشگاه های آزاد اسلامی و پیام نور تدریس می شود.
معرفی رشته علوم تربیتی – وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
فارغ التحصیلان کارشناسی رشته علوم تربیتی می توانند با شرکت در آزمون کارشناسی ارشد و انتخاب رشته علوم تربیتی در یکی از 13 گرایش کارشناسی ارشد شامل برنامه ریزی آموزشی، آموزش و پرورش تطبیقی، برنامه ریزی درسی، تحقیقات آموزشی، آموزش و پرورش استثنایی، روانشناسی تربیتی، آموزش بزرگسالان، مشاوره و راهنمایی، آموزش و بهسازی منابع انسانی، تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه ریزی آموزش عالی و سنجش و اندازه گیری در آموزش و پرورش ادامه تحصیل دهند.
منبع :