راهکارهای فوری برای درمان شپش سر
در دوران قدیم که بهداشت پوست و مو بسیار ضعیف بود و افراد مدت زیادی به حمام نمی‌رفتند، شپش سر یکی از رایج ترین مشکلات بود. به دلیل وجود این موجودات ریز در لابه‌لای موها که از خون سر تغذیه می‌کنند، خارش بسیاری در پوست سر ایجاد خواهد شد. همچنین اگر به کف سر نگاه شود دانه‌های سفیدرنگی شبیه به شوره سر دیده می‌شود که به‌راحتی از روی آن جدا نمی‌شوند. این دانه‌ها همان شپش هستند که می‌توانند به سلامت پوست سر افراد و موهای آن‌ها آسیب‌های جدی وارد کنند و باید هرچه سریع‌تر نسبت به درمان آن‌ها اقدام شود.
در دنیای امروز احتمال اینکه سروکله شپش‌ها در پوست سر افراد پیدا شود بسیار کمتر است؛ اما این موضوع به این معنا نیست که امروز همه افراد در برابر این مشکل مصون شده‌اند. این موجودات ریز حتی در بهداشتی‌ترین شرایط هم می‌توانند بر روی پوست سر پیدا شوند و لزوما در نتیجه عدم رعایت بهداشت متولد نخواهند شد. این حشرات کوچک ممکن است از طریق استفاده از ملحفه آلوده یا استفاده از شانه مشترک آلوده در آرایشگاه‌ها از فردی به فرد دیگر منتقل شود. نکته اینجاست که اگر یکی از اعضای خانواده دچار شپش سر شود، سایر افراد نیز خیلی زود با این موضوع درگیر خواهند شد.
درمان شپش سر را می‌توان از طریق روش‌های خانگی انجام داد یا از داروهای مختلف برای این کار استفاده کرد؛ در حال حاضر مشاهده شده است که بعضی از انواع این حشرات در برابر درمان‌های بدون نسخه مقاوم شده‌اند و برای از بین بردن آن‌ها باید به سراغ داروهای جدیدتری رفت. در این مطلب در خصوص انواع راهکارهای درمان شپش سر و دلایل ایجاد آن توضیحاتی را ارائه می‌دهیم تا در صورت مشاهده نشانه‌های ابتلا به آن بتوانید هرچه سریع‌تر از راهکاری موثر برای درمان استفاده کنید.
شپش چگونه موجودی است؟
شپش‌ها حشراتی بسیار ریز با طول ۱.۶ میلی‌متر و بدون بال هستند که محل زندگی و تغذیه آن‌ها پوست سر است. این حشرات از خون پوست سر تغذیه می‌کنند و مادامی‌که بر روی سر قرار داشته باشند بین ۲ تا ۴ هفته عمر می‌کنند. شپش‌ها در صورت تغذیه مناسب خیلی زود شروع به تخم‌گذاری و تکثیر می‌کنند و گسترش می‌یابند.
تخم این موجودات از طریق ماده چسبناکی که از بدن مادر ترشح می‌شود به کف سر می‌چسبد و جدا کردن آن بسیار دشوار است. این تخم‌ها بسیار شبیه به شوره سر هستند و به همین دلیل تشخیص آن‌ها مشکل است؛ تنها تفاوت آن‌ها با شوره در این است که شوره به‌راحتی از پوست سر جدا می‌شود اما تخم‌ها این ویژگی را ندارند. حشرات بالغ نیز بسیار ریز و معمولا به رنگ موها هستند و به همین دلیل پیدا کردن آن‌ها در میان موها کاری مشکل خواهد بود.
درصورتی‌که شپش‌ها از پوست سر جدا شوند و منبع تغذیه‌ای نداشته باشند بعد از ۲ روز از بین می‌روند. هر فردی به دلیل استفاده از وسایل آلوده یا تماس با افراد دارای شپش سر می‌تواند دچار این مشکل شود؛ اما بروز آن در کودکان ۳ تا ۱۴ سال شایع‌تر است و معمولا از طریق آن‌ها در خانواده منتشر می‌شود.
راه‌های انتقال و علائم شپش سر کدم‌اند؟
شپش سر بال ندارد و نمی‌تواند با پرش از شخصی به شخص دیگر منتقل شود؛ به همین دلیل تنها راه انتقال آن تماس با شخص آلوده یا استفاده از وسایل اوست. حوله، شانه و برس، لباس یا ملحفه آلوده از مواردی است که سایرین را در معرض ابتلا به این مشکل قرار می‌دهد. با توجه به این موضوع استفاده از وسایل شخصی حتی در میان اعضای خانواده بسیار اهمیت دارد. البته قرار گرفتن لباس‌ها و ملحفه‌های آلوده در کنار سایر لباس‌ها برای شستشو نیز ممکن است باعث انتقال این حشره به سایرین شود.
شپش سر معمولا تا زمانی که شدت نگرفته علائمی ندارد و اگر فرد دچار شوره سر باشد حضور آن اصلا احساس نخواهد شد؛ اما افرادی که دچار این مشکل نیستند با بررسی پوست سر خود و مشاهده نقطه‌های ریز و سفید چسبنده می‌توانند متوجه وجود تخم‌های شپش بر روی سر خود بشوند. در زمان شدت گرفتن شپش سر علائم زیر خود را نشان می‌دهند که باید هرچه سریع‌تر به آن رسیدگی شده و برای درمان اقدام کنید .
دلایل ابتلا به شپش سر
شپش‌ها لزوما به دلیل عدم رعایت بهداشت یا شستشوی نامناسب سر ایجاد نمی‌شوند و همه افراد حتی کسانی که به بهداشت موی سر خود اهمیت بسیار زیادی می‌دهند می‌توانند با این مشکل مواجه شوند. اصلی‌ترین دلیل ابتلا به شپش سر تماس با فرد آلوده است؛ با توجه به این موضوع شپش‌ها می‌توانند به دو صورت مستقیم یا غیرمستقیم به پوست سر افراد منتقل شوند.
در روش انتقال مستقیم سر افراد باید در نزدیکی یکدیگر قرار گرفته باشد؛ چراکه شپش‌ها قابلیت پرواز یا پرش ندارند اما می‌توانند بر روی تارهای مو بخزند و از شخصی به شخص دیگر منتقل شوند. البته تماس مستقیم با فرد آلوده در میهمانی‌ها، محل کار، مدرسه یا در طول فعالیت‌های ورزشی نیز می‌تواند باعث انتقال این حشره شود.
پوشیدن لباس‌های آلوده شخص مبتلا مانند روسری، کلاه، کت، اکسسوری‌های مو و استفاده از شانه، برس و حوله آلوده نیز می‌تواند باعث انتقال شپش سر شود. استفاده از هدفون مشترک یکی دیگر از راه‌های انتقال این حشره ریز و موذی است. در کنار این‌ها خوابیدن بر روی تخت و کاناپه‌ای که قبلا شخص آلوده بر روی آن‌ها خوابیده است و استفاده از بالش و ملحفه او می‌تواند باعث انتقال شپش سر شود.
در روش انتقال مستقیم احتمال انتقال بسیار کمتر است اما غیرممکن نیست. قرار گرفتن لباس‌های فرد آلوده در کنار سایر لباس‌ها بر روی رخت‌آویز می‌تواند از دلایل انتقال شپش باشد. با توجه به این موضوع معمولا در مهدکودک‌ها یا محیط‌های کار که لباس‌های افراد بر روی یک چوب لباسی قرار می‌گیرد احتمال انتقال این حشره به سایر افراد بیشتر است.
راهکارهای جلوگیری از شپش سر
قبل از آنکه به فکر درمان شپش سر بیفتید، بهتر است از وقوع آن جلوگیری کنید. صرف رعایت بهداشت نمی‌تواند راهکاری برای درمان شپش سر باشد و بهتر است تماس‌های خود را با افراد آلوده حتی کسانی که آن‌ها را می‌شناسید محدودتر کنید. به‌کارگیری راهکارهای زیر می‌تواند به جلوگیری از ایجاد شپش سر کمک کند.
- جدا کردن وسایل شخصی خود مانند برس، شانه، حوله، تل و گیره سر، کلاه، شال، روسری و… از سایر اعضای خانواده،
- استفاده از وسایل شخصی در زمان مراجعه به آرایشگاه‌ها،
- جدا کردن لباس‌ها از لباس‌های دیگران در مکان‌های عمومی مانند رستوران‌ها، استخرها و…
- استفاده از ملحفه تمیز و مطمئن بر روی تشک تخت و بالش در زمان اقامت در هتل، مسافرخانه یا سایر مکان‌های عمومی و شستشوی ملحفه بعد از استفاده
- عدم خوابیدن روی کاناپه یا تختی که به نظافت آن مطمئن نیستید.
- عدم استفاده از کلاه محافظ دیگران در زمان دوچرخه‌سواری یا ورزش.
عدم توجه به علائم ابتلا به شپش سر و دیر اقدام کردن برای درمان آن می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌های پوستی و بروز بیماریهای عفونی شود. در کودکان حضور طولانی‌مدت شپش بر روی سر باعث ایجاد زخم‌های گسترده بر روی سر و درنهایت عفونی شدن آن‌ها و بروز مشکلات شدیدتر می‌شود. بیماری تیفوس یکی از خطرناک‌ترین این عفونت‌هاست که از طریق شپش‌های آلوده ایجاد می‌شود. علاوه بر این ریزش موهای سر، تغییر رنگ پوست و عفونی شدن ساقه موها و تخریب آن‌ها از دیگر عوارض عدم درمان شپش سر است.
آیا وجود شپش سر عاملی نگران‌کننده است؟
خیر. شپش‌ها به‌خودی‌خود عامل خطرناکی نیستند و اگر به‌موقع درمان شوند هیچ مشکلی برای سلامت شما ایجاد نخواهند کرد. وجود شپش زمانی نگران‌کننده است که خارش سر بسیار شدید شده باشد و زخم‌های عفونی در پوست کف سر به وجود آمده باشند. البته در این موارد نیز می‌توان ظرف مدت چند هفته یا نهایتا چند ماه با استفاده از داروهای قوی شپش‌ها را ریشه‌کن کرد و سپس به درمان زخم‌های ایجاد شده پرداخت .
راهکارهای درمان خانگی شپش سر
با توجه به اینکه شپش سر مشکلی جهانی است و از قدیم وجود داشته است، راهکارهای زیادی برای درمان آن در خانه وجود دارد. این راهکارها می‌توانند باعث از بین رفتن حشرات بالغ و در بعضی موارد تخم‌ها شوند. توجه کنید که اگر بر روی پوست سر زخم مشاهده می‌کنید یا خارش سر بسیار شدید است بهتر است به سراغ راهکارهای دارویی بروید که اثرگذاری بیشتر و سریع‌تری دارند.
قبل از شروع درمان بهتر است موهای خود یا فرزندتان را تا حد امکان کوتاه کنید تا بتوانید خراشیدگی یا زخم موجود در سر را تشخیص دهید و حشرات را بر روی سر پیدا کنید. ضمن اینکه کوتاهی مو احتمال انتقال شپش به سایر افراد را کاهش می‌دهد. در ادامه می‌توانید از راهکارهای زیر برای از بین بردن این حشرات موذی استفاده کنید.
منبع :