اگر از بازی‌های آنلاین یا بازی با گوشی و کامپیوتر خسته شده‌اید، ساخت بازی فکری کودکان و بزرگسالان خودش یک تفریح جذاب است. می‌توانید کمی خلاقیت به خرج دهید و با ایجاد کمی تغییر در بازی‌های کلاسیک، بازی‌های جذاب و سرگرم‌کننده‌ای را همراه با دوستان و اعضای خانواده تجربه کنید. در این مقاله، چند روش ارزان و آسان برای ساخت بازی فکری در خانه معرفی خواهد شد.
۱. ساخت تخته‌نرد رنگارنگ
شاید با خودتان بگویید که خریدن تخته‌نردی آماده بسیار راحت‌تر از ساختن آن است؛ اما اگر کمی حوصله و خلاقیت داشته باشید، ساخت تخته نرد در خانه و بازی با آن سرگرمی لذت‌بخشی برای شما خواهد بود.
با انتخاب رنگ‌های دلخواهتان می‌توانید تخته‌نردی مطابق با سلیقۀ خود و چیدمان منزلتان بسازید. به‌این‌ترتیب زمان‌هایی که بازی نمی‌کنید، می‌توانید از تخته‌نردی که ساخته‌اید، همچون وسیلۀ تزئینی خانه استفاده کنید.
۲. تبدیل تخته‌سیاه بی‌استفاده به جدول اسکرابل
اسکرابل یک بازی کلمه‌سازی دو تا چهارنفره است. صفحۀ این بازی یک جدول ۱۵*۱۵ است. روی کارت‌های اسکرابل حروف الفبا نوشته شده است. شرکت‌کنندگان باید کارت‌ها را به‌گونه‌ای در جدول قرار دهند که در سطر یا ستون مربوطه کلمه‌ای معنادار ایجاد شود. استفاده از جدول‌های بزرگ در بازی های گروهی فکر جالبی است. برای داشتن جدول اسکربل (جدول کلمات) بزرگ‌‌تر می‌توانید جدول خود را در مقیاس دلخواه روی یک تخته‌سفید یا تخته‌سیاه رسم کنید.
۳. بازی‌های فضای باز را در خانه انجام دهید
برای انجام‌دادن بازی‌های فضای باز مانند مثل «لِی‌لِی»، «راه رفتن بین خانه‌ها»، «دوز»، «نقطه‌بازی» و… می‌توانید از یک تکه موکت (یا پارچه) و گچ استفاده کنید. کافیست صفحۀ بازی را به‌کمک گچ روی موکت بکشید و بازی را شروع کنید. برای بازی دوز و نقطه بازی می‌توانید از لیوان یا کاسه‌های نشکن به‌عنوان مهره استفاده کنید.
۴. بازی مونوپولی
بازی مونوپولی یا رپولی یک بازی قدیمی است. برای این بازی به صفحۀ بازی، دو سری کارت مخصوص و تاس نیاز دارید. هدف بازی دراختیارگرفتن خانه‌های خاصی از صفحۀ بازی است. اگر با قوانین این بازی آشنایی ندارید، با جستجو در اینترنت می‌توانید مطالب مفیدی دربارۀ آن بخوانید. امروزه حتی می‌توانید این بازی را روی تلفن همراه خود نصب و از آن استفاده کنید. اما اگر دلتان کمی تنوع می‌خواهد، می‌توانید الگوهای این بازی را در اینترنت پیدا کنید. الگو را در ابعاد مناسب پرینت کنید و سپس تصویر پرینت‌شده را به‌کمک چسب نواری یا چسب مایع روی صفحه‌ای چوبی بچسبانید. زمین بازی شما آماده است. اگر طراح خوبی هستید، می‌توانید به‌جای پرینت الگوهای آماده، الگوی دلخواهتان را طراحی و پرینت کنید. اگر پرینتر ندارید هم می‌توانید خودتان صفحه بازی را روی مقوا یا کاغذ نقاشی کنید.
۵. ساخت صفحۀ شطرنج با لگو
با فواید شطرنج برای کودکان آشنا هستید؟ افزایش تمرکز و کسب مهارت حل مسئله ازجمله تأثیرات مثبت شطرنج بر ذهن کودکان است. اگر کودک شما به بازی روی صفحۀ شطرنج معمولی تمایلی ندارد، با استفاده از لگو و با همکاری خودش صفحه‌ای شطرنج برای او بسازید. اگر فرزندتان به لگو علاقه‌مند باشد، مطمئن باشید که از این پیشنهاد استقبال خواهد کرد.
۶. بازی چکرز
صفحۀ شطرنج و مهره‌های تخته‌نرد از ملزومات اصلی بازی چکرز هستند. در بازی چکرز طرفین بازی مهره‌های خود را به‌صورت اریب حرکت می‌دهند. اگر بازیکنی بتواند از روی مهره‌های بازیکن دیگر عبور کند، آن مهره‌ها از بازی خارج می‌شوند. برای ایجاد تنوع، می‌توانید از درب بطری یا سنگ‌های کوچک به‌جای مهره‌ها استفاده کنید. مهره‌ها را به‌کمک گواش یا کاغذرنگی رنگ کنید. صفحۀ دلخواهتان را انتخاب کنید. صفحه را با مداد مثل صفحۀ شطرنج تقسیم‌بندی و رنگ‌آمیزی کنید و چکرزی متفاوت را تجربه کنید.
ساخت بازی فکری در خانه با روش‌های آسان
۷. بازی «حدس بزن کیه»
این بازی با تصاویر خندان و رنگی از دوستان و خویشاوندان، بازی سرگرم‌کننده‌ای، به‌خصوص برای نوجوانان، است. برای انجام‌دادن این بازی کافی است مجموعه‌ای از عکس‌های دوستان و افراد خانواده را پرینت بگیرید و از شرکت‌کنندگان بخواهید تا عکس‌ها را شناسایی کنند. شرکت‌کنندگان می‌توانند دربارۀ تاریخ تولد افراد یا خاطره‌ای خوب از آنها نیز صحبت کنند.
۸. تیک تاک تو (دوز)
تیک تاک تو یا همان دوز خودمان یک بازی دونفره است. در این بازی شرکت‌کنندگان به‌نوبت خانه‌های جدول را علامت می‌زنند. شرکت‌کننده‌ای برنده است که سریع‌تر از دیگری یک سطر، ستون یا قطر از جدول را با علامت مربوط به خودش (معمولا ضربدر یا دایره) تکمیل کند. با ایجاد کمی تنوع، بچه‌ها جذب این بازی ساده خواهند شد. این بار به‌جای کاغذ یا گوشی موبایل، از تخته‌ای صاف به‌عنوان صفحۀ بازی استفاده کنید. چند قطعه سنگ یا چوب صاف و کوچک پیدا و بعد از رنگ‌آمیزی آنها، بازی را شروع کنید.
۹. بازی «جعبه رو بردار»
این بازی هم یکی از بازی‌های جالب، به‌ویژه برای بچه‌ها، است. روند اصلی بازی بسیار ساده است؛ شرکت‌کنندگان باید جعبه را بدون کمک دست و با دهان از روی زمین بردارند. از هر نوع جعبه‌ای می‌توانید برای این بازی استفاده کنید. می‌توانید مسیری برای بازی تعیین کنید تا فرد شرکت‌کننده بعد از برداشتن جعبه با دهان، آن مسیر را طی کند. به‌هرحال، شما در تعیین قوانین بازی آزادید.
۱۰. اجرای بازی‌های کامپیوتری در واقعیت
برخی بازی‌ها طرف‌داران پروپاقرصی دارند. برگزاری مهمانی برای انجام‌دادن این بازی‌ها در میان طرف‌داران آنها بسیار رایج است. بازی سیطرۀ کتان (Settlers of Catan) ازجملۀ این بازی‌ها است. این بازی به‌قدری جالب است که یکی از وبلاگ‌نویسان علاقه‌مند به این بازی، ماکت واقعی آن را ساخته است. شما هم می‌توانید درصورت امکان بازی های کامپیوتری موردعلاقۀ خود را در واقعیت شبیه‌سازی کنید.
۱۱. بازی‌های حافظه
می‌توانید تصاویر مختلف را به‌صورت رنگی پرینت یا نقاشی کنید و این تصاویر را برای بازی حافظه به کار ببرید. در این بازی، تصاویر به‌صورت پشت‌ورو روی صفحۀ بازی قرار می‌گیرد و شرکت‌کنندگان باید تصاویر مشابه را پیدا کنند. این بازی، ارزان و سرگرم‌کننده است.
۱۲. بازی باران و رنگین‌کمان (مار و پله(
این بازی نسخۀ دیگر بازی مار و پله است؛ با این تفاوت که در این نسخه ابر سیاه و رنگین‌کمان جایگزین پله و مار می‌شوند. هروقت به پایین رنگین‌کمان رسیدید، باید از رنگین‌کمان بالا بروید و هروقت که روی ابری سیاه بیایید، به پایین سقوط خواهید کرد. تصاویر رنگین‌کمان و ابر را به تعداد دلخواه پرینت بگیرید و آنها را روی صفحۀ بازی بچسبانید. شما می‌توانید از همان طرح‌های مار وپله استفاده کنید.
۱۳. تبدیل سینی چای به صفحۀ بازی
یک سینی چای قدیمی را به‌عنوان صفحۀ بازی در نظر بگیرید. به‌کمک کاغذرنگی، چند درخت و سنگ درست کنید و آنها را روی سینی قرار دهید. از حیوانات کوچک اسباب‌بازی نیز می‌توانید به‌عنوان حیوانات جنگل استفاده کنید. کودکان ساخت این بازی و سرگرم‌شدن با آن را دوست خواهند داشت.
۱۴. پرینت صفحه‌های متنوع از یک بازی
شاید بازی مداوم با یک صفحۀ منچ برای بچه‌ها خسته‌کننده باشد. راهکار ارزان برای داشتن چندین صفحۀ بازی این است که تصویرهای متنوعی از صفحۀ این بازی یا بازی دیگری را در اینترنت پیدا کنید و از آنها پرینت رنگی تهیه کنید.
۱۵. ابداع بازی با برچسب‌ها و شکلک‌های کاغذی
اگر یک ذهن خلاق دارید، به‌جای شبیه‌سازی بازی‌های موجود، خودتان بازی ابداع کنید. بدین منظور،از هنر و قدرت تخیل خود کمک بگیرید. موضوعی در نظر بگیرید و متناسب با آن، صفحۀ بازی را به‌کمک برچسب‌ها بچینید.
ساخت بازی فکری در خانه با روش‌های آسان
۱۶. تبدیل بازی‌های قدیمی به بازی‌های جدید
اگر می‌خواهید یک بازی ابداع و طراحی کنید، باید مجموعه‌قوانینی در نظر بگیرید و بازی را مطابق با این قوانین پیش ببرید. درغیراین‌صورت، یکی از بازی‌های موجود را با کمی تغییر و نوآوری به بازی جدیدی تبدیل کنید.
چرا باید درمورد مسائل احساسی به کودکان آموزش بدهیم؟
یکی از ویژگی‌های اصلی در کودکان، داشتن احساسات زیاد است. فرقی نمی‌کند کودک چند سال دارد و آیا این احساسات مثبت هستند یا منفی. گاهی موج هیجانِ آنها می‌تواند خارج از ظرفیت ما باشد. در ادامه توضیحات بیشتری را درباره ضرورت آموزش مسائل احساسی به کودکان می‌خوانید؛ این توضیحات از زبان دکتر اشلی سودرلونگ (Ashley Soderlund)، روان‌شناس کودک بیان شده‌اند.
به‌عنوان یک محقق در حوزه رشد کودکان، زمینه تخصصی من مطالعه روی «احساس» بوده است. من درباره این موضوع تحقیق و مطالعه کرده‌ام و مقاله‌هایی را هم دربارهٔ آن نوشته‌ام. اما تقریبا هیچ‌چیزی نمی‌تواند جایگزینی برای تجربهٔ این موضوع در نقش یک والد باشد. احساسات زیاد این موجودات کوچک گاهی فراتر از درک و ظرفیت ماست.
همیشه، به‌عنوان مادر این جمله را با خودم تکرار می‌کنم که «احساسات فقط انرژی هستند». بااین‌حال، باوجود برچسب‌هایی که فرهنگ و جامعه روی احساسات می‌گذارند تا آنها را سرکوب کنیم یا نادیده بگیریم، این احساسات نه خوب است و نه بد.
ما بزرگسالان تمام این انرژی‌ها را به چشم تهدیدی در برابر سیستم استرسی خودمان می‌بینیم. اگر فرد بزرگ‌سالی را با احساساتی به‌اندازهٔ بچه‌ها ببینیم، احتمالا بدن ما حق دارد که واکنش‌های استرسی از خود نشان دهد، چراکه اکثر ما یاد گرفته‌ایم که احساسات‌مان را مهار کنیم.
از طرف دیگر، کودکان نمی‌دانند که مهار‌کردن درست احساسات چگونه صورت می‌گیرد. ما می‌توانیم تلاش کنیم که جلوی بروز تمام احساسات را بگیریم یا اینکه با آغوش باز به استقبال آنها برویم و به کودکان درباره احساسات‌شان آموزش دهیم.
آنجلا پروس (Angela Pruess)، درمان‌گر خانواده و یک مادر، به ما آموزش می‌دهد تا به بچه‌هایمان کمک کنیم که احساسات‌شان را بشناسند، تصدیق کنند و با آنها کنار بیایند.
ساخت بازی فکری در خانه با روش‌های آسان
چرا آموزش مسائل احساسی به کودکان اهمیت دارد؟
سؤال مهمی وجود دارد که پرسیدن آن از کودکی که در سکوت وارد اتاق می‌شود، می‌تواند به شناخت بهتر او کمک کند. این پرسش به‌تنهایی می‌تواند پریشانی، اضطراب یا شوک را در کودک برانگیزد و ارتباط مستقیمی با میزان افزایش اضطراب در کودک دارد: «چه حسی داری؟»
به‌عنوان مشاور، وظیفهٔ من کمک به کودکان برای شناخت و کشف احساسات‌شان است. گاهی این کار شبیه بالارفتن از یک سربالایی است. به‌عبارت‌دیگر، شمار زیادی از کودکان با اکتفا به گفتن «خوب» در جواب این سؤال، کار ما را دشوار می‌کنند. واقعیت این است که «خوب بودن» به‌عنوان یک «احساس» شناخته نمی‌شود و در طبقه‌بندی هیجان‌ها قرار نمی‌گیرد.
تجربهٔ احساسات موضوعی همگانی است و در نهاد ما به‌عنوان یک انسان وجود دارد. گاهی والدین تصور می‌کنند که آگاهی کودکان از احساسات‌شان به‌شکلی طبیعی پرورش خواهد یافت. واقعیت این است که یادگیری تشخیص و روبه‌رو شدن با احساسات مثل دیگر مهارت‌های مهم، برای پیشرفت اجتماعی و احساسی سالم در کودکان، نیازمند حمایت و تشویق است.
ساخت بازی فکری در خانه با روش‌های آسان
۸ دلیل مهم برای آموزش مسائل احساسی به کودکان
۱. عادی‌سازی احساسات سطح اضطراب را کاهش می‌دهد
احساسات شدید جزئی از تجربهٔ فراگیر انسانی به حساب می‌آیند. بااین‌حال، احساسات شدید برای کودکان خردسال، می‌تواند به آنها حس ترس یا پریشانی بدهد (انواع ترس در کودکان). اختصاص‌دادن فضایی برای احساسات قوی در کودک و ارزش‌دادن به تجربه‌شان، اجازه می‌دهد تا کودک پذیرش سالمی از احساساتش داشته باشد. وقتی کودک با احساساتش سر جنگ نداشته باشد، استرس و اضطراب غیرضروری هم نخواهد داشت.
۲. شناخت احساسات باعث بالارفتن هوش اجتماعی می‌شود
بسیاری از والدین به‌صورت خودکار انتظار دارند که فرزندشان بداند چطور احساساتش را به‌شکلی سالم بروز دهد. بااین‌حال، اولین قدم برای روبه‌روشدن با احساسات، توانایی تشخیص آنهاست. وقتی کودک را با بسیاری از کلمات مربوط به احساسات آشنا کنید، آنها بهتر می‌توانند هیجان‌ها و احساسات‌شان را تشخیص دهند. همدلی احساسی بخش مهمی از هوش هیجانی است.
۳. یادگیری راه‌هایی برای آرام‌کردن خود و کاهش رفتارهای ناسالم
پس از اینکه کودکی توانایی تشخیص احساساتش را به دست آورد، می‌تواند خودآگاهی‌اش را برای آرام‌کردن و تسکین خود نیز پرورش دهد. این فرایند آزمون‌وخطا است و شما می‌توانید در کنار کودک باشید تا به او در مشاهده و تشخیص راه‌هایی برای کاهش استرس فیزیولوژیکی‌اش کمک کنید.
۴. کارکردن روی احساسات قوی به کودک کمک می‌کند بهترینِ خودش باشد
اگر کودک در مسیر سرکوب احساسات قرار بگیرد، نمی‌تواند از ظرفیت کامل احساساتش استفاده کند. هیجان‌های حل‌نشده در ناخودآگاه آنها ماندگار می‌شوند و به سرمایه‌های درونی و انرژی روانی‌ای که کودک برای عملکرد بهتر در طول روز به آنها نیاز دارد، لطمه می‌زند.
۵. شناخت احساسات به والدین هم کمک می‌کند
سرکوب احساسات کودک با گفتن جمله‌هایی مثل «این‌قدر گریه نکن! اتفاق مهمی نیفتاده!» کار بسیار راحتی است. نیت خیر شما برای آموزش قدرت استدلال در مغز در حال رشد کودک (که مملو از هورمون‌های استرسی است) گم می‌شود. پیامد این کار چیست؟ زمانی که مغز کودک (و مغز ما بزرگسالان) در حال تجربهٔ احساسات شدید باشد، توانایی یادگیری نخواهد داشت. زمانی که اجازه دهیم احساسات‌مان بروز پیدا کنند و به‌نوعی آنها را حل کنیم، همهٔ ما وضعیت بهتری خواهیم داشت.
ساخت بازی فکری در خانه با روش‌های آسان
۶. کنارآمدن موفقیت‌آمیز با احساسات، پایهٔ اصلی سلامت روان است
بیان احساسات و هیجانات در ما باید به کاری همیشگی تبدیل شود. بدین‌ترتیب، احتمال به‌کارگیری الگوهای منفی برای کنارآمدن با شرایط (مثل پرخاشگری، جویدن ناخن، سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی) پایین می‌آید. این الگوهای منفی منجر به اضطراب، افسردگی و دیگر مشکلات مربوط به سلامت روان می‌شوند.
۷. سلامت احساسی لازمهٔ سلامت جسمی است
احساسات حل‌نشده در کودکان (درست مثل بزرگسالان) باعث بروز علائم فیزیکی ناخوشایند در بدن مثل سردرد، دل درد، زخم معده یا فشار خون بالا می‌شود.
۸. ترویج احساسات مثبت، مسیر سلامتی در درازمدت را پی‌ریزی می‌کند
اگر بخواهیم صادق باشیم، بسیاری از والدین به‌دلیل مشکلات هیجانی و احساسی‌ای که در کودکی تجربه کرده‌اند، هنوز به‌دنبال پیداکردن راهی برای محافظت احساسی از خودشان هستند. هرچه سن کودک برای یادگیری مسائل احساسی کمتر باشد، احتمال بروز مشکلات هیجانی و اختلالات روانی در او کمتر می‌شود و در طولانی‌مدت، سلامت احساسی بهتری خواهد داشت.
سخن پایانی
داشتن سلامت احساسی در زندگی، یک هدیه است. آن را از فرزندتان دریغ نکنید. زمانی که از کودک برای کسب توانایی تشخیص و بیان احساساتش حمایت کنید، نه‌تنها برای سلامت روانی او در طولانی‌مدت قدم برداشته‌اید، بلکه به‌نوعی سلامتی اش را تضمین می‌کنید. از نگاه یک متخصص، هیچ هدیه‌ای ارزنده‌تر از سلامت روانی برای انسان‌ها وجود ندارد.
ساخت بازی فکری در خانه با روش‌های آسان
منبع: