زعفران یک ادویه گیاهی پر استفاده و خوش عطر و طعم است که به عنوان یک طعم دهنده در آشپزی و به عنوان یک گیاه دارویی در درمان بیماریها استفاده میشود. برای آشنایی با مصلح زعفران و طبع زعفران در ترکیب با مواد دیگر از جمله طبع زعفران و گلاب، طبع زعفران و چای سبز و طبع زعفران و زرشک، این مقاله را بخوانید.
زعفران گیاهی است پیازدار با گلهای بنفش روشن است که در مناطق معتدل مانند قاینات و کرمان کاشته میشود. زعفران بویی قوی و طعمی تلخ و کمی تند دارد. این گیاه باارزش غذایی، هم در آشپزی و هم در درمان بیماریها بکار برده میشود و خواص بینظیری دارد. اگر میخواهید درباره طبع زعفران در ترکیب با مواد دیگر مانند زرشک، گلاب و چای سبز بیشتر بدانید، خواندن این مطلب از ستاره را از دست ندهید.
طبق منابع مستند طب ایرانی، زعفران دارای طبع گرم و خشک است. درجه گرمی زعفران را ۲ و درجه خشکی آن را یک دانستهاند. البته در کتاب مخزن الادویه عنوان شده است که برخی حکما، زعفران را از لحاظ گرمی، درجه ۳ و از لحاظ خشکی، درجه ۲ معرفی کردهاند.
درجه بندی کیفیتهای چهارگانه گرمی، سردی، خشکی و تری، بیان کننده میزان این کیفیت است. به عنوان مثال، در مورد گرمی، مواد درجه یک، شامل مواد غذایی هستند. موادی که در درجه ۲ گرمی قرار دارند، جنبه دارویی دارند. مواد درجه ۳ گرم، در صورت استفاده مکرر میتوانند بیماریزا باشند و مواد درجه ۴، جزو سموم دانسته میشوند.
از آنجا که طبع زعفران گرم و خشک است، مصلح آن باید طبع سردی داشته باشد. مصرف هر ماده غذایی همراه با مصلح آن به شما کمک میکند که ضمن بهرهمند شدن از خواص آن ماده، تعادل کلی طبع بدن خود را هم حفظ کنید. در این میان، انیسون و سکنجبین بهترین مصلحهای زعفران هستند و باعث میشوند در صورت مصرف زعفران، از خواص آن نهایت استفاده را ببرید.
گفتیم که طبع زعفران گرم و خشک است، در حالی که طبع گلاب گرم و معتدل است. ترکیب این دو با هم، طبع گرمی ایجاد میکند که برای رفع استرس و اضطراب بسیار مفید است. یکی از ترکیبات مفید این دو ماده، شربت گلاب و زعفران است که در منابع طب سنتی از آن با عنوان شربت جلاب یاد شده است.
این شربت دارویی، تقویتکننده عمومی بدن و نشاط آوراست. به علاوه دارای خواصی همچون خونسازی، تقویت قوای جنسی، تقویت حافظه، از بین بردن نفخ معده و درمانکننده فشار خون، آسم، قند، چربی و کماشتهایی است.
این ترکیب، حاوی انواع ویتامینها مانند ویتامین A، C و E و املاح معدنی نظیر سدیم، پتاسیم، فیبر، کلسیم، آهن، پروتئین، منیزیم، کربوهیدرات، اسید فولیک، منگنز و روی است. شربت گلاب و زعفران برای افرادی که دچار تشنج و بیهوشی میشوند هم بسیار مفید است، چون سردی اعضای رئیسه بدن یعنی قلب و مغز را کاهش میدهد. همچنین این ترکیب باعث تسکین درد دندان است و میتوان از آن به عنوان یک دهانشویه هم استفاده کرد.
این شربت که در طب سنتی از آن با عنوان شربت جلاب هم یاد میشود، در واقع یک شربت دارویی است. این ترکیب فوقالعاده، تقویتکننده عمومی بدن و نشاط آوراست. تاثیر چشمگیری در تقویت قلب و درمان بیماریهای سوداوی دارد و بخصوص برای سردمزاجان بسیار نافع است.
مواد لازم | |
زعفران | نیم مثقال |
گلاب | ۳ کیلو |
نبات سفید | یک کیلو |
گلاب و نبات را با شعله ملایم آنقدر بجوشانید که محتویات ظرف نصف شود. لازم است در حین جوشیدن، کف روی شربت را بگیرید و آن را صاف نمایید. سپس زعفران را در مقداری گلاب حل کرده و به شربت اضافه کنید. هنگام استفاده باید این شربت را با آب سرد و یا یکی از عرقیاتی که مناسب با بیماری است، رقیق کنید. میتوانید کمی تخم بالنگو یا تخم ریحان و یا تخم فرنجمشک به آن اضافه کرده و نوش جان کنید.
برخلاف چای سیاه که طبعی سرد و خشک دارد، طبع چای سبز گرم است. بنابراین توصیه میشود برای رسیدن به تعادل، زعفران را همراه با چای سیاه میل کنید، اما در صورت ترکیب با چای سبز، لازم است در کنار این نوشیدنی، از مکملهای سرد هم استفاده شود تا تعادل برقرار شود.
البته ترکیب زعفران و چای سبز، فوایدی هم دارد؛ برای مثال این ترکیب، یک چربیسوز و لاغرکننده مفید است و افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، میتوانند با مشورت پزشک از آن استفاده کنند. به علاوه، چای سبز سرشار از آنتیاکسیدان است کە با حذف رادیکالهای آزاد از ابتلا بە سرطان جلوگیری میکند. این چای دارای خواص ضدپیری و ضدآلزایمر و پارکینسون است.
برای تهیه نوشیدنی زعفران و چای سبز، مقدار نصف قاشق چایخوری زعفران را همراه با مقداری چای سبز، در یک قوری آب جوش ریخته و صبر کنید تا دم بکشد.
در منابع طب سنتی، طبع زرشک سرد و خشک ذکر شده است و با توجه به اینکه درجه سردی آن ۳ است، میزان سردی بالایی دارد. بنابراین طبع زعفران و زرشک به لحاظ سردی و گرمی، نزدیک به تعادل است، اما با توجه به اینکه هر دو ماده، طبعی خشک دارند، افراط در مصرف این ترکیب، بدن را به سمت خشکی بیشتر سوق میدهد.
دمنوش زرشک و زعفران، شادیآور و آرامبخش است. به علاوه، این دمنوش مفید، تقویتکننده سیستم ایمنی بدن، تضمینکننده سلامت قلب، ضدسرطان و تقویتکننده حافظه است. همچنین برای داشتن خواب بهتر، درمان آسم و سیستم تنفسی هم مفید است. زرشک با جلوگیری از اتصال باکتریها به سلولهای بدن انسان میتواند از بروز عفونتها جلوگیری کند، به همین دلیل، مصرف زرشک در پیشگیری و درمان کرونا هم میتواند موثر باشد.
برای تهیه این دمنوش مفید، مقداری زرشک تازه را داخل قوری ریخته و یک پنس زعفران سائیده شده به آن اضافه کنید. مقداری آب جوش اضافه کنید و ده الی پانزده دقیقه دم بگذارید تا زرشک کاملا رنگ پس بدهد. میتوانید این دمنوش را با کمی نبات یا عسل شیرین کرده ونوش جان کنید.
همانطور که دانستیم، طبع زعفران گرم و خشک است، بنابراین افراد صفراوی باید در مصرف این ادویه احتیاط کرده و حد تعادل را نگهدارند. به علاوه، کسانی که مشکلات کلیوی دارند و همچنین زنان باردار، باید از زیاده روی در مصرف زعفران، پرهیز کنند. شاد و سلامت باشید.
منبع: