در صورت بروز چه علائمی انجام تست کرونا لازم است؟
در جهش های گذشته بیماری کووید-19 داشتن علائم سرماخوردگی نیازی به انجام آزمایش نداشت.
- با توجه به سویه دلتا و سویه امیکرون علائمی شبیه سرماخوردگی مانند آبریزش بینی ، گلودرد و سرفه ، بی حالی ، سردرد و تب مدت دار (حداقل 48 تا 72 ساعت پس از شروع علایم)، نیاز به انجام تست کرونا می باشد.
- افرادی که با مبتلایان این بیماری در تماس بوده‌اند نیز ملزم به انجام آزمایش کرونا بعد از گذشت 3 الی 5 روز از تماس با فرد بیمار هستند.
در این مواقع باید پس از مشورت با پزشک معالج روش‌های قرنطینه خانگی و استراحت در منزل اعمال شود. داشتن استرس بیش از حد می‌تواند عامل خطرناکی در کاهش ایمنی و مستعد شدن فرد برای ابتلا به کرونا باشد. اغلب افراد مبتلا با رعایت نکات بهداشتی می‌توانند این بیماری را پشت سر بگذارند.
در صورت بروز هرگونه علائم از درمان خودسرانه به‌شدت بپرهیزید و از توصیه‌های پزشک بهره ببرید.
جهت تشخیص بیماری کرونا چه ازمایش هایی وجود دارد؟
هنگام مراجعه بیماران به مراکز درمانی، پزشک با توجه به علائم بیماران دستور عکس‌برداری از ریه و آزمایش های خون اولیه و تست کرونا میدهد. برای تشخیص کرونا از یافته‌های بالینی در کنار نتایج آزمایشگاهی استفاده میشود.
- آزمایش های خون اولیه
ممکن است بسته به دستور پزشک آزمایش های CBC (شمارش سلول‌های خونی) )CRPپروتئین واکنش دهنده( و )ESR سرعت رسوب گذاری اریتروسیت( فاکتورهای خونی دیگری نیز مثل )LDHلاکتات دهیدروژناز( و )CPK کراتین فسفو کیناز( انجام گیرند.
نتایج مثبت آزمایش های CBC ,CRP ,ESR ,LDH ,CPK دال بر وجود التهاب یا عفونت در بدن می باشد ولی لزوما مثبت بودن این نتایج به معنای مبتلا شدن به کرونا نیست و در برخی از بیماری های سیستم ایمنی و یا رماتیسمی هم ممکن است مثبت شود.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
زمان انجام آزمایش خون کرونا) IgG تشخیص سرولوژی( بر حساسیت نتایج آن تاثیر‌گذار است. به‌طور معمول، آزمایش خون کرونا IgG در افرادی که از زمان بروز علائم اولیه بیماری کرونا در آن‌ها حداقل ۱۰ روز گذشته است (علائمی همچون تب، سرفه خشک، بدن درد، سردرد، ناراحتی‌های گوارشی و …) و علائم آن‌ها همچنان پایدار مانده است، توصیه میشود. بهترین زمان انجام تست خون کرونا IgG )تشخیص سرولوژی( از اواخر هفته دوم تا اواسط هفته سوم پس از بروز علائم اولیه بیماری کرونا یا مواجه فرد با شرایط پرخطر (مانند تماس نزدیک با افراد مبتلا به بیماری کووید ۱۹ بدون رعایت نکات بهداشتی) است.
تولید آنتی بادی IgG در افراد آلوده نرمال از هفته دوم آغاز میشود و در اواسط هفته سوم به حداکثر مقدار خود می‌رسد و پس از آن با کمی تنزل، در سطوح قابل تشخیص به روش سرولوژی الایزا برای مدتی در خون باقی می‌ماند. بنابراین در بازه زمانی فوق به دلیل افزایش سطح تولید آنتی بادی IgG، تست سرولوژی آنتی بادی IgG کرونا با حساسیت بالاتری انجام میشود. بر این اساس زمان مناسب آزمایش IgG هفته دوم تا سوم بیماری است. در شرایط اپیدمیولوژیک بیماری و در افراد کادر درمان و مراقبین بهداشتی انجام آزمایش IgG کرونا از اواخر هفته اول پس از بروز علائم نیز قابل انجام است.
چه نمونه های برای این تست گرفته میشود؟
نمونه خون از رگ بازو
شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟
نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
جهت تشخیص دقیق باید آزمایش های تکمیلی و اختصاصی انجام شود که آزمایش کرونا شامل آزمایش PCR )پی سی آر( و آزمایش سرولوژی (آنتی بادی) و آزمایش اینترلوکین-6 است.
- آزمایش )PCR پی سی آر(
سازمان‌های بهداشت جهانی و مرکز کنترل بیماریهای عفونی تست کرونا به روش پی سی آر (RT-PCR) را به‌عنوان دقیق‌ترین روش تشخیص ویروس کووید19 (COVID-19-SARS-CoV-2) اعلام کرده است.
سپس باید این نمونه از نظر وجود یا عدم وجود ویروس SARS-CoV-2 موردبررسی قرار گیرد. ابتدا استخراج ژنوم ویروس از نمونه با کمک کیت‌های استخراج انجام و سپس با کمک روش PCR این ژنوم ویروسی تکثیرشده تا قابل‌شناسایی شود.
در آزمایش کرونا به روش PCR با کمک دو سوآپ پنبه ای 15 سانتی متری از حلق و بینی بیمار نمونه گرفته میشود.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
اگر شما یکی از علائم ابتلا به بیماری عفونی حاد تنفسی کرونا مثل سرفه خشک، تب بالا، سردرد، بدن درد و تنگی نفس را داشته باشید، انجام این آزمایش برای شما ضروری است. تصمیم‌گیری در مورد انجام آزمایش RT-PCR کرونا بر اساس شرایط اپیدمیولوژیک جامعه، نشانه‌های بالینی فرد و علائم بیماری کرونا صورت می‌گیرد. بهترین زمان انجام آزمایش پی سی آر کرونا (RT-PCR) برای نمونه‌های گرفته شده از انتهای بینی و حلق از زمان شروع علائم بیماری تا ۸ روز پس از آن می‌باشد.
پس از یک هفته از شروع علائم به دلیل پیشروی ویروس به سمت مناطق تحتانی دستگاه تنفس تعداد ویروس در بخش‌های تنفسی فوقانی (حلق و بینی) به تدریج کاهش می‌یابد و نمونه‌های گرفته شده از بخش‌های تحتانی تنفسی مثبت خواهند شد. در زمانی که فرد علائم بالینی خفیفی همچون تب ملایم احساس خستگی، بدن درد، آبریزش بینی، گلودرد و اسهال را نشان می‌‌دهند، انجام تست RT-PCR در صورت تشخیص و توصیه پزشک انجام خواهد گرفت.
انجام آزمایش مولکولی کووید ۱۹ برای گروه های پرخطر ضرورت بیشتری دارد. افراد پرخطر از نظر ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در گروه‌های زیر قرار می‌گیرند:
- افراد بالاتر از ۵۵ سال
- افراد مبتلا به بیماریهای نقص سیستم ایمنی
- مصرف‌کنندگان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (انواع کورتون‌ها)
- افراد مبتلا به بیماریهای زمینه‌ای همچون دیابت، فشار خون بالا، مشکلات قلبی- عروقی و مشکلات تنفسی و سرطان
- خانم‌های باردار
- کارمندان بخش مراقبت‌های پزشکی نیز در گروه افراد پر خطر قرار گرفته می‌شوند. این افراد به محض نشان دادن علائم خفیف بیماری ملزم به انجام تست RT-PCR کووید ۱۹ می‌باشند.
باید توجه داشت که در افراد مشکوک مبتلا به عفونت کووید ۱۹ با علائم شدید و پیشرفته بیماری، نیاز به انجام این آزمایش نمی‌باشد و در کوتاه‌ترین زمان ممکن لازم است تحت مراقبت‌های بیمارستانی قرار گیرند.
تست PCR برای چه کسانی مناسب است؟
- افرادی که دارای علائم بیماری هستند جهت تشخیص وجود ویروس فعال در بدن می توانند آزمایش کرونا از حلق و بینی دهند.
- برای اطلاع از پایان دوره ی بیماری و خروج از قرنطینه، با توجه به سویه امیکرون که بیش از 85درصد موارد ابتلا را تشکیل میدهد تست PCR پس از مدت زمان حداقل 10روز از شروع علایم انجام می شود.
غالباً جواب تست PCR کمتر از 24 ساعت پس از نمونه‌برداری آماده میشود.
چه نمونه های برای این تست گرفته میشود؟
ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی (حفره بینی، حلق و حنجره) مانند خلط و بزاق از طریق سواب‌های گرفته شده از انتهای حفره بینی (نازوفارنکس) و انتهای حلق (اوروفارنکس)
شرایط لازم برای انجام آزمایش چیست؟
– نیاز به آمادگی خاص و ناشتا بودن قبل از آزمایش نیست.
– در صورت زیاد بودن ترشحات بینی قبل از تهیه سواب از انتهای بینی بیمار، لازم است که ترشحات به آرامی تخلیه شود. ترشحات زیاد ممکن است منجر به آلودگی‌‌های ثانویه شود و دقت نمونه‌گیری از محل مناسب را کاهش دهد.
- آزمایش آنتی بادی
بر اساس اطلاعات از سایر بیماریهای عفونی شناخته شده، این احتمال وجود دارد که افراد مبتلا حداقل نوعی مصونیت کوتاه مدت نسبت به کووید- ۱۹ را به دست آورند.
آزمایش های سرولوژی بر اساس روش الایزا انجام میشود به دنبال دو آنتی‌بادی
IgM Anti SARS-CoV-2 وIgG Anti SARS-CoV-2 هستند. برای شناسایی این دو آنتی‌بادی نیاز به آزمایش خون می‌باشد.
* تست آنتی بادی، یک ازمایش خون است اما نیاز به ناشتایی برای آزمایش ندارد.
چه زمانی این تست درخواست می شود؟
آزمایش آنتی بادی IgM کرونا چند روز پس از شروع علائم اولیه بیماری کرونا از قبیل تب، بدن درد، سردرد، سرفه خشک، تنگی نفس، ناراحتی های گوارشی و … درخواست داده میشود؛ به‌طوری که علائم فوق مداوم و پیوسته بوده و روند افزایشی داشته باشند. زمان انجام این آزمایش بر حساسیت نتایج آن تاثیر بسیار دارد. بر اساس دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی انجام تست آنتی بادی IgM کرونا در جهت تشخیص اولیه و یا بررسی سابقه ابتلا فرد به عفونت کووید ۱۹ در دو نوبت و در دو زمان متفاوت پیشنهاد شده است:
- نوبت اول در اواخر هفته اول پس از بروز علائم اولیه بیماری و یا مواجهه فرد با عوامل پر خطر (مانند تماس نزدیک با افراد مبتلا به بیماری کووید ۱۹ بدون رعایت نکات بهداشتی)
- نوبت دوم در طول هفته دوم تا چهارم
بهترین زمان برای انجام آزمایش آنتی بادی IgM از اواخر هفته اول تا اواسط هفته سوم است. در این بازه زمانی مقدار تولید آنتی بادی IgM در بدن افراد آلوده به تدریج افزایش یافته و سرانجام به حداکثر میزان خود می‌رسد. از این رو آزمایش آنتی بادی کرونا IgM با حساسیت و اختصاصیت بیشتری انجام میشود و نتایج حاصل از آن قابل اعتمادتر خواهد بود. باید توجه داشت که از هفته پنجم بیماری کووید مقدار IgM کاهش می‌یابد و نهایتاً در هفته هفتم ناپدید میشود، در نتیجه حساسیت آزمایش آنتی بادی IgM نیز کاهش می‌یابد. بر این اساس، نتایج این آزمایش دو ماه پس از آلوده شدن فرد به کووید ۱۹ ارزش بالینی قابل توجهی ندارد.
آزمایش آنتی بادی برای چه کسانی مناسب است؟
- افرادی که می خواهند برای اهدای پلاسمای خون اقدام کنند.
- در صورتی که فرد به ویروس کرونا مبتلا شده باشد ولی بی‌علامت باشد، این ازمایش مشخص می کند فرد قبلا آلوده به ویروس شده است یا خیر.
- جهت سنجش پاسخ ایمنی بدن به عفونت می توان از ازمایش انتی بادی استفاده کرد. البته نتیجه این ازمایش دلیلی بر ایمنی کامل فرد یا عدم ابتلای مجدد وی به سویه های جدید نمی‌باشد.
* بهترین زمان جهت انجام تست آنتی بادی کرونا، حداقل 2هفته پس از شروع علایم اولیه است.
نتایج منفی وجود عفونت را رد نکرده و در تفسیر آزمایش باید مواردی چون علائم بالینی بیمار، تماس قبلی با افراد آلوده، سفر به مناطق با شیوع بالای عفونت، فاصله زمانی بین شروع علائم و اخذ نمونه خون، عدم پاسخ ایمنی ناشی از داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی و یا نقص سیستم ایمنی موردتوجه قرار گیرد.
- آزمایش اینترلوکین 6
سنجش سطح IL-6 با آزمایش اینترلوکین-6 در بیماران مبتلا به کووید-19 می‌تواند به عنوان یکی از فاکتورهای مهم برای پیش بینی تغییر وضعیت بیماری از خفیف به شدید استفاده شود.
و ممکن است برای شناسایی زود هنگام بیمارانی که نیاز به بستری شدن در بیمارستان را دارند، به کار رود.
تفسیر نتایج تست کرونا
غالباً نتایج آزمایش )PCRپی سی آر( و آزمایش های آنتی بادی (سرولوژی) در کنار همدیگر تفسیر می‌شوند.
| تفسیر وضعیت بیماری کرونا | IgG | IgM | PCR |
| بیمار احتمالا در دورهwindow قرار دارد و باید قرنطینه شود (ناقل) | – | – | + |
| بیمار احتمالا در مراحل اولیه عفونت به سر می برد و باید قرنطینه شود (ناقل) | – | + | + |
| بیمار احتمالا در فاز فعال عفونت به سر می برد و حتما باید قرنطینه شود (ناقل) | + | + | + |
| بیمار احتمالا در مراحل متاخر و یا عود مجدد بیماری به سر می برد | + | – | + |
| احتمال منفی کاذب PCR و یا مثبت کاذب IgM وجود دارد | – | + | – |
| بیمار احتمالا یک سابقه عفونت محدود شده دارد | + | – | – |
| احتمال منفی کاذب PCR و یا بیمار احتمالا در مرحله بهبود به سر می برد | + | + | – |
منبع: