سیاه سرفه (pertussis) یک عفونت باکتریایی است که به بینی و گلو شما وارد میشود. این بیماری به راحتی گسترش مییابد، اما واکسنهایی مانند DTaP و Tdap میتوانند به جلوگیری از بروز آن در کودکان و بزرگسالان کمک کنند.
به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، سیاه سرفه یک عفونت بسیار مسری دستگاه تنفسی است. در بسیاری از افراد، این بیماری با سرفه شدید بروز میکند و به دنبال آن تنفس شدید با صدای بلند شنیده میشود.
قبل از کشف واکسن، سیاه سرفه یک بیماری کودکی محسوب میشد. در حال حاضر سیاه سرفه در درجه اول کودکانی را تحت تأثیر قرار میدهد که دوره کامل واکسیناسیون نشده و نوجوانان و بزرگسالانی که ایمنی آنها ضعیف شده است را درگیر میکند.
مرگ و میر ناشی از سیاه سرفه نادر است، اما بیشتر در نوزادان مشاهده میشود. به همین دلیل برای خانمهای باردار و سایر افرادی که ارتباط نزدیکی با یک نوزاد دارند – بسیار مهم است که در برابر سیاه سرفه واکسینه شوند.
علائم سیاه سرفه:
هنگامی که به سیاه سرفه مبتلا میشوید، حدود هفت تا ۱۰ روز طول میکشد تا علائم و نشانههای آن ظاهر شود، اگرچه بعضی اوقات میتواند طولانیتر شود. آنها معمولاً در ابتدا خفیف و شبیه به سرماخوردگی هستند:
• آبریزش بینی
• گرفتگی بینی
• چشمهای قرمز و آبکی
• تب
• سرفه
بعد از یک یا دو هفته، علائم و نشانهها بدتر میشوند. مخاط ضخیم در مجاری هوایی شما جمع میشود و باعث سرفه غیرقابل کنترل میشود. حملات شدید و طولانی مدت سرفه ممکن است:
• استفراغ را تحریک کنید
• منجر به قرمز یا آبی شدن صورت
• باعث خستگی شدید میشود
با این حال، بسیاری از مردم ویژگی مشخصی را ایجاد نمیکنند. گاهی اوقات، سرفه مداوم و بریده بریده تنها نشانهای از این است که یک فرد بزرگسال یا بزرگسال مبتلا به سیاه سرفه میکند.
ممکن است نوزادان به هیچ وجه سرفه نکنند. درعوض، ممکن است برای نفس کشیدن تلاش کنند، یا حتی ممکن است موقتا تنفس آنها متوقف شود.
سياه سرفه در بالغين
طول مدت ايمني حاصل از واكسيناسيون به طور متوسط بين 8 تا 10 سال است؛ لذا اكثريت نوجوانان و جوانان، فاقدايمني لازم نسبت به سياه سرفه هستند.معمولاً بيماري در اين گروههای سني تغيير شكل يافته و خفيف تر
بروز مینماید و علائم اختصاصي را نشان نمیدهد. در برخي مطالعات درصد قابل توجهي از سرفههای طول كشيده در بالغين ناشي از سياه سرفه است. بزرگسالان معمولاً به عنوان مخزن بيماري عمل كرده و سبب انتشار بيماري به شيرخواران میشوند. دردهه گذشته در كشورهاي توسعه يافته موارد بيماري سياه سرفه رو به افزايش و درصد زيادي از آن در جوانان بوده است وبه همين خاطر برنامه واكسيناسيون گروههای سني 11 تا 18 ساله در برخي كشورها، با استفاده از واكسن غير سلولي سياه سرفه به اجرا درآمده است.
تعاريف
مورد مشكوک: هر فردي كه حداقل دو هفته سرفه همراه با حداقل يكي از علائم زير را داشته باشد:
– حملات سرفه قطاري
– Whoop هنگام دم
– استفراغ بعد از حمله سرفه
مورد باليني: موردي كه معيارهاي باليني را داشته باشد ولي اثبات آزمايشگاهي نداشته باشد .
مورد قطعي: موردي كه معيارهاي باليني را داشته باشد و از نظر آزمايشگاهي نيز تأیید شود .
در صورت مواجهه با هر مورد مشكوك بيماري بايد به صورت فوري به سيستم بهداشتي گزارش شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنید:
اگر سرفههای شما باعث میشود شما یا فرزندتان دچار موارد زیر شوید به پزشک مراجعه کنید:
• استفراغ
• پوست قرمز یا آبی روشن
• به نظر میرسد برای نفس کشیدن تلاش میکنید
• با صدای بلند نفس میکشید
علل بروز سیاه سرفه:
سیاه سرفه ناشی از نوعی باکتری به نام Bordetella pertussis است. وقتی فرد آلوده سرفه میکند یا عطسه میکند، قطرات ریز جوانهای در هوا پاشیده میشوند و به ریههای هر کسی که در آن نزدیکی باشد وارد میشود.
عوامل خطر:
واکسن سیاه سرفه که شما در کودکی دریافت میکنید سرانجام از بین میرود. این بیشتر نوجوانان و بزرگسالان را در معرض ابتلا به عفونت در هنگام شیوع بیماری قرار میدهد.
نوزادانی که سن آنها کمتر از ۱۲ ماه است که واکسینه نشده اند یا مجموعه کامل واکسنهای توصیه شده را دریافت نکرده اند، بیشترین خطر عوارض شدید و مرگ را دارند.
عوارض سیاه سرفه:
نوجوانان و بزرگسالان معمولاً بدون هیچ مشکلی از سیاه سرفه بهبود مییابند. در صورت بروز عوارض، آنها به عنوان عوارض جانبی سیاه سرفه، مانند:
فتق شکمی
پارگی رگهای خونی در پوست یا سفیدی چشم شما
نوزادان:
در شیرخواران (به ویژه در سن زیر ۶ ماه) عوارض ناشی از سیاه سرفه، شدیدتر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:
ذات الریه
تنفس آهسته یا توقف تنفس
کم آب شدن بدن یا کاهش وزن به دلیل مشکلات تغذیهای
تشنج
ضربه مغزی
از آنجا که نوزادان و کودکان نوپا بیشترین خطر عوارض ناشی از سیاه سرفه را دارند، احتمالاً در بیمارستان نیاز به درمان دارند. این عوارض میتواند برای نوزادانی که سن آنها کمتر از ۶ ماه است، خطرناک باشد.
راههای پیشگیری از سیاه سرفه:
بهترین راه برای جلوگیری از سیاه سرفه، واکسن سیاه سرفه است که پزشکان اغلب به همراه واکسن دیگر دیفتری و کزاز ارائه میدهند. پزشکان توصیه میکنند واکسیناسیون را در دوران نوزادی شروع کنند.
واکسن شامل یک سری از پنج تزریق است که به طور معمول به کودکان در این سنین تزریق میشود:
۲ ماه ، ۴ ماه ، ۶ ماه ، ۱۵ تا ۱۸ ماه ، ۴ تا ۶ سال
عوارض جانبی واکسن:
عوارض جانبی واکسن معمولاً خفیف است و ممکن است شامل تب، لنگ زدن، سردرد، خستگی یا درد در محل تزریق باشد.
دوزهای تقویت کننده:
نوجوانان: از آنجا که مصونیت از واکسن تا ۱۱ سالگی از بین میرود، پزشکان توصیه میکنند که در آن سن یک دوز تقویت کننده برای محافظت در برابر سیاه سرفه، دیفتری و کزاز انجام شود.
بزرگسالان: برخی از انواع واکسن کزاز و دیفتری هر ۱۰ سال شامل محافظت در برابر سیاه سرفه میشوند. این واکسن همچنین خطر ابتلا به سرخک شما را به نوزادان کاهش میدهد.
زنان حامله: هم اکنون کارشناسان بهداشت توصیه میکنند که زنان باردار واکسن سرپسی را بین هفتههای ۲۷ تا ۳۶ حاملگی دریافت کنند. این همچنین ممکن است در طی چند ماه اول زندگی از کودک محافظت کند.
تشخیص سیاه سرفه:
تشخیص سیاه سرفه در مراحل اولیه آن میتواند مشکل باشد، زیرا علائم و نشانهها مشابه سایر بیماریهای تنفسی شایع مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا برونشیت است.
بعضی اوقات، پزشکان میتوانند با سؤال از علائم و گوش دادن به سرفه، سیاه سرفه را تشخیص دهند. آزمایشهای پزشکی ممکن است برای تأیید تشخیص نیاز باشد. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
کشت بینی یا حلق و آزمایش: پزشک شما نمونهای از خلط را از بینی یا گلو میگیرد. سپس نمونه برای اثبات وجود باکتریهای سیاه سرفه بررسی میشود.
آزمایش خون: برای بررسی تعداد گلبولهای سفید خون، ممکن است یک نمونه خون گرفته شود و به آزمایشگاه فرستاده شود، زیرا گلبولهای سفید خون به بدن در مبارزه با عفونتها، مانند سیاه سرفه کمک میکند. تعداد گلبولهای سفید خون بالا به طور معمول حاکی از وجود عفونت یا التهاب است. این یک آزمایش عمومی است و مخصوص سیاه سرفه نیست.
عکسبرداری از قفسه سینه: پزشک شما ممکن است برای بررسی وجود التهاب یا مایع در ریهها، پرتونگاری را انجام دهد، که ممکن است در صورت وجود پنومونی باعث سرفه و سرفههای دیگر و سایر عفونتهای تنفسی شود.
راههای درمان سیاه سرفه:
نوزادان به طور معمول برای معالجه در بیمارستان بستری میشوند، زیرا سیاه سرفه برای آن گروه سنی خطرناکتر است. اگر کودک شما نمیتواند مایعات یا مواد غذایی را مصرف کند، مایعات داخل وریدی ممکن است لازم باشد. همچنین کودک شما برای جلوگیری از شیوع عفونت از دیگران جدا خواهد شد.
درمان کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً در خانه قابل کنترل است.
داروهای درمان سیاه سرفه:
آنتی بیوتیکها باکتریهای ایجاد کننده سیاه سرفه را از بین میبرد و به بهبودی سریع کمک میکند. به اعضای خانواده در معرض بیماری ممکن است آنتی بیوتیکهای پیشگیرانه داده شود.
سبک زندگی و داروهای خانگی:
نکات زیر در مورد افرادی که به دلیل سیاه سرفه در خانه درمان میشوند، کاربرد دارد:
• استراحت فراوان کنید: یک اتاق خواب خنک، ساکت و تاریک ممکن است به شما در آرامش و استراحت بهتر کمک کند.
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید: آب، آب میوه و سوپها گزینههای خوبی هستند. در کودکان، به ویژه، مراقب علائم کمبود آب بدن مانند لبهای خشک، گریه بدون اشک و ادرار مکرر باشید.
• وعدههای غذایی کمتری بخورید: برای جلوگیری از استفراغ بعد از سرفه، وعدههای غذایی کوچکتر و بیشتر را جایگزین غذاهای زیاد کنید.
• هوا را تمیز کنید: خانه خود را از تحریک کنندههایی که میتواند باعث ایجاد سرفه مانند دود تنباکو و دود ناشی از شومینه شود، پاک کنید.
• جلوگیری از انتقال: هنگام سرفه دهان خود را بپوشانید و اغلب دستان خود را بشویید. اگر حتماً در اطراف دیگران هستید، ماسک بزنید.
منابع :