کاج مطبق آپارتمانی از درختان همیشه سبز است که برگهای دائمی دارد. برگهای این گونه از درختان چندین سال عمر میکند. وقتی برگهای مزبور می‌ریزند، بلافاصله برگهای تازه‌ای به جای آنها می‌رویند. به دلیل خاصیت سبز بودن همیشگی این درخت، از آن در فضاهای عمومی، پارک‌ها و حاشیه شهرها بسیار استفاده میشود.
درختان میوه دار
کاج به شکل مخروط چوبی بوده که خشک و قهوه‌ای رنگ است، حالت پولک پولک دارد و دانه‌ها بین پولک‌های بازش قرار گرفته‌اند. کاج خواص درمانی زیادی دارد و برای برطرف کردن برخی از مشکلات و بیماریها مفید است. درمان تنگی نفس، تسکین درد عضلانی، درمان کرم‌های روده، درمان دردهای مفصلی، پوكی استخوان، سنگ كيسه صفرا، بواسير و درمان پروستات برخی از خواص درمانی کاج هستند.
لازم به ذکر است که علیرغم تمام خواص درمانی که کاج دارد؛ افراط در مصرف آن، تولید سنگ مثانه میکند و همچنین باعث ضعیف شدن نیروی جنسی میشود.
درخت کاج انواع مختلفی دارد. کاج لاوسون، کاج مطبق، کاج کونیکا (کله قندی)، کاج نقره‌ای، کاج کریسمس، کاج سیاه، کاج برفی، کاج اشکی، کاج اطلسی و… برخی از انواع مختلف کاج هستند.
کاج نوئل؛ نحوه مراقبت، تکثیر و نگهداری
به منظور نگهداری کاج نوئل نیاز به نور کافی، رطوبت محیط، کوددهی و آبیاری منظم است. کاج نوئل نیاز به هوای خنک دارد و در دمای بالا از بین میرود. تکثیر کاج نوئل از طریق کاشت بذر و قلمه زدن در اواخر پاییز صورت میگیرد.
کاج نوئل دارای گونه‌ها و انواع مختلفی است. از این درخت در بسیاری از مناطق دنیا به عنوان یک درخت زینتی در باغها، پارک و فضای سبز استفاده میشود. بیشترین کاربرد کاج نوئل استفاده از آن به عنوان کاج کریسمس است. همچنین چوب درخت کاج نوئل بسیار مرغوب و از ارزش بالایی برخوردار است. در این بخش اطلاعاتی در باره نحوه تکثیر، مراقبت و نگهداری کاج نوئل گردآوری شده است.
شرایط نگهداری کاج نوئل
شرایط محیطی مورد نیاز برای مراقبت از کاج نوئل به شرح زیر میباشد:
خاک: کاج نوئل به نوع خاک حساسیت زیادی ندارد و در هر نوع بافت خاک اعم از شنی، رسی و لومی به شرط داشتن زهکش مناسب به خوبی رشد می کند.
آبیاری: نیاز آبی کاج نوئل متوسط است و نیاز به آبیاری منظم دارد. به طور معمول هفته‌ای یکبار آبیاری عمیق برای گیاه کفایت میکند.
نور: این درخت برای رشد کافی نیاز به حداقل روزانه 6 ساعت نور آفتاب دارد. البته گیاه قادر است در شرایط آپارتمانی و نور غیر مستقیم نیز به رشد خود ادامه دهد، لیکن میزان رشد آن سرعت کمتری خواهد داشت.
دما: تمامی درختان کاج در مناطق سردسیر رشد بهتری خواهند داشت از این رو برای نگهداری کاج نوئل در آپارتمان از نوسانات و افزایش دما پیشگیری کنید.
کوددهی: ریشه‌های درخت کاج نوئل عمیق است و میتواند از عمق خاک مواد غذایی را دریافت کند بنابراین در فضای سبز و طبیعت نیاز چندانی به کوددهی ندارد ولی در صورتی که از کاج نوئل در گلدان نگهداری میکنید بهتر است هر ماه کاج خود را کود کامل دهید.
هرس: هرس کردن شاخه های خشک و سرشاخه های سبز کاج نوئل برای پر شدن و شاخه‌زایی بیشتر توصیه میشود.
آفات و بیماریها: کاج‌های نوئل منبع تغذیه لارو (شفیره) گونه‌هایی از پروانه‌سانان وبرخی انواع شته‌ها هستند ، از این رو در برخی مواقع لاروها باعث زرد و سپس قهوه ای شدن و ریختن برگهای سوزنی آن مخصوصا در گونه کاج نوئل آبی میشوند.
گیاه شناسی کاج نوئل
درخت کاج نوئل همانند بیشتر انواع درختان کاج، همیشه سبز و تک پایه است. از جنس کاج نوئل تا کنون 40 تا 50 گونه در سراسر جهان شناسایی شده است که مهمترین آنها کاج نوئل سبز، نوئل بالشتکی، نوئل کانادایی، نوئل نقره ای و نوئل آبی کاستر میباشد.
این گیاه از مناطق سرد و معتدله نیمکره شمالی در ناحیه قطبی تا ارتفاعات کوهستانی نواحی معتدله گرم گسترده شده است. شاخه‌های این درخت پیرامونی، منظم و نسبتا کوتاهند . سوزنها بادوامند و پایک کوتاهی دارند که هنگام سقوط، بر روی شاخه ها باقی می مانند . مقطع سوزنها 1 گوشه است. مخروط ماده ابتدا مستقیم بوده ولی در جریان گرده افشانی به سمت پایین خم می شود . پس از رسیدن و ریزش دانه ها، به همان حالت و بدون جدا شدن و ریزش فلسها باقی می ماند. مخروط تخم مرغی کشیده تا تخم مرغی واژگون، آویزان و در سال اول رشد می‌رسد.
درختان نوئل دارای ارتفاعی بین 24 الی 30 متر بوده و قطر تاج پوششی آنها 12 الی 15 متر می باشد.
تکثیر کاج نوئل
تکثیر کاج نوئل از طریق کاشت بذر و قلمه زدن صورت میگیرد. بهترین روش تکثیر این گیاه به دلیل ریشه زایی سخت آن، کاشت بذر است. شیوه های مختلف تکثیر کاج نوئل عبارت است از:
۱. تکثیر کاج نوئل از طریق بذر
برای کاشت از طریق بذر لازم است قبل از کاشت بذور، نیاز سرمایی آنها برطرف شود. به این منظور حداقل 2 تا 4 هفته بذرها را در میان ماسه سرد و مرطوب قرار دهید و در بهار آینده اقدام به کاشت نمایید.
- اگر می خواهید کاج نوئل را در فضای آزاد بکارید لازم است بذرها را در فصل پاییز در خاک بکارید تا نیاز سرمایی آنها در فصل زمستان برطرف شود.
- بذرها را به صورت تک یا پراکنده در سینی بذر یا ظروف کم عمق با قطر دهانه 13 تا 15 سانتیمتر، حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه بکارید.
- سینی بذرها بایستی همواره مرطوب باشد و در دما و رطوبت مناسب قرار داده شود. میتوانید این شرایط را با پوشاندن گلدان حاوی بذر با یک نایلون شفاف تامین کنید. لازم است بر روی نایلون چند سوراخ ایجاد کنید تا تهویه مناسب صورت گیرد.
- بعداز جوانه زدن گیاه‌تان، آن را به خاکی با حاصلخیزی بیشتر انتقال بدهید.
۲. تکثیر کاج نوئل از طریق قلمه زدن
کاج نوئل درختی سخت ریشه‌زا است و به وسیله قلمه‌های چوب سخت در محیط مرطوب و با کمک هورمون‌های ریشه‌زایی در اواخر فصل پاییز و اوایل زمستان قبل ازدیاد است.
جالب است بدانید درخت نوئل دارای خاصیت مکان‌نگاری میباشد یعنی اگر از شاخه‌های عمودی قلمه گرفته شود درخت به صورت عمود رشد میکند و اگر از شاخه های افقی قلمه گرفته شود درختی افقی بوجود می آید. مراحل قلمه زدن کاج نوئل به شرح زیر است:
- از شاخه مورد نظر قلمه را به صورت اریب ببرید.
- در صورت برگدار بودن برگهای پایینی حذف و فقط2 تا 3 برگ باقی بگذارید.
- انتهای قلمه را در هورمون ریشه زایی فروببرید.
- تا زمان ریشه دار شدن بستر قلمه ها همیشه باید مرطوب باشد، میتوانید با کشیدن یک پلاستیک شفاف روی گلدان یا بستر قلمه شرایط گلخانه‌ای ایجاد نمائید.
- اجازه بدهید تا ریشه دهی کامل شود وسپس گیاه جوان را با دقت و بدون جدا شدن خاک اطراف ریشه در خاک مناسب بکارید.
در پایان توصیه میکنیم اگر می خواهید درخت کاج نوئل شما پر شاخه و زیبا شود، آن را هرس کنید و شاخ و برگ های آسیب دیده را سریعا جدا کنید.
نگهداری، مراقبت و تکثیر کاج مطبق آپارتمانی
کاج مطبق آپارتمانی گیاهی سوزنی برگ است که نگهداری آن شرایط مخصوص به خود را دارد. تکثیر کاج مطبق به روش‌هایی مانند قلمه زدن انجام میشود.
– گل کاج مطبق یا آرائوکاریا آمریکایی (Araucaria) درختی است هرمی شکل و بسیار منظم دارای شاخه‌هایی که به طور متقارن، در صفحات افقی گسترده و با برگهای متراکم کوچک و سوزنی شکل به رنگ سبز درخشان پوشیده شده‌اند.
شاخه‌های آن در اطراف تنه مانند پره‌های یک چرخ آرایش یافته‌اند و فاصله آنها از یکدیگر به اندازه ای است که به نور اجازه عبور داده شده و به این ترتیب هر شاخه متمایز می‌گردد.
این درخت با نام انگلیسی (norfolk island pine) در دسته گل‌های آپارتمانی قرار میگیرد. نام این گیاه از جزیره نور فولک استرالیا که زادگاه آن است گرفته شده. رشد این گیاه در محیط طبیعی زیاد ولی در آپارتمان کند‌تر صورت میگیرد.
انواع گیاه و گل کاج مطبق
این گیاه به انواع مختلفی دسته بندی میشود که می‌توان به دسته‌های زیر اشاره کرد
- كاج مطبق كوكي ئي Araucaria cookii
- مطبق كونينگهام Araucaria cunninghami
- كاج مطبق هتروفيلا Araucaria heterophylla
- بلند اكسلسا Araucaria excelsa
- كاج مطبق اكس گلوكا Araucaria ex glauca
تکثیر کاج مطبق به روش‌های مختلف
این گیاه به دلیل داشتن شرایط مناسب برای رشد در آپارتمان و یا فضاهای بسته علاقه‌مندان و طرفداران زیادی را به خود جذب کرده است به همین دلیل دانستن چگونگی تکثیر آن برای علاقه مندان به این نوع درخت کاج اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت.
تکثیر این گیاه به دو روش قلمه زدن و یا با استفاده از بذر انجام می‌گردد. در ادامه به بررسی مختصری در باره چگونگی تکثیر این گیاه آپارتمانی خواهیم پرداخت.
روش قلمه زدن کاج مطبق آپارتمانی
همواره باید بدانیم که در تکثیر به روش قلمه زدن عوامل زیادی دخالت دارند. برای بدست آوردن قلمه‌ای مناسب از درخت کاج مطبق باید به موارد زیر دقت کرد.
انتخاب بهترین ساقه برای قلمه گیری
- ساقه‌‌هایی که معمولاً حداکثر یک سال از عمر آنها گذشته است بهترین ساقه‌ها برای تکثیر این گیاه و قلمه‌گیری آن است.
اندازه ساقه و زمان مناسب
- اندازه ساقه بریده شده مورد نیاز می‌بایست چیزی در حدود 15 الی 20 سانتیمتر تهیه شود تا گیاهی با تنه صاف و مستقیم حاصل شود. زمان مناسب برای قلمه گیری فصل تابستان است.
خاک مناسب
- معمولاً بستر خاک مناسب برای قلمه و تکثیر شامل مخلوطی از پرلایت با خاک برگ است.
دمای مورد نیاز
- دمای مناسب محیط هنگام قلمه زنی و کاشت بهتر است در حدود 18 الی 20 درجه سانتیگراد انتخاب شود.
نکات لازم در زمان قلمه گیری کاج مطبق آپارتمانی
۱. بهتر است برگهای سوزنی شکل موجود در انتهای ساقه از آن جدا شود. این عمل میتواند به ریشه زایی گیاه کمک کند.
۲. خراشیدن سطحی انتهای قلمه در بعضی از گیاهان موجب تحریک رشد ریشه‌های جدید از قسمت خراش خورده میشود ولی باید توجه داشت که این زخم‌ها بایستی سطحی زده شوند.
۳. پس از رشد ریشه‌ها بایستی آنها را به محیط پر نورتری منتقل کرده و در خاک مناسب قرار داد.
۴. اگر تمامی شرایط محیطی مناسب باشد قلمه‌ها ظرف مدت 6-4 هفته ریشه خواهند داد.
تکثیر کاج مطبق آپارتمانی با استفاده از بذر گیاهی
این گیاه به ندرت در شرایط گلدانی وغیر بومی بذر تولید میکند و شما باید بذر آن را تهیه کنید.
زمان و دمای مناسب
- تکثیر این نوع کاج از طریق بذر و دانه معمولاً با سرعت زیادی انجام میشود. تکثیر از این طریق چیزی در حدود 10 ای 15 روز زمان خواهد برد. دمای مناسب کاشت بذر حدود 20 درجه سانتیگراد است.
بذر پاشی و خاک مناسب
- بذرها را به صورت تک یا پراکنده در سینی بذر یا ظروف کم عمق با قطر دهانه 13-15 سانتیمتر، حاوی کمپوست مخصوص بذر و قلمه قرار دهید. بهترین و مناسب‌ترین خاک برای جوانه زنی بذرها به خصوص بذر گیاهان خاص و کمیاب مانند کاج مطبق خاک کوکوپیت است.
آب و رطوبت مورد نیاز
- رطوبت در هنگام کشت بایستی از طریقی مانند پوشاندن ظرف توسط نایلون شفاف و یا شیشه تأمین گردد تا فرایند کشت بذر به خوبی انجام شود.
انتقال به ظرف دیگر
- پایه‌هایی که از طریق بذری تولید شده‌اند معمولاً دارای طبقات نامظم هستند. وقتی جوانه‌ها از خاک بیرون زدند بایستی نایلون را از روی گلدان برداشته و وقتی حدود 5 الی 8 سانت شدند آنها را از خاک کوکوپیت درآورده و در خاکی غنی به صورت جدا گانه کاشته شود.
شرایط نگهداری کاج مطبق آپارتمانی
این گیاه زیبا و آپارتمانی بمانند تمامی گیاهان دیگر نیاز به مراقبت خواهد داشت. با شرایط نگهداری کاج مطبق آشنا شوید.
- این گیاه هفته‌ای یکبار در زمستان و هفته‌ای دوبار در تابستان احتیاج به غبار پاشی با آبفشان دارد. غبار پاشی با آبفشان برای تمیز کردن برگ‌ها کافی است. هرگز از مواد براق کننده شیمیایی استفاده نکنید.
- با شروع فصل رشد (بهار و تابستان) جهت تغذیه مصنوعی از کود محلول در آب استفاده کنید. به دلیل نیاز کم این گیاه به تغذیه مصنوعی، نصف آن مقداری که روی بسته توصیه شده است کافی میباشد.
- در تابستان هفته‌ای دوبار و در زمستان هر هفت تا ده روز یکبار آبیاری کافی است. خاک گیاه را همیشه مرطوب نگه دارید. در صورت امکان از آب سبک بدون املاح برای آبیاری استفاده کنید.
- همچنین در این ماه از تابش نور مستقیم آفتاب به گیاه جلوگیری کنید. اگر چه سایه را تحمل میکند ولی بهتر است آن را نزدیک به پنجره با نور ملایم نگهداری کنید. در بهار و تابستان هر هفته یکبار 80 درجه آن را بچرخانید. در غیراین‌صورت گیاه به طرف نور خم شده و شکل طبیعی خود را از دست می‌دهد.
- حداقل درجه حرارت مطلوب برای این گیاه زیبا در زمستان 5 درجه سانتیگراد و حداکثر آن در تابستان 16 درجه سانتیگراد میباشد. در صورت امکان بهتر است در تابستان بیرون از اتاق نگهداری شود.
- خاک مورد نیاز این گیاه کمپوست سبک است.
- قبل از اینکه ارتفاع گیاه به یک متر برسد هر سال گلدان آن را با یک گلدان بزرگ‌تر تعویض نمایید؛ پس از آن سطح گلدان را به آرامی خارج نموده و با خاک کمپوست نو تعویض کنید.
قیمت کاج مطبق آپارتمانی چقدر است؟
قیمت این درختچه‌های همیشه سبز با توجه به اندازه آنها متفاوت است. اگر بخواهیم این گیاه را درجه‌بندی کنیم می‌توانیم محدوده قیمت تقریبی زیر را داشته باشیم:
- قیمت گیاه کوچک: بین 20000 تا 25000 تومان
- قیمت گیاه متوسط: بین 30000 تا 40000 تومان
- قیمت گیاه بزرگ: بین 45000 تا 50000 تومان
چه مواردی گیاه کاج مطبق را تهدید میکند؟
۱. اگر مشاهده کردید که رشد گیاه متوقف شده است ریشه‌ها را بررسی نمایید و به تعویض گلدان بپردازید.
۲. زخم‌های سفید پنبه‌ای شکل و سفید رنگ در قاعده برگ‌ها ناشی از حشره آفت است که گیاه نیاز به سمپاشی خواهد داشت.
۳. برگ‌ها متمایل به سفیدی هستند: اشعه مسقتیم آفتاب مخصوصاً از پشت شیشه عامل این مشکل است. گیاه را به محلی با نور غیر مستقیم انتقال دهید.
۴. برگ‌ها سبز بوده ولی به دلیل آبیاری بیش از حد شروع به ریزش خواهند کرد بنابراین آبیاری را کاهش دهید.
۵. برگهای پایین میتواند بخاطر تاریکی بیش از اندازه ریزش‌هایی از خود نشان دهند. گیاه را به مکانی پر نور ببرید.
۶. اگر گیاهی با شاخه‌های کلفت نیازمندید از مواد تغذیه‌ای مصنوعی استفاده کنید.
۷. برگهای سوزنی زرد و قهوه‌ای شده و می‌ریزند: هوا گرم و خشک است. گلدان را به محل خنک‌تر و با اکسیژن فراوان منتقل کنید. آبیاری و آبفشانی را فراموش نکنید.
۸. خم شدن شاخه‌ها به سمت پایین نشانه سردی هوا بوده و بایستی گیاه را به محلی گرم‌تر منتقل کرد.
کاج مطبق آپارتمانی
منبع :