پارگی تاندون دست و روش های درمان
پارگی تاندون دست نوعی عارضه پزشکی است که در اثر برخورد اجسام برنده مانند چاقو، شیشه یا لبه تیز اجسام فلزی به تاندون دست رخ میدهد. به طور کلی تاندون نوعی بافت طنابی شکل است که سبب اتصال عضلات به استخوان ها می گردد.
با انقباض و انبساط عضله، تاندون نیز منقبض و منبسط شده و باعث حرکت استخوان و مفصل ها می شود. انگشتان دست دارای تاندون های بسیار بلند بوده و به ماهیچه های واقع در ساعد دست متصل شده اند، در نتیجه با حرکت این ماهیچه ها تاندون حرکت کرده و باعث ایجاد حرکت در انگشتان دست می شود.
شایعترین نوع آسیب به تاندون های دست، پارگی آنها می باشد و علت اصلی آن نیز اصابت اجسام برنده به تاندون دست است. علاوه بر این ممکن است حرکت ناگهانی و شدید انگشتان دست نیز باعث پارگی تاندون شود. این پارگی معمولاً در صورت کشیدگی تاندون رخ داده و بیشتر دراثر حرکتهای شدید ورزشی و یا برگشتن انگشت ها از حالت خم به راست اتفاق می افتد.
در واقع کشش زیاد تاندون یک انگشت باعث پاره شدن آن میشود و به دلیل نزدیک بودن تاندون ها به رشته های عصبی، پاره شدن تاندون در انگشتان موجب پاره شدن رشته های عصبی نیز می گردد. نوعی بیماری به نام آرتریت روماتوئید نیز وجود دارد که باعث ضعیف شدت تاندون های فلکسور دست می شود. در چنین شرایطی با کوچکترین نیروی وارده به دست، تاندون‌ها نیز پاره می شوند.
علائم و نشانه های پارگی تاندون دست
همانطور که می دانید، تاندون دست عضو بسیار مهم و ضروری محسوب شده و بروز پارگی در آن باعث اختلال بسیار زیادی در زندگی روزانه فرد می شود. زمانی که تاندون دست دچار آسیب دیدگی شده باشد، علائم و نشانه‌هایی نیز در اثر این عارضه بروز خواهد کرد.
از جمله مهمترین علائم آسیب دیدگی تاندون انگشتان دست می توان به موارد زیر اشاره نمود:
عدم توانایی در حرکت انگشتان دست؛ این عارضه زمانی رخ میدهد که تاندون دست به طور کامل پاره شده باشد و اتصال بین ماهیچه و استخوان انگشت به طور کامل قطع گردد.
ناتوانی در حرکت دادن مفصل انگشتان؛ در صورتی که پارگی تاندون از قسمت مفصل باشد، این عارضه برای فرد رخ میدهد.
باز ماندن انگشت و عدم توانایی در خم کردن آن؛ در چنین حالتی نیز تاندون دست دچار پارگی شده ارتباط بین ماهیچه و استخوان به طور کامل قطع شده است.
درد در هنگام خم کردن انگشت؛ در اثر کشیدگی بیش از حد تاندون انگشت ایجاد شده و به همین دلیل نمی توان انگشت را به طور کامل خم کرده و یا باز نمود.
به وجود آمدن زخم در سطح زیر؛ به دلیل پاره شدن تاندون انگشت از قسمت مفصل ایجاد شده و باعث خونریزی داخلی شده است.
تورم خفیف در سطح زیرین مفصل انتهایی انگشت؛ که در زمان پاره شدن تاندون انگشت رخ داده و به دلیل آن نیز جمع شدن خون و انقباض سلول ها می باشد.
درد در قسمت زیرین انگشتان؛ که در اثر کشیدگی یا پارگی جزئی رخ می دهد.
راه های تشخیص آسیب دیدگی تاندون دست
به طور کلی آسیب دیدگی تاندون انگشتان چندان قابل تشخیص نیست و نشانه های زیادی از خود بروز نمی دهد. اما بهتر است در زمان بروز ضربه و یا کشش بیش از حد انگشتان، در صورت وجود درد مداوم و حتی تخفیف، سریعاً به پزشک ارتوپد مراجعه کرده و موضوع را به بررسی نمایید.
در بسیاری از اوقات بیمار فکر میکند که درد به وجود آمده در انگشتان دست بر اثر ضربه بوده و آسیبی به دست وارد نشده و پس از مدتی این درد برطرف می شود. اما اگر بعد از گذشت چند روز درد همچنان ادامه داشته باشد، آن زمان بیمار احساس خطر کرد و سریعاً جهت بررسی موضوع به پزشک مراجعه میکند. متاسفانه تاخیر چند روزه در بهبود آسیب دیدگی تاندون باعث می شود تا عوارض و نتایج جبران ناپذیری در آن به وجود بیایند.
در برخی آسیب دیدگی ها، بیمار میتواند انگشت خود را به طور کامل خم و راست کند و دردی نیز در زمان انجام این کار حس نگردد. حتی در برخی اوقات نیز ممکن است با وجود آسیب دیدگی تاندون فلکسور و یا اکستانسور انگشت، باز هم بیمار بتواند انگشت خود را خم و راست کند. اما توصیه میشود که بعد از برخورد شدید دست با جسم خارجی و یا بریدگی های حساس در نزدیکی تاندون، هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرده و موضوع را بررسی نمایید.
راه های درمان پارگی تاندون دست
در اکثر موارد، جهت درمان پارگی تاندون انگشتان حتماً باید عمل جراحی صورت گیرد. هرچه زمان انجام جراحی فاصله کمتری با زمان بروز آسیب دیدگی تاندون داشته باشد، احتمال درمان و ترمیم تاندون بسیار بیشتر خواهد بود.
برای انجام جراحی بر روی تاندون دست، پزشک بعد از ایجاد برش بر روی پوست ناحیه آسیب دیده، تنها دو سر تاندون را در کنار یکدیگر قرار داده و سپس آن ها را به هم بخیه می کند. بعد از آن، دست آسیب دیده در آتل گچی مخصوص قرار گرفته تا از حرکت انگشتان و دست جلوگیری شود.
ترمیم پارگی تاندون دست
بعد از انجام جراحی پزشک دستوراتی مبنی بر نحوه تعویض پانسمان، نحوه نگهداری از آتل دست و همچنین حرکت دادن و یا حرکت ندادن انگشتان را به شما می دهد تا با رعایت آنها بتوان بهترین نتیجه را حاصل کرد.
جراحی تاندون های دست بسیار حساس و مهم است و دوره ترمیم آن حدود ۱ الی ۳ ماه زمان خواهد برد. برای ترمیم سریعتر تاندون‌ها حتماً باید مراقبت های ویژه ای انجام داده و در طول درمان حتماً باید با پزشک در تماس باشید.
مراقبت های پس از جراحی پارگی تاندون دست
جهت انجام مراقبت از تاندون های دست و به وجود آوردن شرایط مناسب جهت بهبود سریع ترین عارضه، می توان از دو روش کار درمانی و فیزیوتراپی استفاده کرد. البته در هنگام استفاده از دوره های کاردرمانی و فیزیوتراپی، بهتر است به نکات مهمی همچون رعایت بهداشت شخصی، عدم استفاده از دست آسیب دیده، عدم حرکت انگشتان دست، عدم شستشو و یا عرق کردن دستگاه آسیب دیده و همچنین عدم بلند کردن اشیا با دست اشاره کرد.
انجام کار درمانی پس از جراحی تاندون دست
بعد از انجام جراحی تاندون انگشتان، پزشک برای شما یک دوره طولانی توانبخشی و کاردرمانی را تجویز می کند. زیرا تاندون های جراحی شده بر اثر بروز آسیب دیدگی و پاره شدن، بسیار ضعیف و حساس هستند و زمان زیادی طول خواهد کشید تا دو قسمت پاره شده به یکدیگر متصل می گردند.
همانطور که گفته شد، بهبود تاندون های انگشتان می تواند بین ۱ تا ۳ ماه زمان ببرد، البته با انجام دوره های کاردرمانی و توانبخشی میتوان این زمان را کاهش داد. دوره های کاردرمانی و توانبخشی شامل انجام روش هایی جهت مراقبت از تاندون ها است.
در این دوره ها فرد بیمار باید به طور منظم تمرینات ویژه ای را انجام داده تا از چسبندگی تاندون ها به بافت های مجاور آنها جلوگیری شود. به طور کلی فرد بیمار برای انجام کارهای روزمره با استفاده از دست آسیب دیده باید ۶ الی ۸ هفته تمرینات توانبخشی انجام دهد. علاوه بر این برای انجام دادن فعالیت های سنگین تر و انجام ورزش های سخت، نیاز به ۱۰ الی ۱۲ هفته دوره توانبخشی می باشد تا بیمار بتواند پس از آن به فعالیت های روزمره خود و فعالیت های سخت برگردد.
توجه داشته باشید که دوره درمان تاندون های پاره شده در اثر برش با اجسام تیز بسیار کمتر از دوره درمان تاندون های له شده در اثر فشار بیش از حد می باشد.
انجام فیزیوتراپی پس از جراحی تاندون دست
فیزیوتراپی نیز روش دیگری است که می توان با استفاده از آن سبب بهبود سریعتر تاندون آسیب دیده شد. مچ دست و انگشتان موضوع بسیار مهم و پر تحرک هستند که بسیاری از کارهای روزمره از برداشتن اشیا، غذا خوردن، لباس پوشیدن و… با استفاده از آنها انجام میشود. در نتیجه بهبود هرچه سریعتر عضو آسیب دیده و برگرداندن حالت طبیعی به آن بسیار اهمیت دارد.
جهت بهبودی تاندون ها همانند آسیب های عضلانی و شکستگی، از روش های خاص حرکتی استفاده شده تا درمان آسیب دیدگی به درستی انجام شود. به طور مثال در صورتی که آسیب دیدگی باعث ایجاد تورم شده باشد، ابتدا با استفاده از روش های حرکتی خاص، دست را بالاتر از سطح بدن قرار داده و سپس با انجام حرکتهای دامنه ای و کوتاه سعی میشود تا تورم از بین برود.
در مرحله بعد جهت جلوگیری از کوتاه شدن تاندون های بخیه شده و جلوگیری از چسبندگی عضلات، چند حرکت کششی انجام می شود. در آخرین مرحله از تمرینات فیزیوتراپی تقویتی جهت تقویت کردن تمامی عضلات بدن و کامل کردن دامنه حرکتی دست استفاده می شود تا بیمار بتواند به فعالیت‌های عادی خود برگردد.
مدت زمان انجام فیزیوتراپی مچ دست و دست نیز بستگی به شدت عارضه و شرایط جسمانی فرد دارد.
در صورتی که آسیب دیدگی در ناحیه عصب اتفاق افتاده باشد، درمان آن زمان بسیار بیشتری لازم داشته اما اگر آسیب دیده ای به صورت گرفتگی عضلات و یا اسپاسم باشد، دوره فیزیوتراپی نیز بسیار کوتاه خواهد بود. در کنار فیزیوتراپی از ماساژ درمانی نیز می توان برای تسریع در دوره درمان استفاده کرد.
عوارض ناشی از جراحی تاندون دست
بعد از جراحی تاندون های دست، ممکن است شرایط و نوع آسیب دیدگی سبب بروز عوارض و اثرات جانبی بعد از جراحی گردد. به طور مثال آسیب های وارد شده به تاندون فلکسور بسیار جدی خواهد بود، زیرا این تاندون تحت فشار بسیار زیادی نسبت به تاندونهای اکستانسور است.
در برخی موارد نیز پس از جراحی عوارضی مانند عفونت چسبندگی بین بافت ها و درد شدید و تب بالا برای بیمار رخ میدهد. اما احتمال بروز این عوارض بسیار ناچیز بوده و درصد وقوع آن بسیار کم است. از رایج ترین عوارض جانبی پس از عمل جراحی تاندون دست می توان موارد زیر را عنوان کرد:
عفونت ناحیه آسیب دیده : عفونت ناحیه آسیب دیده زمانی رخ میدهد که فرد در محیط حاوی میکروب های بسیار زیاد قرار گرفته باشد. در صورتی که دست فرد دچار عفونت شود، علائمی همچون قرمزی، تورم، درد شدید و تب بالای ۳۸ درجه نمایان می گردد.
چسبندگی تاندون به بافت های اطراف: در چنین مواردی، فاصله بین تاندون ها و بافت های نزدیک آنها بسیار کم شده و دامنه حرکتی مفصل کاهش پیدا میکند. در این شرایط بیمار سریعاً باید تحت عمل جراحی قرار گرفته تا چسبندگی برطرف شود.
در صورت بروز هرگونه عفونت و تب، سریعاً به پزشکی مراجعه کرده و موضوع را بررسی کنید. همچنین از آنتی بیوتیک جهت از بین بردن عفونت ها میتوان استفاده کرد.
منبع: 1