انواع صدا در خوانندگی
ما در خوانندگی با انواع صداها مواجه می شویم زیرا شناختن تن صدا و تشخیص انواع صدا در خوانندگی یکی از مهمترین بخش ها در خوانندگی آواز خوانی یا خوانندگی یکی از پرطرفدارترین هنرهایی است که با جاذبه های فراوانی که دارد، بسیاری از افراد معمولی و حتی هنرمندان فعال در زمینه های دیگر هنری را نیز به سمت خود جذب می کند.
اگر آرزوی خواننده شدن دارید و به دوره های آموزش خوانندگی فکر می کنید اول باید جنس صدای خودتون را بشناسید در واقع باید اینجوری گفت که برای آشنایی بهتر با این هنر پرطرفدار بهتر است با کسب اطلاعاتی در مورد تعریف صدا، نحوه ی انتشار صدا ، انواع صداها ، صداهای مردان و زنان و تفاوت های آن ها، عوامل مؤثر در صدا، نکاتی که در خوانندگی حرفه ای تأثیرگذار هستند.
کنترل میزان صدا و مواردی از این قبیل به یک شناخت خوبی نسبت به آن دست پیدا کرد، که در این مقاله به تعدادی از این موارد برای آشنایی بهتر با انواع صدا در موسیقی ، خوانندگی و آواز خوانی پرداخته خواهد شد. با ما همراه باشید.
اهمیت شناخت انواع صدا در انتخاب سبک خواندن
در حقیقت شناخت صدای خود در آواز خوانی برای یک خواننده مانند شناخت خود وجودی شخص می باشد در زندگی، به هر اندازه که خواننده با نوع صدای خود بیش تر آشنا باشد، به همان اندازه نیز بهتر می تواند سبک خواندن خود را انتخاب نماید، و اصولا خواننده ای که نزدیک ترین نوع سبک به صدای خود را انتخاب می کند،
چون صدای خود را در قالب مناسب خودش قرار می دهد، به طور قطع علاوه بر این که در کار خوانندگی موفق خواهد شد، در مسیر خوانندگی نیز به مرور زمان با انجام دادن تمرین های بیش تر دارای صدایی پخته تر و گیراتر می شود.
در کنار تمامی این محاسنی که برای داشتن شناخت درست نسبت به صدای خود برای خوانندگی ذکر شد، سلامت حنجره و تارهای صوتی خواننده نیز با حذف شدن انتخاب های اشتباه آسیب نخواهد دید؛ چراکه با انتخاب یک سبک مناسب با نوع صدا که کاملا با توانایی صدای خواننده همخوانی دارد، فشاری به حنجره و تارهای صوتی او وارد نمی شود و او را قادر خواهد ساخت تا بتواند برای سال ها به خوانندگی بپردازد و در میانه ی راه به دلیل آسیب دیدن به سلامتی خود، مجبور به توقف نشود.
انواع صدا در آواز ( تن صدا)
در رابطه با انواع گوناگونی که در مورد انواع تن صدا و یا صداهای انسان ها وجود دارد و بسیار مرتبط با مقوله ی آواز خوانی می باشد و خواننده را می تواند با نوع صدای خود آشنا کند، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
سوپرانو (Soprano)
سوپرانو به نوع صدای بسیار زیر گفته می شود و کودکان و خانم ها نیز به دلیل دارا بودن پایین ترین و زیرترین نوع صدا، در این دسته از صداها قرار می گیرند. این نوع صدا از مهم ترین نوع از انواع صداها در موسیقی و آواز خوانی به شمار می آید و در واقع نقطه ی مقابل صداهای بم می باشد.
سوپرانو که آن را گاهی به صورت سُپرانو نیز می نویسند، خود دارای انواع مختلفی است که عمده تفاوت آن ها از لحاظ میزان زیر بودن صدا با یکدیگر می باشد؛ انواع صداهایی که در دسته صداهای سوپرانو قرار می گیرند، عبارت هستند از:
• سوپرانو کلراتور (Coloratura soprano)
این نوع سوپرانو، نازک ترین و زیرترین نوع از صداهای این نوع از صدا را شامل می شود که فوق العاده ضعیف و سبک نیز می باشد.
• لژر:
در جایگاهی پس از سوپرانو کلراتور قرار می گیرد.
• لیریک (Lyric sopano)
معمول ترین نوع صدا در این گروه به شمار می آید و صدایی را شامل می شود که دارای دو خصوصیت شفافیت داشتن و گرم بودن است. در اجراهای مربوط به اپرا عموما نقش هایی را که دارای حس های غمگین و دلسوز می باشند، به کسانی که دارای یک چنین جنس صدایی هستند می دهند.
• دراماتیک (Dramatic soprano)
به طور کلی از خصوصیت های این صدا می توان به موارد زیر اشاره نمود:
– نوع این صدا گیرا و در عین حال قدرتمند می باشد.
– در مقایسه با انواع سوپرانوها ظرافت های کم تری را داراست که البته داشتن این حالت همیشگی نیست و به صورت معمول به این شکل می باشد.
– در اجراهای اپرا کسانی را که برای ایفای نقش هایی با حس های تراژدی، غمگین و حماسی در نظر می گیرند، عموما از بین افرادی با داشتن یک چنین جنس صداهایی انتخاب می نمایند.
متسوسوپرانو (Mezzo-soprano)
این نوع از صداها که به آن صدای متزوسوپرانو نیز گفته می شود، از صدای سوپرانو یک کم بم تر هستند و یک صدای متوسط مربوط به صدای خاص زنانه را شامل می شود.
آلتو یا کنترآلتو (contr alto)
آلتو به بم ترین نوع صدایی که برای خانم ها وجود دارد، گفته می شود، در واقع بم ترین نوع صدای زنانه، که ذکر این نکته نیز در این جا لازم است که اغلب خواننده های خانم متعلق به کشور ایران یک چنین جنس صدایی را دارا هستند. کنترآلتو نیز نوع صدایی است که بم و متعلق به خانم هاست.
تنور
صداهای زیر مردانه را شامل می شود که اغلب خوانندگان مرد متعلق به کشور ایران نیز صاحب یک چنین جنس صدایی می باشند.
باریتون
جنس صداهای متوسط مربوط به مردان را شامل می شود.
باس
به صداهای بم کاملا مردانه گفته می شود که از میان خوانندگان ایرانی استاد محمد نوری دارای یک چنین جنس صدایی بودند.
آواز خوانی چیست؟
آواز خوانی عملی است که در طی آن خواننده با تولید نمودن اصوات موسیقایی، مفاهیمی را به دیگران منتقل می کند و به دلیل دارا بودن ریتم با صحبت کردن معمولی کاملا متفاوت است. خوانندگی می تواند به صورت های گوناگون اجرا شود؛ برخی از این اجراها شامل موارد زیر می شوند:
• همراه با اجرای یک موسیقی انجام می گیرد.
• کاملا مستقل و بدون هیچ نوع موسیقی اجرا می شود.
• می تواند به صورت تکی و یا گروهی اجرا شود، گاهی نیز گروهی به عنوان گروه کر خواننده ی اصلی را همراهی می کنند.
نکته ای که در رابطه با خوانندگی مطرح می باشد، این است که در واقع اصلی ترین عنصری که خواننده با آن سر و کار دارد، صداست و دقیقا به همین دلیل است که شناخت صدا در موسیقی و انواع آن یکی از اصلی ترین مبحث های بسیار مهم در آموزش خوانندگی به شمار می آید.
صدا چیست؟
یکی از انواع گوناگون انرژی، صداست و دلیل به وجود آمدن آن به حرکت درآمدن ذرات ماده می باشد. صدا به دو نام دیگر نیز شناخته شده است؛ این دو نام عبارت هستند از:
صوت و موج صوتی
آنچه که به گوش می رسد و در واقع گوش آن را درک می کند و به اصطلاح می شنود، یک انرژی ارتعاشی است که حاصل حرکت یک ذره است که حرکت کرده، به ذره ای دیگر برخورد می کند، این ذره نیز حرکت کرده، به ذره ی بعدی می خورد، و همین طور این به حرکت درآمدن ها و به ذره ی دیگر خوردن ها ادامه پیدا می کند و نشر صدا را سبب می شود.
با وجودی که انسان ها صداها را به واسطه ی حرکت آن ها در هوا می شنوند اما مسیر حرکت صدا تنها در هوا نمی باشد و می تواند در محیط های زیر نیز حرکت کند:
• گازها: سرعت صوت از سایر محیط ها بیش تر می باشد.
مایع: در مقایسه با گازها سرعت صوت کم تر می باشد.
• جامدات: به علت این که مولکول ها در جامدات دارای تراکم زیادی هستند، سرعت صوت کم تر از سایر محیط ها می باشد.
نکته ی مهمی که در رابطه با انتشار صدا وجود دارد، این مطلب است که انتشار صدا وابسته به وجود ماده می باشد و این خصلت کاملا متفاوت با امواج دیگر یعنی گرما و نور می باشد.
صدای زنان و مردان در موسیقی
صدای زنان و صدای مردان از مواردی هستند که در موسیقی دارای ویژگی های کاملا خاص خود می باشند و همین خصوصیت های ویژه نیز تفاوت های بین آن ها را به وجود آورده است، اما آنچه که در زمینه ی صداهای مردان و زنان وجود دارد، بودن اصطلاحاتی است که با شناخت آن ها آواز خوانی می تواند به شکلی بسیار اصولی تر و ریشه ای تر آموخته شود. دو نوع از این اصطلاحات عبارت از موارد زیر می باشند:
چپ کوک بودن صدا
خصوصیت این نوع صداها داشتن فرکانس زیر و همچنین دارا بودن تنالیته ی زیر می باشد که این نوع صدا، صدای خانم ها را شامل می شود.
راست کوک بودن صدا
صداهایی که بم باشد را شامل می شود و صدای آقایان در این دسته بندی از صداها قرار می گیرد.
شناخت صدا برای خوانندگی
هر انسانی دارای نوع صدای مخصوص به خود می باشد و اگر فردی برای خواننده شدن اقدام می کند و به کلاس خوانندگی می رود، به جرأت می توان گفت که آموزش خوانندگی پیش از هر نوع آموزش دیگری نظیر آموزش سلفژ که اغلب آن را به صورت آموزش سلفژ می نویسند، باید جنس صدای خواننده را برای او مشخص کند.
تا هنرجو بتواند قدم های بعدی خود را درست و در مسیری کاملا حساب شده بردارد، بنابراین شناخت انواع صداها برای شخصی که می خواهد در مسیر خوانندگی قرار بگیرد یکی از نکات بسیار ضروری است که بی توجهی به آن می تواند تمامی زحمات او را در راه هایی اشتباه به هدر بدهد.
کنترل میزان صدا
پس از شناسایی جنس صدای خود برای آواز خوانی اولین موردی که جزو خصوصیات یک خواننده ی حرفه ای می باشد، این است که توانایی و مهارت بالایی در کنترل نمودن صدای خود داشته باشد، به این معنی که باید بتواند مهار کردن صدای خود را به دست بگیرد تا در همان محدوده ی صدایی و در همان مسیری که خود او می خواهد پیش برود، نه بیش از حد اوج بگیرد که کنترل آن از دست خواننده خارج شود و نه آن قدر آرام پیش برود که بیش تر رو به سکوت حرکت کرده باشد تا تولید یک صدای موسیقیایی.
به عبارتی دیگر یک خواننده ی حرفه ای که تمام تمرکز خود را بر روی آواز خوانی قرار می دهد باید توان مهار کردن نت های صدای خود و نگه داشتن آن ها را به بهترین شکل ممکن و با داشتن مهارتی در سطح بسیار بالا آموزش دیده، به خوبی تمرین کرده و در تمام لحظه های اجرا عملی نماید.
سلفژ در آواز خوانی
پس از شناخت صدا و یادگیری کنترل آن، یکی از مهم ترین مباحث در آموزش آواز خوانی شناخت نت های موسیقی به صورت کامل یا آموزش سلفژ برای یک خواننده می باشد که در حقیقت تمامی این آموزش ها در کنار هم می توانند یک آموزش کامل خوانندگی را تشکیل بدهند.
خواننده ای که جنس صدای خود را به خوبی می شناسد، سبک کاری خود را مشخص کرده است و نحوه ی کنترل کردن صدای خود را می داند، باید راه های خواندن نت ها را به درستی بیاموزد تا در حین خوانندگی بدون آن که وقفه ای هرچند کوتاه در خواندن او ایجاد شود، به راحتی توانایی خواندن صحیح نت ها را داشته باشد.
تنالیته صدا چیست؟
تونالیته که به زبان فرانسه : tonalité و یا مایه در موسیقی می باشد ، شامل ردیف منظم و نامنظم صداهای یک گام است. پس ، هر اثر در موسیقی در مایهٔ مشخصی تولید می‌شود.
در پایان مقاله میتوانیم اینطور بگوییم که با شناخت انواع صداها در خوانندگی و آواز خوانی و تکنیک های آن میتوانید به این هنر بهتر و حرفه ای تر بپردازید و به پیشرفت های چشم گیری دست یابید.
منبع :