سلفژ چیست و چگونه سفلژ را یاد بگیریم
بسیاری از کسانی که به خواندن علاقمند هستند به خواندن بدون آموزش و غیر حرفه ای اکتفا می کنند و چه بسیار استعدادهایی که به همین دلیل از بین می روند چرا که افراد آگاهی لازم نسبت به این موضوع ندارند و به خیال خودشان با خواندن در جمع های دوستانه و خانوادگی می توانند خواننده یا آواز خوان شوند. اما باید بپذیریم که خوانندگی هم مثل خیلی از هنرهای دیگر به نوعی یک فن محسوب می شود و ما نمی توانیم هیچ خواننده ای را در جهان پیدا کنیم که بدون آموزش و تمرین سلفژ و صداسازی خواننده موفق و محبوبی شده باشد. پس آنچه که اهمیت دارد و می تواند منجر به موفقیت یک خواننده شود آموزش است.
در بین اطرافیان، دوستان و آشنایان حتما با فردی برخورد کرده اید که به موسیقی و به خصوص خوانندگی علاقمند باشد. بسیاری از این افراد بیشتر وقت و حتی زندگی خود را صرف خواندن می کنند. اما چیزی که در این بین اهمیت دارد این است که خیلی از افراد علاقمند به آواز و خوانندگی شیوه درست و منطقی علمی برای آموزش سلفژ و صداسازی انتخاب نمی کنند.
در اینجا باید به این نکته مهم نیز توجه کنیم که تمرین سلفژ و صداسازی باید درست و اصولی و با برنامه باشد. همچنین انتخاب یک استاد خوب و باتجربه نیز می تواند تاثیر بسزایی در این امر داشته باشد و ما را زودتر به هدفی که در ذهن داریم برساند.
سلفژ چیست؟
پیش از اینکه سلفژ را تعریف کنیم باید بگوییم که سلفژ با صداسازی متفاوت است و هر کدام تعریف خاص خود را دارند. سلفژ در واقع واژه ای فرانسوی است و معنای آن آموزش مهارت نت خوانی است.
در موسیقی هفت نت یا سیلاب وجود دارد: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی. به عبارت دیگر آنچه در آموزش سلفژ اهمیت دارد آموزش مهارت های چگونگی استفاده و پی در پی خواندن و زمان مناسب ادای هریک از این نت هاست در آموزش سلفژ استاد به شما می آموزد که چه زمانی باید از نت ها بهره بگیرید و چه زمانی باید سکوت کنید.
در واقع سلفژ علم تئوریک موسیقی است که درست خواندن را به ما می آموزد. پس باید بدانیم که در آموزش سلفژ صدا سازی یا بهتر بگوییم تقویت حنجره و صدا اتفاق نمی افتد بلکه مهارت درست و اصولی خواندن به شما آموزش داده می شود. اگر نگاهی به کارهای خواننده های مختلف بکنیم و آثارشان را گوش بدهیم به خوبی متوجه می شویم آنهایی که تمرین سلفژ داشته اند در کارشان موفق ترند و به طبع بیشتر شنیده می شوند.
سلفژ در سه بخش متفاوت آموزش داده می شود:
1 )صدا خوانی ( کانتاتی): این مرحله در واقع اولین گام در آموزش سلفژ است که در آن ادای فرکانس و ریتم درست و اصولی نت ها آموزش داده می شود. در این مرحله هنرجو در واقع باید بداهه بخواند.
2 )وزن خوانی (پارالاتی): وزن خوانی که نام دیگر آن ریتم خوانی است در واقع در پی بررسی کشش نت ها است. آنچه که در وزن خوانی اهمیت دارد میزان کشیدن و امتداد نت ها و ادای فقط نام نوت ها بدون فرکانس آنهاست. پس شما در وزن خوانی چگونگی خواندن نت ها از منظر کشیدن و امتداد صرفا نام نت و خواندن آنهاست.
3 )دیکته موسیقی : در این مرحله شما آموزش می بینید که نت ها و آهنگ هایی که می شنوید را روی کاغذ بنویسید. در این مرحله قدرت نوشتاری شما تقویت می یابد و شما قادر خواهید بود که نت هایی که می شنوید را روی کاغذ بیاورید. این مرحله از اهمیت بسزایی در مراحل سه گانه آموزش سلفژ برخوردار است. و می تواند به یادگیری علمی تر و اصولی تر موسیقی کمک شایانی به شما بکند.
آیا برای خوانندگی به خواندن تمام و کمال سلفژ نیاز دارم؟
خیر، برای اینکه خواننده حرفه ای شوید نیاز نیست سلفژ را تمام و کمال یاد بگیرید و به درجه استادی در سلفژ برسید. اما دانستن مباحث پایه ای و کمی تئوری موسیقی، کانتاتی و پارلاتی در حد ابتدایی می تواند برای یک خواننده بسیار بسیار مفید و کاربردی باشد.
خواننده ای که سلفژ می داند، یک خواننده باسواد است.
صداسازی چیست؟
همانطور که پیش از این گفتیم صداسازی با سلفژ تفاوت دارد. پس نباید این دو را با هم یکسان بدانیم چرا که هر کدام از این ها تعاریف جداگانه دارند و اگر یک علاقمند به خوانندگی و آواز بخواهد به طور اصولی هنر خوانندگی و آواز را بیاموزد باید هم آموزش سلفژ ببیند و هم دوره های صداسازی را بگذراند.
صداسازی در واقع یکی از فنون آواز خوانی به شمار می رود که در آن تلاش می شود با استفاده از شیوه ها و تمرین های متفاوت حنجره و صدای هنرجو تقویت گردد و به بهبود کیفیت صدای هنرجو منجر شود. در صداسازی به شما آموزش داده می شود که چگونه از ظرفیت های صوتی بدنتان استفاده نموده و آنها در جهت خواندن به بهترین شکل به کار گیرید پس آنچه که در صداسازی از اهمیت بالایی برخوردار است این است که تکنیک های صداسازی را به خوبی بیاموزیم و با استفاده از آنها بتوانیم به بهترین شکل از ظرفیت صدای خود استفاده کنیم.
تمرینات صداسازی
در حالت کلی تمرینات صداسازی را می توانیم به 2 دسته تقسیم کنیم: 1. تمرینات تنفسی 2. تمریناتی که تارهای صوتی را درگیر می کنند.
تمرینات تنفسی
یکی از تمرینات مهم و تاثیرگذار در آموزش صداسازی تمرینات تنفسی است. اینکه یک خواننده بتواند بر تنفس خود مسلط باشد و آن را به خوبی کنترل کند خود نیاز به مهارت خاصی دارد که این مهارت تحت نظر یک استاد خوب و کاربلد در صداسازی ممکن می شود. در تمرینات تنفسی به شما آموزش داده می شود که چه وقت نفستان را نگه دارید و چه وقت آن را رها کنید. این تمرینات در صداسازی بسیار حائز اهمیت است و به ممارست و تمرین بسیار نیاز دارد.
مدیریت نفس خود در عالم آواز و خوانندگی یک مهارت بسیار ویژه محسوب می شود که بیشتر خوانندگان به آن توجه می کنند و اگر هر خواننده ای آن را رعایت کند موفق تر از دیگران خواهد بود و می توان تاثیر تمرینات تنفسی بر کارش را به طور واضح دید.
تمریناتی که تارهای صوتی را درگیر می کنند
به مجموعه چگونگی استفاده و بهره گیری از تکنیک های مختلف آواز خوانی تمرینات تارآوایی می گویند. به عنوان مثال در این تمرینات تحریر زدن به هنرجو آموزش داده می شود. همچنین در تمرینات تار آوایی انواع محدوده های مختلف صدا مثل صدای سر، صدای میانی، صدای سینه و… به شما آموزش داده می شود.
راه هایی برای بهتر شدن صدا
همانطور که گفتیم بهترین و تاثیرگذارترین راه برای تقویت صدا و حنجره تمرین سلفژ و صداسازی است. پس باید بدانیم که هیچ خواننده موفقی وجود ندارد که بدون تمرین سلفژ و صداسازی و ممارست در این راه به هدف خود رسیده باشد. پس آموزش زیر نظر یک استاد خوب می تواند تاثیر بسیار زیادی در موفقیت یک هنرجوی آواز و خوانندگی داشته باشد. به عبارت دیگر هیچ یک از کارشناسان و اساتید موسیقی، آواز و خوانندگی تنها خواندن بدون آموزش و تمرین سلفژ و صداسازی توصیه نمی کنند و بر تاکید این موضوع اتفاق نظر دارند که هنرجوی علاقمند حتما می بایست آموزش ببیند و با برنامه ریزی و هدف اقدام به خواندن کند.
1)از نت های پایین شروع کنید
این نکته بسیار مهمی است که اگر می خواهید اوج بگیرید و با صدای بلند بخوانید ابتدا باید با نت های پایین شروع کرده و کم کم اوج بگیرید و صدایتان را بالا ببرید. چرا که اگر این کار را نکنید ممکن است به حنجره تان فشار بیاید و حتی حنجره تان صدمه ببیند.
2 )نفس کشیدن عمیق را تمرین کنید
همانطور که بیان کردیم کنترل تنفس یکی از مهارت هایی است که هر خواننده ای باید به آن دست پیدا کرد. در واقع شما باید عادت کنید که به جای نفس کشیدن از سینه، از دیافراگم نفس بکشید.
3 )صبور باشید و زود دست نکشید
در عالم خوانندگی و آواز یکی از مواردی که بسیار حائز اهمیت است، صبوری است. شما باید بدانید که در این پروسه ای پیش رویتان است باید پله به پله بالا بروید و انتظار این را نداشته باشد که راه صد ساله را یک شبه طی کنید. آنقدر تمرین کنید و آزمون و خطا کنید که به پختگی لازم برسید و به موفقیت لازم دست پیدا کنید. طبیعی است که خوانندگی هم مثل خیلی از هنرهای دیگر سختی های خودش را داشته باشد، اما این سختی ها نباید ما را ناامید کند چرا که اگر ممارست و پیوستگی در تمرین سلفژ و صداسازی نداشته باشیم راه به جایی نمی بریم حتی اگر استعداد این کار را داشته باشیم.
4 )خجالت را کنار بگذارید و فقط بخوانید
یک از راهکارهای مهم برای خواننده شدن داشتن اعتماد به نفس کافی و حتی زیاد است. شما نباید از خواندن حتی در مکانی عمومی و برای افرادی که آنها را نمی شناسید خجالت بکشید. پس با اعتماد به نفس کامل و کافی بخوانید و از اینکه بقیه از کارتان خوششان نیاید نترسید.
5 )ضعف های خود را نپوشانید و سعی کنید آنها را برطرف کنید
اینکه برخی از کار شما انتقاد کنند و حتی مورد پسندشان نباشد، کاملا امری طبیعی است و در هر کار هنری وجود دارد. برخی از این انتقادات ممکن است درست باشد پس سعی کنید آنها را بپذیرید و اشتباهاتتان را برطرف کنید و از طرف دیگر هم به انتقادات غیر قابل قبول گوش نکنید و کار خودتان را انجام دهید.
6 )تغذیه را جدی بگیرید
داشتن یک برنامه غذایی مناسب و خوب می تواند به شما کمک بسیار زیادی در موفقیتتان بکند. سعی کنید تا جایی که می توانید از غذاهای بسیار چرب و نوشیدنی های داغ و بسیار سرد خودداری کنید. تا می توانید آب بنوشید و از نوشیدنی های ولرم استفاده کنید.
راهکارهایی برای یادگیری سلفژ و صداسازی
خواندن نت ها و خواندن شعر
شما می بایست در طول روز چندین بار نت های مختلف را به شیوه های مختلف بخوانید و روزانه زمانی را برای خواندن شعرهای مختلف و ترانه بگذارید و با صدایی بلند آنها را تکرار کنید و بگذارید صدایتان گرم شود. در خواندن به کشش نوت ها حروف و واژه ها توجه کنید که بسیار مهم است.
برای تمرین سلفژ و صداسازی هرچه بهتر و به خصوص پیش از اجرا اینها را نخورید
ترشیجات، انواع سس ها، فلفل، تخمه، انواع نوشابه، قهوه و نسکافه و نوشیدنی های حاوی کافئین و غذاهای چرب. البته اینها برای همه یکسان نیست و خودتان هم بررسی کنید که چه چیزهایی برای صدای شما خوب است و چه چیزهایی باعٍث افت کیفیت صدایتان می شود.
تمرین نفس کنید
توجه داشته باشید که می توانید نفس طولانی و عمیق بگیرید و سعی کنید روزانه هر چقدر می توانید و با حروفی مثل ها، هه، هی، سی و هو خارج کنید. سعی کنید زمان بازدم را افزایش دهید.
نت ها را بنویسید
باید بدانیم که در تمرین سلفژ و صداسازی علاوه بر خواندن نت ها که بسیار موضوع مهمی است، نوشتن نت ها هم می تواند بسیار راهگشا باشد و در آموزش سلفژ از جایگاه بسیار مهمی برخوردار است که در بخش دیکته به آن پرداختیم. نوشتن نت ها باعث افزایش آگاهی ما با علم موسیقی، خوانندگی و آواز می شود و سبب می شود هر چه علمی تر و اصولی تر آواز و خوانندگی را بیاموزیم.
نواختن یک ساز در کنار خواندن می تواند یک میانبر باشد
بله اگر در کنار خواندن بتوانید نواختن سازی را نیز آموزش ببینید می توانید بهتر بخوانید. خواندن و ساز زدن در کنار هم می تواند مکمل خوبی برای هنرجوی موسیقی باشد.
موسیقی زیاد گوش دهید و نت خوانی کنید
نت خوانی می تواند در ادا کردن صحیح نت ها هنگام خواندن به هنرجو کمک شایانی بکند. همچنین از وزن خوانی نیز غافل نشوید. وزن خوانی و نت خوانی باعث می شود شما هر چه بیشتر حرفه ای شوید و سریعتر به مقصد برسید
منبع :